Nemekai Masongola Mambo ke Bupe Bwafuma Kwi Lesa
“Na onka ano mambo muntu ukaleka shanji ne inanji ne kulamachila ku mukazhanji, kabiji abo babiji bakekala ke mubiji umo.”—NTE. 2:24.
1. Mambo ka o twafwainwa kumunemekela Yehoba?
TWAFWAINWA kumunemeka bingi Yehoba Lesa mambo ye Watendekeshe masongola. Byo aji Mulenga, Nkambo kabiji Shetu wa mwiulu, walumbululwa bulongo amba ye Mpanyi wa “byonse byawama ne bya bupe byonse byalumbuluka.” (Yako. 1:17; Lum. 4:11) Muno mo mumwekela butemwe bwanji bukatampe. (1 Yoa. 4:8) Byonse byo etufunjisha, byonse byo etubula kuba ne byonse byo etupa byubiwa ku buwame bwetu ne kuba’mba tumwenemo.—Isa. 48:17.
2. Mikambizho ka Yehoba yo apele bamulume ne mukazhi batanshi?
2 Baibolo waamba pa masongola kuba amba ke bupe ‘bwawama’ kufuma kwi Lesa. (Luta 1:9; 2:12) Byo atendekeshe masongola atanshi, Yehoba wapele bamulume ne mukazhi, ko kuba amba ba Adama ne Evwa mikambizho ya byo bafwainwe kwikala bulongo. (Tangai Mateo 19:4-6.) Umvwe baji balondejile lutangijilo lwa Lesa, inge baikele balusekelo kikupu. Pano bakaine kulondela bibakambizhe Lesa kabiji kino kibalengejile kwikala na makatazho.—Nte. 3:6-13, 16-19, 23.
3, 4. (a) Bantu bavula lelo jino bamwesha byepi amba kechi banemeka masongola ne Yehoba Lesa ne? (b) Byakumwenako ka byo tusakwisambapo mu uno mutwe?
3 Byonka byajinga boba bamulume ne mukazhi batanshi, ne lelo jino bantu bavula bafuukula bintu mu masongola kwakubula kutesha muchima ku lutangijilo lwa Yehoba. Bamo bekalatu pamo mu masongola kwakubula kwisongola bulongo ne, kabiji bakwabo nabo bakeba masongola kwiobila monka mo bafuukwila bene. (Loma 1:24-32; 2 Timo. 3:1-5) Balubako kishinka kya kuba amba masongola ke bupe kufuma kwi Lesa, ne kuba amba umvwe babula kunemeka buno bupe, ko kuba amba kechi banemeka ne Mpanyi wabo, Yehoba Lesa ne.
4 Kimo kimye ne bantu ba Lesa bamo kechi bekala na mmweno yawama ya Yehoba pa mambo a masongola ne. Bamulume ne mukazhi bamo bena Kilishitu bafuukulapo kwabana, nangwa kwikana kwakubula kulondela byaamba Binembelo ne. Pano kino kyakonsha kuchinuzhukwa byepi? Nga lutangijilo lwa Lesa luji pa Ntendekelo 2:24 lwakonsha kukwasha byepi bena Kilishitu baji mu masongola kukosesha masongola abo? Kabiji aba babena kulanguluka kusongola nangwa kusongolwa bakonsha kunengezha byepi bulongo masongola abo? Twayai twisambepo pa masongola asatu awama a ku kala amwesha kupana mushingi kwi Yehoba byo kwanema pa kuba amba masongola ekale a kikupu.
Ikalai Bakishinka
5, 6. Lweseko ka lwapichilemo Zakaliya ne Elisabeta, kabiji bebapesheshe byepi pa bukishinka bwabo?
5 Zakaliya ne Elisabeta bonse babiji baubilenga byawama. Bonse babiji bakosele ku mupashi. Zakaliya watwajijile kwingila mingilo yanji ya buñanga mu bukishinka, kabiji aye ne mukazhanji balaminenga Mizhilo ya Lesa papelejile bulume bwabo. Kwajinga bintu byavula bingi byakonsheshe kwibalengela kusanta. Nangwa byonkabyo, umvwe mwaji mwibafwakashijile ku nzubo yabo mu Yuda, inge mwafikenejiletu kuyuka amba kwajinga kintu kimo kyo babujile kwikala nakyo. Kechi basemenepo baana ne. Elisabeta wajinga ñumba, kabiji aye ne mwatawanji bajinga bakote.—Luka 1:5-7.
6 Mu bena Isalela bakala, kusema baana bekunemekele bingi, kabiji bisemi byabayanga bingi. (1 Sam. 1:2, 6, 10; Sala. 128:3, 4) Mwanamulume mwina Isalela mu kyokya kimye wakonsheshe kumufutukamo ne kumukana mukazhanji inge kya kuba wamukazhi wabula kusema baana. Nangwa byonkabyo, Zakaliya watwajijile kwikala wakishinka kwi Elisabeta. Kechi wakebelepo kupwisha masongola abo ne pabula mambo a kine ne, nangwatu mukazhanji naye kechi wikyubile kino ne. Nangwa kya kuba kubula baana kwibaletejile bulanda, bino batwajijile kwingijila Yehoba pamo mu bukishinka. Yehoba wibapesheshe bingi mu jishinda ja kukumya kupichila mu kwibapa mwana wamulume ye basemejile mu bukote bwabo.—Luka 1:8-14.
7. Jishinda ka jikwabo Elisabeta jo aikejilemo wakishinka ku mwatawanji?
7 Elisabeta wamwesheshe bukishinka mu jishinda jikwabo. Mwananji wamulume aye Yoano byo asemenwe, Zakaliya wakankelwe kwamba mambo bamwalwile ke kamama na mambo a kukankalwa kwitaba byambo byamwambijile malaika wa Lesa. Bino Zakaliya wisambile na mukazhanji kupichila mu jishinda jamwambijile malaika wa Yehoba kwingijisha kuba’mba atumbe mwananji wamulume amba “Yoano.” Bakwabo bakinkalankulo ne balongo babo bashi bakamutumbe jizhina ja bashanji. Bino Elisabeta waumvwijile mu bukishinka byamubujile mwatawanji. Waambile amba: “Ajo ne! janji Yoano.”—Luka 1:59-63.
8, 9. (a) Bukishinka bukosesha byepi masongola? (b) Mashinda ka amo mulume ne mukazhi o bakonsha kumwesheshamo bukishinka?
8 Byonka byajinga Zakaliya ne Elisabeta, bamulume ne mukazhi lelo jino nabo balefulwa bingi ne kupitatu mu makatazho akwabo. Masongola abula bukishinka kechi abanda ne. Kusengula na muntu ungi, kutamba bipikichala bya mulekese, bukende, ne bintutu bikwabo byatama byakonsha kupwisha luketekelo mu masongola awama. Kabiji umvwe kwiketekela mu masongola kwapwa, butemwe nabo butendeka kupwa. Bukishinka bwakonsha kwikala nobe luvimba wazhokoloka nzubo ya kisemi, uzhikijila bantu babula kuyukanyikwa ne bilwanyi kubula kutwela mu nzubo. Onkao mambo, inge bamulume ne mukazhi baikala bakishinka bene na bene bakonsha kwikala pamo mu mutende ne kwikasulukila kwamba biji ku michima yabo, kabiji kino kilengela butemwe kubaya. Kya kine, bukishinka bwanema bingi.
9 Yehoba waambijile Adama amba: “Muntu ukaleka shanji ne inanji ne kulamachila ku mukazhanji, kabiji abo babiji bakekala ke mubiji umo.” (Nte. 2:24) Kino kyalumbulula ka? Kyalumbulula amba bulunda bo bajinga nabo na bakwabo ne balongo babo bwakonsha kukepako. Bafwainwa kwikalako na kimye kya kwikala pamo ne kwita muchima. Bamulume ne mukazhi beta muchima kukila byo bakonsha kuta muchima balunda nabo ne balongo babo. Kechi bafwainwa kuleka bansemi babo kuleta bufinda ku bintu byo bafuukulapo nangwa kuvulañanya mutende ne. Bamulume ne mukazhi bafwainwa kukwatankena pamo. Lesa byo byo akeba.
10. Ki ka kyafwainwa kukwasha mulume ne mukazhi kutwajijila kwikala bakishinka?
10 Nangwatu ba mu bisemi byaabenamo bupopweshi bamwenamo bingi inge baikala bakishinka. Nyenga umo uji na mwatawanji wabula kwitabila waambile amba: “Namusanchila bingi Yehoba pa byo amfunjisha bya kunekenena bamwatawami ne kwibanemeka. Kwikala bakishinka kwitulengela kwikala myaka 47 mu masongola a butemwe ne mushingi.” (1 Ko. 7:10, 11; 1 Pe. 3:1, 2) Onkao mambo, ibikaingako pa kuba’mba mukwenu wa mu masongola omvwenga kuzhikijilwa. Mu byambo ne mu byubilo byenu monaingapo mashinda a kumwesheshamo mukwenu wa mu masongola amba ye muntu wakilamo kunema pano pa ntanda. Kwesakana na papelela bulume bwenu, kange muleke muntu nangwa kintu kimo kwiya pakachi kenu na bena kwenu ne. (Tangai Byambo bya Mana 5:15-20.) Ba Ron ne ba Jeannette baikala mu masongola a lusekelo myaka kukila pa 35 baamba amba: “Na mambo a kwikala bakishinka kwi Lesa ne kwi atweba bene na bene, kitulengela kwikala balusekelo ne kutwajijila kwikala mu masongola.”
Kukwatankena Pamo Kukosesha Masongola
11, 12. Akwila ne Pilisila bakwatankene byepi (a) pa nzubo (b) mu mwingilo wabo wa ku mubiji ne (c) mu mwingilo wa bwina Kilishitu?
11 Mutumwa Paulo byo aambile pa balunda nanji ba Akwila ne Pilisila, kechi watongwelepotu umo kwakubula kutongola mukwabo ne. Bano bamulume ne mukazhi bajinga bakwatankana, ke bakumwenako bawama bingi pa byalumbulwile Lesa byo aambile amba mulume ne mukazhi bafwainwa kwikala “mubiji umo.” (Nte. 2:24) Baingijilanga pamo pa nzubo yabo, mu mingilo ya ku mubiji ne mu mwingilo wa bwina Kilishitu. Kyakumwenako, Paulo byo afikile kimye kitanshi mu Kolinda, ba Akwila ne Pilisila bamutambwijile bulongo mu nzubo yabo, mo aikalanga kimye kicheche pa kwingila mingilo yanji. Mu kuya kwa moba, byo baikele mu Efisesa, baingijishanga nzubo yabo kwikelamo na kupwila kwa kipwilo ne kwingijila pamo mu kukwasha bakatataka nabiji Apolosa kukoma ku mupashi. (Byu. 18:2, 18-26) Bano bamulume ne mukazhi bajinga na kizaku bayile ku Loma, ko bakatendekele jibiji kwingijisha nzubo yabo kwikelamo na kupwila kwa kipwilo. Palutwe kacheche, babwelele ku Efisesa na kukosesha balongo.—Loma 16:3-5.
12 Pa kimye kimo, ba Akwila ne Pilisila nabo baingijileko pamo ne Paulo mwingilo wa kuluka matente. Pa kyokya kimye napo bano bamulume ne mukazhi baingijijilenga pamo mu kukwatankana kwakubula kwikyombesha ne kubula lutobo. (Byu. 18:3) Kya kine, kwingijila pamo mingilo ya bwina Kilishitu ko kwibalengejile kukosesha masongola abo. Kikale mu Kolinda, Efisesa nangwa mu Loma, bebayukile bingi kuba’mba ‘ba mwingilo mwi Kilishitu Yesu.’ (Loma 16:3) Bakwatankenejile pamo mu kutwala palutwe mwingilo wa Bufumu konse ko baingijijilenga.
13, 14. (a) Bintu ka byakonsha kulengela kubula kukwatankana mu masongola? (b) Ñanyi bintu bimo mulume ne mukazhi byo bakonsha kuba pa kuba amba bakoseshe mfungwa yabo ya kwikala “mubiji umo”?
13 Kya kine, kwikala na bikonkwanyi bimo ne mingilo imo kukosesha masongola. (Sapwi. 4:9, 10) Kya bulandatu ke kya kuba amba, bantu bavula baji mu masongola lelo jino bekalatu pamo kimye kicheche. Bengila mingilo maola avula, awu kuku, awu kuku. Bakwabo nabo bendauka bingi pa mingilo yabo ya ku mubiji nangwa kuya mu byalo bingi na kwingila bunke bwabo, bino saka batumatu mali ku nzubo. Nangwatu pa nzubo, bamo baji mu masongola kechi bekala pamo ne, na mambo a kutamba malangalanga, kukaya bisela, makayo a pa mavidyo, ne pa Intaneti. Nanchi ne anweba byo byo muba mu nzubo yenu nyi? Umvwe byo byo muba, nanchi kechi kyakonsha kuwama kupimpulako bwikalo bwenu pa kuba’mba mwikalenga pamo kimye kyabaya nenyi? Ibyepi pa mambo a kwingijila pamo mingilo ya pa juba pa juba ya kunengezha kajo, kovwa bipe nangwa kupyanga pa lubanza? Nanchi kechi mwafwainwa kwingijilanga pamo pa kulama baana nangwa kukwasha bansemi benu bakota nenyi?
14 Kyakilapo kunema, ingijilainga pamo kimye kyonse mingilo yalamata mpopwelo ya Yehoba. Kwisambila pamo kinembelo kya juba ne kwikala na kupopwela kwa kisemi kukwasha bulongo kisemi kyenu kuyila mumo ne kukwatankana pa kuba bintu. Kabiji ingijilainga pamo mu mwingilo. Umvwe kyakonsheka, ingijilainga pamo bupainiya nangwa kya kuba bwikalo bwenu bwakonsha kwimulengela kwingilakotu ñondo umo nangwa mwaka umo. (Tangai 1 Kolinda 15:58.) Nyenga umo waingijileko bupainiya pamo na mwatawanji waamba amba: “Mwingilo wa mu bujimi witulengejile kwikala pamo ne kwisambila pamo. Bonse bubiji bwetu byo twajinga na kikonkwanyi kimo kya kukwasha bantu ku mupashi, namwene kuba amba twakwatankana bingi. Namwene kuba amba nafwenya bingi kwipi ne abo kechi na mambotu a kuba’mba bamwatawami ne, bino ne kuba amba ke balunda bawama.” Ne anweba byo mwingijila pamo mingilo yanema, bintu byo mwatemwa, byo mutangizhako ne byubilo byenu mu kuya kwa kimye bikekalatu bimo na byobya bya mukwenu wa mu masongola, kabiji byonka byajinga ba Akwila ne Pilisila, kino kikemulengela kulangulukanga, kwiumvwa, ne kubila bintu pamo byo mwaikala “mubiji umo.”
Ikalai Bakosa ku Mupashi
15. Kintu ka kyanema kilengela masongola kutwajijila? Londololai.
15 Yesu wayukile buneme bwa kutangizhako Lesa mu masongola. Wamwene Yehoba byo asongweshe masongola atanshi. Wamwene ba Adama ne Evwa byo bajinga balusekelo kimye kyo balondejilenga mikambizho ya Lesa, kabiji wamwene ne makatazho ebafikijile kimye kyo bakaine kulondela ino mikambizho. Onkao mambo, Yesu byo afunjishenga bantu, wavulukile mikambizho ya Shanji yanembwa mu Ntendekelo 2:24. Kabiji naye Yesu waambile bino byambo amba: “Akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.” (Mat. 19:6) Onkao mambo, ne luno kunemeka Yehoba kyo kintu kyanema kilengela masongola kwikala a lusekelo kabiji ne kutwajijila. Bansemi ba kwa Yesu ba pano pa ntanda, ba Yosefwa ne Maliya bajinga bakumwenako bawama bingi.
16. Yosefwa ne Maliya bamwesheshe byepi bumupashi mu kisemi kyabo?
16 Yosefwa wamutele bingi muchima Maliya ne kumunemeka. Kimye kitanshi Yosefwa kyo ayukile amba Maliya waimita, wakebele kumubila lusa nangwa kya kuba malaika wa Lesa waji ukyangye kumulumbulwila kyamumwekejile Maliya. (Mat. 1:18-20) Byo bajinga bamulume ne mukazhi bakokejile mukambizho wa Kesala ne kulondela Mizhilo ya Mosesa. (Luka 2:1-5, 21, 22) Kabiji nangwa kya kuba banabalume bo bonka bakebewanga kutanwa ku bijiilo bikatampe bya bupopweshi mu Yelusalema, Yosefwa ne Maliya, pamo ne ba mu kisemi kyabo, batanwangako pa mwaka pa mwaka. (Mpitu. 16:16; Luka 2:41) Mu jino jishinda ne mashindatu akwabo, bano bamulume ne mukazhi bajinga na moyo wa kwakamwa Lesa bebikisheko bingi kutokesha Yehoba ku muchima ne kunemeka bintu bya ku mupashi. O ene mambo Yehoba o ebasajijile kulama Mwananji aye Yesu ku ntendekelo ya bwikalo bwanji bwa pano pa ntanda.
17, 18. (a) Mu ñanyi mashinda bamulume ne mukazhi mo bakonshesha kutangizhako bumupashi mu kisemi kyabo? (b) Kino kikebakwasha byepi?
17 Nanchi ne anweba kisemi kyenu kyakosa ku mupashi nyi? Kyakumwenako, kimye kyo mubena kufuukulapo kuba bintu byanema, abya patanshi mukimona byaamba mafunde a mu Baibolo, kulomba pa mambo a kyokyo kintu, kepo ne kukeba bukwasho ku mwina Kilishitu wafwainwa kwimukwasha nyi? Inyi mukeba kupwisha makatazho kwesakana na milanguluko yenu nangwa imwambila bansemi ne balunda nenu? Abya mwibikako kwingijisha mashinda anembwa na kalume wakishinka aamba pa masongola ne bwikalo bwa kisemi nyi? Inyi mukebatu kulondela bisho bya koko kwenu nangwa byamba bantu? Nanchi mulomba kimye kyonse ne kufunjila pamo, kwibikila bikonkwanyi bya ku mupashi ne kwamba pa bintu byo mwatangizhako mu kisemi kyenu nyi?
18 Pa mambo a masongola abo a lusekelo o baikala myaka 50, ba Ray baamba amba: “Kechi twaikalapo kala na lukatazho lwa kukankalwa kupwisha ne, mambo twamubika Yehoba kwikala ke lubaji lwetu lwa lutambo wa mizhinge isatu.” (Tangai Musapwishi 4:12.) Ba Danny ne ba Trina nabo baitabizha bino. Baamba amba: “Byo twingijila Lesa pamo, masongola etu akoselako.” Bano baikala mu masongola a lusekelo kukila pa myaka 34. Umvwe ne anweba mwatangizhako Yehoba mu masongola enu, ukemukwasha kwikala bulongo ne kwimupesha bingi.—Sala. 127:1.
Twajijilai Kunemeka Bupe bwa Lesa
19. Mambo ka Lesa o apanyijile kya bupe kya masongola?
19 Bavula lelo jino, kintu kyanema kwi abo ke kwikala balusekelo bunke bwabo. Pano muntu wa Yehoba aye kechi byo byo ekimona ne. Wayuka amba Lesa wanengezhezhe masongola kwikala bupe kuba’mba atwajijile kufikizhizhamo nkebelo yanji. (Nte. 1:26-28) Umvwe ba Adama ne Evwa baji banemekele buno bupe, ino ntanda yonse inge yaikala ke paladisa muji bantu baoloka kabiji balusekelo babena kwingijila Lesa.
20, 21. (a) Mambo ka o twafwainwa kumwena masongola amba azhila? (b) Bupe ka bukwabo bo tukafundapo mulungu wiya?
20 Kyakila pa byonse, bantu ba Lesa bamona masongola amba ke jishuko ja kupainamo lukumo kwi Yehoba. (Tangai 1 Kolinda 10:31.) Byonka byo twaumvwa kala, bukishinka, lukwatankano ne bumupashi ke byubilo bya Lesa bikosesha masongola. Onkao mambo, kikale tubena kunengezha kutwela mu masongola nangwa tubena kweseka kukosesha masongola etu, twafwainwa kuyuka kishinka kya kuba amba: masongola ke lunengezho lwa Lesa kabiji azhila. Kuvulukanga buno bukine kuketulengelanga kwingila papelela bulume bwetu kufuukula bintu mu masongola kwesakana na mwayila Mambo a Lesa. Mu jino jishinda, kechi tumweshatu munema ku bupe bwa masongola ne, bino ne ku mwine Mpanyi wa buno bupe, Yehoba Lesa.
21 Pano bino, masongola kechi bo bonkatu bupe bo etupa Yehoba ne, kabiji kechi o onkatu etuletela lusekelo mu bwikalo ne. Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa bupe bukwabo bwanema bwafuma kwi Lesa—buno bupe ke bukatanda nangwa buzhike.
Musakukumbula’mba Ka?
• Bukishinka bwafwainwa kulengela bena Kilishitu baji mu masongola kuba ka?
• Mambo ka kwingijila pamo mu kukwatankana o kukosesha masongola?
• Mashinda ka amo mulume ne mukazhi o bakonsha kwikelamo ba bumupashi?
• Twakonsha kumwesha byepi munema kwi Yehoba, mwine Watendekeshe masongola?
[[Kipikichala pa peja 15]
Kwingijila pamo kukwasha mulume ne mukazhi kutwajijila kukwatankena pamo