TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • nwt Luka 1:1-24:53
  • Luka

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Luka
  • Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
Luka

LUMU LUIMPE LUFUNDA KUDI LUKA

1 Pakutangila mudi bantu ba bungi badienzeje bua kusangisha ne kufunda muyuki wa malu adibu bitabuja* bikole munkatshi muetu,+ 2 anu muvuabu batulondelawu kudi bavua katshia ku tshibangidilu bamonyi+ ne bena mudimu ba mukenji,+ 3 wa kunemekibua bikole Teofilo,+ meme panyi mvua mudisuike bua kukufundilawu malondangane, bualu ndi mulondolole malu onso kubangila ku ntuadijilu ne bujalame buonso, 4 bua umanye bimpe bulelela bua malu adibu bakulongeshe ne mêyi a mukana.+

5 Mu matuku a Helode,*+ mukalenge wa Yudaya, kuvua muakuidi mukuabu diende Zekâya wa mu tshisumbu tshia Abiya.+ Mukajende uvua wa mu bana ba bakaji ba Alona, diende uvua Elizabeta. 6 Bubidi buabu bavua bantu bakane kumpala kua Nzambi, benda kabayi kalema bilondeshile mêyi onso ne malu onso adi mikenji ya Yehowa* ilomba. 7 Kadi kabavua ne muana to, bualu Elizabeta uvua nkumba ne bubidi buabu bakavua ne bidimu bia bungi menemene.

8 Kadi pavuaye wenza mudimu wa buakuidi uvuabu bapeshe tshisumbu tshiabu+ kumpala kua Nzambi, 9 bilondeshile tshilele* tshimana kujadika tshia buakuidi, dîba diende dia kulambula musenga wa manananshi diakakumbana,+ pakabuelaye mu muaba munsantu wa Yehowa.*+ 10 Nunku, tshisumbu tshionso tshia bantu tshivua tshisambila pambelu dîba dia kulambula musenga wa manananshi. 11 Muanjelu wa Yehowa* wakamumuenekela, muimane ku luseke lua dia balume dia tshioshelu tshia musenga wa manananshi. 12 Kadi Zekâya wakapampakana pakamumonaye, buôwa buakamukuata. 13 Kadi muanjelu wakamuambila ne: “Zekâya, kutshinyi to, bualu mbumvue kusengelela kuebe bimpe, mukajebe Elizabeta neakulelele muana wa balume, neumuinyike dîna ne: Yone.+ 14 Newikale ne disanka ne musangelu wa bungi, ne bantu ba bungi nebasanke bua diledibua diende,+ 15 bualu yeye neikale munene ku mêsu kua Yehowa.*+ Kadi kena ne bua kunua mvinyo anyi maluvu makole nansha kakese,+ neuwujibue tente ne nyuma muimpe* anu kumpala kua diledibua* diende mene,+ 16 neapingaje ba bungi ba ku bana ba Isalele kudi Yehowa* Nzambi wabu.+ 17 Kabidi, neaye kumpala kuende ne nyuma ne bukole bia Eliya,+ bua kupingaja mioyo ya batatu kudi bana,+ ne kupingaja badi kabayi batumikila ku meji adi ambuluisha a bantu bakane, bua kulongoluela Yehowa* bantu bamana kulongolola.”+

18 Zekâya wakambila muanjelu ne: “Mmunyi mungajadika bualu ebu? Bualu nkadi mukulakaje ne mukajanyi ukadi ne bidimu bia bungi menemene.” 19 Muanjelu wakamuandamuna ne: “Meme ndi Gabaliele,+ utu wimana pabuipi kumpala kua Nzambi,+ bavua bantume bua kuyukila nebe ne bua kukumanyisha lumu luimpe elu. 20 Kadi tangila! neupuwe, kuyi mua kuakula, too ne dituku dienzeka malu aa, bualu kuena muitabuje mêyi anyi ikala mua kukumbana mu tshikondo tshiawu tshisungula to.” 21 Dîba adi, bantu bavua batungunuka ne kuindila Zekâya, ne bakakema bua muvuaye munenge bikole mu muaba munsantu. 22 Pakapatukaye, kavua mua kuakula nabu to, bakajingulula ne: uvua ufuma ku dimona tshikena kumona mu muaba munsantu. Wakatungunuka ne kubakuisha ne bianza, kadi wakashala kamama. 23 Pakajika matuku a mudimu wende wa tshijila,* wakaya kuende.

24 Panyima pa matuku, mukajende Elizabeta wakimita difu, kushalaye musombe pa nkayende ngondo itanu, wamba ne: 25 “Eu ke mushindu udi Yehowa* mungenzele malu matuku aa. Mmutume ntema yende kundi bua kumbusha bundu buanyi munkatshi mua bantu.”+

26 Mu ngondo wende muisambombo, muanjelu Gabaliele+ wakatumibua kudi Nzambi mu tshimenga tshia mu Galela tshivuabu babikila ne: Nazaleta, 27 kudi nsongakaji kampanda utshivua kamama+ uvuabu babangile* kudi mulume mukuabu, diende Jozefe, wa mu nzubu mua Davidi, ne dîna dia nsongakaji utshivua kamama au divua Mariya.+ 28 Pakabuela muanjelu, wakamuambila ne: “Muoyo au, wewe udi muanyishibue bikole, Yehowa* udi nebe.” 29 Kadi yeye wakapampakana bikole bua mêyi ende ne kutetaye bua kujingulula tshivua muoyo eu umvuija. 30 Ke muanjelu kumuambila ne: “Mariya, kutshinyi to, bualu udi muanyishibue kudi Nzambi. 31 Tangila! newimite difu,* neulele muana wa balume,+ udi ne bua kumuinyika ne: Yezu.+ 32 Yeye eu neikale munene,+ nebamubikile ne: Muana wa Mutambe Bunene,+ ne Yehowa* Nzambi neamupeshe nkuasa wa bukalenge wa tatuende Davidi,+ 33 ne neakokeshe bu Mukalenge ku mutu kua nzubu wa Yakoba bua kashidi, Bukalenge buende kabuakuikala ne ndekelu to.”+

34 Kadi Mariya wakakonka muanjelu ne: “Bualu ebu nebuenzeke mushindu kayi bualu meme tshiena muanji kusangila ne mulume?”+ 35 Muanjelu wakamuandamuna ne: “Nyuma muimpe* nealue kuudi,+ bukole bua Mutambe Bunene nebukubuikile. Bua bualu abu, eu waledibua nebamubikile ne: wa tshijila,+ Muana wa Nzambi.+ 36 Tangila! Mulela webe Elizabeta mmuimite pende muana wa balume mu bukulakaja buende, ne ngondo eu nguende muisambombo, mukaji uvuabu bamba ne: nkumba; 37 bualu kakuena dîyi dikala* Nzambi kayi mua kukumbaja to.”+ 38 Pashishe Mariya wakamba ne: “Mona! meme nsongakaji mupika wa Yehowa!* Bingenzekele anu muudi muambe.” Nunku muanjelu wakamushiya.

39 Ke Mariya kuasa luendu mu matuku au, kuyaye ne lukasa mu buloba bua mikuna, mu tshimenga kampanda tshia Yuda, 40 kubuelaye mu nzubu mua Zekâya, kuelaye Elizabeta muoyo. 41 Nunku, pakumvua Elizabeta muoyo wa Mariya, muana uvua munda muende wakatumpika, Elizabeta wakuwujibua tente ne nyuma muimpe,* 42 kuelaye dîyi dikole ne: “Wewe udi mubeneshibue munkatshi mua bakaji, ne dimuma dia munda muebe ndibeneshibue! 43 Nunku, mmunyi mundi mupete diakalenga edi: dia mamuende wa Mukalenge wanyi kulua kundi? 44 Bualu mona! pavua dîyi dia muoyo uuvua mungele difike ku matshi anyi, muana udi munda muanyi uvua mutumpike bua disanka. 45 Kabidi mukaji udi muitabuje ngua diakalenga, bualu malu avuabu bamuambile a kudi Yehowa* neakumbane onso.”

46 Nunku Mariya wakamba ne: “Anyima wanyi* udi utumbisha Yehowa,*+ 47 ne lungenyi luanyi kaluena mua kudikanda bua kuikala ne disanka dipite bungi bua Nzambi Musungidi wanyi,+ 48 bualu mmutangile muaba mushadile wa mupika wende mukaji.+ Bualu tangilayi! kutuadija ku mpindieu bipungu bionso bia bantu nebiambe mundi wa diakalenga,+ 49 bualu Wa bukole mmungenzele malu manene, ne dîna diende ndia tshijila,+ 50 ne bualu ku tshipungu ne ku tshipungu tshia bantu luse luende ludi kudi badi bamutshina.+ 51 Mmuenze malu ne bukole ne diboko diende; mmutangalaje badi badibandisha mu meji a mu mioyo yabu.+ 52 Mmutulule bantu badi ne bukokeshi mu nkuasa ya bukalenge,+ mmubandishe bapuekele;+ 53 mmukutshishe bikole badi ne nzala ne bintu bimpe,+ ne mmupingaje bavua ne bubanji bianza bitupu. 54 Mmuambuluishe Isalele muena mudimu wende, uvuluka luse luende+ 55 bua kashidi, anu bu muvuaye muambile bankambua betu, muambile Abalahama ne bana* bende.”+ 56 Mariya wakashala nende ngondo mitue ku isatu, pashishe wakapingana kuende.

57 Mpindieu, tshikondo tshiakakumbana bua Elizabeta kulela, wakalela muana wa balume. 58 Bena mutumba ne balela bende bakumvua ne: Yehowa* uvua mutumbishe luse luende kudiye, bakasanka nende.+ 59 Mu dituku dia muanda mukulu bakalua bua kutengula muana,+ ne bavua basue kumuinyika dîna dia tatuende, Zekâya. 60 Kadi mamuende wakandamuna ne: “Tòo, kadi nebamuinyike ne: Yone.” 61 Bua bualu ebu, bakamuambila ne: “Kakuena mulela webe nansha umue udibu binyike dîna edi to.” 62 Ke bobu kukonka tatuende ne bianza dîna divuaye musue bua bikale bamubikila. 63 Nunku, wakalomba kabaya, yeye kufunda ne: “Yone ke dîna diende.”+ Bua bualu abu bonso bakakema. 64 Diakamue, mukana muende muakabululuka, ludimi luende kusuluka ne kutuadijaye kuakula,+ utumbisha Nzambi. 65 Buôwa buakakuata bena mutumba babu bonso, ne bakatuadija kuakula bua malu aa onso mu buloba buonso bua mikuna bua Yudaya. 66 Nunku bonso bakumvua bualu ebu bakabulama mu mioyo yabu, badikonka ne: “Muana eu nealue nganyi?” Bualu tshianza tshia Yehowa* tshivua nende bushuwa.

67 Pashishe, tatuende Zekâya wakuwula tente ne nyuma muimpe,* wakakula mêyi a buprofete, wamba ne: 68 “Yehowa,* Nzambi wa Isalele,+ atumbishibue, bualu mmutume ntema yende kudi bantu bende ne mmubatuadile lupandu.+ 69 Mmutujudile lusengu lua lupandu*+ mu nzubu mua Davidi muena mudimu wende,+ 70 anu bu mudiye muakuile mukana mua baprofete bende ba tshijila ba kale,+ 71 bua kutupandisha kudi bena lukuna betu ne ku tshianza tshia bantu bonso badi batukine;+ 72 bua kuleja luse bua bualu bua bankambua betu ne bua kuvuluka tshipungidi tshiende tshia tshijila,+ 73 mutshipu wakaditshipaye kudi Abalahama nkambua wetu,+ 74 bua, tuetu bamane kupikudibua mu bianza bia bena lukuna, kutupesha diakalenga dia kumuenzela mudimu wa tshijila kakuyi buôwa 75 ne lulamatu ne buakane kumpala kuende matuku etu onso. 76 Kadi wewe, muana mutekete, nebakubikile ne: muprofete wa Mutambe Bunene, bualu neudianjile kumpala kua Yehowa* bua kulongolola njila yende,+ 77 bua kupesha bantu bende dimanya dia lupandu ku dibuikidibua dia mpekatu yabu,+ 78 bua luse lunene lua Nzambi wetu. Ku luse elu, butoke bua patshiatshia nebulue kutudi bufumina muulu, 79 bua kutokesha badi basombe mu mîdima ne mu mundidimbi wa lufu+ ne bua kuludika makasa etu mu njila wa ditalala.”

80 Nunku muana eu wakakola, wakalua ne lungenyi lukole, wakashala mu tshipela too ne dituku diakadilejaye patoke kudi Isalele.

2 Nunku, mu matuku au, Kaisa Augusto wakela mukenji bua bantu bonso ba pa buloba badifundishe ku mikanda. 2 (Didifundisha dia bantu dia kumpala edi diakenzeka pavua Kulenio nguvena wa Sulia.) 3 Nanku bantu bonso bakaya bua kudifundisha, muntu ne muntu mu tshimenga tshiabu. 4 Nunku, Jozefe+ pende wakabanda ufumina mu Galela, mu tshimenga tshia Nazaleta, kuyaye mu Yudaya, mu tshimenga tshia Davidi, tshidibu babikila ne: Beteleheme,+ bualu uvua wa mu nzubu ne mu dîku dia Davidi. 5 Wakaya bua kudifundisha ne Mariya ukavuabu bamuseleshe bu muvuabi bilaya,+ ne ukavua pabuipi ne kulela.+ 6 Pavuabu kuntu aku, tshikondo tshiakakumbana bua yeye kulela. 7 Wakalela muanende wa balume, muanabute,+ kumujingilaye mu mpolu ya bilamba ne kumuladika mu tshidilu tshia nyama,+ bualu kabavua bapete muaba mu nzubu wa tshilala benyi to.

8 Kuvua kabidi balami ba mikoko mu tshitupa atshi bavua basombe pambelu, balama mikoko yabu butuku. 9 Diakamue muanjelu wa Yehowa* wakimana kumpala kuabu, ne butumbi bua Yehowa* buakakenka muaba uvuabu, bakumvua buôwa bua bungi. 10 Kadi muanjelu wakabambila ne: “Kanutshinyi to, bualu tangilayi! Ndi nnumanyisha lumu luimpe lua disanka dinene diapeta bantu bonso. 11 Bualu lelu, mbanulelele mupandishi+ mu tshimenga tshia Davidi,+ yeye udi Kristo, Mukalenge.+ 12 Etshi ntshimanyinu kunudi: Nenusangane muana wa ku dibela mujingila mu mpolu ya bilamba, mulale mu tshidilu tshia nyama.” 13 Diakamue kuvua musumba wa tshiluilu tshia mu diulu pamue ne muanjelu au,+ tshitumbisha Nzambi, tshiamba ne: 14 “Butumbi buikale kudi Nzambi muulu mutumbuke ne ditalala dikale pa buloba munkatshi mua bantu badiye muanyishe.”

15 Nunku pakumbuka banjelu kudibu kuyabu mu diulu, balami ba mikoko bakatuadija kuambilangana ne: “Tuyayi anu mpindieu ku Beteleheme bua kumona bualu budi buenzeke, budi Yehowa* mutumanyishe ebu.” 16 Nanku bakaya lukasa, kusanganabu Mariya ne Jozefe ne muana wa ku dibele mulale mu tshidilu tshia nyama. 17 Pakamonabu bualu ebu, bakalonda bualu buvuabu babambile bua bualu bua muana mutekete eu. 18 Bantu bonso bavua bumvue malu avua balami babalondele bakakema bikole, 19 kadi Mariya uvua ulama mêyi aa onso, welangana meji mu muoyo wende a tshivua mêyi au umvuija.+ 20 Pashishe balami ba mikoko bakapingana, benda batumbisha ne basamuna Nzambi bua malu onso avuabu bumvue ne bamone, anu muvuabu babambilawu.

21 Matuku muanda mukulu mamane kupita, pavua tshikondo tshia kumutengula tshikumbane,+ bakamuinyika ne: Yezu, dîna divua muanjelu mufile kumpala kua kumuimitabu.+

22 Kabidi, pakakumbana tshikondo tshia dilengejibua diabu bilondeshile Mikenji ya Mose,+ bakabanda nende ku Yelushalema bua kumuleja kudi Yehowa,* 23 anu mudibu bafunde mu Mikenji ya Yehowa* ne: “Muanabute wa balume yonso* udi ne bua kubikidibua ne: wa tshijila bua Yehowa.”*+ 24 Nunku bakafila mulambu bilondeshile tshidibu bambe mu Mikenji ya Yehowa* ne: “tumanda nkutshi* tubidi anyi bana ba nkudimba babidi.”+

25 Nanku monayi! kuvua muntu mukuabu mu Yelushalema, diende Shimeona, muntu eu uvua muntu muakane ne mudifile kudi Nzambi, uvua muindile busambi bua Isalele,+ ne nyuma muimpe* uvua pambidi pende. 26 Bavua bamusokoluele kabidi kudi Nzambi ku nyuma muimpe* ne: kavua mua kumona lufu kumpala kua yeye kumona Kristo wa Yehowa* to. 27 Nunku, wakalua mu ntempelo ku bukole bua nyuma, ne pavua baledi ba muana eu Yezu babuela nende bua kumuenzela malu bilondeshile tshilele tshia Mikenji,+ 28 wakambula muana mu maboko ende, kutumbishaye Nzambi, kuambaye ne: 29 “Mpindieu, Mukalenge Mutambe Bunene, wewe udi ulekela mupika webe uya mu ditalala+ bu muuvua muambe, 30 bualu mêsu anyi mmamone mushindu webe wa lupandu+ 31 uudi mulongolole ku mêsu kua bukua bantu buonso,+ 32 butoke+ budi bumbusha tshilamba tshidi tshibuikila bisamba,+ butumbi bua bantu bebe bena Isalele.” 33 Nunku tatuende ne mamuende wa muana bavua anu bakema bua malu avuabu bakula bua bualu buende. 34 Kabidi, Shimeona wakababenesha, kuambilaye Mariya mamuende wa muana ne: “Tangila! Muana eu mmuteka bua dikuluka+ ne dijukuluka dia bantu ba bungi mu Isalele+ ne bua kuikalaye tshimanyinu tshia kuambabu bibi+ 35 (eyowa, muele wa mvita mule newukutubule*),+ bua meji a mu mioyo ya ba bungi asokolodibue patoke.”

36 Kuvua muprofete mukaji kampanda, Ana muana wa Fanuele, wa mu tshisa tshia Ashê. Mukaji eu ukavua ne bidimu bia bungi menemene ne uvua musombe ne bayende bidimu muanda mutekete panyima pa diselangana diabu,* 37 ne uvua mukaji mukamba wa bidimu 84. Kavua upangika ku ntempelo nansha, uvua wenza mudimu wa tshijila butuku ne munya pamue ne tshijila tshia biakudia ne misengelelu. 38 Dîba adi mene, wakasemena pabuipi, kutuadijaye kuela Nzambi tuasakidila ne kuambila bantu bonso bavua bindile dipikudibua dia Yelushalema bualu bua muana au.+

39 Nunku pakajikijabu kuenza malu onso bilondeshile Mikenji ya Yehowa,*+ bakalukila mu Galela mu tshimenga tshiabu tshia Nazaleta.+ 40 Muana mutekete au wakatungunuka ne kukola ne kupeta makanda, muwule tente ne meji, ne wakatungunuka ne kuikala ne dianyishibua dia Nzambi.+

41 Kadi, baledi bende bavua ne tshibidilu tshia kuya tshidimu tshionso ku Yelushalema bua tshibilu tshia Pasaka.*+ 42 Nanku, pavuaye ne bidimu 12, bakabanda bua kuya bilondeshile tshilele tshia tshibilu.+ 43 Pakajika matuku a tshibilu atshi, pakavuabu bapingana, muana eu Yezu wakashala panyima mu Yelushalema, ne baledi bende kabavua bamanye to. 44 Bu muvuabu bela meji ne: uvua mu tshisumbu tshia bavuabu benza nabu luendu, bakenda dituku dijima, pashishe bakatuadija kumukeba munkatshi mua balela ne bamanyangana nabu. 45 Kadi bu muvuabu kabayi bamupete, bakapingana ku Yelushalema, kumukebabu bikole. 46 Kadi, panyima pa matuku asatu, bakamupeta mu ntempelo, musombe munkatshi mua balongeshi, ubateleja ne ubela nkonko. 47 Kadi bantu bonso bavua bamuteleja bavua anu bakema bikole bua lungenyi luende ne mandamuna ende.+ 48 Pavua baledi bende bamumone, bakakema, ne mamuende wakamuambila ne: “Muananyi, bua tshinyi udi mutuenzele nunku? Mona, meme ne tatuebe tudi basumpakane bikole tuenda tukukeba.” 49 Kadi yeye wakabambila ne: “Nuvua nunkebela tshinyi? Kanuvua bamanye ne: ndi ne bua kuikala mu nzubu mua Tatu wanyi anyi?”+ 50 Kadi, kabavua bajingulule tshivuaye ubambila to.

51 Nunku wakapueka nabu, kupinganaye ku Nazaleta, ne wakatungunuka ne kubakokela.*+ Mamuende wakalama kabidi bimpe mêyi onso aa mu muoyo wende.+ 52 Yezu wakatungunuka ne kukola mu meji ne mu mubidi ne mu dianyishibua kudi Nzambi ne kudi bantu.

3 Mu tshidimu tshia 15 tshia bukokeshi bua Tibelio Kaisa, pavua Pontio Pilato nguvena wa Yudaya, Helode*+ muikale mfumu wa distrike* dia Galela, muanabu Filipo muikale mulombodi wa distrike dia ditunga dia Itulaya ne dia Takoniti ne Lusania muikale mulombodi wa distrike dia Abilene, 2 mu matuku a mfumu wa bakuidi Ana ne a Kayifa,+ dîyi dia Nzambi diakalua kudi Yone+ muana wa Zekâya mu tshipela.+

3 Nunku, yeye wakaya mu ditunga dijima pabuipi ne musulu wa Yadene, wenda uyisha dibatiza didi dileja dinyingalala bua mpekatu bua dibuikidibua dia mpekatu,+ 4 anu bu mudibu bafunde mu mukanda wa mêyi a muprofete Yeshaya ne: “Dîyi dia muntu udi wela lubila mu tshipela ne: ‘Longololayi njila wa Yehowa!* Lulamijayi njila yende.+ 5 Badi ne bua kuwuja tshibandabanda tshionso, kulandakaja mukuna munene wonso ne mukuna mukese wonso; njila mikonyangale idi ne bua kulua milulame, ne njila ya bibungubungu idi ne bua kulua milandakane; 6 ne bantu bonso* nebamone lupandu lua Nzambi.’”*+

7 Nunku wakatuadija kuambila misumba ya bantu bavua balua kudiye bua yeye kubabatiza ne: “Nuenu bana ba nyoka, udi munudimuije bua kunyema tshiji tshikole tshidi tshilua nnganyi?+ 8 Nanku, kuamayi mamuma adi makumbanangane ne dinyingalala bua mpekatu. Kanutuadiji kudiambila ne: ‘Tatu utudi nende ng’Abalahama’ to. Bualu ndi nnuambila ne: Nzambi udi ne bukole bua kujudila Abalahama bana ku mabue aa. 9 Bushuwa, kasuyi kakadi kalale ku muji wa mitshi. Nunku, mutshi wonso udi kawuyi ukuama bimuma bimpe, nebawukose, nebawele mu kapia.”+

10 Nanku misumba ya bantu ivua imuebeja ne: “Nunku, tudi ne bua kuenza tshinyi?” 11 Yeye wakabandamuna ne: “Muntu udi ne bilamba bibidi* apeshe udi kayi natshi, ne muntu udi ne tshintu tshia kudia enze bia muomumue.”+ 12 Nansha balambuishi ba bitadi bakalua bua kubatijibua,+ kumukonkabu ne: “Mulongeshi, tuenze tshinyi?” 13 Wakabambila ne: “Kanulombi* tshintu tshidi tshipite mushinga wa tshitadi.”+ 14 Kabidi, bantu bavua benza mudimu wa busalayi bavua pabu bamukonka ne: “Tudi ne bua kuenza tshinyi?” Wakabambila ne: “Kanutatshishi* muntu anyi kanubandi muntu ne bualu bua dishima,+ kadi nusanke ne bidibu banupesha bua kudia.”*

15 Nunku bantu bavua mu ditekemena ne buonso buabu bavua belangana meji mu mioyo yabu bua Yone ne: “Yeye udi mua kuikala pamuapa Kristo anyi?”+ 16 Yone wakabandamuna, ubambila bonso ne: “Meme, ndi nnubatiza ne mâyi, kadi yeye udi ne bukole kumpita meme udi ulua, tshiena mukumbane bua kusulula nshinga ya sandala yende.+ Yeye neanubatize ne nyuma muimpe* ne kapia.+ 17 Tshikasu tshiende tshia kushipula natshi tshidi mu tshianza tshiende bua kutokesha bimpe menemene muaba wende wa dishipuila ne kusangisha ntete ya blé mu diyeba diende, kadi neoshe bisote mu kapia kadibu kabayi mua kujima.”

18 Yeye wakafila kabidi mibelu mikuabu ya bungi ne wakatungunuka ne kuambila bantu lumu luimpe. 19 Kadi bu muvua Yone mutandishe Helode mfumu wa distrike bua Helodiya mukaji wa muanabu ne bua malu mabi onso avua Helode muenze, 20 wakasakidila kabidi bualu ebu ku malu onso au: wakakangila Yone mu buloko.+

21 Nunku, pakabatizabu bantu bonso, bakabatiza kabidi Yezu.+ Pavuaye usambila, diulu diakabululuka,+ 22 ne nyuma muimpe* wakamupuekela muikale ne mubidi bu wa nyunyi wa nkutshi, dîyi diakafuma mu diulu diamba ne: “Wewe udi Muananyi munanga, ndi mukuanyishe.”+

23 Pakatuadija Yezu+ mudimu wende, uvua ne bidimu bitue ku 30,+ ne bantu bavua bela meji ne: uvua muana

wa Jozefe,+

muana wa Heli,

24 muana wa Matate,

muana wa Lewi,

muana wa Meleki,

muana wa Yana,

muana wa Jozefe,

25 muana wa Matatia,

muana wa Amosa,

muana wa Nahuma,

muana wa Eseli,

muana wa Nagai,

26 muana wa Maata,

muana wa Matatia,

muana wa Semei,

muana wa Yoseke,

muana wa Yoda,

27 muana wa Yoanana,

muana wa Lesa,

muana wa Zelubabela,+

muana wa Shalatiele,+

muana wa Neli,

28 muana wa Meleki,

muana wa Adi,

muana wa Kosama,

muana wa Elemadama,

muana wa Ele,

29 muana wa Yezu,

muana wa Eliezê,

muana wa Yolima,

muana wa Matate,

muana wa Lewi,

30 muana wa Simeona,

muana wa Yudasa,

muana wa Jozefe,

muana wa Yonama,

muana wa Eleyakima,

31 muana wa Melea,

muana wa Mena,

muana wa Matata,

muana wa Natana,+

muana wa Davidi,+

32 muana wa Yishai,+

muana wa Obeda,+

muana wa Boaza,+

muana wa Salamona,+

muana wa Nashona,+

33 muana wa Aminadaba,

muana wa Ani,

muana wa Heselona,

muana wa Pelese,+

muana wa Yuda,+

34 muana wa Yakoba,+

muana wa Izaka,+

muana wa Abalahama,+

muana wa Tela,+

muana wa Nahô,+

35 muana wa Seluga,+

muana wa Leu,+

muana wa Pelege,+

muana wa Ebê,+

muana wa Shela,+

36 muana wa Kenana,

muana wa Âpakashada,+

muana wa Shema,+

muana wa Noa,+

muana wa Lemeke,+

37 muana wa Metushela,+

muana wa Henoka,

muana wa Yalede,+

muana wa Mahalalêle,+

muana wa Kenana,+

38 muana wa Enosha,+

muana wa Shete,+

muana wa Adama,+

muana wa Nzambi.

4 Pashishe, Yezu muwule tente ne nyuma muimpe,* wakumbuka ku musulu wa Yadene, ne nyuma wakamulombola uya nende eku ne eku mu tshipela+ 2 matuku 40, Diabolo wenda umuteta.+ Kakadia tshintu mu matuku au, nunku pakajikawu, wakumvua nzala. 3 Bua bualu ebu, Diabolo wakamuambila ne: “Biwikala muana wa Nzambi, ambila dibue edi diandamuke diampa.” 4 Kadi Yezu wakamuandamuna ne: “Mbafunde ne: ‘Muntu kena ne bua kuikala ne muoyo anu bua diampa nkayadi.’”+

5 Nunku yeye wakamubandisha kuulu, kumulejaye makalenge onso a pa buloba budi bantu basombele musangu umue.+ 6 Pashishe Diabolo wakamuambila ne: “Nenkupeshe bukokeshi buonso ebu ne butumbi buawu, bualu bakadi babumpeshe,+ ne ndi mbupesha muntu yonso undi musue. 7 Nunku, wewe muenze tshienzedi tshia dikukuila kumpala kuanyi, bionso nebikale biebe.” 8 Yezu wakamuandamuna ne: “Mbafunde ne: ‘Yehowa* Nzambi webe ke uudi ne bua kutendelela, ne yeye nkayende ke uudi ne bua kuenzela mudimu wa tshijila.’”+

9 Pashishe, wakamulombola too ne mu Yelushalema, wakamuimanyika pa tshibumba tshia pa mutu* pa ntempelo, kumuambilaye ne: “Biwikala muana wa Nzambi, umbuka muaba eu udiele panshi,+ 10 bualu mbafunde ne: ‘Yeye neatumine banjelu bende dîyi bua bualu buebe bua bakulame,’ 11 kabidi ne: ‘Nebakuambule mu bianza biabu bua wewe kututshi dikasa diebe ku dibue.’”+ 12 Yezu wakamuandamuna ne: “Mbambe ne: ‘Kuena ne bua kuteta Yehowa* Nzambi webe.’”+ 13 Nunku, Diabolo mumane kujikija diteta dionso, wakamushiya wakaya too ne ku tshikondo tshikuabu tshikumbane.+

14 Mpindieu, Yezu wakapingana mu Galela ku bukole bua nyuma.+ Malu mimpe avuabu bamba bua bualu buende akatangalaka luseke luonso alu. 15 Kabidi, wakatuadija kulongesha mu nsunagoga yabu, ne bantu bonso bavua bamutumbisha.

16 Pashishe wakaya ku Nazaleta,+ muaba uvuaye mukolele, ne wakabuela mu nsunagoga+ dituku dia Nsabatu bu muvua tshilele tshiende, wakimana bua kubala. 17 Nunku, bakamupesha muvungu wa muprofete Yeshaya, wakakangula muvungu au, kupetaye muaba uvuabu bafunde ne: 18 “Nyuma wa Yehowa* udi pambidi panyi, bualu uvua mungele manyi bua kuambila bapele lumu luimpe. Uvua muntume bua kumanyisha dilekedibua kudi badibu bakuate, ne dipetulula dia lumonu kudi bampofu ne bua kupingaja badibu basunsule ne budikadidi,+ 19 bua kuyisha tshidimu tshidi Yehowa* muanyishe.”+ 20 Pashishe, wakavunga muvungu, kuwupingajilaye mulami, kusombaye; mêsu a bantu bonso bavua mu nsunagoga akashala mamutangile. 21 Nunku wakatuadija kubambila ne: “Lelu mufundu unudi nufuma ku diumvua eu mmukumbane.”+

22 Bantu bonso bakatuadija kuakula bimpe bua bualu buende ne kukema bua mêyi malenga avua apatuka mukana muende,+ ne bavua bamba ne: “Eu si mmuana wa Jozefe, ki mmuomu?”+ 23 Bua bualu abu wakabambila ne: “Kakuyi mpata nenungelele lusumuinu elu: ‘Munganga diondopa. Enza kabidi mu buloba buenu emu malu atudi bumvue menzeke ku Kapênuma.’”+ 24 Ke kubambilaye ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: kakutu muprofete utubu bitaba mu buloba buabu to.+ 25 Tshilejilu, ndi nnuambila bulelela ne: Kuvua bakaji bakamba ba bungi mu Isalele mu matuku a Eliya pavuabu bakange diulu bua bidimu bisatu ne ngondo isambombo, ne tshiyole tshikole tshia nzala tshikuate ditunga dijima.+ 26 Kadi kabakatuma Eliya kudi mukaji nansha umue wa ku bakaji abu to, kadi anu kudi mukaji mukamba wa ku Salefata mu buloba bua Sidona.+ 27 Kabidi, kuvua bena nsudi ba bungi mu Isalele mu matuku a muprofete Elisha; kadi kabakalengeja* nansha umue wa kudibu, anu Nâmana muena Sulia.”+ 28 Nunku, bonso bavua bumvua malu aa mu nsunagoga bakuwula tente ne tshiji,+ 29 kujukabu, kumusakilabu pambelu pa tshimenga, kuyabu nende ku lusongo lua mukuna uvuabu bibakile tshimenga tshiabu bua kumukupa muinshi, mutu mutangile panshi. 30 Kadi wakapitshila anu munkatshi muabu, kutungunukaye ne njila wende.+

31 Pashishe, wakapueka ku Kapênuma, tshimenga tshia mu Galela. Uvua ubalongesha dituku dia Nsabatu,+ 32 bakakema bua mushindu uvuaye ulongesha,+ bualu uvua wakula ne bukokeshi. 33 Kadi, kuvua muntu mukuabu mu nsunagoga amu uvua ne nyuma kampanda, demon wa bukoya, ne wakela lubila ne dîyi dikole ne:+ 34 “Akaa! Tudi nebe tshilumbu kayi wewe Yezu muena Nazaleta?+ Udi mulue bua kutubutula anyi? Ndi mukumanye bimpe, udi Wa Tshijila wa Nzambi.”+ 35 Kadi Yezu wakamutandisha, wamba ne: “Puwa, patuka munda muende.” Nunku demon au mumane kukulula muntu au panshi munkatshi muabu, wakapatuka munda muende kayi mumuenzele bibi. 36 Bua bualu ebu, bantu bonso bakakema, kutuadijabu kuambilangana ne: “Ndiakula dia mushindu kayi edi? Bualu udi utumina nyuma ya bukoya dîyi ne bukokeshi ne bukole, ne idi ipatuka!” 37 Nunku lumu lua bualu buende luakatungunuka ne kutangalaka ku ntengu yonso ya luseke alu.

38 Yeye mumane kumbuka mu nsunagoga, wakabuela mu nzubu mua Simona. Kadi mamuende muenu wa Simona uvua usama mubidi kapia mukole, bakalomba Yezu bua amuambuluishe.+ 39 Nunku, wakinama mumuinangile, kutandishaye mubidi kapia, wowu kumushila muaba. Wakajuka diakamue, kutuadijaye kubakuatshila mudimu.

40 Kadi pakavua dîba dibuela, bonso bavua ne bantu basama masama mashilashilangane bakalua nabu kudiye. Wakatentekela yonso wa kudibu bianza, yeye kubondopa.+ 41 Bademon bavua kabidi bapatuka munda mua ba bungi, bela mbila, bamba ne: “Wewe udi Muana wa Nzambi.”+ Kadi uvua ubatandisha, kavua ubanyishila bua kuakula to,+ bualu bavua bamanye ne: udi Kristo.+

42 Kadi patshiatshia, wakumbuka, kuyaye muaba uvua kawuyi bantu.+ Kadi misumba ya bantu yakatuadija kumukeba,* kuluabu muaba uvuaye, bavua basue kumupangisha mua kumbuka kudibu. 43 Kadi yeye wakabambila ne: “Ndi kabidi ne bua kumanyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi kudi bimenga bikuabu, bualu mvua mutumibue bua bualu ebu.”+ 44 Nunku wakaya wenda uyisha mu nsunagoga ya mu Yudaya.

5 Umue musangu, pavua musumba wa bantu umunguila ne uteleja dîyi dia Nzambi, uvua muimane ku dijiba dia Genesaleta.*+ 2 Wakamona matu abidi mimane ku muelelu wa dijiba dia mâyi, kadi balobi bavua batuluke, basukula tupamba* tuabu.+ 3 Wakabuela mu buatu bumue buvua bua Simona, yeye kumulomba bua asemene kule kakese ne muelelu wa mâyi. Pashishe wakasomba, kutuadijaye kulongeshila misumba ya bantu mu buatu amu. 4 Pakajikijaye kuakula, wakambila Simona ne: “Semena muaba udi mâyi male, nuele tupamba tuenu bua kukuata mishipa.” 5 Kadi Simona wakandamuna ne: “Mulongeshi, tuvua batate butuku bujima ne katuvua bakuate kantu,+ kadi ku dîyi diebe, nempuekeshe tupamba.” 6 Kadi, pakenzabu nanku, bakakuata* mishipa mipite bungi. Mu bulelela, tupamba tuabu tuakatuadija kupandika.+ 7 Ke bobu kubikila bena diabu bavua mu buatu bukuabu ne tshianza bua kulua kubambuluisha, bobu kulua, kuwujabu matu onso abidi tente, nunku akatuadija kudina. 8 Pakamona Simona Petelo bualu ebu, wakadiela ku binu bia Yezu, wamba ne: “Mukalenge, umbuka kundi, bualu ndi muena mpekatu.” 9 Bua mishipa ivuabu bakuate, yeye ne bavuaye nabu bakakema bikole menemene, 10 bivua kabidi nanku bua Yakobo ne Yone, bana ba Zebedayi,+ bavua benza mudimu pamue ne Simona. Kadi Yezu wakambila Simona ne: “Lekela kutshina. Kutuadijila ku mpindieu newikale ukuata bantu ne muoyo.”+ 11 Nanku bakapingaja matu ku mukuna, kushiyabu bintu bionso, kumulondabu.+

12 Musangu mukuabu, pavuaye mu tshimue tshia ku bimenga, mona! kuvua muntu mukuabu uvua ne nsudi ya bungi menemene! Pakamonaye Yezu, wakatua mpala wende panshi, kumusengelelaye ne: “Mukalenge, wewe musue udi mua kundengejaku.”+ 13 Nunku, wakolola tshianza, kumulengaye, wamba ne: “Ndi musue! Lengejibua.” Diakamue nsudi ayi yakumbuka kudiye.+ 14 Pashishe wakatumina muntu au dîyi bua kambidi muntu mukuabu bualu abu to. Kumuambilaye ne: “Kadi ndaku, udileje kudi muakuidi ne ufile mulambu bua dilengejibua diebe anu bu muvua Mose muambe,+ bua tshikale bujadiki kudibu.”+ 15 Kadi lumu lua bualu buende luakatungunuka ne kutangalaka, ne misumba minene ya bantu ivua idisangisha pamue bua kuteleja ne bua kuondopibua ku mabedi abu.+ 16 Kadi yeye uvua uya mu miaba ya pa nkayende bua kusambila.

17 Dimue dia ku matuku au, pavuaye ulongesha, Bafalese ne balongeshi ba Mikenji bavua bafume mu misoko yonso ya mu Galela ne ya mu Yudaya ne ku Yelushalema bavua basombe muaba au; bukole bua Yehowa* buvua nende bua yeye kuondopa bantu.+ 18 Nunku mona! bantu bakuabu bavua bambule muntu mutekete mubidi pa kalalu, ne bavua bakeba kubuela nende ne kumuteka kumpala kua Yezu.+ 19 Nunku bu muvuabu kabayi bapete mushindu wa kubuela nende bua musumba wa bantu, bakabanda pa musaka wa nzubu, ne bakamupitshishila mu mampana, kumupuekeshilabu pa kalalu munkatshi mua bantu bavua kumpala kua Yezu. 20 Pakamonaye ditabuja diabu, wakamba ne: “Mulunda wanyi, mpekatu yebe mmijimijibue.”+ 21 Ke bafundi ne Bafalese kutuadija kuelangana meji, bamba ne: “Nnganyi eu udi upenda Nzambi? Nnganyi udi mua kujimijila bantu mpekatu yabu pa kumbusha Nzambi nkayende?”+ 22 Kadi pakajingulula Yezu meji avuabu bela, wakabandamuna ne: “Nudi nuelangana meji kayi mu mioyo yenu? 23 Ntshinyi tshidi tshitekete bikole, nkuamba ne: ‘Mpekatu yebe mmijimijibue’ anyi nkuamba ne: ‘Juka, enda’? 24 Kadi bua nuenu kumanya ne: Muana wa muntu udi ne bukokeshi pa buloba bua kujimija mpekatu . . .” wakambila muntu uvua mutekete mubidi au ne: “Ndi nkuambila ne: Juka, ambula kalalu kebe, ndaku kuebe.”+ 25 Nunku, wakimana kumpala kuabu, kuambulaye tshivuaye uladila, kuyaye kuende wenda utumbisha Nzambi. 26 Pashishe buonso buabu bakakema bikole, kutuadijabu kutumbisha Nzambi, ne bakuwula tente ne ditshina, bamba ne: “Tudi bamone malu a kukema lelu!”

27 Panyima pa malu aa, wakapatuka, kumonaye mulambuishi wa bitadi mukuabu, diende Lewi, musombe ku nzubu wa dilambuila bitadi, kumuambilaye ne: “Ndonda.”+ 28 Wakashiya bintu bionso, kujuka, kutuadijaye kumulonda. 29 Nanku, Lewi wakamuenzejila tshibilu tshinene mu nzubu muende, ne kuvua musumba munene wa balambuishi ba bitadi ne bantu bakuabu bavuabu badia* nabu.+ 30 Bua bualu ebu, Bafalese ne bafundi babu bakatuadija kunungena bayidi bende, bamba ne: “Nudi nudia ne nunua ne balambuishi ba bitadi ne benji ba mpekatu bua tshinyi?”+ 31 Yezu wakabandamuna ne: “Bantu badi ne makanda a mubidi kabatu dijinga ne munganga to, kadi badi basama ke batu nende dijinga.+ 32 Tshiena mulue bua kubikila bantu bakane, kadi mbua kubikila benji ba mpekatu bua banyingalale bua mpekatu yabu.”+

33 Bakamuambila ne: “Bayidi ba Yone batu ne tshibidilu tshia kubuela mu tshijila tshia biakudia ne tshia kuenza milombu, ne bayidi ba Bafalese batu pabu benza nanku, kadi bebe badi badia ne banua.”+ 34 Yezu wakabambila ne: “Kanuena mua kubueja balunda ba musedianganyi mu tshijila tshia biakudia patshidi musedianganyi muikale nabu to, ki mmuomu? 35 Kadi matuku nealue umbushabu bushuwa musedianganyi+ kudibu; dîba adi nebabuele mu tshijila tshia biakudia mu matuku au.”+

36 Wakabapesha kabidi tshilejilu etshi: “Muntu kena mua kukosa tshipese tshia tshilamba ku tshilamba tshia pa mutu tshipiatshipia, kutshitelela pa tshilamba tshia kale to. Yeye muenze nanku, nunku tshipese tshipiatshipia etshi tshidi tshipandika ne tshipese tshia tshilamba tshipiatshipia katshiena tshipetangana ne tshia kale to.+ 37 Kabidi, muntu kena mua kuela mvinyo mupiamupia mu milondo ya biseba ya kale to. Yeye muenze nanku, mvinyo mupiamupia neapande milondo ya biseba, neaye panshi ne milondo ya biseba neyinyanguke. 38 Kadi mvinyo mupiamupia udi ne bua kuedibua mu milondo ya biseba mipiamipia. 39 Muntu yeye mumane kunua mvinyo wa kale, kena ujinga mupiamupia to, bualu udi wamba ne: ‘Wa kale mmuimpe.’”

6 Kadi, dituku dia nsabatu kampanda, Yezu uvua upitshila mu budimi bua ntete ya blé, ne bayidi bende bavua batula miepu ya ntete,+ bayivinga mu bianza biabu ne badia.+ 2 Bua bualu ebu bamue ba ku Bafalese bakamba ne: “Bua tshinyi nudi nuenza bualu budi mikenji mikandike dituku dia Nsabatu?”+ 3 Kadi Yezu wakabandamuna ne: “Kanuena banji kubala tshivua Davidi muenze pavuaye yeye ne bantu bavuaye nabu bumvue nzala anyi?+ 4 Muvuaye mubuele mu nzubu wa Nzambi, bamupeshe mampa a mulambu,* kudiaye ne kupeshaye bantu bavuaye nabu makuabu, mampa avua mikenji kayiyi mianyishile muntu mukuabu bua kudia, kadi anu bakuidi nkayabu anyi?”+ 5 Nunku wakabambila ne: “Muana wa muntu udi Mukalenge wa Nsabatu.”+

6 Dituku dia nsabatu mukuabu,+ wakabuela mu nsunagoga, kutuadijaye kulongesha. Muntu mukuabu uvuamu uvua ne tshianza tshia balume tshiuminyine.*+ 7 Bafundi ne Bafalese bavua batentekela Yezu bua kumona ni uvua mua kuondopangana dituku dia Nsabatu bua kupetabu mushindu wa kumubanda. 8 Kadi, uvua mumanye meji avuabu bela,+ nunku wakambila muntu uvua ne tshianza tshiuminyine* au ne: “Juka, imana munkatshi.” Yeye kujuka, kuimanaye muaba au. 9 Pashishe Yezu wakabambila ne: “Ndi nnuela lukonko: Mbianyishibue bua kuenza bualu buimpe dituku dia Nsabatu anyi bualu bubi, bua kupandisha muoyo* anyi bua kuwubutula?”+ 10 Yeye mumane kubatangila buonso buabu, wakambila muntu au ne: “Olola tshianza tshiebe.” Yeye kutshiolola, tshianza tshiende tshiakakana. 11 Kadi bakumvua luonji lubi menemene, bobu kutuadija kuela tshifufu bua tshivuabu mua kuenzela Yezu.

12 Mu dimue dia ku matuku au, wakaya ku mukuna bua kusambila,+ wakapitshisha butuku bujima usambila Nzambi.+ 13 Nunku, pakatshia butuku, wakabikila bayidi bende kudiye, kusungulaye munkatshi muabu 12, bakapeshaye kabidi dîna dia bapostolo:+ 14 Simona, uvuaye muinyike kabidi ne: Petelo, ne muanabu Andele, Yakobo, Yone, Filipo,+ Batolomayo, 15 Matayi, Tomase,+ Yakobo muana wa Alafayo, ne Simona udibu babikila ne: “muena tshisumi,” 16 Yudasa muana wa Yakobo, ne Yudasa Isakaliote, wakalua kumutungila.

17 Wakapueka nabu, kuimanaye pa muaba mubatame; kuvua musumba munene wa bayidi bende ne tshisumbu tshinene tshia bantu bavua bafume mu nseke yonso ya Yudaya, mu Yelushalema ne mu buloba bua ku muelelu kua mâyi bua Tulo ne Sidona, bavua balue bua kumuteleja ne bua kuondopibua ku mabedi abu. 18 Nansha bantu bavua nyuma ya bukoya itatshisha bakondopibua. 19 Nunku musumba wonso wa bantu uvua ukeba kumulenga, bualu bukole buvua bupatuka munda muende+ ne bubondopa buonso buabu.

20 Wakabanduluka kutangila bayidi bende, kutuadijaye kuamba ne:

“Nudi ba diakalenga nuenu badi bapele, bualu Bukalenge bua Nzambi mbuenu.+

21 “Nudi ba diakalenga nuenu badi ne nzala mpindieu, bualu nenukute.+

“Nudi ba diakalenga nuenu badi badila mpindieu, bualu nenuseke.+

22 “Nudi ba diakalenga padi bantu banukina,+ ne padibu banuipata+ ne banupenda, ne bapetula* dîna dienu bamba mudidi dibi bua bualu bua Muana wa muntu. 23 Nusanke mu dituku adi, nutumpike bua disanka, bualu monayi! difutu dienu ndinene mu diulu, bualu malu a muomumue aa ke avua bankambua babu benzela baprofete.+

24 “Kadi diakabi dienu nuenu badi babanji,+ bualu nudi nupeta busambi buenu buonso.+

25 “Diakabi dienu nuenu badi bukute mpindieu, bualu nenuikale ne nzala.

“Diakabi, nuenu badi baseka mpindieu, bualu nenunyingalale ne nenudile.+

26 “Diakabi padi bantu bonso bakula bimpe bua bualu buenu,+ bualu etshi ke tshivua bankambua babu benzele baprofete ba dishima.

27 “Kadi ndi nnuambila nuenu badi bateleja ne: tungunukayi ne kunanga bena lukuna benu, ne kuenzela badi banukine malu mimpe,+ 28 ne kubenesha badi banuela mulawu, ne kusambila bua badi banupenda.+ 29 Muntu udi ukukuma ku ditama dimue, umupeshe kabidi dikuabu; ne muntu udi ukunyenga tshilamba tshiebe tshia pa mutu, kubengi bua kumupesha kabidi tshilamba tshia muinshi to.+ 30 Muntu yonso udi ukulomba tshintu, umupeshe;+ muntu udi ukunyenga bintu biebe, kumulombibi kabidi to.

31 “Kabidi, anu bu munutu basue bua bantu banuenzele malu, nubenzele pabu mushindu wa muomumue.+

32 “Binuikala banange anu badi banunange, nudi nupeta difutu kayi? Bualu nansha benji ba mpekatu batu banange badi babanange.+ 33 Ne binuikala nuenzela anu badi banuenzela bimpe malu mimpe, nudi nupeta difutu kayi? Nansha benji ba mpekatu batu benza pabu bia muomumue. 34 Kabidi, binuikala nusombesha bintu* anu kudi bantu banudi batekemene bua banufute, nudi nupeta difutu kayi?+ Nansha benji ba mpekatu batu basombesha benji ba mpekatu nabu bintu bua bamone mua kupeta bia muomumue. 35 Kadi nuenu, tungunukayi ne kunanga bena lukuna benu, ne kuenzelangana malu mimpe, ne kusombeshangana bintu kanuyi nutekemena bua banupingajile tshintu;+ nunku difutu dienu nedikale dinene, ne nenuikale bana ba Mutambe Bunene, bualu yeye mmuimpe kudi bantu badi kabayi ne dianyisha ne kudi bantu babi.+ 36 Tungunukayi ne kufuilangana luse anu bu mudi Tatu wenu ufuilangana luse.+

37 “Kabidi, lekelayi kulumbuluishangana, nunku kabakunulumbuluisha penu nansha kakese;+ lekelayi kupisha bakuabu, nunku kabakunupisha penu nansha kakese. Tungunukayi ne kubuikidilangana,* nunku nebanubuikidile* penu.+ 38 Ikalayi nupeshangana bintu, nunku bantu nebanupeshe penu.+ Nebanuelele mu tshibombi tshienu tshipiminu tshimpe, tshishindika, tshinyukula, tshiuwuja tente biyila ne panshi. Bualu nebanupimine penu ne tshipiminu tshinudi nupimina natshi bakuabu.”

39 Pashishe wakabapesha kabidi tshilejilu ne: “Mpofu kena mua kulombola mpofu mukuabu to, ki mmuomu anyi? Bubidi buabu nebakuluke mu tshina, ki mmuomu?+ 40 Mulongi* kena ku mutu kua mulongeshi wende to, kadi muntu yonso udibu balongeshe bimpe menemene neikale bu mulongeshi wende. 41 Nunku, bua tshinyi udi utangila kasonsa kadi mu dîsu dia muanenu kadi kuyi umona mukamba udi mu diebe dîsu?+ 42 Mmunyi muudi mua kuambila muanenu ne: ‘Muanetu, enza nkumbushe kasonsa kadi mu dîsu diebe’ paudi wewe muine kuyi umona mukamba udi mu diebe dîsu? Muena lubombo! Anji umbusha mukamba mu diebe dîsu, pashishe neumone bimpe mua kumbusha kasonsa kadi mu dîsu dia muanenu.

43 “Bualu kakuena mutshi muimpe udi ukuama bimuma bibole ne kakuena mutshi mubole udi ukuama bimuma bimpe to.+ 44 Bualu mutshi wonso badi bawumanyina ku bimuma biawu.+ Tshilejilu, bantu kabatu bapuola tumuma tua mfigi ku mêba anyi bapuola tumuma tua mvinyo ku kamutshi ka mêba to. 45 Muntu muimpe udi upatula tshintu tshimpe mu tshibutshilu tshimpe tshia muoyo wende, kadi muntu mubi udi upatula tshintu tshibi mu tshibutshilu tshiende tshibi; bualu mukana muende mudi muamba anu malu adi mavulangane mu muoyo.+

46 “Nunku, bua tshinyi nudi numbikila ne: ‘Mukalenge! Mukalenge!’ kadi kanuyi nuenza malu andi ngamba?+ 47 Muntu yonso udi ulua kundi, umvua mêyi anyi ne uenza, nennuleje udiye mufuanangane nende:+ 48 Mmufuanangane ne muntu udi wibaka nzubu, umbula muinshi mule, uteka tshishimikidi pa dibue dinene. Nunku pakalua mâyi a bungi mapasalale, musulu wakadituta ku nzubu au, kadi kawuvua ne bukole bua kumunyungisha to, bualu uvua muibaka bimpe.+ 49 Ku lukuabu luseke, muntu yonso udi uteleja ne kayi wenza tshintu+ udi bu muntu uvua muibake nzubu wende pa buloba kayi ne tshishimikidi. Musulu wakaditutaku, diakamue wakupuka, ne dinyanguka dia nzubu au divua dinene.”

7 Pakajikijaye kuambila bantu malu avuaye ne bua kubambila, wakabuela mu Kapênuma. 2 Mpindieu, mupika mukuabu wa mfumu wa basalayi kampanda, uvuaye munange bikole, uvua usama bikole ne wamba kufua.+ 3 Pakumvuaye bualu bua Yezu, wakatuma bamue bakulu ba bena Yuda kudiye bua kumulomba bua alue kuondopa mupika wende. 4 Bakalua kudi Yezu, kutuadijabu kumusengelela ne muoyo mujima, bamba ne: “Mmukumbane bua wewe kumuenzela bualu ebu, 5 bualu mmunange tshisamba tshietu ne yeye muine uvua mutuibakile nsunagoga wetu.” 6 Nunku Yezu wakaya nabu. Kadi pakavuaye pabuipi ne nzubu, mfumu wa basalayi au ukavua mutume balunda bende bua bamuambile ne: “Mukalenge, kuditatshishi to, bualu tshiena mukumbane bua kukubueja mu nzubu muanyi to.+ 7 Ke bualu kayi tshivua mudimone mukumbane bua kulua kuudi. Kadi amba dîyi, muena mudimu wanyi ondopibue. 8 Bualu meme panyi ndi mutekibue ku bukokeshi bua bakuabu, muikale ne basalayi kuinshi kuanyi, ne ndi ngambila eu ne: ‘Ndaku!’ yeye udi uya, ngambila mukuabu ne: ‘Luaku!’ yeye udi ulua, ngambila mupika wanyi ne: ‘Enza etshi!’ yeye udi utshienza.” 9 Pakumvua Yezu malu aa, wakakema bikole bua bualu buende, wakakudimuka kudi musumba wa bantu uvua umulonda, kuambaye ne: “Ndi nnuambila ne: nansha mu Isalele, tshiena muanji kusangana ditabuja dinene nunku to.”+ 10 Pakapingana bantu bavuabu batume abu ku nzubu, bakasangana mupika au ne makanda a mubidi mimpe.+

11 Mutantshi mukese pashishe, wakaya mu tshimenga tshivuabu babikila ne: Naina, wakaya ne bayidi bende ne musumba munene wa bantu. 12 Pakafikaye pabuipi ne tshiibi tshia tshimenga, monayi! bavua bapatuka ne muntu mufue muambula, muana mulela umue kudi mamuende.+ Kabidi, mamu au uvua mukaji mukamba. Musumba munene wa bantu ba mu tshimenga uvua kabidi nende. 13 Pakamumona Mukalenge, wakamumvuila luse,+ kumuambilaye ne: “Lekela kudila.”+ 14 Nunku wakasemena, kulengaye tshituadilu tshia tshitalu,* bambudi kuimanabu. Pashishe yeye kuamba ne: “Nsongalume, ndi nkuambila ne: Juka!”+ 15 Nunku, muntu uvua mufue au kusomba, kutuadijaye kuakula, Yezu kumufila kudi mamuende.+ 16 Mpindieu, buôwa buakabakuata bonso, kutuadijabu kutumbisha Nzambi, bamba ne: “Mbajule muprofete munene munkatshi muetu,”+ kabidi ne: “Nzambi mmutume ntema yende kudi bantu bende.”+ 17 Lumu lua bualu buende elu luakatangalaka mu Yudaya mujima ne mu nseke yonso ya pabuipi apu.

18 Nunku, bayidi ba Yone bakamulondela malu onso aa.+ 19 Ke Yone kubikidisha bayidi bende babidi, kubatumaye kudi Mukalenge bua kukonka ne: “Wewe ke Yeye udi ulua+ anyi tudi ne bua kuindila mukuabu?” 20 Pakafikabu kudiye, bakamba ne: “Yone Mubatiji mmututume kuudi bua kukonka ne: ‘Wewe ke Yeye udi ulua anyi tudi ne bua kuindila mukuabu?’” 21 Dîba adi, wakondopa bantu ba bungi bavua ne mabedi,+ masama makole, ne bavua ne nyuma mibi, wakapetesha bampofu ba bungi dipa dia kumona. 22 Wakabandamuna ne: “Ndayi, nuambile Yone malu anudi bamone ne bumvue: Bampofu badi mpindieu bamona,+ balema badi benda, bena nsudi badi balengejibua, bampudi matshi badi bumvua,+ bafue badi bajudibua, ne badi bambila bapele lumu luimpe.+ 23 Wa diakalenga mmuntu udi kayi upeta bualu bua kulendukila mu meme.”+

24 Pakavua batuadi ba mukenji ba Yone baye, Yezu wakatuadija kuambila misumba ya bantu bualu bua Yone ne: “Tshinuvua bapatukile bua kutangila mu tshipela ntshinyi? Ndilenge divua lupepele lunyungisha anyi?+ 25 Nunku, nuvua bapatuke bua kutangila tshinyi? Mmuntu uvua muvuale bilamba binefuke* anyi?+ Kadi, bantu badi bavuala bilamba bilengele ne bikale ne bubanji batu mu nzubu ya bakalenge. 26 Kadi mu bulelela, nuvua bapatuke bua kumona tshinyi? Mmuprofete anyi? Eyowa, ndi nnuambila ne mmupite muprofete.+ 27 Nyeye udibu bafunde bualu buende ne: ‘Monayi! Ndi ntuma mutuadi wanyi wa mukenji kumpala kuebe,* walongolola njila webe kumpala kuebe.’+ 28 Ndi nnuambila ne: munkatshi mua bantu badibu balele kudi bakaji kakuena nansha umue udi munene kupita Yone to, kadi muntu udi mukese mu Bukalenge bua Nzambi mmunene kumupita yeye.”+ 29 (Pakumvua bantu bonso ne balambuishi ba bitadi bualu ebu, bakamba mudi Nzambi muakane, bualu bavua babatijibue ne dibatiza dia Yone.+ 30 Kadi Bafalese ne bamanyi ba Mikenji bakapetula mubelu* uvua Nzambi mubapeshe,+ bualu kabavua babatijibue kudiye to.)

31 “Nunku, nemfuanyikije bantu ba tshipungu etshi ne banganyi? Badi bu banganyi?+ 32 Badi bu bana batekete badi basombe mu tshisalu, belangana mbila, bamba ne: ‘Tuvua banuelele nshiba, kadi kanuvua baje maja to; tuvua bele kabobo ka muadi, kadi kanuvua badile to.’ 33 Bia muomumue, Yone Mubatiji mmulue kayi udia diampa, kayi unua mvinyo,+ kadi nuenu nudi nuamba ne: ‘Udi ne demon.’ 34 Muana wa muntu mmulue udia, unua, kadi nuenu nudi nuamba ne: ‘Monayi! Muntu mudiavi, udi mudifile ku dinua dia mvinyo, mulunda wa balambuishi ba bitadi ne benji ba mpekatu!’+ 35 Nansha nanku, meji adi adileja makane* ku bana bawu bonso.”*+

36 Kadi umue wa ku Bafalese uvua anu umulomba bua kudia nende. Ke yeye kubuela mu nzubu mua Mufalese au, kudiadijaye ku mêsa. 37 Monayi! mukaji kampanda uvua mumanyike mu tshimenga bu muenji wa mpekatu wakumvua ne: uvua udia* mu nzubu mua Mufalese au, wakalua ne kalondo ka alabasta ka mafuta a mupuya muimpe.+ 38 Kuyaye panyima pende ku makasa ende, kudilaye ne kutuadijaye kubolesha makasa ende ne binsonji biende, kuakupulaye ne nsuki ya ku mutu wende. Kabidi, wakatua makasa ende mishiku ne bulenga ne wakaapongoluela mafuta a mupuya muimpe. 39 Pakamona Mufalese uvua mumubikile bualu ebu, wakadiambila ne: “Bu muntu eu muikale bulelela muprofete, uvua mua kumanya mukaji udi umulenga eu ne: nnganyi ne tshidiye, ne: mmuenji wa mpekatu.”+ 40 Kadi Yezu wakamuambila ne: “Simona, ndi ne bualu bua kukuambila.” Yeye kuamba ne: “Mulongeshi, ambaku!”

41 “Bantu babidi bavua ne dibanza dia musombeshanganyi wa makuta kampanda; umue uvua ne dibanza dia ndenaliyo* 500, kadi mukuabu ne dia 50. 42 Pavuabu kabayi ne tshintu tshia kumufuta, wakabalekeela bonso babidi mabanza au ne muoyo mujima. Nunku, nnganyi wa ku babidi aba wamunanga bikole?” 43 Simona wakandamuna ne: “Ndi ngela meji ne: ngeu uvuaye mulekeele dibanza dinene.” Kumuambilaye ne: “Udi mukose bimpe.” 44 Ke yeye kukudimuka kudi mukaji au, kuambilaye Simona ne: “Udi mumone mukaji eu anyi? Mvua mubuele mu nzubu muebe; kuvua mumpeshe mâyi a kuowa ku makasa to. Kadi mukaji eu mmuboleshe makasa anyi ne binsonji biende, muakupule ne nsuki yende. 45 Wewe kuvua muntue mishiku, kadi mukaji eu, katshia ku dîba dimvua mubuele muaba eu, ki mmulekele kutua makasa anyi mishiku ne bulenga to. 46 Kuvua mumpongoluele mafuta mu mutu, kadi mukaji eu mmumpongoluele mafuta a mupuya muimpe ku makasa. 47 Bua bualu ebu, ndi nkuambila ne: mpekatu yende, nansha mudiyi ya bungi,* mmijimijibue,+ bualu uvua munange bikole. Kadi muntu udibu bafuila luse kakese, udi unanga kakese.” 48 Pashishe wakamuambila ne: “Mpekatu yebe mmijimijibue.”+ 49 Bavua badiadije nende ku mêsa bakatuadija kuambilangana ne: “Eu mmuntu kayi udi ujimijilangana too ne mpekatu?”+ 50 Kadi wakambila mukaji au ne: “Ditabuja diebe ndikupandishe;+ ndaku mu ditalala.”

8 Mutantshi mukese pashishe, yeye wakaya mu tshimenga ne mu tshimenga, mu musoko ne mu musoko, uyisha ne wamba lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi.+ Bapostolo 12 bavua nende, 2 kabidi ne bakaji bakuabu bavuabu bumbushe nyuma mibi ne bondope mabedi: Mariya uvuabu babikila ne: wa ku Magadala uvua bademon muanda mutekete bapatuke munda; 3 Yoana+ mukaji wa Kuza mulami wa bintu bia Helode; ne Suzana; ne bakaji bakuabu ba bungi bavua babambuluisha ne bintu biabu.+

4 Kadi, pavua musumba munene wa bantu badisangishe pamue ne bavua baya kudiye bafumina mu tshimenga ne mu tshimenga, yeye wakakula ku diambuluisha dia tshilejilu ne:+ 5 “Mumiaminyi wakapatuka bua kumiamina mamiinu ende. Pavuaye wenda umiamina, amue a kudiwu akamata kumpenga kua njila, kuadiatabu, ne nyunyi ya mu diulu yakaazokola.+ 6 Makuabu akamata pa dibue, owu mamane kutoloka, akuma bualu kaavua ne tshitelela to.+ 7 Manga akamata mu mêba ne mêba avua makole pamue nawu akaafimpakaja.+ 8 Kadi, makuabu akamata pa buloba buimpe, ne owu mamane kutoloka, akakuama bimuma misangu lukama kupita.”+ Pakambaye malu aa, wakela dîyi ne: “Muntu udi ne matshi a kumvua, umvue.”+

9 Kadi bayidi bende bakamukonka tshivua tshilejilu etshi tshiumvuija.+ 10 Wakamba ne: “Nuenu mbanuanyishile bua kumvua malu masokoka a tshijila a Bukalenge bua Nzambi, kadi bua bakuabu, bidi mu bilejilu,+ bua nansha mudibu batangila, badi batangila mu tshianana, nansha mudibu bateleja, kabena bajingulula bualu to.+ 11 Kadi, diumvuija dia tshilejilu etshi didi nunku: mamiinu ndîyi dia Nzambi.+ 12 Adi kumpenga kua njila mbantu badi bumvue, ne pashishe Diabolo udi ulua, umbusha dîyi mu mioyo yabu bua kabamonyi mua kuitabuja ne kupandishibua.+ 13 Adi pa dibue mbantu badi, padibu bumvua dîyi, baditaba ne disanka, kadi bobu aba kabena ne miji to. Badi bitabuja bua tshikondo kampanda, kadi mu tshikondo tshia diteta, badi bakuluka.+ 14 Kadi bua aa avua mamate mu mêba, owu mbantu badi bumvue, kadi padi tunyinganyinga, bubanji+ ne masanka a muoyo eu+ bibasesuisha, badi bafimpakajibua bikole menemene ne kabena bafikisha tshintu nansha tshimue ku dikola.+ 15 Kadi bua adi pa buloba buimpe, owu au mbantu badi, bobu bamane kumvua dîyi ne muoyo muimpe ne mulengele,+ badi badilama ne bakuama mamuma ne dinanukila.+

16 “Kakuena muntu udi, yeye mumane kutemesha muendu, uwubuikidija dilongo anyi uwuteka muinshi mua bulalu to, kadi udi uwuteka pa tshitekelu tshia muendu, bua badi babuela bamone butoke.+ 17 Bualu kakuena tshintu tshidi tshisokoka tshikala katshiyi mua kumueneka, anyi tshintu tshidi tshisokoka bimpe menemene tshikala katshiyi mua kumanyika ne kupatukila patoke nansha.+ 18 Nunku, nudimuke mushindu unudi nuteleja, bualu muntu yonso udi ne bintu nebamupeshe bikuabu,+ kadi muntu yonso udi kayi ne tshintu, nebamunyenge too ne tshidiye wela meji ne: udi natshi.”+

19 Mpindieu, mamuende ne bana babu+ bakalua kudiye, kadi kabavua mua kufika pabuipi nende bua musumba wa bantu.+ 20 Nunku bakamumanyisha ne: “Mamuebe ne bana benu mbimane pambelu, basua kukumona.” 21 Yeye wakabandamuna ne: “Mamuanyi ne bana betu ngaba badi bumvua dîyi dia Nzambi ne badienza.”+

22 Dimue dituku, wakabuela ne bayidi bende mu buatu, kubambilaye ne: “Tuyayi dishiya dia dijiba.” Ke bobu kutuka ne buatu.+ 23 Kadi pavuabu baya, yeye wakalala tulu. Tshipepele tshikole tshiakadituta pa dijiba, buatu buabu buakatuadija kuwula ne mâyi ne buvua mu njiwu.+ 24 Nunku bakaya, kumubishabu, bamba ne: “Mulongeshi, Mulongeshi, tudi tuamba kufua!” Ke yeye kujuka, kutandisha tshipepele ne mavuala makole a mâyi, biobi kubatama, ditalala kubueladi.+ 25 Pashishe wakabambila ne: “Ditabuja dienu didi penyi?” Kadi bavua ne buôwa, bakema bikole, bambilangana ne: “Eu nnganyi menemene? Bualu udi utumina too ne bipepele ne mâyi dîyi, ne bidi bimutumikila.”+

26 Nunku, bakafika mu buloba bua bena Gelasa,+ budi butangilangane ne Galela. 27 Pakapatuka Yezu mu buatu, muntu mukuabu wa mu tshimenga atshi uvuabu bakuate kudi bademon wakasambakena nende. Uvua mushale tshikondo tshile kayi uvuala bilamba, ne kavua musombele mu nzubu to, kadi uvua musombele mu nkita.*+ 28 Pakamonaye Yezu, wakela dîyi dikole, kudielaye panshi kumpala kuende, kuambaye ne dîyi dikole ne: “Ndi nebe tshilumbu kayi wewe Yezu, Muana wa Nzambi Mutambe Bunene? Ndi nkusengelela ne: kunkengeshi to.”+ 29 (Bualu Yezu uvua mutumine nyuma wa bukoya au dîyi bua kupatuka munda mua muntu eu. Nyuma au uvua mumukuate misangu ya bungi,*+ bavua bamusuika misangu ne misangu ne shene ne nkanu ne bamulama, kadi uvua ukosa bivuabu bamusuika nabi, ne demon uvua umusaka bua kuya miaba ivua kayiyi bantu.) 30 Yezu wakamukonka ne: “Dîna diebe nnganyi?” Kuambaye ne: “Musumba,”* bualu bademon ba bungi bavua babuele munda muende. 31 Bavua anu bamusengelela bua kabatuminyi dîyi bua kuya mu dijimba dile menemene to.+ 32 Kadi tshisumbu tshinene tshia ngulube+ tshivua tshidia muaba au ku mukuna, nunku bademon bakamusengelela bua abanyishile babuele mu ngulube ayi, wakabanyishila.+ 33 Ke bademon kupatuka munda mua muntu au, kubuelabu mu ngulube, tshisumbu tshia ngulube tshiakaya lubilu ku tshibungubungu* kudielayi mu dijiba dia mâyi, kufuayi mu mâyi. 34 Kadi pakamona balami ba ngulube tshivua tshienzeke, bakaya lubilu, kulondabu bualu ebu mu tshimenga ne mu misoko yonso ya pa mpenga.

35 Pashishe bantu bakapatuka bua kumona tshivua tshienzeke. Bakalua kudi Yezu, kusanganabu muntu uvua bademon bapatuke munda au, muvuale bilamba, muikale ne lungenyi luende luonso, musombe ku makasa a Yezu, ne bakumvua buôwa. 36 Bantu bavua bamone bualu ebu bakabalondela muvua muntu uvuabu bakuate kudi bademon au muondopibue. 37 Nunku bantu ba bungi ba mu nseke yonso ya bena Gelasa bakalomba Yezu bua umbuke kudibu, bualu bavua bakuatshike buôwa bua bungi. Pashishe wakabuela mu buatu bua kuya. 38 Kadi, muntu uvua bademon bapatuke munda au wakatungunuka ne kumusengelela bua baye nende, kadi yeye wakapingaja muntu au, wamba ne:+ 39 “Pingana kuebe, ne utungunuke ne kulondela bantu malu adi Nzambi mukuenzele.” Nunku wakaya, wenda wamba mu tshimenga tshijima malu avua Yezu mumuenzele.

40 Pakalukila Yezu, musumba wa bantu wakamuakidila bimpe, bualu bonso bavua bamuindile.+ 41 Kadi monayi! muntu mukuabu, diende Yailo wakalua; muntu eu uvua mulombodi wa nsunagoga. Wakadiela ku makasa a Yezu, kutuadijaye kumusengelela bua alue ku nzubu kuende,+ 42 bualu muanende umuepele* wa bakaji, uvua ne bidimu bitue ku 12, ukavua ufua.

Pavua Yezu wenda uya, misumba ya bantu ivua mimufinakaje. 43 Mpindieu, kuvua mukaji mukuabu uvua ne disama dia mashi apueka+ munkatshi mua bidimu 12, ne kavua mufike ku dipeta luondapu kudi muntu nansha umue to.+ 44 Wakaluila panyima, kulengaye ku luzembe lua tshilamba tshiende tshia pa mutu,+ diakamue mashi ende avua apueka kukama. 45 Ke Yezu kuebeja ne: “Nnganyi udi mundenge?” Pavuabu bonso bavila bualu ebu, Petelo wakamba ne: “Mulongeshi, misumba ya bantu mmikunyunguluke, ikufinakaja.”+ 46 Kadi Yezu wakamba ne: “Muntu mmundenge, bualu ndi mujingulule ne: bukole+ mbupatuke munda muanyi.” 47 Bu muvua mukaji au mumone ne: kavua mua kupanga kumanyika, wakalua wenda uzakala, kudielaye panshi kumpala kuende, kuambaye kumpala kua bantu bonso tshivuaye mumulengele ne muvuaye muondopibue diakamue. 48 Kadi yeye wakamuambila ne: “Muananyi wa bakaji, ditabuja diebe ndikuondope. Ndaku mu ditalala.”+

49 Patshivuaye wakula, muleji mpala mukuabu wa mutangidi wa nsunagoga wakalua, wamba ne: “Muanebe wa bakaji ukadi mufue; kutatshishi kabidi Mulongeshi to.”+ 50 Pakumvua Yezu bualu ebu, wakamuandamuna ne: “Kutshinyi to, ikala anu ne ditabuja, neapande.”+ 51 Pakafikaye ku nzubu, kakanyishila muntu mukuabu bua kubuela nende, anu Petelo, Yone ne Yakobo ne tatuende wa muana wa bakaji ne mamuende. 52 Kadi bantu bavua badila bonso, badikuma ne kanyinganyinga bua bualu bua muana au. Ke yeye kuamba ne: “Lekelayi kudila,+ bualu ki mmufue to, kadi mmulale.”+ 53 Bua bualu abu, bakatuadija kumuseka ne kapeja, bualu bavua bamanye ne: muana uvua mufue. 54 Kadi yeye wakamukuata ku tshianza, kumubikilaye ne: “Muana, juka!”+ 55 Nunku, bukole buende bua muoyo*+ buakapingana, kujukaye diakamue,+ Yezu kutuma dîyi bua bamupeshe tshintu tshia kudia. 56 Nunku, biakapitshila baledi bende mutu, kadi yeye wakabambila bua kabambidi muntu tshivua tshienzeke to.+

9 Pashishe wakabikila bapostolo 12, kubapeshaye bukole ne bukokeshi pa bademon bonso+ ne bua kuondopa masama.+ 2 Nunku wakabatuma bua kuyisha Bukalenge bua Nzambi ne bua kuondopa, 3 kubambilaye ne: “Kanuambudi tshintu nansha tshimue bua luendu, nansha dikombo, anyi tshibombi tshia biakudia, nansha mampa anyi makuta* to; kanuangatshi nansha bilamba bibidi* to.+ 4 Kadi muaba wonso unudi nubuela mu nzubu, nushalamu ne numbukile muaba au.+ 5 Muaba wonso udi bantu kabayi banuakidila, panudi numbuka mu tshimenga atshi, nututule lupuishi ku makasa enu bu bujadiki kudibu.”+ 6 Nunku bakasa luendu, kupitshilabu mu tshitupa atshi, ku musoko ne ku musoko benda bamba lumu luimpe ne bondopa bantu miaba yonso.+

7 Kadi Helode* mfumu wa distrike* wakumvua lumu lua malu onso avua enzeka au, wakapampakana bikole, bualu bamue bantu bavua bamba ne: Yone uvua mujudibue ku lufu,+ 8 kadi bakuabu bavua bamba ne: Eliya uvua mumueneke, ne banga pabu ne: umue wa ku baprofete ba kale uvua mujuke.+ 9 Helode wakamba ne: “Mvua mukose Yone mutu.+ Kadi, muena malu andi ngumvua aa nnganyi?” Nunku uvua ukeba kumumona.+

10 Pakapingana bapostolo, bakalondela Yezu malu onso avuabu benze.+ Ke yeye kubangata, kuya nabu pa nkayabu mu tshimenga tshivuabu babikila ne: Betesaida.+ 11 Kadi pakamanya misumba ya bantu, yakamulonda. Yeye wakabakidila bimpe, kutuadijaye kubambila bualu bua Bukalenge bua Nzambi, ne wakondopa bavua dijinga ne luondapu.+ 12 Nunku, dituku dikavua diya ku ndekelu. Mpindieu, bapostolo 12 bakalua, kumuambilabu ne: “Pingaja musumba wa bantu eu, bua baye mu misoko ne ku ntshiama bidi pabuipi bua kupeta muaba wa kulala ne biakudia, bualu apa tudi muaba udi kule ne bantu.”+ 13 Kadi wakabambila ne: “Nuenu bapeshayi tshia kudia.”+ Bakamba ne: “Katuena ne tshintu tshikuabu anu mampa atanu ne mishipa ibidi, anu tuetu baye pamuapa kusumba biakudia bua bantu bonso aba.” 14 Mu bulelela, kuvua bantu balume batue ku 5 000. Kadi wakambila bayidi bende ne: “Basombeshayi mu bisumbu bia bantu batue ku 50 ku tshisumbu tshionso.” 15 Bakenza nanku, kubasombeshabu bonso. 16 Nunku wakangata mampa atanu au ne mishipa ibidi ayi, kutangilaye mu diulu, kubibeneshaye. Pashishe wakabitshibula, kutuadijaye kubipesha bayidi bua babiteke kumpala kua musumba wa bantu. 17 Nunku bantu bonso bakadia, bakukuta, ne bakangula bipese bivua bishale, bisaka 12.+

18 Pashishe, pavuaye nkayende usambila, bayidi bakalua kudiye, yeye kubakonka, wamba ne: “Misumba ya bantu idi yamba ne: ndi nganyi?”+ 19 Bakandamuna ne: “Yone Mubatiji, kadi bakuabu badi bamba ne: Eliya, ne banga pabu badi bamba ne: umue wa ku baprofete ba kale mmujuke.”+ 20 Nunku wakabakonka ne: “Kadi nuenu, nudi nuamba ne: meme ndi nganyi?” Petelo wakandamuna ne: “Kristo wa Nzambi.”+ 21 Nanku, wakakula nabu ne dîsu dikole ubambila bua kabambidi muntu nansha umue bualu ebu,+ 22 kadi kuambaye ne: “Muana wa muntu udi ne bua kukenga makenga a bungi ne kubengibua kudi bakulu ne bamfumu ba bakuidi ne bafundi, kushipibua,+ ne kujudibua dituku disatu.”+

23 Pashishe wakabambila kabidi bonso ne: “Biasua muntu kundonda, adibenge,+ ambule mutshi wende wa makenga* ku dituku ne ku dituku ne atungunuke ne kundonda.+ 24 Bualu muntu yonso udi musue kupandisha muoyo* wende neawujimije, kadi muntu yonso udi ujimija muoyo* wende bua bualu buanyi, yeye neawupandishe.+ 25 Bushuwa, muntu yeye mupete buloba bujima, kadi udijimija yeye nkayende anyi upeta kabutu, mbualu buimpe kayi buapetaye?+ 26 Bualu muntu yonso udi umvua bundu bua bualu buanyi ne bua mêyi anyi, Muana wa muntu neumvue bundu bua bualu bua muntu au padiye ulua mu butumbi buende ne bua Tatu ne bua banjelu ba tshijila.+ 27 Kadi ndi nnuambila mu bulelela ne: kudi bamue ba ku badi bimane muaba eu bikala kabayi mua kulabula lufu nansha, too ne padibu banji kumona Bukalenge bua Nzambi.”+

28 Bushuwa, matuku matue ku muanda mukulu yeye mumane kuamba mêyi aa, wakangata Petelo, Yone ne Yakobo, kubandaye nabu ku mukuna bua kusambila.+ 29 Nunku pavuaye usambila, tshimuenekelu tshia mpala wende tshiakandamuka ne bilamba biende biakalua bitoke bibalakana. 30 Monayi! Bantu babidi bavua bayukila nende; bavua Mose ne Eliya. 31 Bantu aba bakamueneka ne butumbi, kutuadijabu kuyukila bua diya diende, dikavuaye pa kukumbaja mu Yelushalema.+ 32 Kadi mêsu a Petelo ne bavuaye nabu avua manême ne tulu, kadi pakatabalabu bimpe, bakamona butumbi buende+ ne bantu babidi bimane nende. 33 Pavua bantu aba bumbuka kudiye, Petelo wakambila Yezu ne: “Mulongeshi, mbitambe buimpe mutudi muaba eu. Nanku tuase ntenta isatu: umue webe, umue wa Mose, ne umue wa Eliya.” Kavua mujingulule tshivuaye wamba to. 34 Kadi pavuaye wamba malu aa, ditutu diakenzeka, kutuadijadi kubabuikila. Pakavuabu babuela mu ditutu adi, buôwa buakabakuata. 35 Pashishe, dîyi+ diakapatuka mu ditutu, diamba ne: “Eu mMuananyi, udi musungudibue.+ Mutelejayi.”+ 36 Pavua dîyi adi diakula, bakamona Yezu nkayende. Kadi bakashala bapuwe, ne kabakalondela muntu nansha umue mu matuku au bualu nansha bumue bua ku malu avuabu bamone to.+

37 Dituku diakalonda, pakatulukabu ku mukuna, musumba munene wa bantu wakalua kusambakena nende.+ 38 Nunku monayi! muntu mukuabu mu tshisumbu atshi wakela dîyi dikole, wamba ne: “Mulongeshi, ndi nkulomba bua utangilaku muananyi wa balume, bualu yeye ke wanyi umuepele.+ 39 Monayi! nyuma mukuabu utu umukuata, muana wasa muadi diakamue, nyuma au umupaluisha, ntutu ipatuka ku mishiku, ne utu umulekela anu ne lutatu yeye mumane kumuwuja mubidi. 40 Mvua mulombe bayidi bebe bua kumuipata, kadi kabavua bakokeshe to.” 41 Yezu wakandamuna ne: “Nuenu tshipungu tshia bantu badi kabayi ne ditabuja ne bakonyangale,+ ndi ne bua kutungunuka ne kuikala nenu ne kunuleja lutulu too ne dîba kayi? Luaku ne muanebe apa.”+ 42 Kadi nansha pavuaye wenda usemena, demon au wakamukuma panshi, kumupaluishaye ne tshikisu tshionso. Kadi, Yezu wakakanyina nyuma wa bukoya au, kuondopaye muana au ne kumupingajaye kudi tatuende. 43 Nunku bantu bonso bakakema bikole bua bunene bua bukole bua Nzambi.

Pavua bantu bonso bakema bikole bua malu onso avuaye wenza, wakambila bayidi bende ne: 44 “Telejayi bimpe ne nuvuluke mêyi aa, bualu nebafile Muana wa muntu mu bianza bia bantu.”+ 45 Kadi kabavua bumvue tshivuaye wamba to. Mu bulelela, bavua babasokokatshi bua kabatshijinguludi to, ne bavua batshina bua kumukonka bua dîyi edi.

46 Pashishe makokianganyi akajuka munkatshi muabu bua kumanya nganyi wa kudibu uvua mutambe bunene.+ 47 Bu muvua Yezu mumanye meji avuabu belangana mu mioyo yabu, wakangata muana mukese, kumuimanyikaye ku luseke luende, 48 kubambilaye ne: “Muntu yonso udi wakidila muana mukese eu bua dîna dianyi, udi ungakidila meme kabidi; muntu yonso udi ungakidila, udi wakidila kabidi Yeye uvua muntume.+ Bualu muntu udi wenza malu bu mukese munkatshi muenu bonso, yeye ke udi munene.”+

49 Yone wakamba ne: “Mulongeshi, tuvua bamone muntu mukuabu wipata bademon mu dîna diebe, tuetu kuteta bua kumukandika, bualu kena ukulonda pamue netu to.”+ 50 Kadi Yezu wakamuambila ne: “Kanutetshi bua kumukandika to, bualu muntu udi kayi unuluisha udi ku tshienu.”

51 Bu mukavua matuku enda asemena* bua yeye kuambuibua,+ wakatangija mpala wende ku Yelushalema, mudisuike bua kuyaku. 52 Nunku wakatuma batuadi ba mukenji kumpala kuende. Bakaya, kubuelabu mu musoko mukuabu wa bena Samalea bua kumulongoluela malu. 53 Kadi kabakamuakidila to,+ bualu uvua mupangadije* bua kuya ku Yelushalema. 54 Pakamona Yakobo ne Yone+ bualu ebu, bakamba ne: “Mukalenge, udi musue tubikile kapia kafume mu diulu, kababutule anyi?”+ 55 Kadi yeye wakakudimuka, kubatandishaye. 56 Nunku, bakaya mu musoko mukuabu.

57 Mpindieu pavuabu mu njila benda baya, muntu mukuabu wakamuambila ne: “Nenkulonde kuonso kuudi uya.” 58 Kadi Yezu wakamuambila ne: “Mikenge idi ne mena ayi, nyunyi ya muulu idi ne masua, kadi Muana wa muntu kena ne muaba wa kuteka mutu wende.”+ 59 Pashishe wakambila mukuabu ne: “Ndonda.” Muntu au wakamba ne: “Mukalenge, nganyishilaku nganji kuya kujiika tatuanyi.”+ 60 Kadi yeye wakamuambila ne: “Lekela bafue+ bajiike bafue babu, kadi wewe ndaku, umanyishe Bukalenge bua Nzambi miaba mikuabu.”+ 61 Munga pende wakamba ne: “Mukalenge, nenkulonde, kadi anji nganyishilaku ndaye ba mu nzubu muanyi.” 62 Yezu wakamuambila ne: “Muntu ukadi mukuate tshianza tshiende ku lukasu ne utangila bintu bidi panyima,+ ki mmukumbanyine Bukalenge bua Nzambi to.”+

10 Panyima pa malu aa, Mukalenge wakasungula bakuabu 70, kubatumaye ku babidi ku babidi+ kumpala kuende mu bimenga bionso ne miaba yonso ivuaye ne bua kuya. 2 Pashishe wakabambila ne: “Eyowa, bia kunowa bidi bia bungi, kadi bena mudimu mbakese. Nunku, lombayi Mfumu wa dinowa bua atume bena mudimu mu dinowa diende.+ 3 Ndayi! Monayi! Ndi nnutuma bu bana ba mikoko munkatshi mua mbua ya ditu.+ 4 Kanuangatshi kabuta ka makuta, anyi tshibombi tshia biakudia, anyi sandala,+ ne kanuedi muntu muoyo* mu njila. 5 Muaba wonso unudi nubuela mu nzubu, nuanji kuamba ne: ‘Nzubu eu ikale ne ditalala.’+ 6 Nunku, bikalamu mulunda wa ditalala, ditalala dienu nedishale kudiye. Kadi yeye kayimu, nedipingane kunudi. 7 Nunku nushale mu nzubu amu,+ nudia, nunua bintu bidibu banupesha,+ bualu muena mudimu mmuakanyine difutu diende.+ Kanutungunuki ne kutambakana ku nzubu ne ku nzubu.

8 “Kabidi, muaba wonso unudi nubuela mu tshimenga kampanda, udibu banuakidila, nudie bidibu bateka kumpala kuenu, 9 nuondope bantu badi basamamu ne nubambile ne: ‘Bukalenge bua Nzambi mbusemene pabuipi nenu.’+ 10 Kadi muaba wonso unudi nubuela mu tshimenga kampanda, udibu kabayi banuakidila, patukayi mu misesu yatshi minene, nuambe ne: 11 ‘Tudi tunukupuila mene ne lupuishi lua mu tshimenga tshienu ludi lukuate ku makasa etu.+ Nansha nanku, numanye bualu ebu ne: Bukalenge bua Nzambi mbusemene pabuipi.’ 12 Ndi nnuambila ne: mu dituku adi, dinyoka dia Sodoma nedikale dipepele menemene kupita dia tshimenga atshi.+

13 “Diakabi diebe, Kolazina! Diakabi diebe, Betesaida! Bualu bu midimu ya bukole idi mienzeke munda muenu yoyi mienzeke mu Tulo ne mu Sidona, bavua mua kuikala banyingalale bua mpekatu yabu kuonso aku, basombe mu bilamba bikayabale ne mu butu.+ 14 Nunku, mu dituku dia dilumbuluisha, dinyoka dia Tulo ne Sidona nedikale dipepele menemene kupita dienu. 15 Kadi wewe, Kapênuma, newikalaku pamuapa mua kubandishibua too ne mu diulu anyi? Wewe neupueke too ne mu Lukita!*

16 “Muntu yonso udi unuteleja, udi unteleja meme.+ Muntu yonso udi unupetula, udi umpetula meme kabidi. Bualu bukuabu, muntu yonso udi umpetula, udi upetula kabidi Yeye uvua muntume.”+

17 Pashishe bayidi 70 abu bakapingana ne disanka, bamba ne: “Mukalenge, too ne bademon badi bakokeshibua kutudi patudi tutela dîna diebe.”+ 18 Bua bualu abu, wakabambila ne: “Ndi mumone Satana mumane kukuluka+ ufuma mu diulu bu mupenyi wa mvula. 19 Monayi! Ndi munupeshe bukokeshi bua kudiata nyoka ne tuminyiminyi mu makasa, ne bukokeshi ku mutu kua bukole buonso bua muena lukuna,+ ne kakuena tshintu nansha tshimue tshianuenzela bibi to. 20 Kadi, kanusanki bua mudi nyuma ikokeshibua kunudi, kadi nusanke bua mudi mêna enu mafunda mu diulu.”+ 21 Pa dîba adi mene wakasanka bikole mu nyuma muimpe,* kuambaye ne: “Tatu wanyi, Mukalenge wa diulu ne buloba, ndi nkutumbisha kumpala kua bantu bualu udi musokoke bena meji ne bamanyi ba mukanda+ malu aa bikole, kadi udi muasokoluele bana batekete. Eyowa, Tatu wanyi, bualu mushindu eu ke uuvua muanyishe.+ 22 Tatu wanyi mmumpeshe bintu bionso, kakuena muntu udi mumanye Muana, anu Tatu, ne kakuena muntu udi mumanye Tatu, anu Muana+ ne muntu yonso udi Muana musue kumusokoluelaye.”+

23 Ke yeye kukudimuka kudi bayidi bende, kubambilaye pa nkayabu ne: “Mêsu adi amona malu anudi numona aa nga diakalenga.+ 24 Bualu ndi nnuambila ne: Baprofete ba bungi ne bakalenge bavua bajinga kumona malu anudi numona aa,+ kadi kabakaamona to, ne bavua bajinga kumvua malu anudi numvua aa, kadi kabakaumvua to.”

25 Kadi monayi! mumanyi wa Mikenji mukuabu wakajuka bua kumuteta, kuebejaye ne: “Mulongeshi, ndi ne bua kuenza tshinyi bua kupiana muoyo wa tshiendelele?”+ 26 Wakamukonka ne: “Mbafunde tshinyi mu Mikenji? Mmunyi muudi ubala?” 27 Wakamuandamuna ne: “‘Udi ne bua kunanga Yehowa* Nzambi webe ne muoyo webe wonso, ne anyima* webe yonso, ne bukole buebe buonso, ne lungenyi luebe luonso,’+ ne ‘kunanga mukuebe bu muudi mudinange.’”+ 28 Wakamuambila ne: “Udi muandamune bimpe; tungunuka ne kuenza nunku, neupete muoyo.”+

29 Kadi bu muvua muntu au musue kudileja muakane,+ wakakonka Yezu ne: “Mukuanyi nnganyi menemene?” 30 Yezu wakamuandamuna ne: “Muntu mukuabu uvua umbuka ku Yelushalema upueka ku Yeliko, wakakuluka mu bianza bia banyengi, kumunyengabu bionso bivuaye nabi, kumukumabu ne kuyabu, bamushiye mufue tshipuka. 31 Mpindieu, muakuidi mukuabu uvua upuekela njila au ku mpukapuka, kadi pakamumonaye, wakayila luseke lukuabu lua njila. 32 Bia muomumue, muena Lewi mukuabu pende, pakafikaye muaba au ne kumumonaye, wakayila luseke lukuabu lua njila. 33 Kadi muena Samalea mukuabu+ uvua upitshila mu njila au wakalua kudiye, pakamumonaye, luse luakamukuata. 34 Nunku, wakasemena kudiye, kusuikaye mputa yende, kuyelaye manyi ne mvinyo. Pashishe wakamubandisha pa nyama wende, kuyaye nende ku nzubu wa tshilala benyi ne kumulamaye bimpe. 35 Dituku diakalonda, wakangata ndenaliyo* ibidi, kuyipesha mutangidi wa nzubu wa tshilala benyi, kuambaye ne: ‘Umulame bimpe, ne tshionso tshiwatula tshia pa mutu, nenkupingajilatshi pangalukila.’ 36 Buebe wewe, nnganyi wa ku bantu basatu aba udi mua kuikala mudivuije mukuende+ wa muntu uvua mukuluke mu bianza bia banyengi?” 37 Wakamba ne: “Mmuntu uvua mumuenzele malu ne luse au.”+ Pashishe Yezu wakamuambila ne: “Ndaku, wenze pebe bia muomumue.”+

38 Kadi, pavuabu baya mu njila, yeye wakabuela mu musoko mukuabu. Muomu amu mukaji mukuabu, diende Mâta,+ wakamuakidila bu muenyi mu nzubu muende. 39 Uvua kabidi ne muanabu wa bakaji, diende Mariya, uvua musombe ku makasa a Mukalenge, utungunuka ne kuteleja malu avuaye wamba.* 40 Kadi Mâta yeye uvua mu ditanaji dia midimu ya bungi ivuaye mumonangane nayi. Nunku wakalua kudiye, kuambaye ne: “Mukalenge, kabienaku bikuambila bualu bua mudi muanetu mundekeele midimu nkayanyi anyi? Muambila koku alue kungambuluisha.” 41 Mukalenge wakamuandamuna ne: “Mâta, Mâta, udi uditatshisha ne usumpakana bua bintu bia bungi. 42 Kadi bintu bikese ke bidi ne bualu anyi anu tshimue. Mariya yeye mmusungule tshitupa tshimpe*+ ne kabakumunyengatshi to.”

11 Mpindieu, yeye uvua muaba mukuabu usambila, ne pakajikijaye, umue wa ku bayidi bende wakamuambila ne: “Mukalenge, tulongesha mua kusambila anu bu muvua Yone pende mulongeshe bayidi bende.”

2 Nunku wakabambila ne: “Misangu yonso inudi nusambila, nuambe ne: ‘Tatu, dîna diebe dijidibue.*+ Bukalenge buebe bulue.+ 3 Utupeshe ku dituku ku dituku tshiakudia* tshietu bilondeshile majinga etu a ku dituku.+ 4 Utubuikidile mpekatu yetu,+ bualu tuetu petu tudi tubuikidila muntu yonso udi netu dibanza;+ kutubueji mu ditetshibua.’”+

5 Pashishe wakabambila ne: “Fuanyikijayi ne: Umue wa kunudi udi ne mulunda wende, udi uya kudiye mundankulu, umuambila ne: ‘Mulunda wanyi, nsombeshaku mampa asatu, 6 bualu umue wa ku balunda banyi mmulue kuanyi mpindieu ufumina ku luendu, tshiena ne tshintu tshia kumupesha to.’ 7 Kadi au wakamuandamuina mu nzubu ne: ‘Lekela kuntatshisha. Tshiibi tshikadi tshikanga, meme ne bana banyi batekete tukadi pa bulalu. Tshiena mua kujuka bua kukupesha tshintu to.’ 8 Ndi nnuambila ne: nansha yeye kayi mujuke bua kumupesha tshintu bualu mmulunda wende, bushuwa bua disuminyina diende dia dikima,+ yeye neajuke ne neamupeshe tshionso tshidiye natshi dijinga. 9 Nunku ndi nnuambila ne: tungunukayi ne kulomba,+ nebanupeshe; tungunukayi ne kukeba, nenupete; tungunukayi ne kukokola, nebanunzuluile.+ 10 Bualu muntu yonso udi ulomba badi bamupesha,+ muntu yonso udi ukeba udi upeta, ne muntu yonso udi ukokola nebamunzuluile. 11 Mu bulelela, ntatu kayi wa munkatshi muenu, muanende yeye mumulombe mushipa, umupesha nyoka pamutu pa mushipa?+ 12 Anyi yeye mumulombe kabidi diyi, umupesha kaminyiminyi? 13 Nunku, binuikala nuenu, nansha munudi bantu babi, bamanye mua kupesha bana benu bintu bimpe, kadi Tatu wa mu diulu kakupesha badi bamulomba nyuma muimpe* anyi?”+

14 Pashishe wakipata demon wa kamama.+ Pakapatuka demon au, muntu uvua kamama wakakula, ne misumba ya bantu yakakema bikole.+ 15 Kadi bamue ba kudibu bakamba ne: “Udi wipata bademon ku diambuluisha dia Belezebula,* mfumu wa bademon.”+ 16 Bakuabu pabu, bua kumuteta, bakatuadija kulomba tshimanyinu+ tshia mu diulu tshia kudiye. 17 Bu muvuaye mumanye meji abu,+ wakabambila ne: “Bukalenge buonso budi bupanduluke budi bubutuka, ne nzubu yonso udi mupanduluke udi ukuluka. 18 Bia muomumue, bikala Satana mupanduluke yeye nkayende, mmunyi muashindama bukalenge buende? Bualu nudi nuamba mundi ngipata bademon ku diambuluisha dia Belezebula. 19 Bingikala meme ngipata bademon ku diambuluisha dia Belezebula, kadi bana benu badi babipata ku diambuluisha dia nganyi? Ke bualu kayi bobu nebikale balumbuluishi benu. 20 Kadi bingikala ngipata bademon ku diambuluisha dia munu wa Nzambi,+ Bukalenge bua Nzambi mbumane kufika bushuwa kunudi.+ 21 Padi muntu wa bukole udi mudipaye ne bia mvita ulama dibalasa diende, bintu biende bidi mu bukubi. 22 Kadi padi muntu udi ne bukole kumupita yeye umuluila, umutshimuna, muntu au udi unyenga bia mvita bionso bivuaye mueyemene, udi wabanya bintu bivuaye muangate kudiye. 23 Muntu yonso udi kayi ku luseke luanyi mmuluishi wanyi, ne muntu yonso udi kayi usangisha nanyi udi umuangalaja.+

24 “Padi nyuma wa bukoya upatuka munda mua muntu, udi upitshila miaba idi kayiyi mâyi wenda ukeba muaba wa kuikishila, padiye kayi upeta muaba nansha umue, udi wamba ne: ‘Nempingane mu nzubu muanyi mumvua mupatuke.’+ 25 Padiye ufika, udi usangana nzubu mukomba mutokesha ne mulengeja. 26 Pashishe udi uya, wangata nyuma mikuabu muanda mutekete mibi kumupita, yoyi mimane kubuela munda, idi isombelamu. Nanku nsombelu wa ndekelu wa muntu au udi ulua mubi menemene kupita wa kumpala.”

27 Mpindieu, pavuaye wamba malu aa, mukaji mukuabu uvua mu musumba wa bantu wakela dîyi kudiye ne: “Difu divua dikuambule ne mabele avua makuamushe mbia diakalenga!”+ 28 Kadi yeye wakamba ne: “Tòo, kadi, bantu badi bateleja dîyi dia Nzambi ne badilama ke ba diakalenga!”+

29 Pavua misumba ya bantu midikunguije, wakatuadija kuamba ne: “Tshipungu tshia bantu etshi ntshipungu tshia bantu tshibi; tshidi tshikeba tshimanyinu, kadi kabakutshipesha tshimanyinu tshikuabu anu tshimanyinu tshia Yona.+ 30 Bualu anu bu muvua Yona+ mulue tshimanyinu kudi bena Niniwe, ke muikala Muana wa muntu kudi tshipungu tshia bantu etshi. 31 Nebajule mukalenge mukaji wa ku sud+ dîba dia dilumbuluisha pamue ne bantu ba mu tshipungu etshi ne yeye neabapishe, bualu wakafumina ku ntengu ya buloba bua kuteleja meji a Solomo. Kadi monayi! tshidi tshipite Solomo tshidi muaba eu.+ 32 Bantu ba mu Niniwe nebajuke dîba dia dilumbuluisha pamue ne tshipungu tshia bantu etshi ne bobu nebabapishe, bualu bavua banyingalale bua mpekatu yabu bua malu avua Yona muyishe.+ Kadi monayi! tshidi tshipite Yona tshidi muaba eu. 33 Muntu yeye mumane kutemesha muendu, kena uwuteka muaba musokome anyi muinshi mua tshibondo* to, kadi udi uwuteka pa tshitekelu tshia muendu+ bua badi babuela bamone butoke. 34 Muendu wa mubidi ndîsu diebe. Padi dîsu diebe dimona bimpe,* mubidi webe mujima udi pawu ukenka;* kadi padidi dialakana,* mubidi webe udi pawu mîdima.+ 35 Nunku, ikala mudimuke bua butoke budi munda muebe kabuikadi mîdima. 36 Nunku, bikala mubidi webe mujima ukenka kawuyi ne katupa nansha kamue kadi mîdima, newikale wonso ukenka bu padi muendu utokesha ne nsese yawu.”

37 Pakambaye malu aa, Mufalese mukuabu wakamulomba bua kudia nende. Nunku wakabuela, kudiadijaye ku mêsa. 38 Kadi Mufalese au wakakema pakamonaye ne: kavua muanji kuowa mâyi* kumpala kua kudia.+ 39 Kadi Mukalenge wakamuambila ne: “Nunku nuenu Bafalese, nudi nusukula pambidi pa dikopo ne pa dilongo, kadi munda muenu nudi buwule tente ne lukuka ne malu mabi.+ 40 Nuenu bantu badi kabayi ne meji! Uvua muenze pambidi nyeye uvua muenze kabidi munda, ki mmuomu anyi? 41 Kadi bintu bidi munda muenu, nubifile bu mapa a luse,* ne monayi! bintu bienu bikuabu bionso nebikale bikezuke. 42 Kadi diakabi dienu nuenu Bafalese, bualu nudi nufila tshia dikumi tshia tshisonsa tshia mante ne tshisonsa tshia ruta, ne tshia bisonsa bikuabu bionso bia mu budimi,*+ kadi nudi nulengulula kulumbuluisha kuakane ne dinanga bia Nzambi! Malu aa ke anuvua ne bua kuenza, kadi kanuyi nulengulula malu makuabu au.+ 43 Diakabi dienu nuenu Bafalese, bualu nudi banange nkuasa ya kumpala* mu nsunagoga ne basue bua bantu banuele mioyo mu bisalu!+ 44 Diakabi dienu, bualu nudi bu nkita* idi kayiyi imueneka bimpe,*+ bantu bendelapu kabayi bamanye.”

45 Umue wa ku bamanyi ba Mikenji wakamuambila ne: “Mulongeshi, paudi wamba malu aa, udi utupenda petu.” 46 Ke yeye kuamba ne: “Diakabi dienu nuenu penu bamanyi ba Mikenji, bualu nudi nuambika bantu majitu makole bua kuambula, kadi nuenu bine kanuena nulenga majitu aa ne munu wenu nansha umue!+

47 “Diakabi dienu, bualu nudi nuibaka nkita* ya baprofete, pabi bankambua benu ke bavua babashipe!+ 48 Bushuwa, nuenu nudi bantemu ba bienzedi bia bankambua benu, nansha nanku nudi nubianyisha, bualu bobu bavua bashipe baprofete,+ kadi nuenu nudi nuibaka nkita yabu. 49 Ke bualu kayi meji a Nzambi akamba kabidi ne: ‘Nembatumine baprofete ne bapostolo, nebashipe bakuabu ne nebabakengeshe, 50 bua bapishe* tshipungu tshia bantu etshi bua mashi a baprofete bonso avua medibue panshi katshia ku mbangilu wa ba pa buloba,+ 51 kutuadijila ku mashi a Abele+ too ne ku mashi a Zekâya uvuabu bashipele pankatshi pa tshioshelu ne nzubu.’*+ Eyowa, ndi nnuambila ne: nebaabadile* tshipungu tshia bantu etshi.

52 “Diakabi dienu nuenu bamanyi ba Mikenji, bualu nudi bumbushe nsapi wa dimanya. Nuenu bine kanuvua babuele, ne nudi nupangisha badi babuela!”+

53 Nunku pakumbukaye muaba au, bafundi ne Bafalese bakatuadija kumutatshisha bikole menemene ne kumusuya ne nkonko mipite bungi, 54 bamubadila bua kumukuatshila ku bualu kampanda buvuaye mua kuamba.+

12 Dîba adi, pavua musumba wa bantu binunu bia bungi mudisangishe pamue, badiatangana too ne pa makasa, wakatuadija ne kuambila bayidi bende kumpala ne: “Nudimukile luevene lua Bafalese ludi lubombo.+ 2 Kadi kakuena tshintu tshidi tshisokoka bimpe menemene tshiapanga kusokolodibua, ne kakuena bualu busokoka buikala kabuyi mua kumanyika to.+ 3 Nunku, malu onso anudi nuamba mu mîdima neumvuike kutoke, malu anudi nuamba ne dîyi dia panshi panshi mu nzubu ya munda, nebaayishe pa mitu ya nzubu. 4 Kabidi, balunda banyi,+ ndi nnuambila ne: Kanutshinyi badi bashipa mubidi, kadi panyima pa bualu ebu kabayi bakokesha kuenza bualu bukuabu.+ 5 Kadi nennuleje unudi ne bua kutshina: Nutshine Eu udi, yeye mumane kushipa, muikale ne bukokeshi bua kuela mu Ngena.*+ Eyowa, ndi nnuambila ne: numutshine Yeye au.+ 6 Batu bapana mishamisha itanu ku makuta abidi a binjanja a mushinga mukese,* ki mmuomu? Kadi nansha umue wa kudiyi kawena upuibua muoyo* kudi Nzambi.+ 7 Kadi nansha nsuki ya ku mutu kuenu mmibala yonso.+ Kanutshinyi to; nudi ne mushinga kupita mishamisha ya bungi.+

8 “Ndi nnuambila ne: muntu yonso udi ungitaba kumpala kua bantu,+ Muana wa muntu neamuitabe pende kumpala kua banjelu ba Nzambi.+ 9 Kadi muntu yonso udi umvila kumpala kua bantu, nebamuvile kumpala kua banjelu ba Nzambi.+ 10 Muntu yonso udi wamba Muana wa muntu dîyi dibi, nebamufuile luse, kadi muntu yonso udi upenda nyuma muimpe* kabakumufuila luse to.+ 11 Padibu baya nenu kumpala kua bantu ba bungi badi badisangishe,* kua banene ba mbulamatadi ne kua bakokeshi, kanuditatshishi bua mushindu wa kuakula anyi bua tshia kuamba bua kudibingisha peshi bua tshinuamba to,+ 12 bualu nyuma muimpe* neanulongeshe pa dîba adi malu anudi ne bua kuamba.”+

13 Pashishe muntu mukuabu mu musumba wa bantu au wakamuambila ne: “Mulongeshi, ambila muanetu angabanyine panyi bumpianyi.” 14 Wakamuambila ne: “Mulumiana, uvua munteke mulumbuluishi anyi mukoshi wa bilumbu pankatshi penu nuenu babidi nnganyi?” 15 Pashishe wakabambila ne: “Kangulayi mêsu ne nudilame ku nkuka ya* mishindu yonso,+ bualu nansha padi muntu ne bintu bia bungi, muoyo wende kawena ufumina ku bintu bidiye nabi to.”+ 16 Bua bualu abu wakabapesha tshilejilu, wamba ne: “Budimi bua mubanji mukuabu buvua bukuame bimpe. 17 Nunku wakatuadija kuelangana meji munda muende ne: ‘Tshiena ne muaba wa kusangishila bia pa madimi anyi to, ngenze tshinyi mpindieu?’ 18 Pashishe wakamba ne:+ ‘Nengenze nunku: nengupule mayeba anyi, nengibake a manene bikole, ne nensangishilamu ntete yanyi yonso ne bintu bianyi bionso, 19 ne nendiambile* ne: “Wewe* udi ne bintu bimpe bia bungi bilama bua bidimu bia bungi; ikisha, diaku, nuaku, usanke.”’ 20 Kadi Nzambi wakamuambila ne: ‘Wewe muntu mutshimbakane, badi bakulomba muoyo* webe butuku ebu. Nunku, nnganyi udi ne bua kuangata bintu biuvua mulame?’+ 21 Ke mudibi bua muntu udi udilamina biuma, kadi kayi mubanji ku mêsu kua Nzambi.”+

22 Pashishe wakambila bayidi bende ne: “Ke bualu kayi ndi nnuambila ne: lekelayi kuditatshisha bua mioyo* yenu bua tshinuikala mua kudia anyi kuditatshisha bua mibidi yenu bua tshinuikala mua kuvuala.+ 23 Bualu muoyo* udi ne mushinga kupita biakudia ne mubidi kupita bilamba. 24 Tangilayi bimpe nyunyi ya bikololo: Kayitu ikuna mamiinu anyi inowa; kayitu ne diyeba anyi nzubu wa kulamina bintu; kadi Nzambi udi uyidisha.+ Nuenu kanuena ne mushinga wa bungi kupita nyunyi anyi?+ 25 Nnganyi wa kunudi udi mua kusakidila nkubita* umue ku bule bua muoyo wende padiye uditatshisha? 26 Nunku, binuikala kanuyi mua kuenza bualu bukese bua nunku, bua tshinyi kuditatshisha bua bintu bikuabu?+ 27 Tangilayi bimpe mudi bilongo bia kapapankole bikola: Kabitu bienza mudimu mukole anyi biluka manda; kadi ndi nnuambila ne: nansha Solomo mu butumbi buende buonso kavua muvuale bu tshimue tshia kudibi to.+ 28 Nunku, bikala Nzambi uvuadika bisonsa bia mu mpata bidiku lelu ne malaba babiela mu mfulu nunku, kenaku mua kutamba kunuvuadika nuenu, bantu ba ditabuja dikese, anyi? 29 Nunku lekelayi kukeba tshinuadia ne tshinuanua, ne lekelayi kuditatshisha ne dielakana;+ 30 bualu bintu bionso ebi mbidi bisamba bia pa buloba bikeba ne muoyo mujima, kadi Tatu wenu mmumanye ne: nudi dijinga ne bintu ebi.+ 31 Kadi, tungunukayi ne kukeba Bukalenge buende, ne nebanusakidile bintu ebi.+

32 “Kanutshinyi, kasumbu kakese ka mikoko,+ bualu Tatu wenu mmuanyishe bua kunupesha Bukalenge.+ 33 Sumbishayi bintu bienu, ne nupeshe bantu mapa a luse.*+ Enzayi tubuta tua makuta tudi katuyi tunyanguka, biuma bidi kabiyi bijika mu diulu,+ mudi muivi kayi usemena pabuipi anyi tshishi tshia mbumbu katshiyi tshidia. 34 Bualu muaba udi biuma bienu ke wikala mioyo yenu kabidi.

35 “Ikalayi bavuale tshilamba tshia mudimu ne badilongolole,*+ ne miendu yenu yikale miteme,+ 36 ne nudi ne bua kuikala bu bantu badi bindile mfumu wabu udi ufuma+ ku tshibilu tshia dibaka,+ bua padiye ulua ukokola, bamunzuluile diakamue. 37 Bapika badi mfumu, padiye ulua, usangana batabale mba diakalenga! Bulelela ndi nnuambila ne: yeye neavuale bilamba bia* mudimu, neabadije ku mêsa, nealue ne neabenzele mudimu. 38 Yeye mulue pa tshilu tshibidi* nansha pa tshisatu,* ne mubasangane badilongolole, mba diakalenga! 39 Kadi numanye ne: bu muena nzubu mumanye dîba divua muivi mua kulua, kavua mua kulekela batubula nzubu wende to.+ 40 Nuenu kabidi, nuikale badilongolole, bualu Muana wa muntu udi ulua pa dîba dinudi kanuyi nuelela meji.”+

41 Pashishe Petelo wakebeja ne: “Mukalenge, baudi wambila tshilejilu etshi ntuetu nkayetu anyi nne bantu bonso kabidi?” 42 Mukalenge wakamba ne: “Nnganyi menemene udi mulami* wa lulamatu udi mudimuke,* wikala mfumuende mua kuteka ku mutu kua kasumbu ka bena mudimu bende* bua kutungunuka ne kubapesha biakudia biabu bidibu bakengela mu tshikondo tshiakanyine?+ 43 Mupika au ngua diakalenga biamusangana mfumuende wenza nanku padiye ulua! 44 Ndi nnuambila mu bulelela ne: yeye neamuteke ku mutu kua bintu biende bionso. 45 Kadi mupika au yeye mudiambile mu muoyo wende ne: ‘Mfumuanyi udi unenga bua kulua,’ ne utuadija kukuma bena mudimu balume ne bakaji, udia, unua ne ukuatshika,+ 46 mfumu wa mupika au nealue dituku didiye kayi mumutekemene ne pa dîba didiye kayi mumanye, neamupeshe dinyoka dikole menemene ne neamuteke ku luseke lua bantu badi kabayi ne lulamatu. 47 Nunku mupika au uvua mumvue disua dia mfumuende kadi kayi mudilongolole anyi muenze tshivuaye mulombe,* nebamukume mikumu ya bungi.+ 48 Kadi eu uvua kayi mumvue, kadi muenze malu adi akumbanyina mikumu, nebamukume mikese. Bulelela, muntu yonso uvuabu bapeshe bia bungi, nebamulombe bia bungi, ne muntu uvuabu bateke ku mutu kua bintu bia bungi, nebamulombe bia bungi kupita bitubu balomba.+

49 “Mvua mulue bua kutemesha kapia pa buloba, ne ntshinyi tshikuabu tshindi mua kujinga bikalaku kakadi katemesha? 50 Mu bulelela, ndi ne dibatiza didibu ne bua kumbatiza, ne bidi bintonda bikole too ne pajikadi!+ 51 Nudi nuela meji ne: mvua mulue bua kufila ditalala pa buloba anyi? Ndi nnuambila ne: tòo, kadi mbua kutapulula bantu.+ 52 Bualu kutuadijila ku mpindieu, nekuikale bantu batanu ba mu nzubu umue batapuluke, basatu baluisha babidi ne babidi baluisha basatu. 53 Nebikale batapuluke, tatu uluisha muanende wa balume ne muana wa balume uluisha tatuende, mamu uluisha muanende wa bakaji ne muana wa bakaji uluisha mamuende, mamu muenu uluisha mukaji wa muanende ne mukaji wa muana uluisha mamuende muenu.”+

54 Pashishe wakambila kabidi misumba ya bantu ne: “Panutu numona ditutu dibanda luseke lua ku ouest, nutu nuamba diakamue ne: ‘Mvula mukole wa tshipepele udi ulua,’ ne bidi bienzeka. 55 Panutu numona ne: lupepele lua ku sud ludi lututa, nutu nuamba ne: ‘Nekuikale luya lukole,’ ne bidi bienzeka. 56 Nuenu bena lubombo, nudi bamanye mua kukonkonona tshimuenekelu tshia buloba ne diulu, kadi bua tshinyi kanuena bamanye mua kukonkonona tshikondo etshi tshisunguluke?+ 57 Bua tshinyi kanuena kabidi nudijinguluila tshidi tshiakane? 58 Tshilejilu, paudi uya ne muntu uudi nende tshilumbu kumpala kua mfumu, enza muebe muonso panutshidi mu njila nujikijangane nende bua kakufikishi kudi mulumbuluishi, ne mulumbuluishi kakufidi kudi mulami wa buloko, ne mulami wa buloko pende kakuedi mu buloko.+ 59 Ndi nkuambila ne: kuakupatukamu bushuwa too ne paudi ufuta dikuta diebe dikese dia tshinjanja dia ndekelu.”*

13 Tshikondo atshi, bamue bantu bavua muaba au, bakamulondela bualu bua bena Galela bavua Pilato musambakaje mashi abu ne milambu yabu. 2 Yeye kubambila ne: “Nudi nuela meji ne: bena Galela abu bavua benji ba mpekatu banene kupita bena Galela bakuabu bonso bua muvua malu au mabakuate anyi? 3 Ndi nnuambila ne: tòo; kadi anu nuenu banyingalale bua mpekatu yenu, tshianana nebanubutule bonso muomumue.+ 4 Anyi bantu 18 bavua tshibumba tshia Siloama tshiupukile, tshibashipe, nudi nuela meji ne: bavua ne dipila dinene kupita bantu bakuabu bonso badi basombele mu Yelushalema anyi? 5 Ndi nnuambila ne: tòo; kadi anu nuenu banyingalale bua mpekatu yenu, tshianana nebanubutule bonso, anu muvuabu bababutule.”

6 Pashishe wakabapesha kabidi tshilejilu etshi: “Muntu mukuabu uvua ne mutshi wa mfigi mukuna mu budimi buende bua tumuma tua mvinyo, wakalua kukebaku tumuma, kadi kakasangana nansha kamue.+ 7 Ke yeye kuambila muena mudimu wa mu budimi bua tumuma tua mvinyo ne: ‘Kukadi bidimu bisatu bindi ndua kukeba tumuma ku mutshi wa mfigi eu, kadi tshiena nsangana nansha kamue to. Uwukose! Bua tshinyi udi ne bua kutungunuka ne kuatula buloba?’ 8 Yeye wakamuandamuna ne: ‘Mfumu, wulekela kabidi tshidimu tshikuabu too ne pandi ngumbula kuinshi kuawu ne ngelaku tumvi tua nyama. 9 Wowu mukuame tumuma mu matuku atshiluala, mbimpe; kadi wowu kawuyi mukuame, dîba adi uwukose.’”+

10 Mpindieu, yeye uvua ulongesha mu umue wa ku nsunagoga dituku dia Nsabatu. 11 Ne monayi! mukaji mukuabu uvuamu uvua ne nyuma wa butekete bidimu 18; uvua mukobame nyima, kayi ne mushindu wa kololoka nansha. 12 Pakamumona Yezu, wakakula nende, kumuambilaye ne: “Mukaji, udi musuludibue ku butekete buebe.”+ 13 Nunku wakamutentekela bianza, kololokaye diakamue, kutuadijaye kutumbisha Nzambi. 14 Kadi mutangidi wa nsunagoga wakafiika munda bua muvua Yezu mondopangane dituku dia Nsabatu, kuambilaye musumba wa bantu ne: “Kudi matuku asambombo adi bantu ne bua kuenza mudimu;+ nunku nulue, banondope mu matuku au, kadi ki ndituku dia Nsabatu to.”+ 15 Kadi Mukalenge wakamuandamuna ne: “Nuenu bena lubombo,+ yonso wa kunudi katu usulula ngombe wende anyi mpunda wende ku tshikumbi, uya nende bua kumunuisha mâyi dituku dia Nsabatu anyi?+ 16 Mukaji eu udi muana wa Abalahama, uvua Satana musuike bidimu 18, kavuaku ne bua kusuludibua ku buloko ebu dituku dia Nsabatu anyi?” 17 Nunku, pakambaye malu aa, baluishi bende bonso bakumvua bundu, kadi musumba wonso wa bantu wakatuadija kusanka bua malu onso a butumbi avuaye muenze.+

18 Ke yeye kuamba kabidi ne: “Bukalenge bua Nzambi budi bu tshinyi? Ndi mua kubufuanyikija ne tshinyi? 19 Budi bu lutete lua mutâda luvua muntu mukuabu muangate, mukune mu budimi buende, luakakola, kulualu mutshi, ne nyunyi ya mu diulu yakenzela masua ku matamba awu.”+

20 Yeye kuamba kabidi ne: “Ndi mua kufuanyikija Bukalenge bua Nzambi ne tshinyi? 21 Budi bu luevene luvua muntu mukaji mukuabu muangate, musambakaje ne bipiminu* binene bisatu bia bukula too ne pavua mutanda mujima mutuntumuke.”+

22 Wakaya mu tshimenga ne mu tshimenga, mu musoko ne mu musoko, wenda ulongesha ne utungunuka ne luendu luende too ne ku Yelushalema. 23 Mpindieu, muntu mukuabu wakamukonka ne: “Mukalenge, bantu badi bapandishibua mbakese anyi?” Wakabambila ne: 24 “Dienzejayi ne bukole buonso bua kubuelela ku tshiibi tshibumbakane,+ bualu, ndi nnuambila ne: ba bungi nebakebe bua kubuela kadi kabakukokesha to. 25 Padi muena nzubu ujuka, ukanga tshiibi, nenuimane pambelu nukokola ku tshiibi, nuamba ne: ‘Mukalenge, tunzuluila.’+ Kadi neanuandamune ne: ‘Tshiena mumanye kunudi bafume to.’ 26 Pashishe nenutuadije kuamba ne: ‘Tuvua badie ne banue kumpala kuebe, ne uvua mulongeshe mu misesu yetu minene.’+ 27 Kadi neanuambile ne: ‘Tshiena mumanye kunudi bafume to. Umbukayi kundi, nuenu bonso benji ba malu adi kaayi makane!’ 28 Popu apu ke pikala miadi yenu ne disumakaja dienu dia mênu, panuamona Abalahama, Izaka, Yakoba ne baprofete bonso mu Bukalenge bua Nzambi, kadi nuenu bine bela pambelu.+ 29 Bualu bukuabu, bantu nebafumine ku est ne ku ouest, ku nord ne ku sud, nebadiadije ku mêsa mu Bukalenge bua Nzambi. 30 Monayi! kudi bantu ba ndekelu bikala ba kumpala, ne kudi bantu ba kumpala bikala ba ndekelu.”+

31 Pa dîba dine adi bamue ba ku Bafalese bakalua, kumuambilabu ne: “Patuka, umbuka muaba eu, bualu Helode udi ukeba kukushipa.” 32 Nunku wakabambila ne: “Ndayi nuambile mukenge au ne: ‘Tangila! ndi ngipata bademon, ngondopa bantu lelu ne malaba, ne dituku disatu nengikale nkadi mujikije.’ 33 Kadi, ndi ne bua kutungunuka lelu, malaba ne dituku didi dilonda, bualu kabiena mua kuenzeka* bua bashipele muprofete kukuabu, anu mu Yelushalema.+ 34 Yelushalema, Yelushalema, mushipi wa baprofete ne muashi wa badibu bamutumina mabue,+ mmisangu bungi munyi imvua musue kusangisha bana bebe bu mudi nzolo usangisha bana bende mu mapuapua ende! Kadi nuenu kanuvua basue to.+ 35 Monayi! Nzubu wenu mmunulekeela.+ Ndi nnuambila ne: kanuakummona kabidi too ne panuamba ne: ‘Eu udi ulua mu dîna dia Yehowa* mmubeneshibue!’”+

14 Musangu mukuabu, wakaya bua kudia biakudia mu nzubu mua umue wa ku balombodi ba Bafalese dituku dia Nsabatu, nunku bavua bamutentekela bimpe bimpe. 2 Monayi! muntu mukuabu uvua ne disama dia buwulawula* uvua kumpala kuende. 3 Ke Yezu kukonka bamanyi ba Mikenji ne Bafalese ne: “Mbianyishibue bua kuondopa dituku dia Nsabatu anyi ki mbianyishibue?”+ 4 Kadi bakashala bapuwe. Ke yeye kukuata muntu au, kumondopa, kumupingajaye kuende. 5 Pashishe wakabakonka ne: “Nnganyi wa kunudi, muanende wa balume anyi ngombe wende yeye mumate mu tshina,+ wabenga kumupatula diakamue dituku dia Nsabatu?”+ 6 Nunku kabakakokesha bua kuandamuna ku bualu ebu to.

7 Pashishe wakapesha bantu bavuabu babikile tshilejilu pavuaye mumone muvuabu badisunguila miaba ya lumu lua bungi.+ Wakabambila ne: 8 “Padi muntu ukubikila mu tshibilu tshia dibaka, kudiadiji muaba wa lumu lua bungi to.+ Pamuapa badi mua kuikala kabidi babikile muntu munene kukupita wewe. 9 Nunku muntu uvua munubikile nuenu bonso babidi nealue, neakuambile ne: ‘Shila muntu eu muaba webe au.’ Dîba adi, neuye kusomba muaba mupuekele bikole ne bundu. 10 Kadi padibu bakubikila, ndaku, udiadije muaba mupuekele bikole, nunku padi muntu uvua mukubikile ulua, neakuambile ne: ‘Mulunda wanyi, bandila ku mutu.’ Dîba adi, newikale ne bunême kumpala kua babikidibue nebe bonso.+ 11 Bualu muntu yonso udi udibandisha, nebamupuekeshe, ne muntu yonso udi udipuekesha, nebamubandishe.”+

12 Pashishe wakambila kabidi muntu uvua mumubikile au ne: “Paudi ulongolola biakudia bia munda munya anyi bia dilolo, kubikidi balunda bebe anyi bana benu anyi balela bebe peshi bena mutumba nebe badi ne bubanji to. Tshianana, badi mua kukubikila pabu, nunku bualu ebu budi mua kulua difutu diebe. 13 Kadi paudi ulongolola tshibilu, ubikile bapele, bantu badi batebuka, balema ne bampofu;+ 14 nunku newikale wa diakalenga, bualu kabena ne tshintu tshia kukufuta. Bualu neufutshibue ku dibishibua+ dia bantu bakane.”

15 Pakumvua umue wa ku bantu bavuabu babikile malu aa, wakamuambila ne: “Muntu udi udia* mu Bukalenge bua Nzambi ngua diakalenga.”

16 Yezu wakamuambila ne: “Muntu mukuabu uvua mulongolole didia dinene dia dilolo,+ ne uvua mubikile bantu ba bungi. 17 Wakatuma mupika wende pa dîba dia didia dia dilolo bua kuambila babikidibue ne: ‘Luayi, bualu bintu bionso bikadi bilongolola.’ 18 Kadi buonso buabu bakatuadija kulomba dilekela mushindu wa muomumue.+ Wa kumpala wakamuambila ne: ‘Mvua musumbe budimi, ndi ne bua kuya kubutangila; ndi nkulomba, umfuilaku luse.’ 19 Mukuabu wakamba ne: ‘Mvua musumbe ngombe dikumi misuika ibidi ibidi ku tshikokedi, ndi nya kuyitangila; ndi nkulomba, umfuilaku luse.’+ 20 Munga wakamba pende ne: ‘Ndi mfuma ku disela, bua bualu ebu tshiena mua kulua to.’ 21 Nunku mupika au wakalua, kuambilaye mfumuende malu aa. Pashishe muena nzubu wakafiika munda, kuambilaye mupika wende ne: ‘Ndaku lukasa mu misesu minene ne mu tujila tukese tua mu tshimenga, ulue apa ne bapele ne bantu badi batebuka ne bampofu ne balema.’ 22 Ndekelu wa bionso, mupika au wakamba ne: ‘Mfumu, tshiuvua muambe bua kuenza tshikadi tshienzeke, kadi muaba utshidiku.’ 23 Ke mfumu kuambila mupika au ne: ‘Ndaku mu njila minene ne mu tujila tukese, ubenzeje bua balue kubuela, bua nzubu wanyi ikale muwule.+ 24 Bualu ndi nnuambila ne: muntu nansha umue wa ku bantu bamvua mubikile kakulabula biakudia bianyi bia dilolo to.’”+

25 Mpindieu, misumba minene ya bantu ivua yenza nende luendu, yeye kukudimuka, kubambilaye ne: 26 “Muntu yeye mulue kundi, kayi ukina* tatuende ne mamuende ne mukajende ne bana bende ne bana babu ba balume ne bana babu ba bakaji, eyowa, nansha ne muoyo*+ wende mene, kena mua kuikala muyidi wanyi to.+ 27 Muntu yonso udi kayi wambula mutshi wende wa makenga,* undonda, kena mua kuikala muyidi wanyi to.+ 28 Tshilejilu, nnganyi wa kunudi udi musue kuibaka tshibumba kayi wanji kusomba, ubadika bungi bua makuta adiye ne bua kutula bua kumona ni udi ne bintu bikumbane bua kutshijikija? 29 Tshianana, udi mua kuibaka tshishimikidi tshiatshi, kadi kayi ukokesha bua kutshijikija, bantu bonso badi batangila nebatuadije kumuseka, 30 bamba ne: ‘Muntu eu wakatuadija kuibaka kadi kavua mukokeshe bua kujikija.’ 31 Anyi mmukalenge kayi udi uya kuela mukalenge mukuabu mvita, kayi wanji kusomba, ukeba lungenyi bua kumona ni udi mua kukokesha ne basalayi binunu 10 bua kuimanangana ne eu udi ulua kumuluisha ne basalayi binunu 20? 32 Mu bulelela, bikalaye kayi mua kuenza nunku, dîba adi, patshidi mukuabu au kule, udi utuma kasumbu ka baleji mpala bua kukeba ditalala. 33 Bia muomumue, nuikale bamanye ne: muntu yonso wa munkatshi muenu udi kayi ushiya* bintu biende bionso, kena mua kuikala muyidi wanyi to.+

34 “Mu kuamba kuimpe, mukele mmuimpe. Kadi mukele wowu mujimije bukole buawu, nebawutuishe ne tshinyi?+ 35 Ki mmukumbane bua buloba anyi bua bunyawu bua nyama to. Bantu badi bawimansha. Muntu udi ne matshi a kumvua, umvue.”+

15 Kadi balambuishi ba bitadi bonso ne benji ba mpekatu bavua bamunguila bua kumuteleja.+ 2 Nunku, Bafalese ne bafundi bavua banungana ne: “Muntu eu udi wakidila benji ba mpekatu ne udia nabu.” 3 Pashishe wakabapesha tshilejilu etshi, wamba ne: 4 “Mmuntu kayi wa munkatshi muenu udi ne mikoko lukama udi, padiye ujimija umue wa kudiyi, kayi ushiya 99 mu tshipela wenda ukeba udi mujimine too ne padiye uwupeta?+ 5 Padiye uwupeta, udi uwuteka pa makaya ende ne usanka. 6 Padiye ufika kuende, udi ubikila balunda bende ne bena mutumba nende, ubambila ne: ‘Nusanke nanyi, bualu ndi mupete mukoko wanyi uvua mujimine.’+ 7 Ndi nnuambila ne: mu mushindu wa muomumue, disanka dinene nedikale mu diulu bua muenji wa mpekatu umue udi unyingalala bua mpekatu yende+ kupita bua bantu bakane 99 badi kabayi ne bualu bua kunyingalala bua mpekatu yabu.

8 “Peshi, mmukaji kayi udi ne makuta a binjanja dikumi bia drakma,* yeye mujimije drakma* umue, kayi utemesha muendu, ukomba mu nzubu muende ne ukeba bimpe bimpe too ne padiye umupeta? 9 Padiye umupeta, udi ubikila balunda bende* ne bena mutumba nende, wamba ne: ‘Nusanke nanyi, bualu ndi mupete dikuta dianyi dia tshinjanja tshia drakma* dimvua mujimije.’ 10 Bia muomumue, ndi nnuambila ne: disanka didi munkatshi mua banjelu ba Nzambi bua muenji wa mpekatu umue udi unyingalala bua mpekatu yende.”+

11 Pashishe wakamba ne: “Muntu mukuabu uvua ne bana ba balume babidi. 12 Muana muakunyi wakambila tatuende ne: ‘Tatu, mpesha tshitupa tshia bintu tshidi ne bua kuikala tshianyi.’ Nunku wakababanyina bintu biende. 13 Matuku makese pashishe, muana muakunyi wakasangisha bintu biende bionso pamue, kuyaye mu ditunga dia kule, muomu amu wakanyangakaja bintu biende mu nsombelu wa buenzavi.* 14 Pavuaye mumane kutulakaja bintu bionso, tshiyole tshikole tshia nzala tshiakabuela mu ditunga adi, wakatuadija kukenguluka. 15 Wakaya, kudilamika too ne kudi umue wa ku bantu ba mu ditunga adi, wakamutuma mu mpata yende bua kulama ngulube.+ 16 Nunku wakajinga bikole bua kukuta ne bizubu bia ntete ya mutshi wa kalubie* bivua ngulube idia, kakuvua muntu uvua umupesha tshintu nansha tshimue to.

17 “Pakamuluila meji, wakamba ne: ‘Bantu bungi kayi badi tatuanyi muangate ku mudimu badi ne mampa bungi tshianana, pandi meme mfua ne nzala muaba eu! 18 Nenjuke ne nenye kudi tatuanyi, nemmuambile ne: “Tatu, ndi muenzele diulu mpekatu, mukuenzele ne wewe. 19 Tshiena mukumbane kabidi bua kumbikilabu muanebe to. Ungangate bu umue wa ku bantu bebe baudi muangate ku mudimu.”’ 20 Nunku wakajuka, kuyaye kudi tatuende. Patshivuaye kule, tatuende wakamumona, kumvuaye luse, kuyaye lubilu, kumupukila* ne kumutuaye mishiku ne bulenga. 21 Pashishe, muana wakamuambila ne: ‘Tatu, ndi muenzele diulu mpekatu, mukuenzele ne wewe.+ Tshiena mukumbane kabidi bua kumbikilabu muanebe to.’ 22 Kadi tatu wakambila bapika bende ne: ‘Koleshayi! luayi ne muzabi, udi mutambe buimpe, numuvuadikawu, numuele mpeta ku tshianza ne sandala ku makasa. 23 Luayi kabidi ne muana wa ngombe wa manyi, numushipe, tudie, tutshionkomoke, 24 bualu muananyi eu uvua mufue, mmupetulule muoyo;+ uvua mujimine, mmumueneke.’ Bakatuadija kusanka.

25 “Kadi muanende muanabute uvua ku budimi, pavuaye upingana ne pakafikaye pabuipi ne nzubu, wakumvua bimba mijiki ne baja maja. 26 Ke yeye kubikila umue wa ku bena mudimu, kumuebeja tshivua tshienzeka. 27 Wakamuambila ne: ‘Muanenu mmulue, tatuebe mmumushipele muana wa ngombe wa manyi bualu mmumupete kabidi muikale ne makanda a mubidi mimpe.’* 28 Kadi wakumvua tshiji, kubengaye bua kubuela. Pashishe tatuende wakapatuka, kutuadijaye kumusengelela. 29 Wakandamuna tatuende ne: ‘Mona! Ndi mukuenzele mudimu bidimu bia bungi ebi, tshitu muanji kubenga kutumikila mêyi ebe musangu nansha umue, nansha nanku kutu muanji kumpesha muana wa mbuji bua kusanka ne balunda banyi musangu nansha umue. 30 Kadi diakamue padi muanebe eu uvua munyangakaje* bintu biebe ne bakaji ba ndumba mufike, udi mumushipele muana wa ngombe wa manyi.’ 31 Pashishe yeye wakamuambila ne: ‘Muananyi, wewe udi nanyi matuku onso, ne bintu bianyi bionso mbiebe. 32 Kadi bivua bikengela tusanke ne tutshionkomoke, bualu muanenu eu uvua mufue, mmupetulule muoyo; uvua mujimine, mmumueneke.’”

16 Pashishe, wakambila kabidi bayidi bende ne: “Muntu mubanji kampanda uvua ne mulami wa bintu* biende uvuabu babande muvuaye unyangakaja bintu biende. 2 Ke yeye kumubikila, kumuambila ne: ‘Mbualu kayi ebu bundi ngumvua buebe wewe? Mpesha luapolo lua mudimu webe wa bulami, bualu kuakulama kabidi nzubu eu nansha.’ 3 Pashishe mulami wa bintu wakadiambila ne: ‘Nengenze tshinyi, bu mudi mfumuanyi unnyenga mudimu wa bulami? Tshiena ne bukole bukumbane bua kumbula nabu, ne ndi ne bundu bua kulomba ka pa luse. 4 Aaa! ndi mumanye tshingenza, bua padibu bangumbusha ku mudimu wa bulami, bantu bangakidile mu nzubu yabu.’ 5 Nunku, wakabikila muntu yonso uvua ne dibanza dia mfumuende, kuambilaye wa kumpala ne: ‘Biudi ne bua kufuta mfumuanyi bidi bungi munyi?’ 6 Wakandamuna ne: ‘Bipiminu* lukama bia mafuta a olive.’ Kumuambilaye ne: ‘Angata mukanda webe wa diumvuangana nawu, somba ne funda lukasa 50.’ 7 Pashishe, wakambila mukuabu ne: ‘Mpindieu wewe, biudi ne bua kufuta bidi bungi munyi?’ Kuambaye ne: ‘Bipiminu binene lukama* bia ntete ya blé.’ Wakamuambila ne: ‘Angata mukanda webe wa diumvuangana nawu, funda 80.’ 8 Nunku mfumuende wakela mulami wa bintu au kalumbandi, nansha muvuaye kayi muntu muakane, bua muvuaye muenze malu ne meji adi ambuluisha;* bualu bana ba mu ndongoluelu wa malu eu* badi ne meji adi ambuluisha kudi bena tshipungu tshiabu kupita bana ba butoke.+

9 “Kabidi, ndi nnuambila ne: nudikebele balunda ku diambuluisha dia biuma bidi kabiyi biakane,+ bua padibi bijika, bamone mua kunuakidila mu miaba ya kusombela ya tshiendelele.+ 10 Muntu udi ne lulamatu mu bintu bikese menemene, udi kabidi ne lulamatu mu bia bungi, ne muntu udi kayi muakane mu bintu bikese menemene kena kabidi muakane mu bia bungi to. 11 Nunku, binuikala kanuyi badileje bena lulamatu mu bualu bua biuma bidi kabiyi biakane, nnganyi wanupesha biuma bidi bilelela? 12 Ne binuikala kanuyi badileje bena lulamatu mu bualu bua bintu bia muntu mukuabu, nnganyi wanupesha tshintu?+ 13 Muntu kena mua kuikala mupika udi wenzela bamfumu babidi mudimu to, bualu neakine umue ne neanange mukuabu, anyi nealamate umue ne neapetule mukuabu. Kanuena mua kuikala bapika ba Nzambi ne ba Biuma* to.”+

14 Kadi Bafalese bavua banangi ba makuta, bavua bateleja malu onso aa, nunku bakatuadija kumubuidia.+ 15 Ke yeye kubambila ne: “Nuenu nudi bantu badi badiamba munudi bakane kumpala kua bantu,+ kadi Nzambi mmumanye mioyo yenu.+ Bualu tshidi bantu bamona bu tshibandile ntshintu tshia muengu ku mêsu kua Nzambi.+

16 “Mikenji ne Baprofete bivuaku too ne ku Yone. Kubangila anu ku dîba adi, badi bamanyisha Bukalenge bua Nzambi bu lumu luimpe, ne bantu ba mishindu yonso badi babuipatshila.+ 17 Bushuwa, mbipepele bikole bua diulu ne buloba kujiminabi, kadi katupa kamue ka dileta dia mu Mikenji kakakupanga kukumbana nansha.+

18 “Muntu yonso udi ushipa dibaka ne mukajende, usela mukuabu, udi wenda masandi, ne muntu yonso udi usela mukaji udi dibaka diende ne bayende difue udi wenda masandi.+

19 “Kuvua muntu mubanji mukuabu uvua ne tshibidilu tshia kuvuala bilamba bikunzubile ne bia line, uvua usanka ku dituku ne ku dituku ne bintu bitambe buimpe. 20 Kadi bavua bateka mulombi wa ka pa luse mukuabu diende Lazalo ku tshiibi tshiende, muikale ne mputa mubidi mujima 21 ne uvua ujinga kukuta bintu bivua bimata ku mêsa a muntu mubanji. Eyowa, too ne mbua ivua ilua, ilaka mputa yende. 22 Kadi mu kupita kua matuku, mulombi wa ka pa luse au wakafua ne banjelu bakaya nende ku luseke lua Abalahama.*

“Kabidi, muntu mubanji wakafua pende ne bakamujiika. 23 Pavuaye mu Lukita,* yeye kujula mêsu, pavuaye ukengakana, kumonaye Abalahama ku bule ne Lazalo ku luseke luende.* 24 Nunku wakela dîyi, kuambaye ne: ‘Tatu Abalahama, ngumvuila koku luse, tuma Lazalo bua atue lusongo lua munu wende mu mâyi, atalaje ludimi luanyi, bualu ndi mu dikenga mu kapia kadi kalakuka aka.’ 25 Kadi Abalahama wakamba ne: ‘Muananyi, vuluka ne: uvua mupete bintu biebe bionso bimpe pautshivua ne muoyo, kadi Lazalo yeye wakapeta bintu bibi. Kadi mpindieu, yeye udi usambibua muaba eu, kadi wewe udi mu dikenga. 26 Pa kumbusha malu onso aa, mbajadike lupongo lunene pankatshi petu nenu, bua bantu badi basue kumbuka muaba eu kuya kunudi kabapetshi mushindu wa kupita, anyi bantu kabamonyi mua kusambuka bumbuka aku bua kulua kutudi to.’ 27 Pashishe wakamba ne: ‘Bu mudibi nanku, ndi nkulomba, tatu, umutume ku nzubu kua tatuanyi, 28 bualu ndi ne bana betu batanu, bua amone mua kubamanyisha bimpe menemene bua bobu pabu kabalu mu muaba wa makenga eu to.’ 29 Kadi Abalahama wakamba ne: ‘Badi ne Mose ne Baprofete; babateleje.’+ 30 Ke yeye kuamba ne: ‘Tòo, kabiena nanku to, tatu Abalahama, kadi muntu wa ku bafue yeye muye kudibu, nebanyingalale bua mpekatu yabu.’ 31 Kadi wakamuambila ne: ‘Bobu kabayi bateleja Mose+ ne Baprofete, nansha muntu yeye mujuke ku lufu kakubitabujija to.’”

17 Pashishe wakambila bayidi bende ne: “Malu adi alenduishangana kaakupanga kulua to. Nansha nanku, diakabi didi kudi muntu udiwu aluila kudiye! 2 Bivua mua kuikala bimpe menemene buende yeye bu bobu bamuele dibue dia mpelu mu nshingu, bamuimanshe mu mbuu pamutu pa yeye kulenduisha umue wa ku bana bakese aba.+ 3 Dimukayi. Muanenu yeye muenze mpekatu, umutandishe,+ yeye munyingalale bua mpekatu wende, umufuile luse.+ 4 Nansha yeye mukuenzele mpekatu misangu muanda mutekete ku dituku ne mupingane kuudi misangu muanda mutekete, wamba ne: ‘Ndi munyingalale bua mpekatu wanyi,’ udi ne bua kumufuila luse.”+

5 Nunku bapostolo bakambila Mukalenge ne: “Tupesha ditabuja dia bungi.”+ 6 Pashishe Mukalenge wakamba ne: “Bu nuenu ne ditabuja bunene bua lutete lua mutâda, nuvua mua kuambila mutshi wa tumpulumanje eu ne: ‘Juka ne ukunyibue mu mbuu emu!’ wowu uvua mua kunutumikila.+

7 “Nnganyi wa kunudi udi ne mupika wende udima anyi ulama mikoko, udi mua kumuambila padiye ufuma ku budimi ne: ‘Luaku apa mpindieu, udie ku mêsa’? 8 Kadi, kakumuambila ne: ‘Ndongoluela tshintu tshia meme kudia dilolo, vuala kalamba ka mudimu, unkuatshile mudimu too ne pandi njikija kudia ne kunua, pashishe udi pebe mua kudia ne kunua’ anyi? 9 Kakuikala ne dianyisha kudi mupika eu bua muvuaye muenze tshivuabu bamuambile bua kuenza to, ki mmuomu anyi? 10 Bia muomumue, panudi nuenza malu onso avuabu banuambile bua kuenza, nuambe ne: ‘Tudi bapika ba tshianana. Tshitudi benze ke tshituvua ne bua kuenza.’”+

11 Pavuaye uya ku Yelushalema, uvua upitshila pankatshi pa Samalea ne Galela. 12 Pavuaye ubuela mu musoko mukuabu, bantu dikumi bavua ne nsudi bakasambakena nende, kadi bakimanyina pa bule.+ 13 Bakabandisha mêyi abu, bamba ne: “Yezu, Mulongeshi, tumvuilaku luse!” 14 Pakabamonaye, wakabambila ne: “Ndayi, nudileje kudi bakuidi.”+ Pashishe, pavuabu benda baya, bakalengejibua.+ 15 Umue wa kudibu, pakamonaye ne: uvua mondopibue, wakapingana utumbisha Nzambi ne dîyi dikole. 16 Wakatua mpala wende panshi ku makasa a Yezu, umuela tuasakidila. Pende uvua muena Samalea.+ 17 Yezu wakamba ne: “Bantu bonso dikumi bavua balengejibue, ki mmuomu anyi? Kadi bakuabu tshitema badi penyi? 18 Kakuvua muntu mukuabu mupingane bua kutumbisha Nzambi anu muntu wa tshisamba tshikuabu eu anyi?” 19 Pashishe wakamuambila ne: “Juka, ndaku; ditabuja diebe ndikuondope.”+

20 Pavua Bafalese bamuebeja dîba divua Bukalenge bua Nzambi bulua,+ wakabandamuna ne: “Bukalenge bua Nzambi kabuena bulua bantu babumone to; 21 anyi bantu kabakuamba ne: ‘Tangilayi apa!’ peshi ne: ‘Kuaka!’ to. Bualu monayi! Bukalenge bua Nzambi budi munkatshi muenu.”+

22 Pashishe wakambila bayidi bende ne: “Matuku nealue anuajinga bua kumona dituku dimue dia ku matuku a Muana wa muntu, kadi kanuakudimona to. 23 Bantu nebanuambile ne: ‘Tangilayi kuaka!’ peshi ne: ‘Tangilayi apa!’ Kanupatuki anyi kanubalondi nansha.+ 24 Bualu anu bu mutu mupenyi wa mvula welela ku luseke lumue lua diulu too ne ku luseke lukuabu lua diulu, ke muikala Muana wa muntu+ mu dituku diende.+ 25 Kadi, udi ne bua kuanji kukenga ne makenga a bungi ne kubengibua kudi tshipungu tshia bantu etshi.+ 26 Kabidi, anu bu muvuabi bienzeke mu matuku a Noa,+ ke muikalabi mu matuku a Muana wa muntu:+ 27 bavua badia, bavua banua, balume bavua basela, bakaji bavua basedibua too ne dituku adi divua Noa mubuele mu buatu,+ Mvula wa kabutu wakalua ne wakababutula bonso.+ 28 Bia muomumue, anu bu muvuabi bienzeke mu matuku a Lota:+ bavua badia, bavua banua, bavua basumba, bavua basumbisha, bavua bakuna, bavua bibaka. 29 Kadi dituku divua Lota mupatuke mu Sodoma, kapia ne sufre biakaloka bifuma mu diulu, kubabutula bonso.+ 30 Nebikale muomumue dituku adi padi Muana wa muntu usokolodibua.+

31 Dituku adi, muntu udi pa mutu pa nzubu kadi bintu biende bikale mu nzubu, katuluki bua kubiangata to, bia muomumue, muntu udi ku budimi kena ne bua kupingana ku bintu bidi panyima to. 32 Vulukayi mukaji wa Lota.+ 33 Muntu yonso udi ukeba kukuba muoyo* wende neawujimije, kadi muntu yonso udi uwujimija neawulame ne muoyo.+ 34 Ndi nnuambila ne: butuku abu bantu babidi nebikale pa bulalu bumue; nebangate umue, kadi nebashiye mukuabu.+ 35 Bakaji babidi nebikale bapela ku dibue dimue dia mpelu; nebangate umue, kadi nebashiye mukuabu.” 36* —— 37 Nunku bakamukonka ne: “Mukalenge, nkuepi?” Wakabambila ne: “Muaba wonso udi tshitalu, nyunyi ya mikanku neyidisangishapu kabidi.”+

18 Pashishe yeye wakabapesha kabidi tshilejilu tshia mushinga wa kuikalabu basambila misangu yonso kabayi balekela,+ 2 wamba ne: “Mu tshimenga tshikuabu muvua mulumbuluishi kampanda uvua kayi utshina Nzambi ne kayi unemeka muntu. 3 Kuvua kabidi mukaji mukamba mukuabu mu tshimenga atshi uvua utungunuka ne kuya kudiye, wamba ne: ‘Enzaku bua kukosa tshilumbu tshianyi ne muntu undi nende tshilumbu biakane.’ 4 Kadi, bua tshikondo kampanda yeye kavua musue kumuitabila to, kadi pashishe wakadiambila ne: ‘Nansha mundi tshiyi ntshina Nzambi anyi nnemeka muntu nansha umue, 5 kadi bu mudi mukaji mukamba eu utungunuka anu ne kuntatshisha, nengenze bua kukosa tshilumbu tshiende biakane bua katungunuki ne kulua kuntshiokesha bikole ne dilomba diende to.’”*+ 6 Pashishe Mukalenge wakamba ne: “Umvuayi tshivua mulumbuluishi eu muambe nansha muvuaye kayi muakane! 7 Nunku, bushuwa, Nzambi kakuenza bua kubingisha basungula bende badi bamudidila munya ne butuku,+ patshidiye ne lutulu kudibu anyi?+ 8 Ndi nnuambila ne: neenze bua kubabingisha ne lukasa. Nansha nanku, padi Muana wa muntu ulua, neasangane bulelela ditabuja edi* pa buloba anyi?”

9 Wakapesha kabidi bantu bakuabu bavua beyemene buakane buabu ne bamona bantu bakuabu bu bantu tshianana tshilejilu etshi: 10 “Bantu babidi bakabanda ku ntempelo bua kusambila, umue uvua Mufalese ne mukuabu mulambuishi wa bitadi. 11 Mufalese wakimana, kutuadijaye kusambila munda munda bua malu aa: ‘Nzambi wanyi, ndi nkuela tuasakidila bualu tshiena bu bantu bakuabu, banyengianganyi ba bintu, bantu badi kabayi bakane, bena masandi, anyi bu mulambuishi wa bitadi eu to. 12 Ntu mbuela mu tshijila tshia biakudia misangu ibidi ku lumingu; ntu mfila tshia dikumi tshia bintu bionso bindi mpeta.’+ 13 Kadi mulambuishi wa bitadi, uvua muimanyine yeye pa bule, kavua nansha musue kujula mêsu ende muulu to, kadi uvua udikuma pa tshiadi, wamba ne: ‘Nzambi wanyi, umfuilaku luse, meme muenji wa mpekatu.’+ 14 Ndi nnuambila ne: muntu eu wakapueka kuende, mubadibue muakane kupita Mufalese au.+ Bualu muntu yonso udi udibandisha nebamupuekeshe, kadi muntu yonso udi udipuekesha nebamubandishe.”+

15 Mpindieu, bantu bavua kabidi bamutuadila bana babu ba mu maboko bua yeye kubalenga, kadi pakamona bayidi bende bualu ebu, bakatuadija kubatandisha.+ 16 Kadi, Yezu wakabikila bana abu kudiye, wamba ne: “Lekelayi bana batekete balue kundi, kanukebi bua kubapangisha to, bualu Bukalenge bua Nzambi mbua bantu badi bu bobu.+ 17 Bulelela ndi nnuambila ne: muntu yonso udi kayi wakidila Bukalenge bua Nzambi bu muana mutekete kakubuelamu nansha kakese.”+

18 Nunku, umue wa ku bamfumu wakamukonka, wamba ne: “Mulongeshi Muimpe, ndi ne bua kuenza tshinyi bua kupiana muoyo wa tshiendelele?”+ 19 Yezu wakamuambila ne: “Bua tshinyi udi umbikila ne: muimpe? Kakuena muntu udi muimpe pa kumbusha anu umue, Nzambi.+ 20 Udi mumanye mikenji: ‘Kuendi masandi,+ kushipi muntu,+ kuibi,+ kujadiki bualu bua dishima,+ nemeka tatuebe ne mamuebe.’”+ 21 Pashishe wakamba ne: “Malu onso aa ndi muatumikile katshia ku buana buanyi.” 22 Pakumvua Yezu nanku, wakamuambila ne: “Kutshidi bualu bumue budi bukushadile: Pana bintu bionso biudi nabi ne abanyina bapele makuta a ku bintu abi, neupete biuma mu diulu; pashishe luaku, undonde.”+ 23 Pakumvuaye bualu ebu, wakanyingalala bikole, bualu uvua ne bubanji bua bungi.+

24 Yezu wakamutangila, kuambaye ne: “Nebikale bikole bua bantu badi ne makuta kubuelabu mu Bukalenge bua Nzambi!+ 25 Mu bulelela, mbipepele bua kamelu kupitshila mu dîsu dia kashingi ka kutela naku kupita mudi muntu mubanji mua kubuela mu Bukalenge bua Nzambi.”+ 26 Bantu bakumvua bualu ebu, bakamba ne: “Nnganyi menemene udi mua kupandishibua?”+ 27 Wakamba ne: “Malu adi bantu kabayi mua kuenza, Nzambi udi mua kuenza.”+ 28 Kadi Petelo wakamba ne: “Tangila! Tuetu tudi bashiye bintu bituvua nabi, bakulonde.”+ 29 Wakabambila ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: kakuena muntu udi mushiye nzubu anyi mukaji anyi bana babu anyi baledi bende peshi bana bende bua Bukalenge bua Nzambi+ 30 wapanga kupeta misangu ya bungi menemene mu tshikondo etshi, ne mu ndongoluelu wa malu udi ulua,* muoyo wa tshiendelele.”+

31 Pashishe wakakokela bapostolo 12 ku luseke, kubambilaye ne: “Monayi! Tudi tubanda ku Yelushalema, ne malu onso akafundabu ku butuangaji bua baprofete bua bualu bua Muana wa muntu neakumbane.+ 32 Tshilejilu, nebamufile mu bianza bia bantu ba bisamba,+ nebamuseke,+ nebamupende ne nebamutuile mate,+ 33 ne bobu bamane kumuela mfimbu, nebamushipe,+ kadi dituku disatu neajuke.”+ 34 Kadi, kabakajingulula diumvuija dia bualu nansha bumue bua ku malu aa, bualu bavua babasokoke mêyi aa, ne kabavua bumvue malu avuaye muambe to.

35 Kadi pakavua Yezu ufika pabuipi ne Yeliko, mpofu mukuabu uvua musombe ku muelelu kua njila ulomba ka pa luse.+ 36 Bu muvuaye mumvue musumba wa bantu upita, wakabanga kuebeja bua kumanya tshivua tshipitakana. 37 Kumuambilabu ne: “Yezu muena Nazaleta udi upita!” 38 Ke yeye kuela dîyi ne: “Yezu, Muana wa Davidi, ngumvuilaku luse!” 39 Bantu bavua kumpala bakatuadija kumutandisha, bamuambila bua apuwe, kadi wakatungunuka ne kuela dîyi bikole ne: “Muana wa Davidi, ngumvuilaku luse!” 40 Pashishe Yezu wakimana, kutumaye dîyi bua balue ne muntu au kudiye. Pakasemenaye pabuipi, Yezu wakamukonka ne: 41 “Udi musue nkuenzele tshinyi?” Wakamba ne: “Mukalenge, mpetulule lumonu luanyi.” 42 Ke Yezu kumuambila ne: “Petulula lumonu luebe; ditabuja diebe ndikuondope.”+ 43 Musangu umue wakapetulula lumonu luende, kutuadijaye kumulonda,+ wenda utumbisha Nzambi. Kabidi, pakamona bantu bonso bualu ebu, bakatumbisha Nzambi.+

19 Pashishe wakabuela mu Yeliko wenda upitshilamu. 2 Mpindieu, muvua muntu mukuabu, diende Zakayi; uvua mfumu wa balambuishi ba bitadi, ne uvua mubanji. 3 Kadi uvua ukeba bua kumona ne: Yezu au uvua nganyi, kadi bua musumba wa bantu, kavua mua kumona to, bualu uvua muntu wa tshitupa. 4 Ke kuyaye lubilu kumpala, kubandaye ku mutshi wa tshikuyi* bua kumumona, bualu Yezu ukavua pa kupitshila mu njila amu. 5 Kadi pakafika Yezu muaba au, wakatangila kuulu, kumuambilaye ne: “Zakayi, tuluka lukasa, bualu lelu ndi ne bua kutudila mu nzubu muebe.” 6 Ke yeye kutuluka lukasa, kumuakidilaye kuende ne disanka dionso bu muenyi. 7 Pakamona bantu bualu ebu, bakanungana bonso ne: “Mmuye kuenda buenyi kumbelu kua muenji wa mpekatu.”+ 8 Kadi Zakayi wakimana, kuambilaye Mukalenge ne: “Tangila! Mukalenge, ndi mpesha bapele tshia bibidi tshia bintu bianyi, ne tshintu tshionso tshimvua munyenge* muntu, ndi ntshipingaja misangu inayi.”+ 9 Bua bualu ebu, Yezu wakamuambila ne: “Lelu eu lupandu ndulue mu nzubu emu, bualu yeye pende mmuana wa Abalahama. 10 Bualu Muana wa muntu uvua mulue kukeba tshivua tshijimine ne kutshipandisha.”+

11 Pavuabu bateleja malu aa, wakafila tshilejilu tshikuabu, bualu uvua pabuipi ne Yelushalema ne bavua bela meji ne: Bukalenge bua Nzambi buvua ne bua kumueneka dîba adi.+ 12 Nunku wakamba ne: “Muntu mukuabu wa mu dîku dia bantu banene wakenza luendu kuya mu ditunga dia kule+ bua kuangata bukokeshi bua bukalenge, pashishe kupingana. 13 Wakabikila bapika dikumi ba ku bapika bende, kubapeshaye makuta a mina* dikumi, kubambilaye ne: ‘Nuenduluke nawu mushinga too ne pandi mpingana.’+ 14 Kadi bena mu ditunga diabu bavua bamukine, kutumabu kasumbu ka baleji mpala panyima pende bua kuamba ne: ‘Katuena basue bua muntu eu alue mukalenge wetu to.’

15 “Ndekelu wa bionso, pakapinganaye yeye mumane kuangata bukokeshi bua bukalenge,* wakabikidisha bapika bavuaye mupeshe makuta,* bua kumanya bivuabu bapete ku mushinga wabu.+ 16 Nunku wa kumpala wakasemena, kuambaye ne: ‘Mukalenge, mina webe mmupatule mina dikumi.’+ 17 Wakamuambila ne: ‘Udi muenze bimpe, mupika muimpe! Bualu udi mudileje muena lulamatu mu bintu bikese menemene, ikala ne bukokeshi pa bimenga dikumi.’+ 18 Mpindieu muibidi wakalua, wamba ne: ‘Mukalenge, mina webe mmupatule mina itanu.’+ 19 Wakambila kabidi yeye au ne: ‘Wewe pebe ikala utangila bimenga bitanu.’ 20 Kadi mukuabu wakalua, wamba ne: ‘Mukalenge, mina webe umvua musokoke mu tshilamba nyeye eu. 21 Udi mumone, mvua nkutshina, bualu utu muntu wa malu makole; utu wangata tshiuvua kuyi muteke, ne utu unowa tshiuvua kuyi mukune.’+ 22 Wakamuambila ne: ‘Ndi nkupisha ne mêyi ebe wewe, mupika mubi. Wewe uvua mumanye ne: ntu muena malu makole, ntu ngangata tshimvua tshiyi muteke ne nnowa tshimvua tshiyi mukune, ki mmuomu?+ 23 Nunku bua tshinyi kuvua mutekeshe makuta anyi* mu nzubu wa dilamina makuta? Nanku pamvua ndua, mvua mua kuangata ne makasa.’

24 “Ke yeye kuambila bantu bavua bimane muaba au ne: ‘Munyengayi mina au, numupeshe udi ne mina dikumi.’+ 25 Kadi bakamuambila ne: ‘Mukalenge, yeye ne mina dikumi!’ . . . 26 ‘Ndi nnuambila ne: muntu yonso udi ne tshintu, nebamupeshe bikuabu, kadi muntu udi kayi ne tshintu, nebamunyenge too ne tshidiye natshi.+ 27 Bualu bukuabu, luayi apa ne bena lukuna banyi bavua kabayi basue bua meme kulua mukalenge wabu, nubashipe kumpala kuanyi.’”

28 Yeye mumane kuamba malu aa, wakaya kumpala, ubanda mutangile ku Yelushalema. 29 Pakafikaye pabuipi ne Betefaje ne Betania ku mukuna uvuabu babikila ne: Mukuna wa Olive,+ wakatuma bayidi bende babidi,+ 30 wamba ne: “Ndayi mu musoko udi umueneka wawa, panudi nubuelamu, nenusangane muana wa mpunda musuika, udi muntu kayi muanji kubanda. Numusulule, nulue nende muaba eu. 31 Kadi muntu yeye munuebeje ne: ‘Bua tshinyi nudi numusulula?’ Nudi ne bua kuamba ne: ‘Mukalenge udi nende dijinga.’” 32 Nunku bantu bavuabu batume abu bakaya, kumupetabu anu muvuaye mubambile.+ 33 Kadi pavuabu basulula muana wa mpunda, benayi bakabakonka ne: “Bua tshinyi nudi nusulula muana wa mpunda?” 34 Bakandamuna ne: “Mukalenge udi nende dijinga.” 35 Nunku bakaya nende kudi Yezu, bakateka bilamba biabu bia pa mutu pa nyima pa muana wa mpunda, ne bakasombeshapu Yezu.+

36 Pavuaye wenda uya, bavua badija bilamba biabu bia pa mutu mu njila.+ 37 Diakamue pakafikaye pabuipi ne njila udi upueka ku Mukuna wa Olive, tshisumbu tshijima tshia bayidi tshiakatuadija kusanka ne kutumbisha Nzambi ne dîyi dikole bua midimu ya bukole yonso ivuabu bamone, 38 bamba ne: “Eu udi ulua bu Mukalenge mu dîna dia Yehowa* mmubeneshibue! Ditalala dikale mu diulu ne butumbi muulu mutumbuke amu!”+ 39 Kadi, bamue ba ku Bafalese bavua mu musumba wa bantu bakamuambila ne: “Mulongeshi, tandisha bayidi bebe.”+ 40 Kadi yeye wakabandamuna ne: “Ndi nnuambila ne: Bobu bashale bapuwe, mabue neele mbila.”

41 Nunku pakafikaye pabuipi, wakamona tshimenga ne kudilaye bua bualu buatshi,+ 42 wamba ne: “Bu wewe nansha mujingulule mu dituku edi malu adi atangila ditalala, kadi mpindieu mbaasokoke ku mêsu kuebe.+ 43 Bualu matuku nealue kuudi akuelela bena lukuna bebe lupangu lukole lua mitshi misongoloke, nebakunyunguluke ne nebakutshintshimike* ku nseke yonso.+ 44 Nebakuzake panshi wewe ne bana bebe badi munda muebe,+ ne kabakushiya munda muebe dibue pa mutu pa dikuabu,+ bualu kuvua mujingulule tshikondo tshivuabu balue kukutangila to.”

45 Pashishe, wakabuela mu ntempelo, kutuadijaye kuela bantu bavua basumbisha bintu pambelu,+ 46 ubambila ne: “Mbafunde ne: ‘Nzubu wanyi neikale nzubu wa disambila,’+ kadi nuenu nudi bamuvuije tshisokomenu tshia banyengianganyi ba bintu.”+

47 Uvua utungunuka ne kulongesha mu ntempelo dituku dionso. Kadi bamfumu ba bakuidi ne bafundi ne banene ba bantu bavua bakeba bua kumushipa;+ 48 kadi kabakapeta mushindu wa kuenza bualu ebu to, bualu bantu bonso bavua bakulama kudiye bua kumuteleja.+

20 Dituku dikuabu pavuaye ulongesha bantu mu ntempelo ne wamba lumu luimpe, bamfumu ba bakuidi, ne bafundi, ne bakulu bakalua, 2 bakamukonka ne: “Tuambila, mbukokeshi kayi buudi wenza nabu malu aa? Anyi nnganyi udi mukupeshe bukokeshi ebu?”+ 3 Wakabandamuna ne: “Meme panyi nennuele lukonko, ne nuenu nungandamune: 4 Dibatiza dia Yone divua difume mu diulu anyi kudi bantu?”* 5 Ke bobu kuelangana meji munkatshi muabu, bamba ne: “Tuetu bambe ne: ‘Mmu diulu,’ neambe ne: ‘Bua tshinyi kanuvua bamuitabuje?’ 6 Kadi tuetu bambe ne: ‘Kudi bantu,’ bantu bonso nebatuase mabue, bualu mbatuishibue ne: Yone uvua muprofete.”+ 7 Ke bobu kumuandamuna ne: kabavua bamanye kuvuadi difumine to. 8 Yezu wakabambila ne: “Meme panyi tshiena nnuambila bukokeshi bundi ngenza nabu malu aa to.”

9 Pashishe wakatuadija kupesha bantu tshilejilu etshi: “Muntu mukuabu uvua mudime budimi bua tumuma tua mvinyo,+ kubushilaye babidime, kuyaye ku luendu ku babende bua matuku a bungi.+ 10 Pakakumbana tshikondo, wakatuma mupika kudi babidime bua bamupeshe ndambu wa tumuma tua mu budimi bua tumuma tua mvinyo. Kadi, babidime bakamupingaja bianza bitupu bobu bamane kumukuma.+ 11 Kadi wakatuma kabidi mupika mukuabu. Au pende bakamukuma, kumupuekeshabu milongo,* ne kumupingajabu bianza bitupu. 12 Kadi wakatuma kabidi muisatu; eu pende bakamutapa mputa, kumuimanshabu pambelu. 13 Ke muena budimi bua tumuma tua mvinyo kuamba ne: ‘Nengenze tshinyi? Nentume muananyi, munanga.+ Pamuapa nebamunemeke yeye.’ 14 Pakamumona babidime, bakelangana meji, bamba ne: ‘Mupianyi wa bintu nyeye eu. Tumushipayi bua bumpianyi bushale buetu.’ 15 Nunku bakamuela pambelu pa budimi bua tumuma tua mvinyo, kumushipabu.+ Kadi, ntshinyi tshiabenzela muena budimi bua tumuma tua mvinyo? 16 Yeye nealue, neashipe babidime aba, neapeshe bantu bakuabu budimi bua tumuma tua mvinyo abu.”

Pakumvuabu bualu ebu, bakamba ne: “Bualu ebu kabuenzeki nansha kakese!” 17 Kadi wakabatangila buludiludi, kuambaye ne: “Kadi bualu ebu budi bumvuija tshinyi muaba udibu bafunde ne: ‘Dibue diakabenga bibaki, diodi edi ndilue dibue dinene dia mu ditumba’?*+ 18 Muntu yonso udi ukuluka pa dibue edi, neatayike.+ Kadi muntu yonso udidi dikulukila, nedimuvingutule.”

19 Pashishe bafundi ne bamfumu ba bakuidi bakakeba bua kumutua bianza dîba adi, kadi bakatshina bantu, bualu bavua bajingulule ne: uvua nabu mu lungenyi pavuaye mufile tshilejilu atshi.+ 20 Bobu bamane kumutentekela bimpe, bakatuma bantu bavuabu bafute mu musokoko bua badileje muvuabu bantu bakane bua kumona mua kumukuatshila ku mêyi ende,+ bua bamufile kudi mbulamatadi ne ku bukokeshi bua nguvena. 21 Bakamukonka, bamba ne: “Mulongeshi, tudi bamanye ne: udi wakula ne ulongesha malu anu mudiwu ne kuena ne kansungansunga to, kadi udi ulongesha njila wa Nzambi mu diumvuangana ne bulelela: 22 Mbianyishibue* bua tuetu kufuta Kaisa bitadi* anyi ki mbianyishibue?” 23 Kadi wakajingulula budimu buabu, kubambilaye ne: 24 “Ndejayi ndenaliyo.* Mpala ne mêyi adi mafundapu, mbia nganyi?” Kumuambilabu ne: “Mbia Kaisa.” 25 Yeye wakabambila ne: “Nunku, bikalabi nanku, nufute Kaisa bintu bia Kaisa,+ kadi nufute Nzambi bintu bia Nzambi.”+ 26 Nunku, kabakakokesha bua kumukuatshila ku mêyi ende kumpala kua bantu to, kadi bakakema bua diandamuna diende, kushalabu bapuwe.

27 Kadi bamue ba ku Basadoke, batu bamba mudi dibishibua dia bantu ku lufu kadiyiku,+ bakalua, bakamuebeja ne:+ 28 “Mulongeshi, Mose wakatufundila ne: ‘Muanabu ne muntu yeye mufue, mushiye mukaji, kadi kavua mulele bana to, muanabu wa balume udi ne bua kupiana mukaji au ne kulelela muanabu bana.’+ 29 Mpindieu, kuvua bana ba muntu ba balume muanda mutekete. Wa kumpala wakasela mukaji, kadi wakafua kayi mulele bana. 30 Muibidi pende bia muomumue 31 ne muisatu wakamusela. Bia muomumue too ne bonso muanda mutekete; bakafua ne kabavua bashiye muana to. 32 Ndekelu wa bionso mukaji au wakafua pende. 33 Nunku ku dibishibua dia bantu ku lufu, mukaji au nealue wa nganyi? Bualu uvua mukaji wabu bonso muanda mutekete.”

34 Yezu wakabandamuna ne: “Bana ba mu ndongoluelu wa malu eu* badi basela ne badi basedibua, 35 kadi bantu badibu babala bakumbane bua kufika ku ndongoluelu wa malu au ne ku dibishibua dia bantu ku lufu kabena basela anyi basedibua to.+ 36 Mu bulelela, kabena mua kufua kabidi nansha, bualu badi bu banjelu, ne mudibu bana ba dibishibua ku lufu mbana ba Nzambi. 37 Kadi bualu bua ne: bafue badi bajudibua, nansha Mose uvua mubuleje mu muyuki wa bualu bua kamutshi ka mêba, padiye ubikila Yehowa* ne: ‘Nzambi wa Abalahama, Nzambi wa Izaka, ne Nzambi wa Yakoba.’+ 38 Yeye kena Nzambi wa bafue, kadi ngua badi ne muoyo, bualu ku mêsu kuende,* buonso buabu badi ne muoyo.”+ 39 Bamue ba ku bafundi bakamba ne: “Mulongeshi, udi muakule bimpe.” 40 Bualu kabavua kabidi ne dikima dia kumuela lukonko nansha lumue.

41 Yeye pende wakabakonka ne: “Mmunyi mudibu bamba ne: Kristo mmuana wa Davidi?+ 42 Bualu Davidi muine udi wamba mu mukanda wa Misambu ne: ‘Yehowa* wakambila Mukalenge wanyi ne: “Somba ku tshianza tshianyi tshia balume 43 too ne pangateka bena lukuna bebe bu kabasa ka kutekela makasa ebe.”’+ 44 Nunku, Davidi udi umubikila ne: Mukalenge; nanku mmunyi mudiye mua kuikala muanende?”

45 Pashishe, pavua bantu bonso bamuteleja, wakambila bayidi bende ne: 46 “Nudimukile bafundi badi basue kuendakana bavuale mizabi, ne badi basue bua bantu babele mioyo mu bisalu ne banange nkuasa ya kumpala* mu nsunagoga ne miaba ya lumu lua bungi mu didia dia dilolo,+ 47 badi badia nzubu ya* bakaji bakamba, ne bua kumueneka ku bantu,* badi benza masambila male. Bobu aba nebapete dilumbuluisha dikole menemene.”*

21 Nunku pakabandulukaye, wakamona babanji bela mapa abu mu tushete* tua diela makuta.+ 2 Pashishe wakamona mukaji mukamba mukuabu mukengi wela tukuta tukese tua binjanja tubidi tua mushinga mukese menemene,*+ 3 ke yeye kuamba ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: mukaji mukamba mupele eu mmuele bia bungi kupita mudibu bobu bonso bele.+ 4 Bualu bonso aba mbele mapa abu a pa mutu, kadi yeye, nansha mudiye ukenga,* mmuele bionso bivuaye nabi bua kudidisha.”+

5 Pashishe, pavua bamue bantu bakula bua ntempelo, bamba muvuaye mulengeja ne mabue matambe buimpe ne bintu bivuabu balambule,+ 6 wakamba ne: “Bua bintu binudi numona mpindieu ebi, matuku nealue ikalabu kabayi mua kushiya dibue pa mutu pa dikuabu, kabayi badibumbule.”+ 7 Pashishe bakamuebeja, bamba ne: “Mulongeshi, malu aa neenzeke dîba kayi menemene, ne ntshimanyinu kayi tshialeja dîba didi malu aa ne bua kulua?”+ 8 Wakamba ne: “Nudimuke bua kabanupambuishi,+ bualu bantu ba bungi nebalue mu dîna dianyi, bamba ne: ‘Meme ke yeye,’ kabidi ne: ‘Tshikondo tshine tshidi pabuipi.’ Kanubalondi to.+ 9 Kabidi, panudi numvua bakula bua mvita ne bimvundu,* kanutshinyi to. Bualu malu aa adi ne bua kuanji kuenzeka, kadi nshikidilu kakulua diakamue to.”+

10 Pashishe wakabambila ne: “Tshisamba netshiluishe tshisamba tshikuabu,+ bukalenge nebuluishe bukalenge bukuabu.+ 11 Buloba nebukanke bikole, ne biyole bia nzala ne bipupu bia masama nebienzeke ku muaba ne ku muaba;+ nekuikale malu adi akuatshisha buôwa ne bimanyinu binene mu diulu.

12 “Kadi kumpala kua malu aa onso kuenzeka, bantu nebanukuate, nebanukengeshe,+ nebanufile mu nsunagoga ne mu maloko. Nebaye nenu kumpala kua bakalenge ne banguvena bua dîna dianyi.+ 13 Malu aa neapeteshe mushindu wa nuenu kufila bumanyishi. 14 Nunku, nuikale badisuike mu mioyo yenu bua kubenga kulongolola kumpala kua dîba mushindu unuikala mua kudibingisha,+ 15 bualu nennupeshe mêyi ne meji ikala baluishi benu bonso pamue kabayi mua kutua tshiadi anyi kuela mpata.+ 16 Bualu bukuabu, nebanutungile* too ne kudi baledi benu, bana benu, balela benu ne balunda benu, ne nebashipe bamue ba kunudi,+ 17 ne bantu bonso nebanukine bua dîna dianyi.+ 18 Kadi nansha lusuki lumue lua ku mitu yenu kaluakujimina.+ 19 Nenulame mioyo* yenu bua dinanukila dienu.+

20 “Kadi panudi numona Yelushalema munyunguluka kudi biluilu bia basalayi biase tshitudilu,+ nunku numanye ne: dibutuka diende ndisemene pabuipi.+ 21 Dîba adi badi mu Yudaya batuadije kunyemena ku mikuna,+ badi munkatshi muende bapatuke, ne badi mu misoko ya pa mpenga kababuedi munda muende, 22 bualu aa mmatuku adibu ne bua kukosa bilumbu biakane* bua malu onso adibu bafunde akumbane. 23 Diakabi bua bakaji bikala ne mafu ne bikala bamusha bana mu matuku au!+ Bualu nekuikale lutatu lunene pa buloba ne tshiji tshikole bua bantu aba. 24 Nebakuluke ku muele wa mvita mutue, nebaye nabu bakuatshibue mu bisamba bionso;+ bisamba* nebidiatakaje Yelushalema too ne padi bikondo bisungula bia bisamba* bikumbana.+

25 “Kabidi, nekuikale bimanyinu mu dîba, mu ngondo ne mu mitoto,+ ne pa buloba nepikale dikengakana dia bisamba, kabiyi bimanye tshia kuenza bua dikungula dia mbuu ne divuanduluka diende. 26 Bantu nebafue bipuka bua buôwa ne dindila dia malu adi alua pa buloba budi bantu basombele, bualu nebanyukule makole a mu diulu. 27 Pashishe nebamone Muana wa muntu+ ulua mu ditutu ne bukole ne butumbi bunene.+ 28 Kadi padi malu aa atuadija kulua, nuimane tendee, nujule mitu muulu, bualu dipikudibua dienu didi dienda disemena pabuipi.”

29 Bua bualu abu wakabapesha tshilejilu ne: “Tangilayi bimpe mutshi wa mfigi ne mitshi mikuabu yonso.+ 30 Padiyi yela ntonga, nudi numona bualu ebu ne numanya ne: mpindieu muvu wa luya lukole* ukadi pabuipi. 31 Bia muomumue nuenu kabidi, panudi numona malu aa enzeka, numanye ne: Bukalenge bua Nzambi budi pabuipi. 32 Bulelela ndi nnuambila ne: tshipungu tshia bantu etshi katshiakupita nansha kakese too ne padi malu onso enzeka.+ 33 Diulu ne buloba nebipite, kadi mêyi anyi kaakupita nansha kakese.+

34 “Kadi nudimuke bua mioyo yenu kayinemi bujitu ne budiavi ne bunuavi+ ne tunyinganyinga tua mu nsombelu,+ ne bua dituku adi kadilu diakamue kunudi mu tshimpitshimpi 35 bu buteyi.+ Bualu nedilue kudi bantu bonso badi basombele pa mutu pa buloba bujima. 36 Nunku, nushale batabale+ nusengelela Nzambi dîba dionso+ bua numanye mua kuepuka malu onso adi ne bua kulua aa, ne mua kuimana kumpala kua Muana wa muntu.”+

37 Nunku, mu munya uvua ulongesha mu ntempelo, kadi butuku uvua upatuka, uya kusomba ku mukuna uvuabu babikila ne: Mukuna wa Olive. 38 Bantu bonso bavua balua kudiye mu dinda menemene mu ntempelo bua kumuteleja.

22 Mpindieu, Tshibilu tshia Mampa kaayi mela Luevene tshivuabu babikila ne: Pasaka*+ tshivua tshisemene pabuipi.+ 2 Nunku bamfumu ba bakuidi ne bafundi bavua bakeba mushindu muimpe wa kumushipa,+ bualu bavua batshina bantu.+ 3 Nunku, Satana wakabuela munda mua Yudasa, uvuabu babikila ne: Isakaliote, umue wa ku bapostolo 12,+ 4 wakaya, kuyukilaye ne bamfumu ba bakuidi ne bamfumu ba balami ba ku ntempelo bua mushindu wa kumufila kudibu.+ 5 Bakasanka bikole bua bualu ebu, kumvuanganabu bua kumupesha makuta a arjan.+ 6 Ke yeye kuitaba, kutuadijaye kukeba mpunga muimpe wa kumufila kudibu musumba wa bantu kawuyipu.

7 Mpindieu dituku dia Mampa kaayi mela Luevene, divuabu bafila mulambu wa Pasaka diakafika;+ 8 nunku Yezu wakatuma Petelo ne Yone, wamba ne: “Ndayi, nulongolole Pasaka bua tuetu kudia.”+ 9 Bakamukonka ne: “Udi musue tumulongoluele penyi?” 10 Yeye wakabambila ne: “Monayi! Panudi nubuela mu tshimenga, nenusambakene ne muntu mukuabu muambule mulondo wa mâyi. Numulonde mu nzubu udiye ubuela.+ 11 Nuambile muena nzubu au ne: ‘Mulongeshi udi ukuambila ne: “Nzubu wa benyi undi mua kudiila Pasaka ne bayidi banyi udi penyi?”’ 12 Nanku muntu au neanuleje nzubu munene wa kuulu, muikale ne bintu bionso. Numulongoluele muaba au.” 13 Nunku bakaya, kusanganabu malu anu muvuaye mubambile, kulongololabu Pasaka.

14 Nunku pakakumbana dîba, wakadiadija ku mêsa pamue ne bapostolo.+ 15 Wakabambila ne: “Mvua mujinge bikole bua kudia nenu Pasaka eu kumpala kua meme kukenga; 16 bualu ndi nnuambila ne: tshiakumudia kabidi too ne padiye ukumbana mu Bukalenge bua Nzambi.” 17 Bakamupesha dikopo, wakasakidila Nzambi, ne kuambaye ne: “Angatayi dikopo edi, nudiendeshe munkatshi muenu kudi muntu ne muntu, 18 bualu ndi nnuambila ne: kutuadijila ku mpindieu, tshiakunua kabidi bintu bia ku muonji wa tumuma tua mvinyo too ne padi Bukalenge bua Nzambi bulua.”

19 Wakangata kabidi diampa,+ kusakidilaye Nzambi, kuditshibula, kubapeshaye, wamba ne: “Etshi tshidi tshiumvuija mubidi wanyi+ wafidibua bua bualu buenu.+ Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.”+ 20 Wakenza kabidi bia muomumue ne dikopo bobu bamane kudia biakudia bia dilolo, wamba ne: “Dikopo edi didi diumvuija tshipungidi tshipiatshipia+ tshijadika ne mashi anyi+ adi ne bua kuedibua panshi bua bualu buenu.+

21 “Kadi monayi! tshianza tshia udi untungila tshitungu tshidi nanyi ku mêsa eku.+ 22 Bualu, bushuwa, Muana wa muntu udi uya njila wende bilondeshile tshikavuabu bapangadije;+ kadi diakabi didi kudi muntu udi umutungila tshitungu!”+ 23 Nunku bakatuadija kuebejangana munkatshi muabu bua kumanya muntu wa kudibu uvua menemene ukeba kuenza bualu abu.+

24 Kadi kuakajuka kabidi makokianganyi makole munkatshi muabu bua kumanya muntu wa kudibu uvuabu bangata bu mutambe bunene.+ 25 Kadi wakabambila ne: “Bakalenge ba bisamba badi babikokesha ne bumfumu buonso, ne badi ne bukokeshi ku mutu kuabi mbabikidibue ne: Benzedianganyi ba malu mimpe.+ 26 Kadi nuenu kanuikadi nanku to.+ Kadi muntu udi mutambe bunene munkatshi muenu alue muana ku bonso,+ ne muntu udi ulombola alue bu muena mudimu. 27 Bualu nnganyi udi munene, mmuntu udi udia* anyi mmuntu udi uteka biakudia?* Ki mmuntu udi udia* anyi? Kadi meme ndi munkatshi muenu bu muntu udi unukuatshila mudimu.+

28 “Kadi nuenu ke badi bashale nanyi+ mu makenga anyi,+ 29 nanku ndi ndia nenu tshipungidi, anu bu mudi Tatu wanyi mudie nanyi tshipungidi, bua bukalenge,+ 30 bua nudie ne nunue ku mêsa anyi mu Bukalenge buanyi,+ ne nusombe mu nkuasa ya bukalenge+ bua kulumbuluisha bisa 12 bia Isalele.+

31 “Simona, Simona, tangila! Satana mmunulombe buonso buenu bua kunusenga bu ntete ya blé.+ 32 Kadi ndi musengelele Nzambi bua bualu buebe, bua ditabuja diebe kaditeketshi;+ nunku wewe, diakamue paudi upingana,* kolesha bana benu.”+ 33 Ke yeye kumuambila ne: “Mukalenge, ndi mudiakaje bua kuya nebe mu buloko ne ku lufu.”+ 34 Kadi wakamba ne: “Petelo, ndi nkuambila ne: Lelu eu, tshitala katshiyi tshianji kusama, neuvile misangu isatu muudi kuyi mummanye.”+

35 Wakabambila kabidi ne: “Pamvua munutume kanuyi ne kabuta ka makuta, ne tshibombi tshia biakudia ne sandala,+ nuvua bapangile tshintu anyi?” Bakamba ne: “Tòo!” 36 Pashishe wakabambila ne: “Kadi mpindieu, muntu udi ne kabuta ka makuta akambule, bia muomumue udi ne tshibombi tshia biakudia atshiambule, ne muntu udi kayi ne muele wa mvita apane tshilamba tshiende tshia pa mutu, awusumbe. 37 Bualu ndi nnuambila ne: tshidibu bafunde tshidi ne bua kukumbana mu meme, tshia ne: ‘Wakabadibua pamue ne bashipi ba mikenji.’+ Bualu, bualu ebu budi buenda bukumbana bua bualu buanyi.”+ 38 Pashishe bakamba ne: “Mukalenge, tangila! Miele ibidi nyoyi eyi.” Wakabambila ne: “Mbikumbane.”

39 Pakapatukaye, wakaya ku Mukuna wa Olive bu muvua tshibidilu tshiende, ne bayidi pabu bakamulonda.+ 40 Pakafikabu muaba au, wakabambila ne: “Sambilayi bua kanubuedi mu ditetshibua.”+ 41 Yeye kumbuka kudibu, kuya ntanta bu wa dibue dikupa, kutuaye binu, kutuadija kusambila, 42 wamba ne: “Tatu, wewe musue, umbushaku dikopo edi kundi. Nansha nanku, kabienzeki bu mundi musue, kadi bienzeke bu muudi wewe musue.”+ 43 Pashishe muanjelu mukuabu mufume mu diulu wakamumuenekela, kumukoleshaye.+ 44 Kadi kanyinganyinga kakole kakamukuata, kutungunukaye ne kusambila bikole;+ tshisululu tshiende tshiakalua bu mamata a mashi amata panshi. 45 Pakajukaye ku disambila, wakaya kudi bayidi, kubasanganaye balale, bapungile bua dibungama.+ 46 Wakabambila ne: “Nudi nulala bua tshinyi? Jukayi ne tungunukayi ne kusambila, bua kanubuedi mu ditetshibua.”+

47 Patshivuaye wakula, monayi! musumba wa bantu, ne muntu uvuabu babikila ne: Yudasa, umue wa ku bapostolo 12, uvua ubalombola; wakasemena kudi Yezu bua kumutua mishiku.+ 48 Kadi Yezu wakamuambila ne: “Yudasa, udi utungila Muana wa muntu tshitungu ne dituangana dia mishiku anyi?” 49 Pakamona bavua bamunyunguluke tshivua tshienzeka, bakamba ne: “Mukalenge, tubatape ne miele anyi?” 50 Umue wa kudibu wakatapa mupika wa muakuidi munene, kumukosa ditshi dia ku dia balume.+ 51 Kadi Yezu wakandamuna ne: “Kuajiki.” Nunku wakalenga ditshi, kumuondopaye. 52 Ke Yezu kuambila bamfumu ba bakuidi, ne batangidi ba balami ba ku ntempelo, ne bakulu bavua bamuluile ne: “Nudi balue ne miele ya mvita ne mitshi bu badi baluile muivi anyi?+ 53 Pamvua nenu mu ntempelo ku dituku ne ku dituku,+ kanuvua bankuate to.+ Kadi edi ndîba dienu ne bukokeshi bua mîdima.”+

54 Nunku bakamukuata, kuyabu nende,+ kubuelabu nende mu nzubu mua muakuidi munene; kadi Petelo uvua wenda ulonda pa bule.+ 55 Pakatemeshabu kapia munkatshi mua lubanza, kusombabu pamue, Petelo uvua musombe munkatshi muabu.+ 56 Kadi nsongakaji mukuabu muena mudimu, wakamumona musombe ku dinkenka dia kapia, kumutangilaye bimpe bimpe, kuambaye ne: “Muntu eu uvua pende nende.” 57 Kadi wakavila bualu ebu, wamba ne: “Mukaji, tshiena mumumanye to.” 58 Mutantshi mukese pashishe, muntu mukuabu wakamumona, kuambaye ne: “Wewe pebe udi umue wa kudibu.” Kadi Petelo wakamba ne: “Mulumiana, tshiena umue wa kudibu to.”+ 59 Panyima pa dîba bu dijima dimane kupita, muntu mukuabu wakatuadija kuakula ushindika bikole ne: “Bushuwa, muntu eu pende uvua nende, bualu mu bulelela, yeye mmuena Galela!” 60 Kadi Petelo wakamba ne: “Mulumiana, tshiena mumanye tshiudi wamba to.” Diakamue, patshivuaye wakula, tshitala tshiakasama. 61 Ke Mukalenge kukudimuka, kutuishila Petelo mêsu, Petelo kuvuluka dîyi dia Mukalenge divuaye mumuambile ne: “Lelu eu, kumpala kua tshitala kusama, wewe neumvile misangu isatu.”+ 62 Nunku wakapatuka pambelu, kudilaye bikole.

63 Mpindieu bantu bavua bakuate Yezu bakatuadija kumuseka,+ bamututa;+ 64 ne bobu bamane kumubuikila ku mêsu, bakamuebeja ne: “Biwikala muprofete, tuambila: nnganyi udi mukukume?” 65 Bakamuamba mêyi makuabu a bipendu a bungi.

66 Pakatshiabu, tshisumbu tshia bakulu ba bantu, bamfumu ba bakuidi ne bafundi, bakadisangisha pamue,+ ne bakaya nende mu nzubu wa Tshilumbuluidi tshiabu Tshinene,* kuambabu ne: 67 “Biwikala Kristo, utuambile.”+ Kadi wakabambila ne: “Nansha meme munuambile, kanuakuitabuja nansha kakese. 68 Kabidi, meme munukonke bualu, kanuakuandamuna to. 69 Kadi kutuadijila ku mpindieu, Muana wa muntu+ neasombe ku tshianza tshia balume tshia bukole tshia Nzambi.”+ 70 Bua bualu ebu, bonso bakamuebeja ne: “Nanku, udi Muana wa Nzambi anyi?” Wakabambila ne: “Nuenu nkayenu nudi nuamba ne: meme nyeye.” 71 Bakamba ne: “Tshitudi ne bua kukebela bujadiki bukuabu ntshinyi? Bualu tuetu bine tudi badiumvuile bualu ebu mukana muende nkayende.”+

23 Nunku tshisumbu tshionso tshia bantu tshiakajuka, tshiakaya nende kudi Pilato.+ 2 Pashishe bakatuadija kumubanda,+ bamba ne: “Tuvua basangane muntu eu upambuisha tshisamba tshietu, ukandika bantu bua kufuta Kaisa bitadi+ ne udiamba mudiye Kristo, mukalenge.”+ 3 Mpindieu, Pilato wakamuela lukonko ne: “Wewe udi Mukalenge wa bena Yuda anyi?” Yeye wakamuandamuna ne: “Wewe nkayebe ke udi wamba nanku.”+ 4 Pashishe Pilato wakambila bamfumu ba bakuidi ne misumba ya bantu ne: “Tshiena musangane muntu eu ne bualu bubi to.”+ 5 Kadi bakasuminyina, bamba ne: “Udi utombuesha bantu padiye wenda ulongesha mu Yudaya mujima, kutuadijila mu Galela too ne munemu.” 6 Pakumvua Pilato bualu ebu, wakakonka bua kumanya bikala muntu eu uvua muena Galela. 7 Yeye mumane kujadika ne: uvua mu bukokeshi bua Helode,+ wakamutuma kudi Helode uvua pende mu Yelushalema matuku au.

8 Pavua Helode mumone Yezu, wakasanka bikole. Bualu kukavua matuku a bungi avuaye ujinga kumona Yezu, bualu uvua mumvue malu a bungi avua amutangila,+ ne uvua mutekemene bua kumona wenza tshimanyinu kampanda. 9 Nunku wakatuadija kumuela nkonko mutantshi mule, kadi kakamuandamuna to.+ 10 Kadi bamfumu ba bakuidi ne bafundi bavua anu bajukila kuulu, bamubanda ne tshiji tshionso. 11 Pashishe Helode pamue ne basalayi bende bakamuenzela malu ne dipetu,+ kumuvuadikaye tshilamba tshilengele bua kumuseka,+ pashishe kumupingajaye kudi Pilato. 12 Helode ne Pilato bakalua balunda anu dituku adi, bualu kumpala bavua bakinangane.

13 Ke Pilato kubikila bamfumu ba bakuidi, ne bakokeshi, ne bantu pamue, 14 kubambilaye ne: “Nuvua bantuadile muntu eu, nuamba mudiye usaka bantu ku ditomboka. Mpindieu tangilayi! ndi mumuele nkonko kumpala kuenu, kadi tshiena musangane muntu eu ne bualu nansha bumue bunudi numubanda nabu to.+ 15 Mu bulelela, nansha Helode ki mmumusangane ne bualu to, bualu mmumupingaje kutudi, ne monayi! ki mmuenze bualu budi bukumbanyine lufu to. 16 Nunku nemmupeshe dinyoka,+ pashishe nemmulekele.” 17* —— 18 Kadi musumba mujima wa bantu wakela mbila ne: “Shipa muntu eu,* ne utulekeleele Balabase!”+ 19 (Bavua bele muntu eu mu buloko bua buntomboji buvua bujuke mu tshimenga ne bua dishipangana.) 20 Pilato wakakula nabu kabidi bualu uvua musue kulekela Yezu.+ 21 Nunku bakatuadija kuela mbila mikole, bamba ne: “Yeye anu ku mutshi! Yeye anu ku mutshi!”*+ 22 Wakabambila bua musangu muisatu ne: “Bua tshinyi? Mbualu bubi kayi budi muntu eu muenze? Tshiena mumusangane ne bualu budi bukumbanyine lufu to; nunku nemmupeshe dinyoka, pashishe nemmulekele.” 23 Bua bualu abu, bakasuminyina, balomba ne mêyi makole ne: ashipibue,* ne mêyi abu akapita bukole.+ 24 Nunku Pilato wakangata dipangadika ne: bakumbaje dilomba diabu. 25 Wakalekela muntu uvuabu balomba, uvuabu bele mu buloko bua buntomboji ne bua dishipangana, kadi wakafila Yezu bu muvuabu basue.

26 Kadi pavuabu baya nende, bakakuata Simona kampanda wa ku Kulene, uvua ufuma ku budimi, bakamutenteka mutshi wa makenga* bua kuwambula mu nyima mua Yezu.+ 27 Bantu bapite bungi bavua benda bamulonda, pamue ne bakaji bavua benda badikuma bua kanyinganyinga ne bamudila bikole. 28 Yezu wakakudimuka kudi bakaji abu, kuambaye ne: “Bana bakaji ba Yelushalema, lekelayi kundila. Dilayi bua bualu buenu ne bua bana benu;+ 29 bualu monayi! matuku adi alua amba bantu ne: ‘Bakaji badi bankumba mba diakalenga ne mafu adi kaayi malele ne mabele adi kaayi mamushe!’+ 30 Pashishe nebabange kuambila mikuna minene ne: ‘Tupukilayi!’ ne mikuna mikese ne: ‘Tubuikilayi!’+ 31 Bikalabu benza malu aa patshidi mutshi mubishi, ntshinyi tshienzeka pumawu?”

32 Bavua baya kabidi ne bantu balume babidi bena tshibawu, bua kubashipa pamue nende.+ 33 Pakafikabu muaba uvuabu babikila ne: Kabalubalu ka mutu,+ bakamupopela ku mutshi muaba au pamue ne bena tshibawu abu, umue ku dia balume diende, mukuabu ku dia bakaji diende.+ 34 Kadi Yezu uvua wamba ne: “Tatu, bafuila luse, bualu ki mbamanye tshidibu benza to.” Kabidi, bakela nshobo bua kuabanyangana bilamba biende.+ 35 Bantu bavua bimane batangila. Kadi bakokeshi bavua bamupetula, bamba ne: “Uvua mupandishe bakuabu; adipandishe yeye muine bikalaye Kristo wa Nzambi, Musungula.”+ 36 Nansha basalayi bakamuseka, balua kudiye, bamupesha mvinyo wa buanji,+ 37 bamba ne: “Biwikala Mukalenge wa bena Yuda, udipandishe.” 38 Kuvua kabidi miaku mifunda ku mutu kuende ne: “Eu udi Mukalenge wa bena Yuda.”+

39 Pashishe umue wa ku bena tshibawu bavua bakudika muaba au wakatuadija kumuamba mêyi mabi,+ wamba ne: “Wewe udi Kristo, ki mmuomu? Dipandisha, utupandishe petu!” 40 Mukuabu au wakamutandisha, wamba ne: “Kuenaku utshina Nzambi nansha kakese, pebe mukosela tshibawu tshia muomumue? 41 Nunku tuetu tudi batshikumbanyine, bualu tudi tupeta tshidi tshitukumbanyine bua malu atuvua benze; kadi muntu eu kavua muenze bualu bubi nansha bumue to.” 42 Pashishe wakamba ne: “Yezu, umvuluke pawabuela mu Bukalenge buebe.”+ 43 Wakamuambila ne: “Bulelela, ndi nkuambila lelu ne: newikale nanyi mu Mparadizu.”+

44 Bikavua bu pa dîba disambombo,* kadi mîdima yakabuikila ditunga dijima too ne pa dîba dia tshitema,*+ 45 bualu bukenke bua dîba buvua bujimine; pashishe tshilamba tshia kukosolola natshi tshia ku muaba munsantu+ tshiakapandika pankatshi kuulu too ne kuinshi.+ 46 Yezu wakela lubila ne dîyi dikole, kuambaye ne: “Tatu, ndi nshiya nyuma wanyi mu bianza biebe.”+ Pakambaye dîyi edi, wakakula muoyo.+ 47 Pakamona mfumu wa basalayi tshivua tshienzeke, wakabanga kutumbisha Nzambi, wamba ne: “Bulelela, muntu eu uvua muntu muakane.”+ 48 Pavua misumba yonso ya bantu bavua badisangishe muaba au bua kumona bualu ebu bamone malu avua menzeke, bakapingana ku mabu, benda badikuma mu biadi. 49 Bonso bavua bamumanye bavua bimanyine pa bule. Kabidi, bakaji bavua bumbukile nende ku Galela bavua muaba au, bakamona malu au.+

50 Monayi! kuvua muntu mukuabu diende Jozefe, wa mu Tshipangu tshinene, uvua muntu muimpe ne muakane.+ 51 (Muntu eu kavua muanyishe lungenyi luabu ne bualu buvuabu benze to.) Uvua wa ku Alimataya, tshimenga tshia bena Yudaya, ne uvua muindile Bukalenge bua Nzambi. 52 Muntu eu wakabuela kumpala kua Pilato, kulombaye tshitalu tshia Yezu. 53 Wakatshitulula,+ kutshijingilaye mu tshilamba tshia line muimpe menemene, kutshiladikaye mu lukita* lumbula mu dibue dinene,+ muvua muntu nansha umue kayi muanji kulala. 54 Kadi, divua dituku dia Dilongolola,+ ne Nsabatu+ ukavua pa kutuadija. 55 Kadi bakaji bavua bafume nende mu Galela bakalonda, kutangilabu lukita* ne kumonabu mushindu uvuabu baladike tshitalu tshiende,+ 56 ne bakapingana bua kulongolola bintu bia dipembu dimpe ne mafuta a mupuya muimpe. Kadi bakikisha dituku dia Nsabatu+ bilondeshile mukenji.

24 Kadi dituku dia kumpala dia lumingu, bakalua ku lukita* mu dinda menemene, bambule bintu bia dipembu dimpe bivuabu balongolole.+ 2 Kadi bakasangana dibue dibunguluja diumbusha ku lukita,*+ 3 ne pakabuelabu, kabakasangana tshitalu tshia Mukalenge Yezu to.+ 4 Patshivuabu bapampakana bua bualu ebu, monayi! bantu balume babidi bavuale bilamba bitua nsese bakimana pabuipi nabu. 5 Bakaji abu bakumvua buôwa, kushalabu batangije mpala yabu panshi, ke bantu abu kubambila ne: “Bua tshinyi nudi nukeba muntu udi ne muoyo munkatshi mua bafue?+ 6 Kena muaba eu to, kadi ukadi mujudibue. Vulukayi muvuaye munuambile patshivuaye mu Galela, 7 wamba ne: Muana wa muntu udi ne bua kufidibua mu bianza bia bena mpekatu, kushipibua ku mutshi ne kujuka dituku disatu.”+ 8 Nunku bakavuluka mêyi ende au,+ 9 ne bakapingana bafumina ku lukita,* kulondelabu bapostolo 11 ne bakuabu bonso malu aa onso.+ 10 Bakaji abu bavua: Mariya wa ku Magadala, Yoana ne Mariya mamuende wa Yakobo. Kabidi, bakaji bakuabu bavuabu nabu bavua bambila bapostolo malu aa. 11 Kadi, mêyi aa akamueneka kudibu bu mêyi a tshianana, kabakitabuja bakaji abu to.

12 Kadi Petelo wakajuka, kuya lubilu ku lukita,* kuinangilaye, kumonaye anu bilamba bia line. Nunku wakaya, wenda ukema bua tshivua tshienzeke.

13 Kadi monayi! dituku dine adi, babidi ba kudibu bavua benza luendu batangile ku musoko uvuabu babikila ne: Emause, ntanta wa kilometre mitue ku 11* ne Yelushalema, 14 ne bavua benda bayukila bua malu onso avua menzeke aa.

15 Mpindieu, pavuabu benda bayukila ne bataata malu aa, Yezu muine wakasemena kudibu, kutuadijaye kuya nabu, 16 kadi bavua bapangishe mêsu abu bua kumumanya.+ 17 Wakabakonka ne: “Mmalu kayi anudi nuenda nuya nuenda nuyukila au?” Nunku bakimana, babungame. 18 Eu uvuabu babikila ne: Keleopa wakamukonka ne: “Wewe udi muenyi udi musombe pa nkayebe mu Yelushalema, kuyi mumanye* malu adi menzekamu mu matuku aa anyi?” 19 Wakabakonka ne: “Mmalu kayi?” Bakamuambila ne: “Malu adi atangila Yezu muena Nazaleta,+ uvua muprofete wa bukole mu bienzedi ne mu mêyi kumpala kua Nzambi ne kua bantu bonso;+ 20 ne muvua bamfumu betu ba bakuidi ne bakokeshi betu bamufile bua kumufundilabu tshibawu tshia lufu,+ ne bakamupopela ku mutshi. 21 Kadi tuvua batekemene ne: muntu au ke uvua ne bua kupikula Isalele.+ Kabidi, pa kumbusha malu onso aa, edi ndituku disatu katshia malu aa enzeka. 22 Bualu bukuabu, bamue bakaji ba munkatshi muetu bavua batukemeshe kabidi, bualu bavua baye patshiatshia ku lukita*+ 23 ne pavuabu kabayi basangane tshitalu tshiende, bakalua bamba ne: bavua pabu bamone tshikena kumona tshia dikema tshia banjelu, bavua bambe ne: udi ne muoyo. 24 Pashishe, bamue ba ku bavua netu bakaya ku lukita,*+ kusanganabu malu anu muvua bakaji abu bambe, kadi kabavua bamumone to.”

25 Ke yeye kubambila ne: “Nuenu bantu badi kabayi ne lungenyi, badi ne lujoko mu muoyo bua kuitaba malu onso adi baprofete bambe! 26 Kabivuaku bikengela bua Kristo kukenga ne malu aa+ bua kubuelaye mu butumbi buende anyi?”+ 27 Wakabumvuija malu a mu Mifundu avua amutangila, kutuadijila ku Mose too ne ku Baprofete bonso.+

28 Ndekelu wa bionso, bakafika pabuipi ne musoko uvuabu baya, yeye kuenza bu uvua utungunuka ne luendu. 29 Kadi bakamusengelela bikole bua kushala, bamba ne: “Shala netu, bualu tukadi anu mene dilolo ne dituku dikadi diamba kujika.” Ke yeye kubuela bua kushala nabu. 30 Nunku pavuaye udia* nabu, wakangata diampa, kudibeneshaye, kuditshibulaye, ne kutuadijaye kubapeshadi.+ 31 Bua bualu abu mêsu abu akakanguka bimpe, kumumanyabu; kadi wakajimina kumpala kuabu.+ 32 Nunku bakambilangana ne: “Mioyo yetu kayivua itema munda muetu pavuaye wakula netu mu njila, pavuaye utubuluila bimpe* Mifundu anyi?” 33 Bakajuka anu dîba adi, kupinganabu ku Yelushalema, kusanganabu bapostolo 11 ne bantu bavua badisangishe nabu 34 bakamba ne: “Mu bulelela, Mukalenge mmujudibue, uvua mumuenekele Simona!”+ 35 Pashishe bakalonda malu avua menzeke mu njila ne muvuaye mufike ku dimanyibua kudibu pavuaye mutshibule diampa.+

36 Patshivuabu bakula malu aa, yeye muine wakimana munkatshi muabu, kubambilaye ne: “Ditalala dikale nenu.”+ 37 Kadi bu muvuabu batshina ne bumvue buôwa, bakela meji ne: bavua bamona nyuma kampanda. 38 Nunku wakabambila ne: “Bua tshinyi nudi nupampakana? Bua tshinyi dielakana ndijuke mu mioyo yenu? 39 Tangilayi bianza bianyi ne makasa anyi, ne: mmeme; ndengayi, numone, bualu nyuma katu ne munyinyi ne mifuba bu binudi nummona nabi to.” 40 Nunku pakambaye nanku, wakabaleja bianza biende ne makasa ende. 41 Kadi pavuabu kabayi banji kuitaba anu bua disanka divuabu nadi ne muvuabu bakema, wakabambila ne: “Nudi ne tshintu tshia kudia muaba au anyi?” 42 Nunku bakamupesha tshitupa tshia mushipa muosha, 43 wakatshiangata, kutshidiaye mu mêsu abu.

44 Pashishe wakabambila ne: “Aa mmêyi amvua nnuambila pantshivua nenu,+ ne: malu onso avuabu bafunde bua bualu buanyi mu Mikenji ya Mose, mu mifundu ya Baprofete ne mu Misambu adi ne bua kukumbana.”+ 45 Pashishe wakakangula lungenyi luabu bimpe bua kujingulula diumvuija dia Mifundu,+ 46 ne wakabambila ne: “Bakafunda nunku: Kristo uvua ne bua kukenga, ne kujuka ku lufu dituku disatu,+ 47 ne bavua ne bua kuyisha mu bisamba bionso+ dinyingalala bua mpekatu+ bua difuidibua luse bua mpekatu mu dîna diende, kubangila mu Yelushalema.+ 48 Nudi ne bua kuikala bantemu ba malu aa.+ 49 Monayi! ndi nnutumina tshivua Tatu wanyi mulaye. Nunku, nushale mu tshimenga etshi too ne padibu banuvuadika bukole bua muulu.”+

50 Pashishe wakapatuka kuya nabu too ne ku Betania, kuelaye bianza muulu, kubabeneshaye. 51 Pavuaye ubabenesha, wakumbushibua kudibu, kubandishibuaye mu diulu.+ 52 Nanku bakamunemekela,* kupinganabu mu Yelushalema ne disanka divule.+ 53 Dîba dionso bavua anu mu ntempelo, batumbisha Nzambi.+

Anyi “beyemena.”

Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “tshibidilu.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “kutuadijila anu mu difu dia mamuende.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “mudimu wende uvuaye ukuatshila bantu.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “balaye dibaka.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “newimite mu lukutu luebe.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “Spiritu munsantu; Nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “bualu buikala.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “Meme yonso mujima.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Ku mua.: “dimiinu.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “mupandishi wa bukole.” Tang. Diumv. “Lusengu.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Ku mua.: “Muana wa balume yonso udi ukangula lukutu.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “tukutshikutshi.”

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “newutubule anyima webe.”

Ku mua.: “katshia anu ku bukamama buende.”

Tang. Tshis. A5.

Mmumue ne: Kupita kua Yehowa.

Anyi “wakashala anu ubatumikila.”

Mmumue ne: Helode Antipa. Tang. Diumv.

Ku mua.: “tetelâka,” mmumue ne: mukokeshi wa tshia binayi tshimue tshia tshitupa tshia buloba kampanda.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “musunyi wonso.”

Anyi “mushindu udi Nzambi ufila lupandu.”

Anyi “tshilamba tshikuabu.”

Anyi “Kanuangatshi.”

Anyi “Kanunyengi.”

Anyi “difutu dienu.”

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “musonga.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “kabakuondopa.”

Anyi “kumuipatshila.”

Mmumue ne: Mbuu wa Galela.

Anyi “makondo.”

Ku mua.: “bakavunga.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “badiadije ku mêsa.”

Anyi “mampa a dileja.”

Anyi “tshitekete.”

Anyi “tshitekete.”

Anyi “anyima.”

Anyi “babenga.”

Mmumue ne: kakuyi tshia kasombela.

Anyi “kulekeleelangana.”

Anyi “nebanulekeleele.”

Anyi “Muyidi.”

Anyi “kalalu ka diambuila bitalu.”

Anyi “bilamba bilenga.”

Ku mua.: “kumpala kua mpala webe.”

Anyi “buludiki.”

Anyi “adibingisha.”

Anyi “ku bipeta biawu.”

Anyi “mudiadije ku mêsa.”

Tang. Tshis. B14.

Anyi “minene.”

Anyi “nkita ya tshivulukilu.”

Anyi pamuapa: “kukadi matuku a bungi avuaye mumukuate bikole.”

Anyi “Legona.”

Anyi “mpulumuku wa ku mâyi.”

Ku mua.: “mulela umue.”

Anyi “nyuma wende.”

Ku mua.: “arjan.”

Anyi “tshilamba tshikuabu.”

Mmumue ne: Helode Antipa. Tang. Diumv.

Ku mua.: “tetelâka,” mmumue ne: mukokeshi wa tshia binayi tshimue tshia tshitupa tshia buloba kampanda.

Tang. Diumv.

Anyi “anyima.”

Anyi “anyima.”

Ku mua.: “enda akumbana.”

Ku mua.: “mpala wende uvua mutangija.”

Anyi “kanuedi muntu mu tshitupa panudi numuela muoyo.”

Anyi “Hadese,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Diumv.

Tang. Tshis. B14.

Ku mua.: “dîyi diende.”

Anyi “tshitupa tshitambe buimpe.”

Anyi “badiangate ne: ndinsantu; badimone ne: ndia tshijila.”

Anyi “diampa.”

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Dîna didibu bapeshe Satana.

Anyi “tshibondo tshia kupima natshi bintu.”

Anyi “ditoke.” Ku mua.: “dipepele.”

Anyi “uwula tente ne butoke.”

Ku mua.: “dibi; dia luonji.”

Mmumue ne: kudikezula bilondeshile mikiya.

Anyi “mapa kudi bapele.” Tang. Diumv.

Anyi “bisekiseki bikuabu bionso.”

Anyi “mitambe buimpe.”

Anyi “nkita ya tshivulukilu.”

Anyi “idi kayiyi mienza bimanyinu.”

Anyi “nkita ya tshivulukilu.”

Anyi “balombe.”

Anyi “ntempelo.”

Anyi “nebaalombe.”

Tang. Diumv.

Ku mua.: “ku asaliyona ibidi.” Tang. Tshis. B14.

Anyi “ulenguludibua.”

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi pamuapa “kumpala kua nsunagoga.”

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “dialakana dia.”

Anyi “nengambile anyima wanyi.”

Anyi “Anyima, wewe.”

Anyi “anyima.”

Anyi “anyima.”

Anyi “anyima.”

Tang. Tshis. B14.

Anyi “nupeshe bapele mapa.” Tang. Diumv.

Ku mua.: “Suikayi mukaba mu bifuka bienu.”

Anyi “neasuike mukaba bua.”

Kubangila bu pa dîba 9 wa butuku too ne mundankulu.

Kubangila mundankulu too ne bu pa dîba 3 wa butuku.

Anyi “mulami wa nzubu.”

Anyi “udi ne meji.”

Anyi “bena mudimu ba mu nzubu.”

Anyi “muenze malu bilondeshile disua diende.”

Ku mua.: “lepitona wa ndekelu.” Tang. Tshis. B14.

Ku mua.: “bipiminu bia seha.” Seha uvua ubuela litre 7,33. Tang. Tshis. B14.

Anyi “kabiena biumvuika.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “oedème,” divula dia mâyi mu mubidi.

Ku mua.: “udi udia diampa.”

Anyi “unanga kakese.”

Anyi “anyima.”

Tang. Diumv.

Anyi “ulekela.”

Tang. Tshis. B14.

Tang. Tshis. B14.

Anyi “balunda bende bakaji.”

Tang. Tshis. B14.

Anyi “butulavi; dibenga kutshiuka bualu.”

Anyi “caroubier.”

Ku mua.: “kudielaye ku nshingu kuende.”

Anyi “kayi ne bualu.”

Ku mua.: “mudie.”

Anyi “mulami wa nzubu.”

Anyi “bipiminu bia bata.” Bata uvua ubuela litre 22. Tang. Tshis. B14.

Anyi “Bipiminu bia kore lukama.” Kore uvua ubuela litre 220. Tang. Tshis. B14.

Anyi “muenze malu ne mayele; muenze malu ne budimu.”

Anyi “tshikondo etshi.” Tang. Diumv.

Anyi “Mamona.”

Ku mua.: “mu tshiadi tshia Abalahama.

Anyi “Hadese,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.

Ku mua.: “mu tshiadi tshiende.”

Anyi “anyima.”

Tang. Tshis. A3.

Anyi “kalu kunkuma too ne padiye unjikija.”

Anyi “ditabuja dia mushindu eu.” Ku mua.: “ditabuja.”

Anyi “tshikondo tshidi tshilua.” Tang. Diumv.

Anyi “mutshi wa mfigi wa tshisuku.”

Anyi “munyenge ku mabandu a dishima.”

Mina wa bena Greke uvua ne bujitu bua grame 340 ne bavua batshinka ne: uvua drakma 100. Tang. Tshis. B14.

Anyi “bukalenge.”

Ku mua.: “arjan.”

Ku mua.: “arjan wanyi.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “nebakutatshishe.”

Anyi “dia kudi bantu?”

Anyi “kumufuishabu bundu.”

Ku mua.: “mutu wa ditumba.”

Anyi “Mbiakane.”

Bimueneka ne: badi bakula bua tshitadi tshivuabu bafutshisha muntu yonso.

Tang. Tshis. B14.

Anyi “tshikondo etshi.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “buende yeye.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “mitambe buimpe.”

Anyi “bintu bia.”

Anyi “bua kudingidija.”

Anyi “dia bujitu.”

Anyi “tulondo.”

Ku mua.: “lepitona ibidi.” Tang. Tshis. B14.

Anyi “mupele.”

Anyi “ndululu; buntomboji.”

Anyi “nebanufile.”

Anyi “Nenupete anyima.”

Anyi “mmatuku a disombuela.”

Anyi “bantu ba bisamba bia bende.”

Anyi “bantu ba bisamba bia bende.”

Anyi “été.”

Tang. Mat 26:2.

Anyi “mudiadije ku mêsa.”

Anyi “ukuatshilangana mudimu.”

Anyi “mudiadije ku mêsa.”

Anyi “ukudimuka.”

Ku mua.: “Sanedren.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A3.

Ku mua.: “Umbusha muntu eu.”

Anyi “Mushipela ku mutshi!”

Anyi “ashipibue ku mutshi.”

Tang. Diumv.

Mmumue ne: bu pa dîba 12 wa mu munya.

Mmumue ne: bu pa dîba 3 wa dilolo.

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Ku mua.: “stade 60.” Stade uvua ne metre 185. Tang. Tshis. B14.

Anyi pamuapa: “Anu wewe nkayebe ke muenyi mu Yelushalema udi kayi mumanye?”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “mudiadije ku mêsa.”

Anyi “utumvuija bimpe.”

Anyi “bakamuinamina.”

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu