Nyagruok gi Lit Ka Jaodi Otho

MUMA wacho maler ni dichwo “oher chiege kaka oherore owuon.” Dhako bende “omi chwore duong’.” Giduto nyaka gichop migepegi ka gin kaka “ringruok achiel.” (Efe. 5:33; Chak. 2:23, 24) Kaka gimedo dak, e kaka gimedo ng’iyo kendo medo herore moloyo. Mana kaka yien ariyo modongo kamoro achiel misegi tudore ei lowo, e kaka dichwo gi dhako modak gi mor nigi tudruok matut ahinya e ngimagi.

To nade kapo ni dichwo kata dhako otho? Mano nyiso ni tudruok matut ma nie kindgi koro bedo maonge. Dichwo kata dhako modong’ kinde duto thoro bedo gi lit, mirima koda parruok mang’eny e chunye. Kuom higini 58 ma nobedogo e kend, Daniella ne winjoga awinja ni jomoko winjo malit sama chwogi kata mondegi otho.a Kata kamano, kane chwore otho, nowacho niya: “Ok nasegang’eyo lit ma ng’ato winjo gadier ka jaode otho. Ok inyal ng’eyo mano mak mana ka in bende jaodi otho.”

LIT MATEK PIMO

Jotim nonro moko oseyudo ni onge gima kelo ne ng’ato lit e chunye moloyo lit mobedogo sama jaode otho. Thoth joma chwogi kata mondegi osetho oyie ni mano adier. Jaod Millie ne otho higini mang’eny mosekalo. Kata kamano sama owuoyo kuom ngimane kaka chi liel, ojawacho kama: “Pod awinjo ka chunya nigi lit.” Ne owuoyo kuom lit ma ojabedogo kuom lalo jaode ma ne gisedakgo higini 25.

Susan ne japaro ni mond liete ma ne pod ywago chwogi ma nosetho higini machon, ne bedo gi mirima mokalo tong’. Kae to chwore ma ne gisedakgo kuom higini 38 otho. Higini 20 osekalo nyaka ne chwore tho, to pod owacho niya, “Pod aparega pile kapile.” Pi wang’e jawuok koparo chworeno.

Muma bende wacho ni en adier ni sama ng’ato olalo jaode e tho, lit mokale gin masiko kendo mahinye gaming’a. Kane Sara otho, Ibrahim chwore ‘nodengo kendo noyuage.’ (Chak. 23:1, 2) Kata obedo ni ne en gi geno mar chier, Ibrahim nowinjo malit ahinya e chunye kane chiege mohero otho. (Hib. 11:17-19) Kane Rahel chi Jakobo otho, wi Jakobo ok nowil kode mapiyo. Nosiko kowuoyo maber e wi jaodeno ka en gi yawuote.—Chak. 44:27; 48:7.

Gin puonj mage ma wayudo kuom ranyisi manie Mumagi? Dichwo kata dhako ma jaode otho bedoga gi kuyo kuom higini mang’eny. Sama gin gi kuyo kod lit mang’eny kamano, ok onego wakawgi ni koro giyom yom. Kar mano onego wang’e ni gin gi kuyo mang’eny kamano nikech gilalo gimoro maduong’ e ngimagi. Nyalo dwarore ni waho chunygi kendo konyogi kaka nyalore.

NYAGRI GI LIT MANA MODIECHIENGNO

Ngima mar dichwo kata dhako ma jaode otho ok bed machal gi kaka ne en kapok odonjo e kend. Bang’ bedo e kend kuom higini mang’eny, dichwo ng’eyoga kaka onego oho kendo ojiw chiege sama chunye onyosore. Ka dichwo otho, hera, koda hoch ma chiege ne jayudo rumo. Kamano bende kuom kinde, ng’ama dhako bende puonjorega kaka onyalo miyo chwore obed gi kuwe kendo mamor. Dwol mamuol koda hera monyiso chwore gin gik makende ahinya. Kapo ni otho, chwore nyalo winjo e chunye ka gima bugo maduong’ odong’ e ngimane. Kuom mano, moko kuom joma mondegi kata chwogi osetho chunygi parore kaka gibiro dhi nyime gi ngima ka gidong’ kendgi. En puonj mane manie Muma manyalo konyogi gidag ka gin gi kuwe?

Muma wacho niya: “Kik uparru kuom kiny; nikech kiny noparre owuon. Chieng’ achiel ni gi rachne morome owuon.” (Math. 6:34) Weche ma Yesu nowachogi konyo ahinya kodok korka manyo gige ringruok e ngima, kata kamano, gisekonyo ji mathoth mondo onyagre gi lit ka mondegi kata chwogi otho. Dweche matin bang’ ka chiege osetho, dichwo moro miluongo ni Charles nondiko kama: “Bedo ni Monique onge, osemiyo abedo gi lit mang’eny e ngimana, to litno siko medore. Kata kamano, nafwenyo ni bedo gi kuyo kamano en gima jatimore ne jomoko bende, kendo ni kuyo gi lit biro dok chien kaka ndalo medo kalo.”

Charles ne nyaka nan kaka ‘ndalo ne medo kalo.’ Nonyalo timo kamano nade? Owacho niya, “Nikech kony ma Jehova ne miya, ne ajanyagora gi lit mana modiechiengno.” Lit ma Charles ne nigo ne ok orumo mapiyo, kata kamano, ok noweyo mondo litno onyos chunye. Kapo ni jaodi ne otho, tim kinda mondo inyagri mana gi lit modiechiengno. Ok ing’eyo gweth kata jip minyalo yudo kiny.

Ne ok en dwaro mar Jehova mondo dhano otho. Tho en achiel kuom ‘tije Satan.’ (1 Joh. 3:8; Rumi 6:23) Satan tiyo gi tho koda luoro mar tho mondo omi ji mathoth obed kaka wasumbini maonge geno. (Hib. 2:14, 15) Omor ahinya sama ng’ato onge gi geno mar yudo mor madier e ngima masani kod e piny manyien ma Nyasaye biro kelo. Omiyo, lit mang’eny ma ng’at molalo jaode e tho bedogo, en nikech richo mar Adam kod riekni maricho mag Satan. (Rumi 5:12) Jehova biro tieko lit duto ma Satan osekelo ne dhano, kendo tieko tho ma en gima Satan osebedo katiyogo e kelo lit e ngima dhano. Jogo mibiro ket thuolo mondo kik gidhi nyime bedo gi luoro mar tho, oriwo koda joma oselalo mondegi kata chwogi e tho mana kaka nyalo bedo ni osetimoreni.

To kuom jogo mibiro chier mondo oyud ngima e pinyka, ong’ere ni nitie lokruok mang’eny mabiro timore e piny manyien. Lokruok biro betie e kind joma ne gin wede. Kuom ranyisi, jonyuolwa, kwerewa koda wedewa ma ne otho chon ibiro chier, kendo mos mos gibiro medo bedo gi ringre makare chuth, machop kama gin kaachiel gi nyithindgi koda nyikwagi gibedo joma kare chuth. Chandruoge mayudo dhano nikech bedo moti biro rumo. Nenore ni rowere biro chako neno kweregi e yo mopogore ahinya gi kaka ginenogi sani. Donge inyalo yie ni lokruok mabiro timorego biro miyo tudruok e kind dhano omed bedo maber moloyo?

Wanyalo chako bedo gi penjo mang’eny e wi joma ibiro chier. Kuom ranyisi, ang’o mabiro timore ne jogo ma nolalo mon kata chwo ariyo kata mokalo kanyo? Jo-Saddukai kinde moro nopenjo penjono e wi dhako moro ma chwore mokwongo, mar ariyo koda mamoko ne otho. (Luka 20:27-33) Ne gipenjo ni dhakono nobed chi ng’a kochier chwogo duto? Ok wang’eyo, to be onge tiende mondo wachak parore kuom gik ma Muma ok owacho ayanga. Gie sani, wan onego waket mana genowa kuom Nyasaye. Gimoro achiel ma wan-go gadier en niya—gimoro amora ma Jehova chano timo e kinde mabiro, biro bedo gimaber maok miwa luoro.

GENO MAR CHIER MIYOWA HOCH MAKENDE

Achiel kuom puonj ma Wach Nyasaye keto maler en ni ibiro chier joherawa ma nosetho. Weche ma Muma wacho e wi chier en ni “ji duto manie liete nowinj dwonde, kendo giniwuog oko.” (Joh. 5:28, 29) Joma biro bedo mangima e kindeno biro bedo mamor neno wedegi ma notho kachier. Ok wanyal kata pimo mor ma joma ibiro chier nobedgo.

Kaka ibiro med chiero ji, e kaka piny bende biro medo bedo gi mor moloyo kinde moro amora. Dhano bilionde ibiro chier mondo odag e piny kendo. (Mari. 5:39-42; Fwe. 20:13) Paro matut kuom kaka hono malichni biro timore, onego oho chuny jogo duto moselalo wedegi e tho.

Be nitie ng’ato ang’ata e kindeno ma nobed gi kuyo e kinde ma joma otho ichiero? Muma dwoko ni ooyo. Kaluwore gi Isaiah 25:8, Jehova biro ‘golo tho nyaka chieng’.’ Mano oriwo golo lit moro amora ma tho osekelo nimar ndikono dhi nyime kawacho niya: “Ruoth Nyasaye noyue pi wang’ kuom wenge duto.” Kapo ni gie sani in gi kuyo nikech jaodi notho, kuyono biro rumo chuth ndalo chier.

Onge ng’ato ang’ata manyalo ng’eyo chuth gie sani gima Nyasaye biro timo e piny manyien. Jehova wacho niya: “To kaka polo oyombo piny, e kaka yorena oyombo yoreu, kendo parona oyombo parou.” (Isa. 55:9) Sama waketo yie kuom singo ma Yesu nochiwo e wi chier, mano nyiso ni waketo geno kuom Jehova mana kaka Ibrahim notimo. Gie sani, gimaduong’ ma Jakristo moro amora onego otim, en timo gima Nyasaye dwaro mondo ‘okwane ni owinjore chopo e piny manyienno’ kaachiel gi jogo mibiro chiero.—Luka 20:35.

GIMOMIYO WAN GI GENO

Kar bedo gi parruok mang’eny, onego wabed gi geno. Kaluwore gi pach ji mang’eny, dhano onge gi geno mar kinde mabiro. Kata kamano, Jehova to miyowa geno mar yudo gimoro maber moloyo. Ok wanyal ng’eyo chuth okang’ ma Jehova biro chopogo dwaro koda gombo magwa gie kindeno, kata kamano, ok onego wabed gi kiawa moro amora kabe obiro chopogi. Jaote Paulo nondiko niya: “Geno gi mineno ok en geno; ng’ato digen gi moneno koso? To kwageno gi ma ok wane, waritogo gi kinda.” (Rumi 8:24, 25) Bedo gi geno motegno kuom singo mag Nyasaye biro konyi mondo inan. Kinano, ibiro dak e piny manyienno, kama Jehova “nomiyi gi ma chunyi dwaro.” Muma medo wacho niya: ‘Noyieng’ gik mangima duto, kaka gidwaro.’—Zab. 37:4; 145:16; Luka 21:19.

Kane Yesu chiegni tho, jootene nobedo gi kuyo kod luoro mang’eny. Yesu nohoyogi gi wechegi: “Kik chunyu parore. Uyie kuom Nyasaye, an bende yieuru kuoma.” Bang’e nonyisogi niya: “Ok anaweu ka nyithi kiye; anabi iru.” (Joh. 14:1-4, 18, 27) Wechenego ne dhi miyo jolupne mowalgo geno kendo konyogi nano kuom kinde duto ma ne gidhi bedogo e pinyka. Kamano bende, jogo duto mogeno neno kichiero wedegi ma nosetho onego obed gi geno. Jehova gi Wuode ok bi weyogi mondo gisik ka gi kuyo nyaka chieng’. Mano wach minyalo bedogo gadier chuth!