മാനു​ഷ​ഭ​രണം തുലാ​സിൽ തൂക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു

ഭാഗം 7 ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്ര​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള ഒരു രാഷ്‌ട്രീയ അന്വേ​ഷ​ണം

സോഷ്യലിസം: ഉൽപാ​ദ​ന​മാർഗ്ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉടമസ്ഥാ​വ​കാ​ശ​വും നിയ​ന്ത്ര​ണ​വും രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​നാ​യി​രി​ക്കണം എന്നു വാദി​ക്കുന്ന ഒരു സാമൂ​ഹിക വ്യവസ്ഥി​തി, മുതലാ​ളി​ത്ത​ത്തി​നും കമ്മ്യൂ​ണി​സ​ത്തി​നും മദ്ധ്യേ​യുള്ള ഒരു ഇടത്താ​വ​ള​മാ​യി കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌റ​റു​കൾ ഇതിനെ കാണുന്നു; കമ്മ്യൂ​ണി​സം: വർഗ്ഗരാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​നും ഉൽപാദന-ഉപജീവന മാർഗ്ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ പൊതു ഉടമസ്ഥാ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നും സാമ്പത്തി​ക​വ​സ്‌തു​ക്ക​ളു​ടെ സമതു​ലി​ത​മായ വിതര​ണ​ത്തി​നും​വേണ്ടി വാദി​ക്കുന്ന ഒരു സാമൂ​ഹിക വ്യവസ്ഥി​തി.

ഗ്രീക്ക്‌ ഇതിഹാ​സം ക്രോ​ണസ്‌ എന്ന ഒരു ഗ്രീക്ക്‌ ദേവ​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു പറയുന്നു. ഇദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഭരണകാ​ലത്ത്‌ ഗ്രീസ്‌ ഒരു സുവർണ്ണ കാലഘട്ടം ആസ്വദി​ച്ചി​രു​ന്നു​വ​ത്രേ. “പൊതു​വായ ഒരു തുകയിൽനി​ന്നും എല്ലാവ​രും തുല്യ​മാ​യി പങ്കുപ​ററി, സ്വകാര്യ സ്വത്ത്‌ അജ്ഞാത​മാ​യി​രു​ന്നു, സമാധാ​ന​വും ഐക്യ​വും അഭംഗു​രം വാണു,” എന്ന്‌ ഡിക്‌ഷ്‌നറി ഓഫ്‌ ദ ഹിസ്‌റ​ററി ഓഫ്‌ ഐഡി​യാസ്‌ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. ഇതേ ഗ്രന്ഥം കൂട്ടി​ച്ചേർക്കു​ന്നു: “നഷ്ടപ്പെട്ട ഒരു ‘സുവർണ്ണ യുഗ’ത്തിനാ​യുള്ള പരി​ദേ​വ​ന​ത്തിൽ സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ രേഖകൾ പ്രത്യ​ക്ഷ​മാ​കു​ന്നു.”

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, 19-ാം നൂററാ​ണ്ടി​ന്റെ ആദിമ-മദ്ധ്യ ദശകങ്ങൾ വരെ ഒരു ആധുനിക രാഷ്‌ട്രീയ പ്രസ്ഥാ​ന​മാ​യി സോഷ്യ​ലി​സം പ്രത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ക​യു​ണ്ടാ​യില്ല. ഫ്രഞ്ച്‌ വിപ്ലവം പരമ്പരാ​ഗത ആശയങ്ങളെ അതിശ​ക്ത​മാ​യി പിടി​ച്ചു​ലച്ച ഫ്രാൻസിൽ പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ ഇത്‌ ഉടനടി സ്വീകാ​ര്യ​മാ​യി​ത്തീർന്നു. മററു യൂറോ​പ്യൻ രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​തു​പോ​ലെ ഇവി​ടെ​യും വ്യാവ​സാ​യിക വിപ്ലവം കടുത്ത സാമൂ​ഹിക പ്രശ്‌നങ്ങൾ ഉളവാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. ജനസമൂ​ഹ​ങ്ങൾക്ക്‌ കൂട്ടായ പ്രയത്‌ന​ത്തി​ന്റെ ഫലങ്ങൾ തുല്യ​മാ​യി പങ്കു​വെ​ക്കാൻ സ്വകാര്യ ഉടമസ്ഥ​ത​യേ​ക്കാൾ നന്ന്‌ പൊതു ഉടമസ്ഥാ​വ​കാ​ശ​മാ​ണെ​ന്നുള്ള ആശയം ഉൾക്കൊ​ള്ളാൻ ജനങ്ങൾ പാകമാ​യി​രു​ന്നു.

സോഷ്യ​ലി​സം ഒരു നവീന ആശയമല്ല. ഗ്രീക്ക്‌ തത്വചി​ന്ത​ക​രായ അരിസ്‌റേ​റാ​ട്ടി​ലും പ്ലേറേ​റാ​യും അതേപ്പ​ററി എഴുതി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. പിന്നീട്‌, 16-ാം നൂററാ​ണ്ടി​ലെ പ്രോ​ട്ട​സ്‌റ​റൻറ്‌ നാന കാലഘ​ട്ട​ത്തിൽ പുരോ​ഗ​മ​ന​വാ​ദി​യാ​യി​രുന്ന ഒരു ജർമ്മൻ കത്തോ​ലി​ക്കാ പുരോ​ഹി​ത​നായ തോമസ്‌ മൂൺസർ ഒരു വർഗ്ഗര​ഹിത സമൂഹ​ത്തി​നാ​യി ശബ്ദമു​യർത്തി. എന്നാൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വീക്ഷണങ്ങൾ വിവാ​ദ​വി​ഷ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു; പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ ഈ ലക്ഷ്യത്തി​ന്റെ പ്രാപ്‌തി​ക്കാ​യി ആവശ്യ​മെ​ങ്കിൽ വിപ്ലവ​ത്തി​നാ​യുള്ള അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ആഹ്വാനം. പത്തൊ​മ്പ​താം നൂററാ​ണ്ടിൽ വെൽഷ്‌മാൻ റോബർട്ട്‌ ഓവൻ, ഫ്രഞ്ചു​മെൻ എററിയൻ കാബെ​ററ്‌, പിയറി റോബർട്ട്‌ പ്രോ​ധോൻ എന്നിവ​രും മററ​നേകം സാമൂ​ഹിക പരിഷ്‌ക്കർത്താ​ക്ക​ളും അവരുടെ കൂട്ടത്തിൽ പ്രമുഖ പുരോ​ഹി​തൻമാ​രും സോഷ്യ​ലി​സ​മെ​ന്നത്‌ ലളിത​മാ​യി മറെറാ​രു നാമ​ധേ​യ​ത്തി​ലുള്ള ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ത്വം തന്നെയാ​ണെന്ന്‌ പഠിപ്പി​ച്ചു.

മാർക്‌സി​ന്റെ​യും മൂറി​ന്റെ​യും ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്രങ്ങൾ

എന്നാൽ മുകളിൽ സൂചി​പ്പിച്ച ആധികാ​രി​ക​ഗ്രന്ഥം പറയുന്നു: “സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ ഈ വക്താക്കൾക്കൊ​ന്നും കാൾ മാർക്‌സ്‌ ചെലു​ത്തി​യ​തു​പോ​ലുള്ള ഒരു സ്വാധീ​നം ചെലു​ത്താൻ കഴിഞ്ഞി​ട്ടില്ല. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ എഴുത്തു​കൾ സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററ്‌ ചിന്തയു​ടെ​യും പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ​യും ഉരകല്ലാ​യി​ത്തീർന്നു.”a വർഗ്ഗസ​മ​രം​കൊണ്ട്‌ ചരിത്രം പടിപ​ടി​യാ​യി മുന്നേ​റു​ന്നു​വെന്ന്‌ മാർക്‌സ്‌ പഠിപ്പി​ച്ചു. സമ്പൂർണ്ണ മാതൃ​ക​യായ രാഷ്‌ട്രീയ വ്യവസ്ഥി​തി ഒരിക്കൽ രൂപീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ ചരിത്രം ആ അർത്ഥത്തിൽ അവസാ​നി​ക്കും. ഈ മാതൃകാ വ്യവസ്ഥി​തി മുൻ സമൂഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്രശ്‌നങ്ങൾ പരിഹ​രി​ക്കും. ഭരണകൂ​ട​ത്തി​ന്റെ​യോ സൈനി​ക​ശ​ക്തി​ക​ളു​ടെ​യോ ആവശ്യ​മി​ല്ലാ​തെ ഓരോ​രു​ത്ത​രും സമാധാ​ന​ത്തി​ലും സ്വാത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ലും സുഭി​ക്ഷ​ത​യി​ലും ജീവി​ക്കും.

ഇത്‌ ബ്രട്ടീഷ്‌ രാജ്യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നാ​യി​രുന്ന സർ തോമസ്‌ മൂർ 1516-ൽ യൂട്ടോ​പ്യ എന്ന തന്റെ പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ വിവരി​ച്ച​തി​നോട്‌ സമാന​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഈ പദം മൂർ രൂപീ​ക​രി​ച്ചെ​ടുത്ത ഒരു ഗ്രീക്ക്‌ നാമമാണ്‌. ഇതിന്റെ അർത്ഥം “ഇല്ലാത്ത സ്ഥലം” (ഔട്ടോ​പോസ്‌) എന്നാണ്‌, “നല്ല സ്ഥലം” എന്നർത്ഥം വരുന്ന യൂട്ടോ​പോസ്‌ എന്ന സമാന പദത്തിന്റെ ഒരു ദ്വയാർത്ഥ പ്രയോ​ഗ​വും ആകാം. മൂർ എഴുതിയ യൂട്ടോ​പ്യ ഒരു ഭാവനാ​രാ​ജ്യം (ഇല്ലാത്ത സ്ഥലം) ആയിരു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അതൊരു മാതൃ​കാ​രാ​ജ്യം (നല്ല സ്ഥലം) ആയിരു​ന്നു. അങ്ങനെ “യൂട്ടോ​പ്യ” “പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ നിയമ​ത്തി​ലും ഗവൺമെൻറി​ലും സാമൂ​ഹി​കാ​വ​സ്ഥ​ക​ളി​ലും മാതൃ​കാ​പ​ര​മാ​യി പൂർണ്ണ​മായ ഒരു സ്ഥലം” എന്ന അർത്ഥം ദ്യോ​തി​പ്പി​ക്കു​വാൻ തുടങ്ങി. മൂറിന്റെ ഗ്രന്ഥം തന്റെ കാലത്ത്‌ യൂറോ​പ്പിൽ, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ ഇംഗ്ലണ്ടിൽ നിലവി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന താണതരം സാമ്പത്തിക, സാമൂ​ഹി​കാ​വ​സ്ഥ​കൾക്കു നേരെ വ്യക്തമായ ഒരു കുററാ​രോ​പ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇത്‌ പിന്നീട്‌ സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ വികസ​ന​ത്തിന്‌ സംഭാവന ചെയ്‌തു.

മാർക്‌സി​ന്റെ സിദ്ധാ​ന്തങ്ങൾ ജർമ്മൻ തത്വചി​ന്ത​ക​നാ​യി​രുന്ന ജോർജ്‌ വിൽഹം ഫ്രെഡ​റിക്‌ ഹെഗെ​ലി​ന്റെ കാഴ്‌ച​പ്പാ​ടു​ക​ളെ​യും പ്രതി​ഫ​ലി​പ്പി​ച്ചു. ഡിക്‌ഷ്‌നറി ഓഫ്‌ ദ ഹിസ്‌റ​ററി ഓഫ്‌ ഐഡി​യാസ്‌ അനുസ​രിച്ച്‌, “മാർക്‌സി​യൻ സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ വെളി​പ്പാ​ടു​തു​ല്യ​മായ അർദ്ധ-മതാത്മക സ്വഭാവം രൂപീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടത്‌ ഹെഗെ​ലി​ന്റെ പുരോ​ഗ​മ​നാ​ത്മക ക്രിസ്‌ത്യൻ ദൈവ​ശാ​സ്‌ത്ര​ത്തി​ന്റെ തത്വചി​ന്താ​പ​ര​മായ പുനരാ​ഖ്യാ​ന​ത്തിൽ നിന്നാണ്‌.” എഴുത്തു​കാ​ര​നായ ജോർജ്‌ സബൈൻ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു: “പുരോ​ഗ​മ​നാ​ത്മക ക്രിസ്‌ത്യൻ ദൈവ​ശാ​സ്‌ത്രത്തി”ന്റെ ഈ പശ്ചാത്ത​ല​ത്തി​നു​പ​കരം മാർക്‌സ്‌ “ഒരു അർദ്ധ-മതാത്മക ബോദ്ധ്യ​ത്താൽ പിന്താ​ങ്ങ​പ്പെട്ട അത്യന്തം ശക്തമായ ഒരു ധാർമ്മിക അപേക്ഷ” വികസി​പ്പി​ച്ചു. “അത്‌ നാഗരി​ക​ത​യു​ടെ​യും ശരിയു​ടെ​യും പ്രയാ​ണ​ത്തിൽ ചേരു​ക​യെന്ന അപേക്ഷ​യിൽ കുറഞ്ഞ ഒന്നായി​രു​ന്നില്ല.” സോഷ്യ​ലി​സം ഭാവി​യു​ടെ ഒരു അലയടി​യാ​യി​രു​ന്നു; ഇത്‌, ഒരുപക്ഷേ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ത്വം തന്നെ ഒരു പുതിയ നാമത്തിൻകീ​ഴിൽ വിജയ​ത്തി​ലേക്ക്‌ പ്രയാണം ചെയ്യു​ന്ന​താ​ണെന്ന്‌ ചിലർ വിചാ​രി​ച്ചു.

മുതലാ​ളി​ത്ത​ത്തിൽനിന്ന്‌ ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്ര​ത്തി​ലേ​ക്കുള്ള പാത

മാർക്‌സ്‌ തന്റെ കൃതി​യായ ദാസ്‌ കാപ്പി​റ​റ​ലി​ന്റെ ആദ്യ വാല്യം പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കാൻ മാത്രമേ ജീവി​ച്ചി​രു​ന്നു​ള്ളു. ഒടുവി​ലത്തെ രണ്ടെണ്ണം സംശോ​ധനം ചെയ്‌ത്‌ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചത്‌ 1885-ലും 1894-ലും ആയിരു​ന്നു; അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ അടുത്ത സഹകാ​രി​യും ജർമ്മൻ സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററ്‌ തത്വചി​ന്ത​ക​നു​മാ​യി​രുന്ന ഫ്രെഡ​റിക്‌ ഇഞ്ചൽസാ​യി​രു​ന്നു ഇതു നിർവ്വ​ഹി​ച്ചത്‌. മുതലാ​ളി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ, പടിഞ്ഞാ​റൻ മാതൃ​ക​യി​ലുള്ള പ്രാതി​നി​ധ്യ ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ വിശേ​ഷ​ത​യായ സാമ്പത്തിക വ്യവസ്ഥി​തി​യു​ടെ ചരിത്ര പശ്ചാത്തലം വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ദാസ്‌ കാപ്പി​ററൽ ഏറെറ​ടു​ത്തു. മാർക്‌സ്‌ വിശദീ​ക​രി​ച്ച​പ്ര​കാ​രം മുതലാ​ളി​ത്തം അനിയ​ന്ത്രി​ത​മായ വ്യാപാ​ര​ത്തി​ലും ഗവൺമെൻറി​നു നിയ​ന്ത്രണം ഇല്ലാ​തെ​യുള്ള മൽസര​ത്തി​ലും അടിസ്ഥാ​ന​മൂ​ന്നി ഉൽപാദന വിതര​ണ​മാർഗ്ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉടമാ​വ​കാ​ശം സ്വകാ​ര്യ​ഹ​സ്‌ത​ങ്ങ​ളി​ലും സഹകരണ ഹസ്‌ത​ങ്ങ​ളി​ലും കേന്ദ്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. മാർക്‌സി​ന്റെ സിദ്ധാ​ന്ത​പ്ര​കാ​രം മുതലാ​ളിത്ത വ്യവസ്ഥി​തി ഒരു മദ്ധ്യവർഗ്ഗ​ത്തി​നും ഒരു തൊഴി​ലാ​ളി​വർഗ്ഗ​ത്തി​നും ജൻമം നൽകുന്നു. ഇത്‌ ഇരു വർഗ്ഗത്തി​നു​മി​ട​യിൽ ഒരു ശത്രു​ത​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യും തൊഴി​ലാ​ളി വർഗ്ഗത്തി​ന്റെ അടിച്ച​മർത്ത​ലി​ലേക്ക്‌ നയിക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു. തന്റെ വീക്ഷണ​ങ്ങളെ പിന്താ​ങ്ങു​വാൻ യാഥാ​സ്ഥി​തി​ക​രായ ധനതത്വ​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാ​രു​ടെ എഴുത്തു​കൾ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ മാർക്‌സ്‌ മുതലാ​ളി​ത്തം യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ ജനാധി​പ​ത്യ​വി​രു​ദ്ധ​മാ​ണെ​ന്നും സോഷ്യ​ലി​സ​മാണ്‌ ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ അങ്ങേയ​റ​റ​മെ​ന്നും അത്‌ മാനുഷ സമത്വ​വും സ്വാത​ന്ത്ര്യ​വും പുരോ​ഗ​മി​പ്പി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ജനങ്ങൾക്ക്‌ നൻമ പകരു​ന്നു​വെ​ന്നും വാദിച്ചു.

ഒരിക്കൽ തോഴി​ലാ​ളി​വർഗ്ഗം വിപ്ലവ​ത്തി​നാ​യി ഉണർന്നെ​ഴു​ന്നേൽക്കു​ക​യും ബൂർഷ്വാ​ക​ളു​ടെ എതിർപ്പി​നെ തൂത്തെ​റി​യു​ക​യും ചെയ്‌തു​ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്രം കരഗത​മാ​കും. ഇത്‌ “തൊഴി​ലാ​ളി​വർഗ്ഗ സർവ്വാ​ധി​പ​ത്യം” എന്ന്‌ മാർക്‌സ്‌ വിളി​ച്ച​തി​നെ സ്ഥാപി​ക്കും. (21-ാം പേജിലെ ചതുരം കാണുക.) എന്നിരു​ന്നാ​ലും കാലങ്ങൾകൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ വീക്ഷണ​ങ്ങൾക്ക്‌ പതംവന്നു. രണ്ടു വ്യത്യ​സ്‌ത​തരം വിപ്ലവ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള ആശയങ്ങൾക്ക്‌ അദ്ദേഹം അനുമതി നൽകാൻ തുടങ്ങി; ഒന്ന്‌ അക്രമാ​സ​ക്ത​മാ​യ​തും മറേറത്‌ കൂടുതൽ സ്ഥിരവും സാവധാ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള​തും. ഇത്‌ രസകര​മായ ഒരു ചോദ്യം ഉന്നയിച്ചു.

ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്രം വിപ്ലവ​മാർഗ്ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യോ പരിണാ​മ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യോ?

ലാററിൻ വാക്കായ കമ്മൂണി​സൽനി​ന്നാണ്‌ “കമ്മ്യൂ​ണി​സം” എന്ന പദം ഉരുത്തി​രി​ഞ്ഞത്‌. ഇതിന്റെ അർത്ഥം “പൊതു​വാ​യത്‌, എല്ലാവർക്കും അവകാ​ശ​പ്പെ​ട്ടത്‌” എന്നൊ​ക്കെ​യാണ്‌. സോഷ്യ​ലി​സം പോലെ കമ്മ്യൂ​ണി​സ​വും അവകാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌ സ്വതന്ത്ര സംരം​ഭങ്ങൾ തൊഴി​ലി​ല്ലാ​യ്‌മ​യി​ലേ​ക്കും ദാരി​ദ്ര്യ​ത്തി​ലേ​ക്കും വ്യാപാര പരിവൃ​ത്തി​ക​ളി​ലേ​ക്കും തൊഴി​ലാ​ളി-മുതലാ​ളി പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും ഒക്കെ നയിക്കു​മെ​ന്നാണ്‌. ഇതിനുള്ള പരിഹാ​രം രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​ന്റെ സമ്പത്ത്‌ കൂടുതൽ തുല്യ​മാ​യും നീതി​പൂർവ്വ​മാ​യും വിതരണം ചെയ്യുക എന്നതാണ്‌.

എന്നാൽ കഴിഞ്ഞ ശതകത്തി​ന്റെ അവസാ​ന​ത്തോ​ടെ ഈ അംഗീ​കൃത ലക്ഷ്യങ്ങൾ എങ്ങനെ നേടി​യെ​ടു​ക്കാം എന്നതി​നേ​ക്കു​റിച്ച്‌ മാർക്‌സി​സ്‌റ​റു​കൾ ചിന്താ​ക്കു​ഴ​പ്പ​ത്തിൽ എത്തിയി​രു​ന്നു. 1900-ങ്ങളുടെ ആദിമ​ഭാ​ഗത്ത്‌ സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററ്‌ പ്രസ്ഥാ​ന​ത്തി​ലെ രക്തരൂ​ക്ഷിത വിപ്ലവത്തെ തള്ളിക്ക​ള​യു​ക​യും പാർല​മെൻററി ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തി​നു​ള്ളിൽ നിന്നു​കൊണ്ട്‌ പ്രവർത്തി​ക്ക​ണ​മെന്ന്‌ വാദി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌ത ഘടകം ശക്തിയാർജ്ജി​ച്ചു. ഇത്‌ ഇന്ന്‌ ജനാധി​പത്യ സോഷ്യ​ലി​സം എന്ന്‌ വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന ഘടകമാ​യി വികാസം പ്രാപി​ച്ചു. ഫെഡറൽ റിപ്പബ്ലിക്ക്‌ ഓഫ്‌ ജർമ്മനി, ഫ്രാൻസ്‌, ബ്രിട്ടൻ തുടങ്ങിയ ജനാധി​പ​ത്യ​രാ​ഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളിൽ കാണ​പ്പെ​ടുന്ന സോഷ്യ​ലി​സം ഇതാണ്‌. ഈ പാർട്ടി​കൾ എല്ലാ ഉദ്ദേശ്യ ലക്ഷ്യങ്ങ​ളി​ലും യഥാർത്ഥ മാർക്‌സി​സ്‌ററ്‌ ചിന്തകളെ തള്ളിക്ക​ള​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു, അവർ അവരുടെ പൗരൻമാർക്ക്‌ ഒരു ക്ഷേമരാ​ഷ്‌ട്രം കെട്ടി​പ്പ​ടു​ക്കു​ന്ന​തിൽമാ​ത്രം തൽപര​രാണ്‌.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഒരു രക്തരൂ​ക്ഷിത വിപ്ലവ​ത്തി​ലൂ​ടെ മാത്രമേ ഒരു കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്രം നേടി​യെ​ടു​ക്കാൻ കഴിയൂ എന്ന്‌ വിശ്വ​സിച്ച അർപ്പി​ത​നായ ഒരു മാർക്‌സി​സ്‌റ​റു​കാ​രൻ, ലെനിൻ ആയിരു​ന്നു. അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​കൾ മാർക്‌സി​സ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ഇന്നത്തെ യാഥാ​സ്ഥി​തിക കമ്മ്യൂ​ണി​സ​ത്തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​മാ​യി നില​കൊ​ള്ളു​ന്നു. ലെനിൻ എന്ന അപരനാ​മ​ത്തിൽ അറിയ​പ്പെ​ടുന്ന വ്‌ളാ​ഡി​മർ ഇലിച്‌ ഉല്യാ​നോവ്‌ 1870-ൽ മുൻ സോവ്യ​ററ്‌ യൂണി​യ​നിൽ ജനിച്ചു. അദ്ദേഹം 1889-ൽ മാർക്‌സി​സ​ത്തി​ലേക്കു പരിവർത്തനം ചെയ്‌തു. 1900-ത്തിനു​ശേഷം ലൈബീ​രി​യാ​യി​ലേക്കു നാടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​തി​നേ തുടർന്ന്‌ പടിഞ്ഞാ​റൻ യൂറോ​പ്പി​ലാ​യി​രു​ന്നു അദ്ദേഹം കൂടു​ത​ലും ജീവി​ച്ചത്‌. സാർ ഭരണം പിഴു​തെ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ ലെനിൻ റഷ്യയി​ലേക്ക്‌ മടങ്ങി​വന്ന്‌ റഷ്യൻ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ പാർട്ടി സ്ഥാപി​ക്കു​ക​യും 1917-ലെ ബോൾഷേ​വിക്‌ വിപ്ലവം നയിക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അതേത്തു​ടർന്ന്‌ 1924-ലെ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മരണം​വരെ സോവ്യ​ററ്‌ യൂണി​യന്റെ പ്രഥമ തലവനാ​യി ലെനിൻ സേവന​മ​നു​ഷ്‌ഠി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. തൊഴി​ലാ​ളി​വർഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ മുന്നണി​പ്പോ​രാ​ളി​ക​ളാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കുന്ന വിധത്തിൽ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ പാർട്ടി​യെ ലെനിൻ അങ്ങേയ​ററം സുശി​ക്ഷി​ത​രായ വിപ്ലവ​കാ​രി​ക​ളു​ടെ ഒരു കേന്ദ്രീ​കൃത സമൂഹ​മാ​യി​കണ്ടു. മെൻഷെ​വി​ക്കു​കൾ വിയോ​ജി​ച്ചു.—21-ാം പേജിലെ ചതുരം കാണുക.

വിപ്ലവ​ത്തെ​യും പരിണാ​മ​ത്തെ​യും തമ്മിൽ വേർതി​രി​ക്കുന്ന രേഖ ഇന്ന്‌ സുവ്യ​ക്ത​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നില്ല. കംപയ​റിംഗ്‌ പൊളി​റ​റി​ക്കൽ സിസ്‌റ​റംസ്‌: പവർ ആൻഡ്‌ പോളി​സി ഇൻ ത്രീ വേൾഡ്‌സ്‌ എന്ന പുസ്‌തകം 1978-ൽ ഇപ്രകാ​രം നിരീ​ക്ഷി​ച്ചു: “സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററ്‌ ലക്ഷ്യങ്ങൾ എങ്ങനെ നേടി​യെ​ടു​ക്കാം എന്നുള്ള​തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കമ്മ്യൂ​ണി​സം ഏറെ വിരു​ദ്ധ​ചി​ന്താ​ഗ​തി​യി​ലാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. . . .കമ്മ്യൂ​ണി​സ​ത്തി​നും ജനാധി​പ​ത്യ​സോ​ഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​നും മദ്ധ്യേ​യുള്ള വ്യത്യാ​സം വളരെ കുറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു.” ഇപ്പോൾ 1990-കളിൽ, കിഴക്കൻ യൂറോ​പ്പിൽ കമ്മ്യൂ​ണി​സം ശക്തമായ മാററ​ങ്ങൾക്ക്‌ വിധേ​യ​മാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഈ വാക്കുകൾ കൂടുതൽ അർത്ഥസ​മ്പു​ഷ്ട​മാ​കു​ന്നു.

കമ്മ്യൂ​ണി​സം മതത്തിന്‌ പുനഃ​പ്ര​വേ​ശനം നൽകുന്നു

“നമുക്ക്‌ ആത്മീയ​മൂ​ല്യ​ങ്ങൾ ആവശ്യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു . . . നൂററാ​ണ്ടു​ക​ളോ​ളം മതം ജൻമം നൽകി മൂർത്തീ​ക​രിച്ച ധാർമ്മി​ക​മൂ​ല്യ​ങ്ങൾക്ക്‌ നമ്മുടെ രാജ്യ​ത്തും നവീകരണ പ്രക്രി​യ​യിൽ സഹായി​ക്കാൻ കഴിയും.” സോവ്യ​ററ്‌ യൂണി​യ​നി​ലെ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ പാർട്ടി​യു​ടെ ജനറൽ സെക്ര​ട്ട​റി​യു​ടെ വായിൽനിന്ന്‌ ഈ വാക്കുകൾ എന്നെങ്കി​ലും കേൾക്കു​മെന്ന്‌ ആരും കരുതി​യി​രി​ക്കു​ക​യില്ല. എന്നാൽ 1989 നവംബർ 30-ന്‌ തന്റെ ഇററലി സന്ദർശ​ന​ത്തി​നി​ട​യിൽ മിഖാ​യേൽ ഗോർബ​ച്ചേവ്‌ മതത്തി​ലേ​ക്കുള്ള ഈ മടങ്ങി​പ്പോക്ക്‌ പ്രഖ്യാ​പി​ച്ചു.

ആദിമ​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കൾ തന്നെ ഒരുതരം ക്രിസ്‌തീ​യ​സോ​ഷ്യ​ലി​സം പ്രാ​യോ​ഗി​ക​മാ​ക്കി​യി​രുന്ന കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌റ​റു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു എന്ന സിദ്ധാ​ന്തത്തെ ഇത്‌ ഒരുപക്ഷേ പിന്താ​ങ്ങു​ന്നു​ണ്ടോ? പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 4:32 ചൂണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ചിലർ ഈ അവകാ​ശ​വാ​ദം ഉന്നയി​ക്കു​ന്നു. അത്‌ യരുശ​ലേ​മി​ലെ ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളെ​പ്പ​ററി ഇപ്രകാ​രം പറയുന്നു: “സകലവും അവർക്ക്‌ പൊതു​വാ​യി​രു​ന്നു.” എന്നിരു​ന്നാ​ലും, അത്‌ മുൻകൂ​ട്ടി​ക്കാ​ണാൻ കഴിയാ​തി​രുന്ന ചില സാഹച​ര്യ​ങ്ങൾ വരുത്തി​ക്കൂ​ട്ടിയ ചില താൽക്കാ​ലിക ക്രമീ​ക​രണം മാത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും മറിച്ച്‌ “ക്രിസ്‌തീയ” സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരു സ്ഥിരം സംവി​ധാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്നും ഒരു സൂക്ഷ്‌മ​പ​ഠനം വ്യക്തമാ​ക്കു​ന്നു. എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ അവർ ഭൗതി​ക​വ​സ്‌തു​ക്കൾ പങ്കിട്ടത്‌ സ്‌നേ​ഹ​പൂർവ്വ​മായ ഒരു മാർഗ്ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ ആയിരു​ന്നു; “മുട്ടു​ള്ളവൻ ആരും അവരിൽ ഉണ്ടായി​രു​ന്നില്ല.” അതെ, “ഓരോ​രു​ത്തന്‌ അവനവന്റെ ആവശ്യം​പോ​ലെ വിഭാ​ഗി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കും.”—പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 4:34, 35.

“ഗ്ലാസ്സ്‌ന​സ്‌തും പെരി​സ്‌​ത്രോ​യി​ക്ക​യും”

ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​ര​ത്തി​എൺപ​ത്തി​യൊൻപ​തി​ലെ തളർച്ച ബാധിച്ച മാസങ്ങൾ മുതൽ സോവ്യ​ററ്‌ യൂണി​യ​നും കിഴക്കൻ യൂറോ​പ്പി​ലെ അതിന്റെ കൂട്ടു കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ ഭരണകൂ​ട​ങ്ങ​ളും അന്ധാളി​പ്പി​ക്കുന്ന രാഷ്‌ട്രീ​യാ​ഘാ​തങ്ങൾ അനുഭ​വി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഗ്ലാസ്‌ന​സ്‌ത്‌ അഥവാ തുറന്ന സമീപ​ന​ത്തിന്‌ നന്ദി. ഈ മാററങ്ങൾ എല്ലാവ​രും വീക്ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. കിഴക്കൻ യൂറോ​പ്പു​കാർ ദൂരവ്യാ​പക പരിഷ്‌ക്കാ​ര​ങ്ങൾക്കാ​യി ആവശ്യം ഉന്നയി​ക്കു​ക​യും ഒരു പരിധി​വരെ അത്‌ അനുവ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു. കൂടുതൽ മനുഷ്യ​ത്വ​പ​ര​വും ദയാപു​ര​സ്സ​ര​വു​മായ ഒരു വ്യവസ്ഥി​തി​യു​ടെ ആവശ്യം കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ നേതാ​ക്കൻമാർ അംഗീ​ക​രി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഒരു പോളിഷ്‌ ധനതത്വ​ശാ​സ്‌ത്രജ്ഞൻ പറഞ്ഞതു​പോ​ലെ “വ്യത്യ​സ്‌ത​വും കൂടുതൽ പ്രകാ​ശി​ത​വും കാര്യ​ക്ഷ​മ​വു​മായ ഒരു രൂപത്തി​ലുള്ള സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരു പുനർജ്ജനന”ത്തിനായി അവർ ആഹ്വാനം മുഴക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഈ നേതാ​ക്കൻമാ​രിൽ പ്രമുഖൻ ഗോർബ​ച്ചേ​വാ​യി​രു​ന്നു. 1985-ൽ അധികാ​ര​ത്തിൽ എത്തിയ​തി​നു​ശേഷം പെരി​സ്‌​ത്രോ​യിക്ക (പുനർനിർമ്മാ​ണം) എന്ന ആശയം അദ്ദേഹം അവതരി​പ്പി​ച്ചു. ഇററലി​യി​ലെ ഒരു സന്ദർശ​ന​ത്തി​നി​ട​യിൽ 1990-കളിലെ വെല്ലു​വി​ളി​കളെ നേരി​ടു​വാൻ അത്യന്താ​പേ​ക്ഷി​തം എന്ന നിലയിൽ പെരി​സ്‌​ത്രോ​യി​ക്കയെ അദ്ദേഹം ന്യായീ​ക​രി​ച്ചു. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു: “പുരോ​ഗമന പരിഷ്‌ക്കാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പാതയിൽ പ്രവേ​ശി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നാൽ സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററ്‌ രാജ്യങ്ങൾ അതിന​പ്പു​റം ഭൂതകാ​ല​ത്തേക്ക്‌ ഒരു മടങ്ങി​പ്പോക്ക്‌ അസാദ്ധ്യ​മാ​യി​രി​ക്കുന്ന ഒരു രേഖ കടക്കു​ക​യാണ്‌. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പടിഞ്ഞാറ്‌ പലരും ചെയ്യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ഇത്‌ സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ ഒരു പതനമാ​ണെന്ന്‌ വാദി​ക്കു​ന്നത്‌ ശരിയല്ല. മറിച്ച്‌ ലോക​ത്തി​ലെ സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററ്‌ പ്രക്രിയ ബഹുരൂ​പ​ങ്ങ​ളിൽ ഒരു ഭാവി​വി​ക​സ​ന​ത്തി​ലേക്ക്‌ മുന്നേ​റു​മെ​ന്ന​താണ്‌ ഇതിന്റെ അർത്ഥം.”

അതിനാൽ കോള​മെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നായ ചാൾസ്‌ ക്രോ​താ​മർ 1989-ൽ നടത്തിയ നിർണ്ണ​യ​ത്തോട്‌ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ നേതാ​ക്കൻമാർ യോജി​ക്കു​വാൻ തയ്യാറല്ല. അദ്ദേഹം എഴുതി: “ചിരകാ​ല​മാ​യി പ്ലേറേറാ മുതലുള്ള രാഷ്‌ട്രീയ തത്വചി​ന്ത​കൻമാ​രു​ടെ മനസ്സു​കളെ അസ്വസ്ഥ​മാ​ക്കി​യി​രുന്ന—ഗവൺമെൻറി​ന്റെ ഏററവും നല്ല രൂപം ഏതാണ്‌?—എന്ന ചോദ്യ​ത്തിന്‌ ഉത്തരം ലഭിച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. എല്ലാത്തരം രാഷ്‌ട്രീയ വ്യവസ്ഥി​തി​ക​ളും പരീക്ഷി​ച്ചു​ക​ഴിഞ്ഞ ഏതാനും സഹസ്രാ​ബ്ദ​ങ്ങൾക്കു​ശേഷം സ്വത​ന്ത്ര​മായ, ഒന്നില​ധി​കം സ്ഥാനം വഹിക്കുന്ന മുതലാ​ളിത്ത ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തിൽ നാം തിരഞ്ഞു​വ​ന്ന​തിന്‌ ഉത്തരം കണ്ടെത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു എന്ന വ്യക്തമായ അറി​വോ​ടെ ഈ സഹസ്രാ​ബ്ദം നാം പര്യവ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.”

എന്നാലും ജർമ്മൻ വർത്തമാ​ന​പ്പ​ത്ര​മായ ഡീ സീററ്‌ പടിഞ്ഞാ​റൻ രീതി​യി​ലുള്ള ജനാധി​പ​ത്യം കാഴ്‌ച​വെ​ക്കുന്ന സങ്കടക​ര​മായ ചിത്ര​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ തുറന്നു സമ്മതി​ക്കു​ന്നു. അത്‌ “തൊഴി​ലി​ല്ലാ​യ്‌മ​യി​ലേ​ക്കും മദ്യത്തി​ന്റെ​യും മയക്കു​മ​രു​ന്നു​ക​ളു​ടെ​യും ദുരു​പ​യോ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കും വ്യഭി​ചാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കും സാമൂഹ്യ പ്രവർത്ത​നങ്ങൾ വെട്ടി​ച്ചു​രു​ക്കു​ന്ന​തി​ലേ​ക്കും നികു​തി​യി​ള​വു​ക​ളി​ലേ​ക്കും ബജററ്‌ കമ്മിയി​ലേ​ക്കും” ശ്രദ്ധ ക്ഷണിക്കു​ന്നു. ഇതിനു ശേഷം പത്രം ചോദി​ക്കു​ന്നു: “സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​നു​മേൽ എന്നേക്കും വിജയം​നേ​ടിയ മാതൃ​കാ​വ്യ​വ​സ്ഥി​തി യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ ഇതുത​ന്നെ​യാ​ണോ?”

ചില്ലു​മേ​ട​യി​ലി​രുന്ന്‌ കല്ലെറി​യ​രുത്‌ എന്ന്‌ ചിരപ​രി​ചി​ത​മായ ഒരു പഴഞ്ചൊ​ല്ലു പറയുന്നു. ഏതു രൂപത്തി​ലുള്ള അപൂർണ്ണ മനുഷ്യ​ഗ​വൺമെൻറിന്‌ മറെറാ​ന്നി​ന്റെ കുറവു​കളെ വിമർശി​ക്കാൻ കഴിയും? സമ്പൂർണ്ണ​മായ ഒരു മനുഷ്യ​ഗ​വൺമെൻറ്‌—ഒരു ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്രം—സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ലെന്ന്‌ വസ്‌തു​തകൾ കാണി​ക്കു​ന്നു. “നല്ല സ്ഥല”ത്തിനായി രാഷ്‌ട്രീയ തന്ത്രജ്ഞൻമാർ ഇപ്പോ​ഴും അന്വേ​ഷി​ക്കു​ക​യാണ്‌. അത്‌ ഇപ്പോ​ഴും കാണു​വാൻ “ഇല്ലാത്ത സ്ഥലം” ആയിരി​ക്കു​ന്നു. (g90 11/8)

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[21-ാം പേജിലെ ചതുരം]

സോഷ്യലിസ്‌ററ്‌, കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ സാങ്കേ​തി​ക​സം​ജ്ഞാ​ശാ​സ്‌ത്രം

ബോൾഷേവിക്കുകൾ⁄മെൻഷേവിക്കുകൾ: 1898-ൽ സ്ഥാപി​ത​മാ​കു​ക​യും 1903-ൽ രണ്ടു ഗ്രൂപ്പു​ക​ളാ​യി വിഭജി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌ത റഷ്യൻ സോഷ്യൽ ഡെമോ​ക്രാ​റ​റിക്‌ ലേബർ പാർട്ടി; “ഭൂരി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ലെ അംഗങ്ങൾ” എന്നക്ഷരാർത്ഥ​മുള്ള ലെനിന്റെ കീഴി​ലാ​യി​രുന്ന ബോൾഷേ​വി​ക്കു​കൾ സുശി​ക്ഷി​ത​രായ ചുരു​ക്കം​ചില വിപ്ലവ​കാ​രി​കളെ ഉൾക്കൊ​ള്ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു പാർട്ടി ചെറു​താ​യി നിലനിർത്താൻ അനുകൂ​ലി​ച്ചു; “ന്യൂന​പ​ക്ഷ​ത്തി​ലെ അംഗങ്ങൾ” എന്നക്ഷരാർത്ഥ​മുള്ള മെൻഷേ​വി​ക്കു​കൾ ജനാധി​പ​ത്യ​മാർഗ്ഗ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ വിപു​ല​മായ പാർട്ടി അംഗത്വ​ത്തെ അനുകൂ​ലി​ച്ചു.

ബോർഗിയോയിസി⁄പ്രൊലെട്ടേറിയററ്‌: പ്രൊ​ലെ​ട്ടേ​റി​യ​ററ്‌ (തൊഴി​ലാ​ളി വർഗ്ഗം) ബോർഗി​യോ​യി​സി​നെ (ഫാക്ടറി ഉടമകൾ ഉൾപ്പെ​ടെ​യുള്ള ഇടത്തര​ക്കാർ, ബൂർഷ്വാ​കൾ) അട്ടിമ​റി​ക്കു​മെ​ന്നും അവർ “തൊഴി​ലാ​ളി​വർഗ്ഗ സർവ്വാ​ധി​പ​ത്യം” സ്ഥാപി​ക്കു​മെ​ന്നും അങ്ങനെ ഒരു വർഗ്ഗര​ഹിത സമൂഹത്തെ ഉളവാ​ക്കു​മെ​ന്നും മാർക്‌സ്‌ പഠിപ്പി​ച്ചു.

കമിന്റേൺ: കമ്മ്യൂ​ണി​സത്തെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു 1919-ൽ ലെനിൻ നിലവിൽ കൊണ്ടു​വന്ന ഒരു സ്ഥാപന​മായ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററ്‌ ഇൻറർനാ​ഷ​ന​ലി​ന്റെ (അഥവാ തേർഡ്‌ ഇൻറർനാ​ഷ​ന​ലി​ന്റെ) ചുരു​ക്ക​പ്പേർ; അതു 1943-ൽ പിരി​ച്ചു​വി​ട​പ്പെട്ടു. അതു യൂറോ​പ്പി​ലെ അനേകം സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററു ഗ്രൂപ്പു​കൾക്കും സോഷ്യ​ലി​സ്‌ററു പാർട്ടി​ക​ളു​ടെ അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര പ്രതി​നി​ധി​സ​ഭ​യായ സെക്കൻറ്‌ ഇൻറർനാ​ഷ​ന​ലി​നും(1889-1919) ജൻമം നൽകിയ ഫസ്‌ററ്‌ ഇൻറർനാ​ഷ​ന​ലി​നെ(1864-76) പിന്തു​ടർന്നു.

കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററു മാനി​ഫെ​സ്‌റേറാ: യൂറോ​പ്പി​ലെ സോഷ്യ​ലി​സ്‌റ​റും കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌റ​റും പാർട്ടി​ക​ളു​ടെ അടിത്ത​റ​യാ​യി വളരെ നാൾ സേവിച്ച ശാസ്‌ത്രീയ സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തി​ന്റെ മുഖ്യ സിദ്ധാ​ന്ത​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ​റി​യുള്ള മാർക്‌സി​ന്റെ​യും ഇഞ്ചൽസി​ന്റെ​യും 1848-ലെ ഒരു പ്രസ്‌താ​വന.

യൂറോ​ക​മ്മ്യൂ​ണി​സം: പാശ്ചാത്യ യൂറോ​പ്പി​ലെ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌ററു പാർട്ടി​ക​ളു​ടെ കമ്മ്യൂ​ണി​സം; സോവി​യ​ററ്‌ നേതൃ​ത്വ​ത്തിൽ നിന്നും സ്വത​ന്ത്ര​വും സംയു​ക്ത​ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങ​ളിൽ സേവി​ക്കാൻ താല്‌പ​ര്യ​മു​ള്ള​തു​മാണ്‌. “തൊഴി​ലാ​ളി​വർഗ്ഗ സർവ്വാ​ധി​പ​ത്യം” മേലാൽ ആവശ്യ​മി​ല്ലെന്നു അതു വാദി​ക്കു​ന്നു.

ശാസ്‌ത്രീയ⁄ആദർശരാഷ്‌ട്രീയ സോഷ്യ​ലി​സം: ചരി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ​യും മുതലാ​ളി​ത്ത​ത്തി​ന്റെ​യും ശാസ്‌ത്രീ​യ​മായ ഒരു പരി​ശോ​ധ​ന​യിൽ അധിഷ്‌ഠി​ത​മാ​ണെന്നു സങ്കല്‌പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന തന്റെ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളെ​യും തന്റെ മുൻഗാ​മി​ക​ളു​ടെ ശുദ്ധമായ ആദർശ​രാ​ഷ്‌ട്രീയ സോഷ്യ​ലി​സ​ത്തെ​യും തിരി​ച്ച​റി​യി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മാർക്‌സ്‌ ഉപയോ​ഗിച്ച പദങ്ങൾ.