Kua Moui e Kupu ha Iehova
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi a Mataio
KO E tagata fakamua ke tohi e fakamauaga fiafia he moui mo e fekafekauaga ha Iesu ko Mataio—ne tata lahi a ia ki a Iesu Keriso mo e he taha vahā ko e tagata oko tukuhau. Ne tohi fakamua ai faka-Heperu mo e he magaaho fakamui ke he faka-Heleni, ko e Evagelia ha Mataio ne fakakatoatoa ai kavi ke he 41 V.N. ti fakamatutaki e tau Tohiaga Tapu Heperu mo e tau Tohiaga Tapu Heleni Kerisiano.
Ko e foliaga pauaki ne tohi ma e tau tagata Iutaia, ne fakatino he Evagelia fakaohooho mo e fai kakano lahi nei a Iesu ko e Mesia ne mavehe mai, ko e Tama he Atua. He onoono fakamakutu ke he fekau i loto ka fakamalolō e tua ha tautolu ke he Atua mooli, haana Tama, mo e tau maveheaga Haana.—Hepe. 4:12.
“KUA TATA MAI TUAI E KAUTU HE LAGI”
Ne fakamaama e Mataio e matakupu he Kautu mo e tau fakaakoaga a Iesu, pete ko e taute pihia kua kakano ke hiki mai he tohi fakapapale katoatoa ke he puhala matohiaga. Ma e fakatai, ko e Lauga he Mouga kua matutaki tuai he tohi, pete he talahau e Iesu kua lotoga tuai e fekafekauaga haana he taute.
He fekafekauaga ha Iesu i Kalilaia, ne taute e ia e tau mana, foaki e tau fakaakoaga gahua ke he tau aposetolo 12, fakafili e tau Farasaio, mo e talahau e tau fakataiaga he Kautu. Ti toka e ia a Kalilaia mo e fano “ke he kelekele Iutaia ke he fahi atu a Ioritana.” (Mata. 19:1) He puhalatū, ne tala age a Iesu ke he tau tutaki haana: ‘To o atu a tautolu ki Ierusalema, mo e ko e Tama he tagata to fakahala ke he mate, mo e ke he aho ke tolu aki to fakatu hake a ia.’—Mata. 20:18, 19.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
3:16—Ke he puhala fe “kua maihiua tuai e lagi” he magaaho ne papatiso a Iesu? Kua liga fakakite he mena nei kua liu manatu e Iesu e moui haana ke he lagi.
5:21, 22—Kua mua atu kia e kelea he fakakite e ita ke he fakafualoto? Ne hataki e Iesu ko e tagata ne fakafualoto he ita lahi ke he matakainaga haana kua taute e ia e agahala kelea ue atu. Pete ia, ko e fakakite e ita he talahau e kupu fakavihia kua mua atu e hagahagakelea, ti taute taha ke tū ki mua he fakafiliaga tokoluga ka e nakai ke he fakafiliaga he matakavi.
5:48—Maeke mooli kia ia tautolu ke ‘katoatoa e mahani mitaki, ke tuga ha tautolu a Matua ha ha he lagi kua katoatoa hana mahani mitaki’? E, he puhala pihia ni. Kua tutala a Iesu anei ke he matakupu he fakaalofa, ti tala age a ia ke he tau tagata fanogonogo ke fifitaki e Atua mo e ke mitaki katoatoa he fakaalofa ha lautolu. (Mata. 5:43-47) Fēfē? He fakalaulahi atu e fakaalofa ke he tau fī ha lautolu.
7:16—Ko e heigoa e “tau fua” kua fakamailoga e lotu mooli? Kua lahi atu e mena ne putoia he tau fua nei ke he mahani ha tautolu. Kua putoia foki e tau taofiaga ha tautolu—ko e tau fakaakoaga kua pipiki a tautolu ki ai.
10:34-38—Kua tukupau kia e fekau faka-Tohiaga Tapu ha ko e feveheveheaki fakamagafaoa? Nakai pihia. Ko e tau feveheveheaki ne tupu ha ko e tuaga ne taute he tau tagata nakai talitonu he magafaoa. Ne liga fifili a lautolu ke tiaki po ke totoko e faka-Kerisiano, he fakahoko e tau feveheveheaki he magafaoa.—Luka 12:51-53.
11:2-6—Kaeke ha kua logona e tali fiafia he Atua mo e kua fitā he iloa e Ioane ko Iesu e Mesia, ko e ha ne hūhū a ia, ko Iesu kia a ‘Ia Ka Haele Mai’? Ne liga hūhū e Ioane e mena nei ke maeke ke moua e vala tala fakatagata mai ia Iesu. Mua atu ai, ne manako a Ioane ke iloa po ke ‘leo ki a taha’ ka hau mo e malolō he Kautu mo e fakamooli e tau amaamanakiaga oti he tau Iutaia. Ne fakakite he tali a Iesu to nakai fai tagata ka mui mai.
19:28—Ko e heigoa ne hukui he “tau faoa a Isaraela ne hogofulu ma ua” ka fakafili? Ne nakai hukui he tau faoa 12 e Isaraela fakaagaaga. (Kala. 6:16; Fakakite. 7:4-8) Ko e tau aposetolo kua tutala a Iesu ki ai ka eke ai mo vala he Isaraela fakaagaaga, nakai ko e tau fakafili he tau tagata i ai. Ne taute e Iesu e ‘kotofaaga mo lautolu ma e kautu,’ mo e to eke a lautolu mo ‘tau ekepoa mo e tau patuiki ke he Atua.’ (Luka 22:28-30; Fakakite. 5:10) Ko lautolu he Isaraela fakaagaaga ka “fakafili e lalolagi.” (1 Kori. 6:2) Ti, ko e “tau faoa a Isaraela ne hogofulu ma ua” ka fakafili e lautolu he nofoa patuiki, kua hukui mooli e lalolagi he tau tagata i fafo he vahega patuiki mo e ekepoa, ne fakatino he tau magafaoa 12 he Aho he Fakafeiloaga.—Levitika veveheaga 16.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
4:1-10. Kua fakaako he fakamauaga nei ki a tautolu ko e mena moui mooli a Satani mo e nakai ko e aga he mahani kelea. Ne fakaaoga e ia e “manako lahi he tino, mo e manako lahi he tau mata, katoa mo e tau mena he mouiaga nai” ke kamatamata aki a tautolu. Ka ko e fakagahua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu to lagomatai a tautolu ke fakatumau ke tua fakamooli ke he Atua.—1 Ioa. 2:16.
5:1–7:29. Kia manamanatu ke he tau manako fakaagaaga haau. Kia nonofo mafola. Tiaki e tau manatu kelea. Fakatumau ke he kupu haau. Ka liogi, tuku fakamua e tau mena fakaagaaga ki mua he tau mena fakatino. Kia maukoloa ke he Atua. Kumi fakamua e Kautu mo e tututonu he Atua. Ua fakafili tagata. Kia taute e finagalo he Atua. Ko e tau fakaakoaga aoga ha ia kua putoia he Lauga he Mouga!
9:37, 38. Kua lata ia tautolu ke fakalagotatai mo e ole ha tautolu ke he Iki ke “fakafano mai e ia e falu ke gahua ke he tau saito hana ke helehele,” he fakalataha fakamakai ke he gahua taute tutaki.—Mata. 28:19, 20.
10:32, 33. Kia nakai matakutaku a tautolu ke vagahau hagaao ke he tua ha tautolu.
13:51, 52. He moua e maamaaga ke he tau kupu mooli he Kautu kua ha ha i ai foki e matagahua he fakaako e falu mo e talahau e tau mena uho nei ki a lautolu.
14:12, 13, 23. Ko e tau magaaho tokotaha kua latatonu ma e manamanatu hokulo ne kakano lahi.—Mare. 6:46; Luka 6:12.
17:20. Kua lata a tautolu ke moua e tua ke kautū mai he tau mena vihi lalahi ne fakatauhele e tupu fakaagaaga ha tautolu mo e ke fahia mai he tau mena uka. Kua nakai lata ia tautolu ke fakateaga ke atihake mo e fakamalolō e tua ha tautolu ki a Iehova mo e tau maveheaga haana.—Mare. 11:23; Luka 17:6.
18:1-4; 20:20-28. Ko e nakai mitaki katoatoa he tagata mo e feakiaga fakalotu kua peehi e tuaga ne taute e tau tutaki a Iesu ke tupetupe lahi mahaki hagaao ke he tuaga ne mua. Kua lata ke feaki e tautolu e mahani fakatokolalo he puipui a tautolu mai he tau hihiga agahala mo e fakatumau ke he onoonoaga tonu ke he tau kotofaaga mo e tau matagahua.
‘KUA TUKU ATU FOKI E TAMA HE TAGATA KIA FAKATAUTAU’
“Kua heke [a Iesu he] asini” he hau ki Ierusalema he Nisana 9, 33 V.N. (Mata. 21:5) He aho hake, ne hau a ia ke he faituga mo e fakameā ai. He Nisana 11, ne fakaako a ia he faituga, ti fakafili e tau tohikupu mo e tau Farasaio, ti foaki ke he tau tutaki haana e “fakamailoga he [haana] a ha ha hinei mo e fakaotiaga he fakatokaaga he tau mena nei.” (Mata. 24:3, NW) He aho hake, ne tala age a ia ki a lautolu: “Kua iloa e mutolu ka mole ua e aho, ti eke ai e paseka, kua tuku atu foki e Tama he tagata kia [“fakatautau,” NW].”—Mata. 26:1, 2.
Ko e Nisana 14. He mole e fakatū e Fakamanatuaga he mate haana hane hoko mai, ne afokau, tapaki, kamatamata, mo e tamate a Iesu. He aho ke tolu aki, ne liu fakatū hake a ia mai he mate. Ato hake a Iesu ke he lagi, ne poaki a ia ne fakaliu tū mai ke he tau tutaki haana: “Hanei, kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki.”—Mata. 28:19.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
22:3, 4, 9—Magaaho fe ne tala age e tau ogo ne tolu ke he galue he taonaga? Ko e ogo fakamua ke fakapotopoto e vahega he kitofaitaane ne fekau atu he magaaho ne kamata fakamatala a Iesu mo e tau tutaki haana he 29 V.N., ti matutaki atu ke hoko ke he 33 V.N. Ko e ogo ke uaaki ne kamata mai he magaaho ne liligi e agaaga tapu he Penetekoso 33 V.N. ke he 36 V.N. Kua ua e ogo ia ne tala age fakahako ke he tau Iutaia ni, tau tagata liliuina ke he faka-Iutaia, mo e tau Samaria. Ka ko e ogo ke toluaki ne tuku atu ke he tau tagata he puhalatū i fafo he maaga, ko e tau Tagata Motu Kehe ne nakai peritome, ne kamata he 36 V.N. mo e liliuina he takitaki kau Roma ko Konelio mo e matutaki ke hoko mai ke he vahā nei ha tautolu.
23:15—Ko e ha e tagata kua mafoki mai, po ke liliuina, he tau Farasaio ‘ne eke a ia mo tagata Kehena kua mua atu foki’ he tau Farasaio ia? Falu tagata ne mafoki mai ko e tau Farasaio ne liga ko e tau tagata agahala kelea muikau he magaaho fakamua. He liliuina ke he puhala fakakikili he tau Farasaio, ne mua atu e kelea ha lautolu, ti liga mua atu e fakakikili ke he tau faiaoga fakavihia ha lautolu. Ti, ko lautolu kua ‘eke mo tau tagata Kehena’ ne mua atu ka fakatatai ke he tau Farasaio Iutaia.
27:3-5—Ko e heigoa ne fakamomoko lahi aki a Iuta? Nakai fai fakakiteaga ko e momoko ha Iuta ko e fakatokihala mooli. He nakai kumi e fakamagaloaga he Atua, ne talahau e ia e mena kelea ne taute e ia ke he tau ekepoa ne mua mo e tau patu. He taute e “hala ke hoko atu ke he mate,” ne lata tuai ni a Iuta ke tupetupe he tau logonaaga agahala mo e fakaatukehe. (1 Ioa. 5:16) Ko e momoko haana kua tupu mai ha ko e tuaga nakai fai amaamanakiaga.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
21:28-31. He taute e finagalo faka-Atua kua aoga mooli ai ki a Iehova. Ma e fakatai, kua lata ia tautolu ke fakalataha fakamakai ke he fakamatala he Kautu mo e gahua taute tutaki.—Mata. 24:14; 28:19, 20.
22:37-39. Ko e hakotika ha ia he tau poakiaga ua ne fakaoti aki e manako he Atua ki a lautolu ne tapuaki ki a ia!
[Fakatino he lau 31]
Kua fakalataha fakamakai nakai a koe ke he gahua helehele?
[Credit Line]
© 2003 BiblePlaces.com
[Fakatino he lau 31]
Kua fakamaama e Mataio e matakupu he Kautu