Timapiko ta Ntchentche

Kodi n’chiyani chimathandiza kuti ntchentche izitha kusintha mosavuta kumene ikulowera komanso kuti izitha kudzitembenuza kwinaku ikuuluka? Kodi imatha bwanji kuulukabe bwinobwino ngakhale itakumana ndi mphepo yamphamvu? Chomwe chimathandiza kuti ntchentche izitha kuchita zimenezi ndi timapiko tiwiri tooneka ngati kachibonga tomwe timakhala kunsi kwa mapiko enieni.a

Taganizirani izi: Ntchentche ikamauluka, timapiko timeneti timasuntha mogwirizana ndi mmene mapiko a ntchentcheyo akukupizira. Komabe timasiyana pang’ono ndi kayendedwe ka mapiko enieniwo chifukwa mapikowo akakwera, timapikoti timatsika. Asayansi atulukira kuti timapikoti timagwira ntchito ngati kachipangizo kenakake kothandiza kudziwa malo amene ndege kapena galimoto ili.b

Buku lina linanena kuti: “Kaphiko kalikonse kakamakupiza kamakwera m’mwamba kenako n’kubwerera ngati mmene umachitira muvi wa [sikelo].” (Encyclopedia of Adaptations in the Natural World) Bukuli linafotokozanso kuti ntchentche ikatembenuzika pouluka, mwina mwadala kapena chifukwa chokankhidwa ndi mphepo, “timapikoti timapindika. Kenako timinyewa ta timapikoti timatumiza uthenga ku ubongo, zomwe zimathandiza ntchentcheyo kudziwa kuti ikhoza kugwa kapena kuomba chinachake.” N’chifukwa chake ntchentche zimakhala zochenjera komanso zovuta kuzigwira.

Akatswiri a zopangapanga akuona kuti pali zinthu zambiri zimene angapange potengera mmene timapiko timeneti timagwirira ntchito. Zinthu zimenezi ndi monga makina ogwira ntchito ngati anthu komanso zombo zoyenda m’mlengalenga. Wasayansi wina, dzina lake Rafal Zbikowski, ananena kuti: “N’zodabwitsa kuti kachilombo konyozeka ngati kameneka kakutiphunzitsa zinthu zambiri chonchi.”