Apabiskeg so Totoo nen Jehova ed Pananisia
“Saray kongregasyon so nantultuloy ya apabiskeg ed pananisia tan ondaak ed bilang ya inagew-agew.”—GAWA 16:5.
1. Panon so impangusar na Dios ed si apostol Pablo?
SI Jehova a Dios so angusar ed si Saulo na Tarsus bilang “sakey a pinilin baseha.” Bilang apostol Pablo, sikato so ‘akasagmak na dakel a kairapan.’ Balet ed panamegley na kimey to tan ed arum, say muyongan nen Jehova so manggagayaga na pankakasakey tan makapakelaw ya ilalaknab.—Gawa 9:15, 16.
2. Akin a makagungguna so pangonsidera ed Gawa 13:1–16:5?
2 Saray Hentiles so magmamaliw a Kristianos diad ondadaak a bilang, tan say importantin miting na mananguley ya ulop so tinmulong na baleg diad pangiyalibansa na pankakasakey ed limog na saray totoo na Dios tan mamabiskeg ed sikara diad pananisia. Makagunggunan tuloy so pangonsidera ed saraya tan saray arum nin agawgawa a nikurit ed Gawa 13:1-16:5, lapud saray Tasi nen Jehova natan so makakaeksperiensia na mipadparan ibubulaslas tan espiritual iran bendisyon. (Isaias 60:22) (Diad pribadan panaral ed saray artikulo ed Gawa diad sayan paway, isuhiri min basaen yoray balikas a manlapud libro a nipanengneng ed magket ya inkisulat.)
Kinmiwas Iray Misionero
3. Anton kimey so agawaan na “saray propetas tan managbangat” ed Antiokia?
3 Saray lalakin imbaki na kongregasyon ed Antiokia, Siria, so tinmulong ed saray mananisia a mamabiskeg ed pananisia. (13:1-5) Diad Antiokia et wadman iray “propetas tan managbangat” a Bernabe, Simon (Niger), Lucio na Cirene, Manaben, tan si Saulo na Tarsus. Insalaysay na saray propetas so Salita na Dios tan amasakbay na saray ebento, bang saray managbangat so angiter na bilin ed Kasulatan tan diad maridios a panagbilay. (1 Corinto 13:8; 14:4) Si Bernabe tan Saulo so akawat na nikadkaduman kimey. Impila ra si Marcos a kapinsan nen Bernabe, sikara so linma ed Cyprus. (Colosas 4:10) Nampulong ira ed sinagoga diad bukig a daongan ed Salamis, ingen anggapo so rekord a saray Judios so kinmiwas a maong. Lapud saraman so magenap ed materyal, anto so pankaukolan da ed Mesias?
4. Anto so agawa legan a saray misionero so nantultuloy a nampulong ed Cyprus?
4 Benindisyonan na Dios so arum a panagtasin kimey ed Cyprus. (13:6-12) Diad Papos, saray misionero so akabet ed Judion managsalamangka tan palson propetan Barjesus (Elimas). Sanen sinali ton amperen si Proconsul Sergio Paulo a manlapud idengel ed salita na Dios, si Saulo so apano na masanton espiritu tan kuanto: ‘O lakin napno na kapaklapan tan inkarelmeng, sikan anak na Diablo, sikan kabusol na amin a bengatlan matunong, agka ta ontundan manwetwet ed saray maptek a dalan nen Jehova?’ Diad saman, say mananusan lima na Dios so amulag ed si Elimas diad sakey a panaon, tan si Sergio Paulo so “nagmaliw a mananisia, unong a sikato so nikelawan ed bangat nen Jehova.”
5, 6. (a) Sanen si Pablo so nansalita diad sinagoga ed Pisidian Antiokia, anto so imbaga to nipaakar ed si Jesus? (b) Anto so epekto na paliwawa nen Pablo?
5 Manlapud Cyprus, say grupo so nansakay ya amaarap ed syudad na Perga diad Asia Minor. Insan si Pablo tan Bernabe so amabaybay diad saray daralanan ed palandey, nayarin ‘diad saray kapeligroan ed saray ilog tan tutulisan,’ a mamaarap ed Antiokia, Pisidia. (2 Corinto 11:25, 26) Diman et si Pablo so nansalita ed sinagoga. (13:13-41) Nirepaso to so impideneng na Dios ed Israel tan impabidbir to so ilalak nen David a si Jesus bilang Manangilaban. Anggaman saray Judion manuley so nankerew ed ipatey nen Jesus, say sipan ed saray atateng da so asumpal sanen sikato so pinaoli na Dios. (Salmo 2:7; 16:10; Isaias 55:3) Pinasakbayan nen Pablo iray dumerengel to ya agda mudmoraen so langkap na Dios ed kilalaban diad panamegley nen Kristo.—Habacuc 1:5, Septuagint.
6 Say paliwawa nen Pablo so anagyat na interes, a singa saray mapublikon paliwawa ya iiter na saray Tasi nen Jehova natan. (13:42-52) Diad tinmumbok a Sabaton et ngalngalin amin a syudad so nandaragup pian ondengel ed salita nen Jehova, tan saya so amano na imon ed saray Judios. Akin, dia labat ed sakey simba, saray misionero so mapatnag ya akakumberte na dakel iran Hentil nen saramay Judios ed legan na impanbilay da! Lapud saray Judios so makapadimlan anumlang ed si Pablo, panaon la na espiritual a liwawan onsinag ed anggan iner, tan nibaga ed sikara: ‘Lapud ipupulisay yo so salita na Dios tan agyo uukomen so inkasikayo a manepeg ed andi-anggaan a bilay, sikami so onarap ed saray nasyones.’—Isaias 49:6.
7. Panon so inkiwas nen Pablo tan Bernabe ed panamasegsegang?
7 Natan saray Hentiles so ginmapon nanliliket, tan amin na saramay manepeg ed andi-anggaan a bilay so nagmaliw a mananisia. Legan a say salita nen Jehova so nikakayat ed interon bansa, anggaman ontan, saray Judios so angisagyat ed saray respetadon bibii (nayarin diad pamilit ed saray asawa da odino arum) tan saray manunan lalaki pian pasegsegangen si Pablo tan Bernabe tan sunsunen ira ed paway na saray ketegan da. Ingen satan so ag-amatunda ed saray misioneros. Sikara so basta “angipagpag ed dabok na salisali ra a sumpad sikara” tan linma ed Iconium (modernon Konya), sakey a manunan syudad ed Romanon probinsya na Galacia. (Lucas 9:5; 10:11) Bueno, anto met so nipaakar ed saray babangatan ya atilak ed Pisidia Antiokia? Apabiskeg ed pananisia, sikara so “nantultuloy ya apano na gayaga tan masanton espiritu.” Saya so ontulong ed sikatayon makanengneng a say isusumpa so agnepeg a mangamper ed espiritual ya aligwas.
Mabiskeg ed Pananisia Anggaman ed Panamasegsegang”
8. Anto so agawa bilang resulta na maaligwas a panagtasi ed Iconium?
8 Si Pablo tan Bernabe a mismo so nansumpal a mabiskeg ed pananisia anggaman ed panamasegsegang. (14:1-7) Diad ebat ed impantasi ra diad sinagoga ed Iconium, dakel a Judios tan Griego so nagmaliw a mananisia. Sanen saray agmananisian Judios so anugsog ed saray Hentil ya onsumpad saray balon mananisia, saray duaran managkimey so nansalitan makmakpel diad pakauley na Dios, tan impanengneng to so abobon to diad impangiter to ed sikara na pakayarin manggawa na saray tanda. Saya so angapag ed managgulo, arum so wala ed dapag na saray Judios tan saray arum ed dapag na apostoles (saramay imbaki). Saray apostoles so aliwan payakot, ingen nen naamtaan so kanonotan a sikara so tupaken da na bato, sikaray sikakabat a tinmaynan a manpulong ed Licaonia, sakey a lugar ed Asia Minor diad abalaten a Galatia. Diad pagmaliw a makabat, sikatayo met so mabetbet a makapansiansian aktibo ed ministeryo angggaman ed panamasegsegang.—Mateo 10:23.
9, 10. (a) Panon so inkiwas na saray manaayam ed Listra diad impantambal ed sakey a piley? (b) Panon so inkiwas nen Pablo tan Bernabe ed Listra?
9 Say Licaonian syudad na Listra so tinmumbok ya akaawat na pantasi. (14:8-18) Diman et tinambal nen Pablo so lakin piley a nanlapud inkianak. Ag-amorian si Jehova so responsabli ed milagro, say ulop so kinmelyaw a maksil: “Saray dirios so nagmaliw a singa totoo tan linmasor ira ed sikatayo!” Legan a saya so nibabaga ed pansasalitan Licaonian, si Bernabe tan Pablo so agmikabat ed nagagawa. Lapud si Pablo so angipangulo ed pansasalita, saray totoo so angipasen ed sikato a si Hermes (say sankamaongan a mensahero na saray dirios) tan inisip dan si Bernabe et si Zeus, say manunan Griegon dios.
10 Say saserdote nen Zeus so angitarok ni ingen na saray bakan kalakian tan kulintas iran rosas pian mangiyapay na saray bagat ed si Pablo tan Bernabe. Nayarin mansasalita na kaslakan a natalosan a Griego o angusar na sakey a manangipatalos, saray bisita so tamtampol ya angipaliwawa a sikara met so totoon walaan na saray kaleteyan tan sikara so mangiyabawag na maong a balita ta pian saray totoo so ombeneg a manlapud “sarayan maapan bengabengatla” (andian na bilay iran dirios, o tanlintao) ed mabilay a Dios. (1 Arari 16:13; Salmo 115:3-9; 146:6) On, inabuloyan na Dios ed inmuna iray nasyones (balet aliwan saray Hebreos) a mankurang ed dili dan dalan, anggaman agto pinaulian so inkasikato a naandian na tasi ed kiwawala to tan kaabigan “diad impangiter to ed sikara na uran tan mabungan panaon a pinano toy kapusoan da ed inkagnap na tagano tan gayaga.’ (Salmo 147:8) Anggaman ed ontan a panagkatunongan, agtanto apegetan nen Bernabe tan Pablo so totoo diad pangibagat ed sikara. Ingen, saray misionero so ag-angawat na pandayew bilang dirios, nisay inusar da so ontan a pakauley diad pangiletneg na Inkakristiano ed saman a pasen. Maabig ya alimbawa, nagkalautla no sikatayo so onkiling a manpilalek na dayew ed saman so inabuloy nen Jehova ed sikatayo a gawaen ed serbisyo to!
11. Anto so naaralan tayo ed salitan: “Sikatayo so nepeg ya onloob ed panarian na Dios tekep na dakel a kairapan”?
11 Bigla, say panamasegsegang so nantuloy ed inkauges to. (14:19-28) Panon ya ontan? Atangguyor na saray Judios a nanlapud Pisidian Antiokia tan Iconium, si Pablo so tinupak na ulop tan sinunson da ed paway na syudad, ya inisip dan sikato la so inatey. (2 Corinto 11:24, 25) Ingen sanen sikato so niliktub na saray babangatan, sikato so tinmalindeg tan linmoob ed Listra ya agnaimano, nayarin diad sakbong na bilunget. Ontumbok ya agew, sikato tan si Bernabe so linma ed Derbe, a ditan et pigara so nagmaliw a babangatan. Diad indalaw lamet ed Listra, Iconium, tan Antiokia, saray misionero so amabiskeg ed saray babangatan, sikara so pinaseseg a mansiansia ed pananisia, tan kuan da: “Sikatayo so nepeg ya onloob ed panarian na Dios tekep na dakel a kairapan.” Bilang Kristianos, ilaloan tayo met a sagmaken iray kairapan tan agtayo ra sasalien a paliisan diad pangikumpromiso ed pananisia tayo. (2 Timoteo 3:12) Diad saman a panaon, saray mamatatken so aturo ed saray kongregasyon a nansulatan ed sulat nen Pablo ed saray taga Galacia.
12. Sanen anampot so inmunan misioneron impanbaroy nen Pablo, anto so ginawa na saray duaran misionero?
12 Binmeltang ed Pisidia, si Pablo tan Bernabe so nansalita ed salita diad Perga, sakey a prominentin syudad ed Pampilia. Kabekta, pinmawil ira ed Antiokia, Siria. Say inmunan impanbaroy nen Pablo so asumpal la, saray duaran misionero so angipakabat ed kongregasyon diad “saray dakel a bengatlan ginawa na Dios ed panamegley da, tan nilukasan to ed nasyones so puerta na pananisia.” Nausar so arum a panaon ed saray babangatan ed Antiokia, tan andi-duaruwan saya so amabiskeg a nagkalalo ed sikara diad pananisia. Saray idadalaw natan na saray manangasikason managbaroy so awalaan na miulibay ya espiritual ya epekto.
Asolbar So Sakey a Makanan Tepet
13. Pian say Inkakristiano so agnaapag ed Hebreo tan aliwan-Judion inkaapag, anto so kinaukolan?
13 Say inkapekder ed pananisia so mankaukolan na pankakasakey ed nonot. (1 Corinto 1:10) Pian say Inkakristiano so agnaapag ed Hebreo tan aliwan Judion inkaapag, kinaukolan na mananguley ya ulop so mandesidi no kasin saray Hentiles ya onkakamang ed organisasyon na Dios so nakaukolan a manumpal ed Mosaikon Ganggan tan nagalsiman. (15:1-5) Arum a lalakin nanlapud Judea so nanbaroy la ed Siriano Antiokia tan ginmapon nambabangat ed saray Hentiles a mananisia ya anggad sikara so agmanpagalsim, ag-ira nilaban. (Exodo 12:48) Sirin, si Pablo, Bernabe, tan arum ni so imbaki ed saray apostoles tan mamatatken ed Jerusalem. Anggan diman, saray mananisian nen inmuna et legalistikon impanisip a Pariseos so angipasoot a saray Hentil so manpagalsim tan sumpalen da so Ganggan.
14. (a) Anggaman agawa so impansasangsang ed samay kumperensya diad Jerusalem, anton maabig ya alimbawa so niletneg? (b) Anto so belas na impankatunongan nen Pedro ed saman ya okasyon?
14 Agawa so sakey a kumperensya pian seguroen so linawa na Dios. (15:6-11) On, agawa so sangsangan, ingen aggapoy balingaan a singa lalakin walaan na mabiskeg a kumbiksion et imbalikas da so inkasikara—sakey a maabig ya alimbawa ed saray mamatatken natan! Sinmabi panaon et inkuan nen Pedro: ‘Pinili na Dios a diad panamegley na sangik et saray Hentiles [a singa si Cornelio] so nepeg ya ondengel ed maong a balita tan manisia. Sikato so nantasi diad impangiter ed sikara na masanton espiritu tan anggapoy agawan pandudumaan ed baetan tayo tan ed sikara. [Gawa 10:44-47] Sirin akin a susuboken yo so Dios diad pangipaakseb na sakey a pako [sakey ya obligasyon a sumpalen so Ganggan] ed tenger da a sikatayo odino saray inmunan atateng tayo so makapangitepel? Sikatayo [Judios unong ed laman] so manmatalek a nilaban diad panamegley na agkanepegan a panangasi na Katawan a Jesus ed parehon dalan a singa saraman a totoo.’ Say impangawat na Dios ed saray ag-agalsiman a Hentil so angipanengneng a say panaggalsim tan pananumpal ed Ganggan so agkinaukolan ed kilalaban.—Galacia 5:1.
15. Antoran manunan punto so ginawa nen Santiago, tan anto so insuhiri ton isulat ed saray Hentil a Kristiano?
15 Say kongregasyon so nampareen sanen asumpal si Pedro, balet dakel ni so nibaga. (15:12-21) Imbaga nen Bernabe tan Pablo so nipaakar ed saray tandan ginawa na Dios ed panamegley da diad limog na saray Hentiles. Insan say tserman, si Santiago ya agi nen Jesus ed ina, so angikuan: ‘Si Simon [Hebreon ngaran nen Pedro] so angisalaysay no panoy impangiyarap na Dios na imano to ed saray nasyones pian mangala ed sikara na totoo a para ed ngaran to.’ Inturo nen Santiago a say nipasakbay a kipaalagey-lamet na “abung nen David” (kiletneg-lamet na inkaari ed linya nen David) so nasusumpal diad katitipon na saray babangatan nen Jesus (mananawir ed Panarian) a manlapud limog na saray Judios tan Hentiles. (Amos 9:11, 12, Septuagint; Roma 8:17) Lapud saya so ginagala na Dios, sikato so kaukolan ya awaten na saray babangatan. Insimbawa nen Santiago a sulatan iray Kristianon Hentiles ya onarawi ed (1) saray bengatlan dinutakan na talintao, (2) pilalawanan, tan (3) dala tan no anto so abitkel. Sarayan pananebel so walad saray sulat nen Moises a binasa ed saray sinagogas a kada agew na Sabaton.—Genesis 9:3, 4: 12:15-17; 35:2, 4.
16. Diad antoran taloran punto a say sulat na inmunan-siglon mananguley ya ulop so angiter na kiwanwan ya anggad sayan panaon?
16 Say mananguley ya ulop natan so angipawit na sulat ed saray Kristianon Hentiles diad Antiokia, Siria, tan Cilicia. (15:22-35) Say masanton espiritu tan saray managsulat na sulat so mankaukulan na iyarawi a manlapud saray bengatlan inyapay ed talintao; dala (naynay a kakanen na arum a totoo); saray bengatlan abitkel ya impaikik so dala ra (dakel a pagano so manmoria ed ontan a karne a singa mananam a tagano); tan pilalawanan (Griegon, por·neiʹa, mangipapatnag na marutak a relasyon ed sekso diad paway na Makasulatan a kasal). Diad ontan ya iyaarawi, sikara so onaligwas ed espiritual, a singa gagawaen na saray Tasi nen Jehova natan lapud sikara so manutumbok ed “sarayan nakakaukolan a bengatla.” Saray salitan “Maong a bunigas ed sika!” so mipadpara ed pangibagay “Manpatanir ak la,” tan agkaukolan ya ibagan sarayan kakaukolanen so manunan basta walaan na kipaakaran ed kabunigasan. Sanen say sulat so binasa ed Antiokia, say kongregasyon so nanliket ed panamaseseg ya intarya to. Diad saman a bekta, saray totoo na Dios ed Antiokia so apabiskeg met ed pananisia diad panamegley na makapaseseg iran salita nen Pablo, Silas, Bernabe, tan arum ni. Komon ta sikatayo met so mananap na dalan a mamaseseg tan mamabiskeg ed saray kapananisiaan.
Ginmapo so Komaduan Misioneron Panagbaroy
17. (a) Anton problema so linmmesa sanen niproponi so komaduan misioneron panagbaroy? (b) Panon so impangimaton nen Pablo tan Bernabe ed sangsangan da?
17 Linmesa so sakey a problema sanen say komaduan misioneron panagbaroy so improponi. (15:36-41) Insuhiri nen Pablo a sikato tan si Bernabe so manbisita lamet ed saray kongegasyon diad Cyprus tan Asia Minor. Si Bernabe so inmabobon ingen ta nilabay ton ipila si kapinsan ton Marcos. Ag-inmabobon si Pablo lapud si Marcos so anaynan ed sikara diad Pampilia. Diad saman agawa so “mabiskeg ya imbetag na sanok.” Balet nisay si Pablo odino si Bernabe so nananap na personal a kaalangonan diad panalin lanoren so arum a mamatatken odino say mananguley ya ulop diad pribadan kimey da. Agaylan maabig ya alimbawa!
18. Anto so nansumpalan ed impansian nen Pablo tan Bernabe, tan panon tayon nagunggunaan a manlapud sayan agawa?
18 Sayan sangsangan so sengegan na impansisian, anggaman ontan. Impila nen Bernabe si Marcos ed sikato diad Cyprus. Si Pablo, a tekep nen Silas a kaiba to, so “linma ed Siria tan Cilicia, a pinabiskeg daray kongregasyon.” Si Bernabe so nayarin naimpluensiaan na mabiskeg a bunknol na pamilya, ingen nepeg ton binidbir so inkapostol nen Pablo tan inkapili bilang “sakey a pinilin baseha.” (Gawa 9:15) Tan anto met ed sikatayo? Sayan agawa so kaukolan a managyat ed sikatayo a nepeg a bibdbiren so teokratikon autoridad tan mitulongan a nagnap ed “matoor tan makabat ya aripen”!—Mateo 24:45-47.
Aligwas ed Kareenan
19. Anto so alimbawa nen Timoteo a para ed saray kaplesan-agew a tobonbalo?
19 Sayan impansasangsang so ag-inabuloyan a mangapekta ed kareenan na kongregasyon. Saray totoo na Dios so nantultuloy ya apabiskeg ed pananisia. (16:1-5) Si Pablo tan Silas so linma ed Derbe tan Listra. Diman manaayam si Timoteo, sakey ya anak na Judion mananisian si Eunice tan agmananisian Griegon masiken to. Si Timoteo so ugaw ni, ta anggan 18 o 20 taon ed saginonor, siansian nibaga ed sikato: “Anggapo komon so manleglemew ed kaugawan mo.” (1 Timoteo 4:12) Lapud sikato so “walaan na maabig a pakatongtongan na saray agagi ed Listra tan [ngalngali 18 milyas [29 km] so arawi to ed] Iconium,” sikato so kabkabat a maong ed ministeryo to tan maridios iran kalidad to. Saray Kristianon tobonbalo natan so nepeg a mananap ed tulong nen Jehova diad pamaalagey na mipadparan reputasyon. Ginalsiman nen Pablo si Timoteo lapud sikara so onla ed saray kaabungan tan sinagoga na saray Judios a mikabat a say ama nen Timoteo et sakey a Hentil, tan agnilabay na apostol so antokaman a manebel diad pakaasingger ed saray Judion lalaki tan bibii a mankaukolan a mangamta nipaakar ed Mesias. Agsusumlangen iray prinsipios na Bibla, saray Tasi nen Jehova natan met so manggagawa na anggaay nayarian da a say maong a balita so awaten na amin a nengneng na totoo.—1 Corinto 9:19-23.
20. Say pananumbok ed sulat na inmunan-siglon mananguley ya ulop so angiter na anton epekto, tan panon so isipen yon pakaapekta na saya ed sikatayo?
20 Kaiba si Timoteo bilang katambayan, si Pablo tan Silas so angitulor ed saray babangatan diad pananumpal ed saray geter na mananguley ya ulop. Tan anto so resulta? Mapatnag a tutukoyen so Siria, Cilicia, tan Galacia, insulat nen Lucas: “Saray kongregasyon so nantultuloy ya apabiskeg ed pananisia tan dinmaak ed bilang ya inagew-agew.” On, say itutulok ed sulat na mananguley ya ulop so nanresulta ed pankakasakey tan espiritual ya aligwas. Agaylan maabig ya alimbawa ed maatap a panaon tayo, sano saray totoo nen Jehova so kaukolan a mansiansian mankakasakey tan mabiskeg ed pananisia!
Panon So Iyebat Yo?
◻ Panon so inkiwas nen Pablo tan Bernabe ed panamasegsegang?
◻ Anto so naaralan tayo a manlapud salitan: “Sikatayo so nepeg ya onloob ed panarian na Dios tekep na dakel a kairapan”?
◻ Anton konseho so naagwat tayo a manlapud saray taloran punto ed sulat ya impawit na inmunan-siglon mananguley ya ulop?
◻ Panon a saray sengegan ya amabiskeg ed saray Tasi nen Jehova nen inmunan-siglo so onaplika natan?