Kasin Nanengneng Itayo na Inaatey?

PINATEY na sakey a bii so asawa to. Pitoy taon ed saginonor et sikato so ataktakot lapud sakey a kugip a sisiaen ton sakey a tanda na sanok na inatey ya asawa to. Pian pareenen so “espiritu” to, imbaki to so anak ton marikit pian mangikalbo na iyaatang ya iinumen ed lubok to.

Ag-amta na marikit no panon so pitongtong to ed espiritu na ama to, ta say iyaatang et nanlapud ina ton amatey ed ama to. Manlapud panaamotan, maniimano so yogtan ton laki. Inmasingger, tan sikaran sanagi so angiyatang na sakey a pikakasi ed ama ra a patulongan ed pangibawi ed impamatey ed sikato.

Sayan eksena et nanlapud The Libation Bearers, sakey a Griegon draman nisulat a masulok a 2,400 a taon lay apalabas. Diad pigaran parti ed mundo, nagkalautla ed Africa, saratan a mipadparan bagat ed angiponponan so niyaatang angga ni’d natan.

Alimbawa, kunsideraen pa so eksperiensia nen Ibe, a manaayam ed Nigeria. Lapud inateyan na taloran ilalak, inasinggeran to so tradisyonal ya albolaryo, ya angibaga ed si Ibe a walaray sengegan na ipapatey​—say inatey lan ama nen Ibe so onsasanok lapud say ponpon to so agginawa ed dugan paraan.

Diad panumbok ed simbawa na albolaryo, imbagat nen Ibe so sakey a kanding tan inyatang so gin tan alak ed pantyon na ama to. Tinawag to so espiritu na ama to, kinmerew na panamerdona, imbalikas so panangaro to, tan kinmerew na sakey a bendisyon.

Naseseguro nen Ibe a sikatoy nanenengneng tan narerengel na ama to. Agto sisiaen a say ama to so andiay-bilay noagta diad ipapatey et sikato so “inmalis” manlapud nanengneng a mundo ed agnanengneng a mundo. Sisiaen nen Ibe a say ama to so inmalis manlapud mundo na laman tan dala ed mundo na saray espiritu, say pasen na saray inmunan atateng.

Onia so ikakatunongan nen Ibe: ‘Anggaman andi la si Ama ed sayan mundo, nanononotan toak ni tan interesado ed pankaabigan ko. Tan lapud sikato la natan so sakey ya espiritun walaay nipaatagey a pakayari, sikatoy walad magmaong a kipapasen pian tulongan toak nen say sikato so sakey a too ed dalin. Sakey ni, sikato so direktan makaasingger ed Dios nisesengeg ed siak ta say Dios et sakey met ya espiritu. Anganko ta si Tatay et onsasanok ni anggad natan, balet no panengnengan ko na suston respeto, siak so perdonaen tan bendisyonan to.’

Diad Africa, say sisisiaen a saray inatey et nanengneng daray totoo ed dalin tan mangiimpluensya ed saray bilay da so kasmak ed limog na saramay mangaagamil na tradisyonal ya Aprikanon relihyon. Mapatnag met iya ed saramay mankuan a Kristianos. Alimbawa, kayari impankasal na sakey a bii ed simbaan, gendagendat so iyakar to ed ayaman na atateng to pian awaten so tradisyonal a bendisyon. Ditan et mikasi ed inmunan atateng, tan sakey ya iyaapay ya iinumen so ikakalbo parad sikara. Sisiaen na dakel a totoo a say isaew a panggawa’d saya so mangitarok na risgo ed panamaley.

Iisipen a seseguroen na inmunan atateng, odino espiritu ra, so kilegyas tan iyaaligwas na pamilya ra ed dalin. Unong ed sayan panmoria, sikaray makapanyarin kaalyado, a makapangitarok na maong a panagani, mangasikaso na bunigas, tan manalimbeng ed totoo manlapud pakasakitan. Sikaray mamegley nisesengeg ed too. Balet, no nibaliwala odino naopendi, sikaray mangitarok na desyang​—sakit, kairapan, anggan ipapatey ni ingen. Kanian, diad panamegley na bagat tan ritual, panbabanikelan na totoon pansiansiaen so maabig a siglaotan da ed saray inatey.

Kasin sisiaen mo a saray inatey so walaan na baleg ya impluensya ed saray mabilay? Asalim ta la so tinmalindeg ed arap na pantyon na inad-arom tan aromog moy inkasikan mangibabalikas na pigaran salita, agla pigan narengel to ka? Bueno, balanglan nanenengneng tan narerengel itayo na saray inatey odino andi, so mandependi no anto so nagawa ed patey. Surien tayo pa no antoy ibabaga na Biblia nipaakar ed sayan importantin tema.