Waswe, Kastom Biliv Kontrolem Laef Bilong Iu?
OLKETA kastom biliv stap evriwea long world. Samfala taem pipol tinghae long hem olsem part long samting bilong bifor kam. Or pipol maet ting long hem olsem samting for mekem laef interesting nomoa. Long olketa big kantri, staka pipol no ting long kastom biliv olsem serious samting. Long olketa narafala ples—olsem example long Africa—kastom biliv savve barava affectim laef bilong pipol.
Planti wei bilong pipol long Africa start kam from olketa kastom biliv. Olketa movie, radio program, and buk wea olketa wakem long Africa evritaem mekhae long kastom biliv and olketa subject wea hard for minim klia olsem magic, wei for worshipim olketa laen dadi, and olketa samting wea garem magic paoa. Why nao kastom biliv barava affectim pipol, and wea nao olketa kastom biliv kam from?
Wanem Nao Botom Bilong Kastom Biliv?
Planti kastom biliv start kam from wei for fraetem spirit bilong olketa wea dae finis, or eni spirit. Olketa minim samting wea happen olsem hem showimaot wei wea olketa spirit hia trae for talem wanfala warning, toktok for mekem man fraet, or wanfala blessing.
Olketa kastom biliv barava join witim healing and medicine. For planti pipol long olketa poor kantri, medicine distaem hem barava kost tumas and evritaem hard for kasem. Dastawe, planti pipol depend long kastom, spiritism, and olketa kastom biliv for healim sik bilong olketa or for protectim olketa from sik. And tu, olketa feel moa relax for deal witim olketa kastom doctor wea savve gud long kastom and languis bilong olketa winim wanfala medical doctor. Long wei olsem nao kastom biliv hem go ahed strong.
Kastom biliv sei sik and accident hem no samting wea happen nomoa, bat hem samting wea olketa spirit nao kosim. Olketa kastom doctor maet sei wanfala laen dadi wea dae finis hem no hapi long samting. Or pipol wea tok witim olketa spirit maet sei samwan hem iusim nara kastom doctor for cursim man wea safa, dastawe datfala sik or accident hem kamap.
Olketa kastom biliv no semsem evriwea long world, and haomas pipol bilivim hem depend long kastom and living bilong wanfala ples. Bat main biliv hem wei wea man need for mek peace witim samwan or samting from spirit world.
Danger Samting or Nomoa?
Long planti famili, wei wea tufala twin born hem wanfala barava hapi samting. Bat, long olketa wea garem kastom biliv, olketa maet tingim olsem wanfala saen. Long samfala area bilong West Africa, planti pipol tingim diswan olsem olketa god nao born, and olketa worshipim tufala twin hia. Sapos wanfala or tufala twin evriwan dae, olketa savve mekem olketa smol karving bilong tufala twin, and datfala famili mas offerim kaikai long olketa idol hia. Long olketa nara ples, pipol ting long wei for bornim tufala twin olsem wanfala curse, so samfala parents bae killim dae wanfala long tufala. Why nao olsem? Olketa biliv sapos tufala evriwan laef, wanday tufala bae killim dae parents bilong tufala.
Olketa example olsem diswan showimaot hao nomata samfala kastom biliv maet luk olsem hem interesting and no spoelem man, olketa narawan barava danger—savve killim dae man. Witim nogud mining, wanfala samting wea no savve spoelem man savve change for kamap wanfala danger samting.
Tru nao, long really wei, kastom biliv hem wankaen religion. Taem iu ting raonem olketa danger samting bilong kastom biliv, hem fitim for iu ask olsem: Hu nao kasem gud samting from wei for duim kastom biliv?
Botom Bilong Kastom Biliv
Nomata olketa pruv showimaot Satan stap, samfala pipol distaem laek for denyim wei wea Satan or olketa nogud spirit stap. Bat long taem bilong war, wei for no acceptim hao wanfala danger enemy stap savve lead go long trabol nomoa. Hem olsem tu witim olketa spirit creature wea hae winim olketa man, from aposol Paul hem raet olsem: “Iumi garem wanfala faet . . . againstim olketa wicked spirit.”—Ephesians 6:12.
Nomata iumi no savve lukim olketa nogud spirit creature, olketa stap. Bible storyim hao wanfala spirit wea man no savve lukim hem iusim wanfala snek for story long firstfala woman, Eve, and leadim hem for againstim God. (Genesis 3:1-5) Bible showimaot klia disfala spirit hem “datfala firstfala snek, datwan wea olketa kolem Devil and Satan, wea hem giamanim olketa man long earth.” (Revelation 12:9) Datfala man, Satan, hem win for switim olketa nara angel for no obey. (Jude 6) Olketa wicked angel hia kamap olketa demon, olketa enemy bilong God.
Jesus raosem aot olketa demon from pipol, and olketa disaepol bilong hem tu duim sem samting. (Mark 1:34; Acts 16:18) Olketa spirit hia no olketa laen dadi wea dae finis, from olketa wea dae “nating savve long eni samting.” (Ecclesiastes 9:5) Bat, hem olketa angel wea bighed wea Satan giamanim olketa. No ting smol long wei for stap anda long paoa bilong olketa, from olketa laek for kaikaim man, olsem leader bilong olketa, Satan. (1 Peter 5:8) Goal bilong olketa hem for tanem iumi awe from only hope for olketa man—Kingdom bilong God.
Bible showimaot wanfala long olketa wei wea Satan and olketa demon bilong hem iusim: “Satan go ahed for changem hemseleva for kamap wanfala angel bilong laet.” (2 Corinthians 11:14) Satan hem laek for giamanim iumi for bilivim hao hem savve givim iumi wanfala laef wea moabeta. Hem nao why luk olsem samfala samting bilong olketa wicked spirit savve helpem man for lelebet taem. Bat olketa no savve helpem man for olowe. (2 Peter 2:4) Olketa no savve givim laef olowe long eniwan and klosap nao olketa bae finis evribit. (Romans 16:20) Creator bilong iumi nomoa savve givim laef olowe and trufala hapi and hem nao best wan for protectim iumi againstim paoa bilong olketa wicked spirit.—James 4:7.
God tok strong againstim wei for lukaotem help thru long wei for duim spiritism. (Deuteronomy 18:10-12; 2 Kings 21:6) Datwan hem wei for kaban witim enemy, wei for saedem olketa wea againstim God! Wei for lukluk for saen long star, askem wanfala kastom doctor, or wei for join insaed eni kastom biliv hem minim wei for letem wicked spirit kontrolem olketa disison wea iu mekem long laef bilong iu. Hem olsem iu joinim olketa long wei for go againstim God.
Protection From Nogud Spirit—Waswe, Iumi Savve Kasem?
Ade,a wanfala man wea stap long Niger, hem studyim Bible witim wanfala Jehovah’s Witness wea duim full-taem preaching. Ade explainim why hem garem wanfala idol for protectim hem long stoa bilong hem: “Staka enemy stap.” Bible teacher bilong Ade showim hem hao Jehovah nomoa man fit for trustim for kasem trufala protection. Hem readim Psalm 34:7 long Ade, wea sei: “Angel bilong Jehovah stap raonem olketa wea fraet long hem, and hem sevem olketa.” Then Ade hem sei: “Sapos Jehovah savve really protectim mi, then mi bae aotem disfala idol.” Distaem, samting olsem 20 year bihaen, hem serve olsem wanfala elder and full-taem minister. No eniwan long olketa enemy bilong hem spoelem hem.
Bible showimaot hao taem and olketa samting wea man no expectim savve kasem iumi evriwan, nomata iumi man bilong kastom biliv or nomoa. (Ecclesiastes 9:11) Bat Jehovah nating testim iumi witim olketa nogud samting. (James 1:13) Dae and wei for no perfect hem kam from sin wea iumi kasem from Adam. (Romans 5:12) From diswan, evriwan savve kasem sik long enitaem and mekem mistek wea savve lead go long trabol. Dastawe, hem rong for tingse evri sik or problem long laef hem kam from olketa wicked spirit. Olketa biliv olsem savve testim iumi for mekem olketa spirit hapi long samfala wei.b Taem iumi sik, iumi shud lukaotem proper medical help, no advaes from “man for tok laea and father bilong laea fasin,” Devil Satan. (John 8:44) Olketa report showimaot hao pipol wea stap long olketa kantri wea kastom biliv hem big tumas nating garem laef wea moa long or moabeta winim pipol long olketa nara kantri. So hem klia hao olketa kastom biliv no mekem man for garem gudfala health.
God hem garem moa paoa winim eni wicked spirit, and Hem laekem iumi for garem gud living. “Eye bilong Jehovah hem lukluk long olketa raeteous wan, and ear bilong hem lisin long prea bilong olketa.” (1 Peter 3:12) Prea long hem for protection and wisdom. (Proverbs 15:29; 18:10) Waka hard for minim Holy Word bilong hem, Bible. Stretfala savve abaotem Bible hem best protection wea iumi savve garem. Hem bae helpem iumi for luksavve why nao olketa nogud samting happen and hao for kasem favor bilong Olmaeti God.
Olketa Gud Samting Bilong Savve Bilong God
Stretfala savve abaotem Jehovah and olketa purpose bilong hem—wea opposite long wei for no savve and kastom biliv—hem key for kasem trufala protection. Diswan showaot long samting wea happen long Jean, wanfala man from Benin. Famili bilong Jean barava strong long olketa kastom biliv. For fitim olketa kastom biliv bilong datfala tribe, woman wea just bornem wanfala son mas stap insaed wanfala smol leaf haos for naenfala day. Sapos hem bornem wanfala dota, hem bae stap insaed datfala haos for sevenfala day.
Long 1975, waef bilong Jean hem bornem wanfala naesfala baby boy, wea olketa nemem Marc. From savve bilong olketa wea kam from Bible, Jean and waef bilong hem no want for join insaed samting bilong olketa wicked spirit. Bat, waswe, tufala bae givap from tufala fraet and kasem hevi for followim kastom biliv and mekem mami hia for stap insaed datfala smol leaf haos? Nomoa—olketa rejectim disfala kastom biliv bilong disfala tribe.—Romans 6:16; 2 Corinthians 6:14, 15.
Waswe, eni samting spoelem famili bilong Jean? Planti year go pas finis, and distaem Marc hem serve olsem wanfala ministerial servant long kongregeson bilong Olketa Jehovah’s Witness long there. Full famili hapi hao olketa no letem kastom biliv affectim laef bilong olketa and for spoelem spiritual saed bilong olketa.—1 Corinthians 10:21, 22.
Olketa trufala Christian mas aotem from laef bilong olketa wei for duim kastom biliv wea followim darkness and acceptim spiritual laet wea Creator, Jehovah, and Son bilong hem, Jesus Christ, givim. Long datfala wei olketa savve enjoyim trufala peace long mind wea kam from wei for savve hao olketa duim stretfala samting long eye bilong God.—John 8:32.
[Olketa Footnote]
a Mifala changem olketa nem.
b Lukim datfala article “Waswe, Devil Nao Mekem Iumi Sik?” long September 1, 1999, Wastaoa.
[Box/Piksa long page 5]
Samfala Main Kastom Biliv Raonem World
• For standimap stik for kaikai insaed wanfala bowl bilong rice hem saen bilong dae
• For lukim wanfala owl long daylaet savve mekem man bad luck
• Taem fire bilong wanfala kandol hem dae long taem bilong wanfala ceremony hem minim olketa nogud spirit stap klosap
• For dropim wanfala ambrela long floor hem minim samwan bae killim dae narawan insaed datfala haos
• For putim wanfala hat antap bed savve mekem man bad luck
• Saond bilong olketa bell savve raosem aot olketa demon
• For blowim aot evri kandol long wanfala birthday cake long first trae bae mekem samting wea man laekem kamap tru
• Wanfala brum wea stap againstim wanfala bed mekem olketa nogud spirit insaed datfala brum for mekem magic spoelem datfala bed
• Wanfala blak puskat wea katkros front long iu hem minim bad luck
• For dropim wanfala fork hem minim wanfala man bae kam for visit
• Wanfala piksa bilong olketa elephant savve mekem man lucky sapos hem feisim door
• Wanfala shoe bilong horse antap long door savve mekem man lucky
• Ivy plant wea grow long haos givim protection againstim nogud samting
• Hem bad luck for wakabaot andanit ladder
• For brekem wanfala mirror minim man bae bad luck for sevenfala year
• For spillim pepper hem minim iu bae raoa witim best fren bilong iu
• For spillim salt savve mekem man bad luck sapos hem no torowem lelebet ovarem left shoulder
• For leavim wanfala rocking chair hem mumuv taem hem emti savve kolem kam olketa demon for sidaon long hem
• For leavim olketa shoe tan daon savve kosim bad luck
• Taem samwan hem dae, olketa window mas open mekem soul go aot from datfala haos
[Box long page 6]
Kamap Free From Paoa Bilong Kastom Biliv
Olketa Jehovah’s Witness preach long wanfala area long South Africa. Taem wanfala door open bihaen olketa Witness noknok, olketa meetim wanfala woman wea werem full kaleko bilong Sangoma (kastom doctor). Olketa want for go from hem, bat woman hia strong for talem olketa for talemaot message bilong olketa. Wanfala long olketa Witness hia readim Deuteronomy 18:10-12 for showim hem wanem nao tingting bilong God abaotem wei for duim spiritism. Datfala kastom doctor acceptim message hia and agree for studyim Bible. Hem sei sapos hem pruvim from study bilong hem long Bible hao wei for waka olsem wanfala Sangoma hem againstim will bilong Jehovah, hem bae stop.
Bihaen hem studyim chapter 10 bilong datfala buk You Savvy Stop All-the-way long Paradise long Earth witim Bible, hem bonem evri samting bilong hem wea join witim magic and start for attendim olketa meeting long Kingdom Hall. And tu, hem stretem marit bilong hem, nomata hem separate from hasband bilong hem for 17 year. Distaem, tufala evriwan Witness bilong Jehovah wea dedicate and baptaes.
[Piksa long page 6]
Wanfala “Sangoma” torowem olketa bon for savve wanem nao kosim problem bilong wanfala sikman
[Olketa Piksa long page 7]
Stretfala savve abaotem God bringim trufala protection and hapi