“Rapahki Ahmw Peren Rehn Siohwa”
“Rapahki ahmw peren rehn Siohwa, oh e ahpw pahn ketikihong uhk dahme ke keieu inengieng.”—MELKAHKA 37:4, NW.
1, 2. Ihs me Utupen peren mehlel, oh iaduwen Nanmwarki Depit kawehwehda ire mehlel wet?
“MEID pai me kin nsenohki duwen ahr anahn ni pali ngehn akan, . . . meid pai me kin kasalehda mahk kalahngan, . . . meid pai me nan kapehd opampap.” Kawehwehpen irairen aramas peren kan me kin kileledi wasaht iangahki kawehwe weneu, kin wia tepin padahk ndand ieu me Sises ketin wia pohn dohlo, sounnting en Rongamwahu, Madiu me ntingihdier. (Madiu 5:3-11) Mahsen en Sises kin kamehlelehiong kitail me kitail kak ahnekihla peren.
2 Nanmwarki Depit ni mwehin mehn Israel en kawa wiahda koul sarawi ehu, me kin kawehwehda duwen Utupen peren mehlel, iei Siohwa. Depit mahsanih, “Rapahki omw peren rehn Siohwa, oh E ahpw pahn ketikihong uhk dahme ke keieu inengieng.” (Melkahka 37:4, NW) Ahpw, dahme pahn kak kahrehong atail kin esehla Siohwa oh sapwellime irair akan wiahki mehkot “kaperen”? Iaduwen ni ahmw pahn medemedewe duwen dahme E ketin wia oh pahn wia pwen kapwaiada sapwellime inou kin kihong uhk koapworopwor en alehdi “dahme ke keieu inengieng”? Ni ahmw pahn wadek oh medemedewe kanahieng Melkahka 37:1-11, ke pahn diar pasapengpen peidek wet.
“Ke Dehr Pil Peirin”
3, 4. Mehnia kaweid Depit kin kihda nan pwuhken Melkahka 37:1, oh dahme kahrehda e konehng kitail en kapwaiada kaweid wet ni ahnsouwet?
3 Kitail kin mih nan “ahnsou apwal akan,” oh sampah wet kin wia susuwedla. Kitail kin kilang kokohp en wahnpoaron Pohl pweida: “Aramas suwed oh me likamw akan pahn nantihweite sang ni me suwed ong ni me suwedsang, oh re pahn pitipitihete meteikan, oh pein irail pahn pitida.” (2 Timoty 3:1, 13) Ia uwen mengei en mweidong pweidahn aramas suwed akan en kerempwa kitail! Mehpwukat koaros pahn kakete wia mehn kerempwa ehu ong kitail, oh kahrehong kitail en sohlahr nohn nsenohki atail kehl ni pali ngehn. Kilang tepin mahsen kan en nan Melkahka 37, oh mahsen pwukat kin kalekehkin kitail duwen keper ehu me kitail pahn kak lelong: “Ke dehr pwunodki aramas suwed akan; ke dehr pil peirinki paien irail me kin wiahda me sapwung.”
4 Rahn koaros, nuhs kan en sampah wet kin katoutowih kitailla nuhs tohto duwen kopwung sapwung kan. Soun pisnis mwersuwed kan kin pitihidi aramas teikan oh irail sohte ale kalokepen arail kin pirap. Aramas suwed akan kin pil isanekihla en pitihidi aramas akan me mengei en pitihidi. Sounkamaramas akan kin rukila de sohte ale kalokepen diparail akan. Karasepen kopwung sapwung pwukat kin kak kahrehong kitail en lingeringerada oh kawehla atail onopek. Mwomwen pweidahn aramas suwed akan pahn kak kahrehong kitail en peirinki ahr kin pweida. Ahpw atail kin nsensuwedki ahr wiewia kan pahn kakete kamwahuwiahla irairo? Atail kin peirinki paien aramas suwed akan pahn kak kawekila dahme pahn wiawiong irail? Sohte kak! Sohte kahrepe kitail en “lingeringerda.” Dahme kahrehda?
5. Dahme kahrehda aramas suwed akan kin rasehng dihp?
5 Soun melkahkao sapengki peidek wet: “Re pahn mwadang sohrala duwehte dihpw me mengila; re pahn mehla rasehng kisin tuhke me kin mengidi.” (Melkahka 37:2) Dihpw kapw mwein kin mwomwen lingan, ahpw re pahn mwadang mengila. Duwehte aramas suwed akan. Ahr kin pweida sohte pahn wiawi kohkohlahte. Ni ahnsou re pahn mehla, ahr pai kan sohte pahn kak sewese irail. Aramas koaros pahn ale kopwungpwung ehu rahn. Pohl ntingihdi, “pweinen dihp iei mehla.” (Rom 6:23) Aramas suwed akan oh aramas sapwung kan pahn alehdi “pweinen” ahr wiewia suwed kan. Soangen mour wet sohte katepe!—Melkahka 37:35, 36; 49:16, 17.
6. Mehn kasukuhl dahieu kitail kak sukuhliki sang Melkahka 37:1, 2?
6 Eri, kitail pahn mweidong paien aramas suwed akan en kansensuwedih kitail? Mehn kasukuhl sang iretikitik ehu oh riau en Melkahka 37: Dehr mweidong ahr pai kan en kahrehong uhk en kesehla omw pilipil en papah Siohwa. Ahpw, nantihong medemedewe duwen paien pali ngehn akan oh mehn akadei kan.—Lepin Padahk 23:17.
“Likih Siohwa oh Wiahda Tiahk Mwahu”
7. Dahme kahrehda kitail anahne likih Siohwa?
7 Sounmelkahkao kin kangoange kitail en “likih Siohwa oh wiahda tiahk mwahu.” (Melkahka 37:3a) Ni ahnsou me kitail kin toutoukihla atail pwunod akan de peikasal kan, kitail anahne en kakehle atail kin likih Siohwa. Ih me kin ketikihda meleilei unsek ni pali ngehn. Moses ntingihdi, “Mehmen me ki diar eh wasahn ruk rehn Kauno [“Siohwa,” NW], mehmen me kin mihmi pahn silepen Wasa Lapalapo.” (Melkahka 91:1) Ni ahnsou me kitail kin pwunodki kekeiradahn suwed nan koasondi en sampah wet, kitail anahne kalaudehla atail kin likih Siohwa. Ma nehtail ruwekla, kitail kin perenki emen kompoakpatail en sewese kitail. Eri, ni ahnsou me kitail kin song en kekeidwei ni lelepek, kitail anahne sapwellimen Siohwa sawas.—Aiseia 50:10.
8. Iaduwen atail kin iang doadoahk en Kristian kin kak sewese kitail en dehr pwunodiki paien aramas suwed akan?
8 Ehu sawas en powehdi atail kin pwunodiki kilang pweidahn aramas suwed akan, iei ma kitail pahn soupisengkihla rapahki oh sewese aramas akan me kin rasehng sihp en esehla loalokong pwung en sapwellimen Siohwa kupwur kan. Pwehki kitail kin lelong kekeiradahn dihp, kitail anahne en soupisengki sewese aramas teikan. Wahnpoaron Pohl koasoia, “Kumwail dehr manokehla wiewia mwahu kan oh amwail sawaspene, pwe ih soangen meirong pwukat me Koht kin ketin kupwurperenki.” “Wiewia mwahu” me siksang mehkoaros iei en ehukihong aramas teikan Rongamwahu en Wehin Koht. Atail kin kalohk ong wehi pokon kin wia “atail tungoal meirong en kaping.”—Ipru 13:15, 16; Kalesia 6:10.
9. Kawehwehda kaweid en Depit “koukousoan nan sahpwo.”
9 Depit pousehla mahsanih, “ke ahpw pahn koukousoan nan sampah oh lelepek.” (Melkahka 37:3b, NW) “Sampah” ni mwehin Depit iei wasa ieu me Siohwa ketikihong mehn Israel akan: Sapwen Inou. Erein kaundahn Solomon irepen sapwarail lella Dan ni pali epeng kohdihla lel Beer-sheba ni pali eir. Met iei wasahn kousoan en mehn Israel akan. (1 Nanmwarki 4:25) Rahnwet, sohte lipilipil wasa me kitail kin kousoanla, kitail kin kasikasik ahnsou me sampah pwon pahn wiahla paradais iei sampah kapw pwung ehu. Ahpw, ni ahnsouwet kitail kin kousoan nan wasahn meleilei ni pali ngehn.—Aiseia 65:13, 14.
10. Dahme pahn wiawi ni ahnsou me kitail kin “lelepek”?
10 Dahme pahn wiawi ni ahnsou me kitail kin “lelepek”? Lepin padahk wet me kohsang rehn Koht kin katamankinkitail: “Aramas lelepek kan pahn ahneki mour mwahu oh nsenamwahu.” (Lepin Padahk 28:20) Atail kin ni lelepek nantiong wia doadoahk en kalohki Rongamwahu nan atail wasahn kousoan ong aramas koaros pahn kak wahdohng kitail kapai kan sang rehn Siohwa. Karasepe ieu, sounpar 40 samwalahro, Frank oh ah pwoud, Rose, iang wia doadoahk en pioneer nan kahnimw ehu me mih nan Scotland. Ekei aramas me kin perenki rong padahk mehlel kin peiweisang kaudok mehlel, met wiawi mwohn pwopwoudo lelehr sahpwo. Ahpw, pwopwoudo me kin pioneer sohte kin mweidong met en kaluwetala ira, oh ira kin nantiong tepida wia doadoahk en kalohk oh katohnpadahk. Rahnwet, nan kisin kahnimw wet, mie mwomwohdiso ehu me towe kan kin wia tohtohla. Sapwellimen Siohwa kapai kan kin kohwong pwopwoud wet me kin kasalehda lelepek. Ni lamalam aktikitik, Frank kawehwehda, “Kapai me keieu laud me se aleier, iei me kiht kin mihmihte nan kaudok mehlel oh se wia aramas katapan ong Siohwa.” Ei, ni ahnsou me kitail kin “lelepek,” kitail kin alehdi kapai tohto oh kitail kin kalahnganki kapai pwukat.
“Rapahki Ahmw Peren Rehn Siohwa”
11, 12. (a) Iaduwen kitail kak “rapahki atail peren rehn Siohwa”? (b) Mehnia mehn akadei ke kak wia me pid pein omw onop, oh met pahn imwikihla dah?
11 Pwen kakehlahda atail nanpwungmwahu rehn Siohwa oh kolokol atail likih Ih, kitail anahne “rapahki atail peren rehn Siohwa.” (Melkahka 37:4a) Iaduwen kitail kak wia met? Eri, kitail en dehr nohn pwunodiki duwen pein atail kahpwal akan, mendahki e apwal, kitail en likih Siohwa. Ehu ahl kitail kak wia met iei en isaneki ahnsou en wadek sapwellime Mahsen. (Melkahka 1:1, 2) Wadawad en Pwuhk Sarawi kin wia mehkot me kaperenda ong uhk? E pahn kaperen ma ke pahn wia mehn akadei en kalaudehla ahmw sukuhliki duwen Siohwa ni ahnsou me ke wadek noumw Pwuhk Sarawi. Dahme ke soh uhdi mwurin ke pahn wadek ekei iren Pwuhk Sarawi kan oh pein idek rehmw, ‘Dahme iren Pwuhk Sarawi pwukat padahkihong ie duwen Siohwa?’ Ni ahnsou me ke pahn wadek noumw Pwuhk Sarawi, e pahn sawas laud ma ke pahn kaunopada ekei doaroapwe kan. Ehu ehu ahnsou ke kin uhdi oh medemedewe dahme ke ahpwtehn wadek, ntingihdi lepin lokaia kan me kin katamankin iuk duwen ehu sapwellimen Koht irair kaselel kan. Pil nan melkahka ehu, Depit koulki: “Maing Kaun [“Siohwa,” NW], komwi me silepei oh sounkomourpei, komw ketin kupwurehla ei pato oh ei lamalam!” (Melkahka 19:14) Ma kitail kin nsenohki wadek Mahsen en Koht, met pahn kahrehong Siohwa en “kupwurehla” kitail.
12 Iaduwen kitail kak ahneki peren sang atail kin onop oh doudouloale? Kitail kak akadei ong en sukuhliki ni uwen me kitail kak duwen Siohwa oh sapwellime wiewia akan. Pwuhk kan duwehte The Greatest Man Who Ever Lived oh Draw Close to Jehovah kin kihong kitail ire tohto me kitail kak medemedewe oh kalahnganki. Depit kin kamehlelehong aramas pwung kan, me Siohwa “pahn ketikihong uhk dahme ke keieu inengieng.” (Melkahka 37:4b) Ih soangen likilik wet me kin kamwekid wahnpoaron Sohn en ntingihdi mahsen pwukat: “Ihme kitail kin eimahki mwohn silangin Koht, pwe kitail uhdahn kin kamehlele me pein ih pahn karonge atail pekipek kan, ma kitail pahn peki mehkot nin duwen kupwure. E kin ketin karonge atail pekipek kan; eri, pwehki atail ese me met me mehlel, a kitail pil ese me e kin ketikihong kitail mehkan me kitail kin peki reh.”—1 Sohn 5:14, 15.
13. Ni sounpar keren kan, iaduwen doadoahk en kalohki Wehio kin wia kekeirada nan sahpw tohto?
13 Nin duwen aramas lelepek kan, atail peren keieu laud iei en kilang kalinganada sapwellimen Siohwa kaunda. (Lepin Padahk 27:11) Mohngiongitail kan soh kin direkihla peren ni ahnsou me kitail kin rong duwen doadoahk en kalohk me kin pweida mwahu sang rehn riatail kan edetehn irail kin kousoan nan sahpw akan me kin mih pahn kaunda lemei kan? Kitail kin kasikasik kilang soahngen saledek dah kei pahn kak wiawi mwohn imwin koasondi wet. Sapwellimen Siohwa aramas tohto kin kousoanla nan wehi kan me kin mweidong doadoahk en Kristian en wiawi ni saledek, oh irail kin nantiong en kalohk ong tohnsukuhl akan, aramas kalipilipla kan, oh aramas teikan me kin mih nan wehi saledek pwukat ong ni ahnsoukis oh kin perenkihda saledek en wia ahr kaudok. Se kin koapworopworki aramas pwukat ni ahnsou me re pahn pwurala nan sapwarail kan, me re pahn doula padahkiong aramas teikan duwen padahk mehlel edetehn arail wehi kan en wasahn kousoan sohte kin mweimwei doadoahk en kalohk en wiawi.—Madiu 5:14-16.
“Mweidohng Siohwa Ahmw Kahpwal akan”
14. Mehn kadehde dahieu mie me kin kasalehda me kitail kak liki Siohwa?
14 Inenen kansenamwahu en ese me atail pwunod akan oh katoutou kan ong kitail pahn kak kohsang rehtail! Iaduwen met kak wiawi? Depit koasoia, “Mweidong Siohwa ahmw kahpwal akan; e ahpw pahn sewese iuk.” (Melkahka 37:5) Nan atail mwomwohdiso kan, mie mehn kadehde tohto me aramas akan kin likih me Siohwa kin ketin sewese kitail. (Melkahka 55:22) Irail akan me iang wia doadoahk en kalohk kaukaule, nin duwen pioneer kan, sounapwali kan me kin mwemweitla rehn mwomwohdiso kan, de aramas me kin pein toukihda arail mour en doadoahk nan Bethel, irail koaros kak kadehde duwen likilik en sapwellimen Siohwa epwel mwahu. Dahme ke soh pahn koasoiong irail akan me ke ese oh idek rehrail, iaduwen Siohwa kin ketin sewese irail? Ke pahn rong sang irail tohto ekspiriens kan duwen ni ahnsou me irail kin lelong apwal, Siohwa kin ahnsou koaros ketin sewese irail. E kin ahnsou koaros ketikihda ketihnain kan en mour.—Melkahka 37:25; Madiu 6:25-34.
15. Iaduwen wiewia pwung kan en sapwellimen Koht aramas akan kin lingalingla?
15 Ni ahnsou me kitail kin likih Siohwa ni unsek, kitail pil pahn kilang mahsen en sounmelkahkao pweida nan atail mour: “E pahn kupwurehda pwe omw wiewia pwung kan en lingalingla duwehte ketipin.” (Melkahka 37:6) Nin duwen Sounkadehdehn Siohwa kan, aramas teikan kin kalapw kauwe kitail. Ahpw Siohwa kin ritingihda madamadau kan en irail aramas me kin ahneki mohngiong mehlel pwen sewese irail en pohnese me atail doadoahk en kalohk ong wehi pokon kin mwekidkihda limpoak ong Siohwa oh mehn mpatail kan. Ni ahnsowohte, atail tiahk mwakelekel kan kin wie sansal ong aramas koaros, edetehn aramas akan kin song en kawekitailla. Siohwa kin ketin kakehlahda kitail ni ahnsou me kitail kin lelong soangen uhweng oh kalokolok kan koaros. Kahrehda, wiewia pwung kan en sapwellimen Koht aramas akan kin lingalingla duwehte ketipin.—1 Piter 2:12.
“Kanengamahiong . . . Oh Awiawih”
16, 17. Pwen atail wiewia kan en pahrehkiong Melkahka 37:7, met iei ahnsou dah, oh dahme kahrehda?
16 Sounmelkahkao mwuhr koasoiahki koasoia pwukat: “Kanengamahiong oh awiawih dahme Kauno [“Siohwa,” NW] pahn ketin wia; ke dehr pwunodki paiamwahulahn meteikan de pil irail me kin pweida nan ar koasoandi suwed kan.” (Melkahka 37:7) Wasaht Depit kin kasalehda kesempwalpen atail en kanengamahiong awiawih Siohwa. Mendahki kaimwiseklahn koasoandi wet saikinte leledohr, met kaidehn kahrepe ehu kitail en tepida kaulim. Kitail soh kin kilang me sapwellimen Siohwa mahk kalahngan oh kanengamah kin siksang dahme kitail tepin medemedewe duwe? Kitail kak kasalehda me kitail pil kin kanengamah oh awiawih ni atail kin soupisengki kalohkiseli Rongamwahu mwohn imwio? (Mark 13:10) Met iei ahnsou en dehr pwuruhr wie mehkan me kak kihsang rehtail atail peren oh meleilei ni pali ngehn. Met iei ahnsou mwahu en ni kehlail sang mahs soikala wiewia suwed kan en ahn Sehdan sampah. Oh met iei ahnsou en kolokolte tiahk mwakelekel oh en dehr kauwehla atail kin kesihnenda pwung mwohn Siohwa. Kitail en pousehla kihsang rehtail madamadau suwed kan oh liksang wiewia sohte konehng kan ong aramas teikan.—Kolose 3:5.
17 Depit kin kaweidih kitail, “Ke dehr pwunod de lingeringer. Irail kan me kin likih Kauno [“Siohwa,” NW] pahn sapweniki sahpwo, a aramas suwed kan pahn koakoahksang.” (Melkahka 37:8, 9) Ei, kitail kak ni likilik kasikasik ahnsou—oh ahnsowo pahn kerenieng leledo—ahnsou me Siohwa pahn kihsang sampah wiewia suwed akan iangahki irail akan me kin iang pwukoahki.
“Ahnsou Keren”
18, 19. Mehnia kangoang ke kin alehdi sang Melkahka 37:10?
18 “Ahnsou keren aramas suwed kan pahn sohrala; ke pahn rapahkin irail, ke ahpw sohte pahn diar irail.” (Melkahka 37:10) Ia uwen laud mahsen pwukat kin kangoange kitail ni imwin koasondi wet me aramas kin uhtohrdasang Siohwa pahn kerenieng wiawi! Koasoandi wet sohte pweida douluhl, sohte lipilipil soangen koperment de kaunda dah kei me aramas akan kin kauwada. Oh ni ahnsouwet kitail pahn kereniong pwurehng mih pahn kaundahn Koht, Wehin Siohwa ahpw Sises Krais me pahn kaunda. E pahn kaunda ni unsek wiewian sampah wet oh kihsang koaros me kin uhwong Wehin Koht.—Daniel 2:44.
19 Nan sampah kapw pahnangin Wehin Koht, mehnda ma ke pahn rapahkihda “aramas suwed emen,” ke sohte pahn kak diar. Ni mehlel, emen me pahn uhwong Siohwa pahn mwadangete kohsangehr sampah wet. Sohte me pahn uhwong sapwellime kaunda de kahng en uhpaiong manaman en Koht pahn mihmi. Mehn mpetail koaros pahn duwepenehte, koaros pahn ahneki lamalam teieu: en kaperenda Siohwa. Ia uwen meleilei—sohlahr anahne loahk kan, sohte anahne doadoahngki tuhke de mete pwen pere iuk, sohte mehkot me pahn kak kauwehla atail peren oh likih Koht!—Aiseia 65:20; Maika 4:4; 2 Piter 3:13.
20, 21. (a) Nan pwuhken Melkahka 37:11, ihs irail aramas “aktikitik kan”, oh iawasa irail kin diarada “popohl mwuledek”? (b) Kapai dah kei kitail pahn ahneki ma kitail pahn kahlemengih Depit Lapalap?
20 Mwurin met, “irail me aktikitik kan pahn sapwenikihla sampah.” (Melkahka 37:11a) Ahpw, ihs aramas “aktikitik pwukat”? Lepin lokaia wet “aktikitik” kin kohsang lepin lokaia ehu me kin wehwehki “en wiahla aramas aktikitik.” Ei, irail “aktikitik kan” kin ni karakarahk awiawih Siohwa en kapwungala kopwung sapwung kan me kin wiaiong irail. “Re pahn paiamwahu oh popohl.” (Melkahka 37:11b) Pil ni ahnsouwet, kitail kin diarada popohl nan paradais en ni pali ngehn me kin pid mwomwohdisohn Kristian mehlelo.
21 Mendahki kitail saikinte pisek sang kahpwal akan, kitail kin sawaspene oh kihong kamweit ong aramas akan me kin pahtoula. Met kin imwihkihla sapwellimen Siohwa aramas akan me kin ahneki popohl mehlel. Brother idihdda kan en wiahla sounapwalih kan kin ni limpoak sewese atail anahn akan ni pali ngehn—oh ekei ahnsou ni paliwar—sewese kitail en dadaur mendahki kalokolok. (1 Deselonika 2:7, 11; 1 Piter 5:2, 3) Ia uwen kesempwal en ahneki popohl wet! Kitail pil kin ahneki koapworopwor en mour soutuk nan Paradais popohl ieu. Eri, kitail kak kahlemengih Depit Lapalap, iei Sises Krais, me kin ahneki ngoang ieu me kin kamwekid ih en papah Siohwa ni lelepek lao lel ni imwi. (1 Piter 2:21) Ma kitail pahn wia met, kitail pahn kak kolokolte atail peren, kapinga Ih me kitail kin perenki iei atail Koht, Siohwa.
Ke Kak Sapeng?
• Mehn kasukuhl dah kei ke padahngki sang pwuhken Melkahka 37:1, 2?
• Iaduwen ke kak “rapahki omw peren rehn Siohwa”?
• Mehn kadehde dah kan mie me kitail kak likih Siohwa?
[Kilel nan Pali 21]
Kristian akan sohte kin ‘peirinki paien irail me kin wiahda me sapwung’
[Kilel nan Pali 22]
“Likih Siohwa, oh wiahda tiahk mwahu”
[Kilel nan Pali 23]
Rapahki omw peren rehn Siohwa ni omw kin sukuhliki ni uwen omw kak duwen Ih
[Kilel nan Pali 24]
“Me aktikitik kan pahn sapwenikihla sampah”