Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w12 5/1 pp. 23-27
  • Likih Siohwa—Koht en “Ahnsou oh Irair en Ahnsou”

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Likih Siohwa—Koht en “Ahnsou oh Irair en Ahnsou”
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • SAPWELLIMEN SIOHWA KAPIKIPIK KAN KIN KAKEHLAKA ATAIL PWOSON
  • KOKOHP ME PWEIDAHR NI AHNSOU ME KILELDI KIN KAKEHLAKA ATAIL PWOSON
  • DOADOAHNGKI MWAHU OMW AHNSOU
  • KASALEHDA PWOSON ME SIOHWA KETIN KAPWAIADA KUPWURE NI AHNSOU ME KONEHNG
  • “KOAPWOROPWOR AWIAWIH KOHT”
  • Ahnsou Kan Oh Irair Kan Koasoandier Rehn Siohwa
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Wehin Koht Kakaun Ahnsou Wet!
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2022
  • Sukuhlsang Kokohp en Paipel kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2023
  • Awiawih Oh “Kasikasik Ahnsou”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2012
w12 5/1 pp. 23-27

Likih Siohwa​—Koht en “Ahnsou oh Irair en Ahnsou”

“E kin ketin koasoanehdi ahnsou oh irair en ahnsou kan; e kin ketin kasapwilada oh kasapwildi nanmwarki kan.”​—DAN. 2:21.

IA DUWEN OMW PAHN SAPENG?

Ia duwen soahng kan me kapikipikda oh pweidahn kokohp kan ar kadehdehda me Siohwa kak ketin kapwaiada kupwure kan ni ahnsou me e ketin pilada?

Pwehki atail ese me Siohwa iei Koht en “ahnsou oh irair en ahnsou kan,” dahme kitail pahn wia?

Sohte lipilipil dahme aramas kin wia, dahme kahrehda Siohwa sohte anahne ketin wekidala ahnsou me e ketin koasoanehdi pwehn kapwaiada kupwure?

1, 2. Dahme kahrehda kitail kak ndahki me Siohwa uhdahn ketin mwahngih duwen ahnsou?

AHNSOU reirei mwohn Siohwa Koht eh ketin kapikada aramas akan, e ketin wiahda koasoandi kan pwe kitail en kak ese ahnsou. Ni kapahieun rahn en kapikipik, Koht ketin mahsanih me marain en miehla, “mehn irepeseng rahn oh pwohng, oh mehn kilelehdi ahnsou me rahn akan, sounpar akan oh iren ahnsou kan pahn kin tepida.” (Sen. 1:14, 19, 26) Soahng pwukat koaros wiawi nin duwen me Siohwa ketin kupwurki.

2 Sounsains kan saikinte kak kawehwehda mwahu ia uhdahn wehwehn ahnsou. Ehu dikseneri koasoia: “Sohte emen kak uhdahn koasoia dahkot met.” Ahpw Siohwa uhdahn ketin mwahngih duwen ahnsou. Ih me “ketin kapikada nanleng” oh “e ketin wiahda oh kapikada sampah.” Siohwa pil ketin mwahngih dahme pahn wiawi ahnsou kohkohdo. E ketin mahsanih: “Sangete nin tapio I kasalehda dahme pahn wiawi mwuhr, I kohpada mahsie dahme pahn wiawi. I mahsanih me ei koasoandi kan uhdahn pahn pweida, pwe mehkoaros me I kupwurki uhdahn pahn pweida.” (Ais. 45:18; 46:10) Kitail pahn koasoiapene ire riau me pahn kakehlakahla atail pwoson Siohwa oh Paipel. Ire pwukat pahn kadehdehda me Siohwa kin ketin ahnsou koaros kapwaiada kupwure ni ahnsou me e ketin koasoanehdi. Mepwukat iei (1) soahng kan me Siohwa ketin kapikada oh (2) kokohp kan me pweidahr.

SAPWELLIMEN SIOHWA KAPIKIPIK KAN KIN KAKEHLAKA ATAIL PWOSON

3. Ia karasepen soahng kan me kin mwekid ni pwung ong ahnsou me kileldiong irail?

3 Soahng tohto me Siohwa ketin kapikada, koaros me tikitik oh lapala kin mwekid ni pwung ni ahnsou me kilelediong irail. Karasepe, mehkot me inenen tikitik me adaneki atom kin mwekid nin duwen koasoandi ehu me sohte kin wekila. Soangen kuloak kan me kin doadoahngki atom pwehn sohng ahnsou sohte kin sapwungasang ni sekond ehu mehnda ma mwurin sounpar welidep (80,000,000). Oh sampah oh usu kan kin mwekid ni ahl ehu me sohte kin sapwungala. .Met kin sewese aramas ren ese ahnsou kan nan ehuehu pahr oh kak ese ia wasa me re pahn seiloakla ie. Pwehki Siohwa ketin kapikada atom oh usu kan, e ketin sapwellimanki manaman lapalap, oh ketin warohng atail kaping.​—Wadek Aiseia 40:26.

4. Ia duwen soahng me momour koaros ar kin mwekid pwungiong ahnsou me kileldiong ar kasalehda me Siohwa me erpit?

4 Soahng me momour koaros kin mwekid pwungiong ahnsou me kileldiong irail. Wahnsahpw oh mahn tohto kin mwomwen idawehn soangen kuloak ehu me mi loalarail. Ihme kahrehda menpihr kan kin kak ese iahd re pahn kin tepida pihrla ehu wasa tohrohr. (Ser. 8:7) Aramas akan kin pil mwekidki ahnsou. Karasepe, paliwaratail kin padahkihong kitail ma e kin ni rahn de nipwong. Ma kitail kin dake sompihr kohla ehu wasa tohrohr, wasa me atail kuloak kin weksang arail, paliwaratail ele kin anahne rahn kei pwehn ahnla kuloak en wasao. Kahrehda nanpwungen soahng kan me Siohwa ketin kapikada, mie soahng tohto me kadehdehda me ih me Koht en “ahnsou oh irair en ahnsou kan,” oh e sapwellimanki manaman lapalahpie oh inenen erpit mehlel. (Wadek Melkahka 104:24.) Pwehki sohte idin sapwellimen Siohwa erpit oh manaman, kitail kak pwoson me e kak ketin kapwaiada kupwure!

KOKOHP ME PWEIDAHR NI AHNSOU ME KILELDI KIN KAKEHLAKA ATAIL PWOSON

5. (a) Ihte mehnia ahl me kitail kak ese dahme pahn wiawihong tohnsampah? (b) Dahme kahrehda Siohwa kak ketin padahkihong kitail dahme pahn wiawi oh iahd?

5 Soahng kan me Siohwa ketin kapikada kin padahkihong kitail duwen sapwellime irair kaselel kan, ahpw re sohte sapengala soangen peidek kesempwal kan me duwehte, Dahme pahn wiawihong tohnsampah ahnsou kohkohdo? (Rom 1:20) Ihte ahl me kitail kak diarada pasapengo iei en onopki dahme Koht ketin mahsanih nan Paipel. Mie kokohp tohto me pweidahr ni ahnsou me uhdahn kileldiong irail. Siohwa kak ketin padahkihong kitail dahme pahn wiawi pwehki e ketin mwahngih mepwukat. Oh pil kokohp kan en Paipel kin ahnsou koaros pweida ni ahnsou me kileldi pwehki Siohwa kak ketin koasoanehdi dahme pahn wiawi pwehn kapwaiada kupwure ni ahnsou me e ketin pilada.

6. Ia duwen atail ese me Siohwa ketin kupwurki kitail en wehwehkihla kokohp kan en Paipel?

6 Mehnda ma Koht sohte kin ketin mahsanih ahnsou duwehte kitail, ni ahnsou me e kin ketin padahkihong kitail me mehkot pahn wiawi ni ahnsou ehu me e ketin kilelehdi, e kin ketin doadoahngki lokaia kan me kitail kak wehwehki. (Wadek Melkahka 90:4.) Karasepe, nan pwuhk en Kaudiahl e mahsanih, “tohnleng pahmeno” oh re “onopadahngehr awa wet, rahnwet, sounpwong wet, nan pahr wet.” Nin duwen aramas ekei, kitail kak wehwehki dahkot awa, rahn, sounpwong oh pahr. (Kaud. 9:14, 15) Ni atail wehwehkihla me kokohp kan kin pweida ni ahnsou me Koht ketin kileledier, atail pwoson ih nin duwen Koht en “ahnsou oh irair en ahnsou kan” kin kehlailla. Atail pwoson Paipel pil kin kehlailla. Eri, kitail pahn koasoiapene ekei karasaras.

7. Ia duwen kokohp en Seremaia duwen Serusalem oh Suda eh kasalehda me Siohwa kin ahnsou koaros ketin kapwaiada kupwure ni ahnsou me e ketin kilelehdi?

7 Keieu kitail pahn koasoiapene dahme wiawi mpen sounpar 600 mwohn Krais. “Ni kapahieun sounpar en mwehin nanmwarkien Suda, Sehoiakim, nein Sosaia,” Siohwa ketin mahsanihong Seremaia duwen mehn Suda kan. (Ser. 25:1) Siohwa ketin mahsanih me mehn Papilon kan pahn kauwehla Serusalem oh wahlahng mehn Suhs kan Papilon. Wasao, mehn Suhs kan pahn “papah nanmwarkien Papilonia erein sounpar isihsek.” Eri, nan pahr 607 mwohn Krais, sounpei en Papilon kan kauwehla Serusalem oh wahlahng mehn Suhs kan Papilon. Ahpw dahme Siohwa ketin mahsanih me pahn wiawi ni kaimwiseklahn pahr isihseko? Siohwa ketin padahkihong sapwellime aramas akan me ni kaimwiseklahn ‘sounpar isihsek en arail mihmi Papilonia,’ e pahn ketin kapwaiada sapwellime inou en ketin kapwureiraillahng nan sapwarailo. (Ser. 25:11, 12; 29:10) Kokohp wet pweida ni ahnsou me kileldi. Mehn Suhs kan pwuralahng nan sapwarailo nan pahr 537 mwohn Krais, mwurin mehn Media oh Persia kan ar kasaledekirailsang Papilon.

8, 9. Ia duwen ahn Daniel kokohp kan ar kasalehda me Siohwa iei Koht en “ahnsou oh irair en ahnsou kan”?

8 Mpen sounpar riau mwohn mehn Suhs kan ar kohkohsang Papilon, Daniel ntingihedi ehu kokohp me pid irail. Nan kokohp wet, Koht mahsanih me Mesaiao pahn pwarada sounpar 483 mwurin koasoandi en onohnsapahl en Serusalem eh wiawihda. Nanmwarkien Media oh Persia wiahda koasoandi wet nan pahr 455 mwohn Krais. Eri, mwurin sounpar 483, nan pahr 29, Sises mehn Nasaret ketin papidaisla oh keikihdi sapwellimen Koht manaman oh wiahla Mesaia.a​—Neh. 2:1, 5-8; Dan. 9:24, 25; Luk 3:1, 2, 21, 22.

9 Na medewehla dahme Paipel kohpada duwen Wehin Koht. Paipel kasalehda me Krais pahn wiahla nanmwarki nanleng nan pahr 1914. Karasepe, Paipel kasalehda “kilel” en ahnsou me Sises eh pahn ketier oh kasalehda me ni ahnsowo, e pahn mie kahpwal laud kan nin sampah pwehki Sehdan pahn piskensang nanleng. (Mad. 24:3-14; Kaud. 12:9, 12) Ekei kokohp kan nan Paipel sewese kitail en ese iahd me ahnsoun wehin liki kan pahn imwisekla oh Krais ketin wiahla nanmwarki. Met pweida nan pahr 1914.​—Luk 21:24; Dan. 4:10-17.b

10. Soahng dahkei pahn kereniong wiawi ni ahnsou me kileldi?

10 Ahnsou keren, “kahn kamakam kowahlap” me Sises ketin kohpada pahn wiawi. Mwurin mwo, Sises pahn ketin kakaunki pahr kid. Kitail kak uhdahn kamehlele me soahng pwukat koaros pahn wiawi ni ahnsou me kileldi ong irail. Ni ahnsou me Sises ketiket sampah, Siohwa ketin piladahr “rahno de awao” me soahng pwukat pahn wiawi.​—Mark 13:32; Kaud. 20:6.

DOADOAHNGKI MWAHU OMW AHNSOU

11. Ma kitail kamehlele me kitail kin momour ni imwin rahn akan, dahme kitail anahne wia?

11 Pwehki kitail esehier me Krais ketin wialahr Nanmwarki oh kitail kin momour ni “imwin ahnsou,” dahme kitail anahne wia? (Dan. 12:4, NW) Aramas tohto diaradahr me kahpwal akan wie susuwedla, ahpw re sohte wehwehki me irair wet iei dahme Paipel kohpada me uhdahn pahn wiawi ni imwin rahn akan. Ekei kin kasik me kahpwal pwukat pahn suwedla douluhl. Ekei kin kamehlele me aramas akan pahn wahdo “meleilei oh mwahu.” (1 Des. 5:3) Ia duwe, kitail kin kamehlele me kitail uhdahn kerenlahngehr kasohrlahn ahn Sehdan sampah? Ma ei, kitail pahn doadoahngki atail ahnsou pwehn papah Siohwa oh sewese meteikan ren esehla ih. (2 Tim. 3:1) Kitail anahne isaneki ahnsou mwahu, me iei en wiahda pilipil pwung kan duwen atail pahn doadoahngki atail ahnsou.​—Wadek Episos 5:15-17.

12. Dahme kitail kak sukuhlki sang dahme Sises mahsanih duwen mwehin Nohao?

12 Pwehki mie soahng tohto me kak kedirepweikitaila, e sohte kin mengei en doadoahngki mwahu atail ahnsou. Sises mahsanih: “Ketidohn Nein-Aramas pahn duwehte me wiawiher ni mwehin Nohao.” Ia mwomwen mwehin Nohao? Koht ketin mahsanihong Noha me sampah en ahnsowo pahn imwisekla. Aramas suwed kan pahn mehkihla nohlik ehu me pahn wiawi sampah pwon. Noha kin “lohkiseli duwen mour pwung pahn kupwur en Koht.” E kin loalopwoatohng kalohkihong aramas akan nan ahnsowo duwen mahsen en Koht. (Mad. 24:37; 2 Pit. 2:5) Ahpw re kin wie “kamakamadipw, . . . ohl oh lih akan wiewia pwopwoud . . . re ahpw sasairki nohliko, e lao komwopwirailla koaruhsie.” Ihme kahrehda Sises mahsanih: “Kumwail en pil onohnop ahnsou koaros, pwe Nein-Aramas pahn ketido ni awa me kumwail pahn sasairki.” (Mad. 24:38, 39, 44) Kitail anahne duwehte Noha a kaidehn aramas en ahnsowo. Dahme pahn sewese kitail en onohnop?

13, 14. Ni atail kin awiawih ketidohn Nein-Aramas, dahme kitail anahne tamataman duwen Siohwa me pahn sewese kitail en papah ih?

13 Mendahki Nein-Aramas pahn ketido ni ahnsou me kitail sasairki, kitail anahne tamataman me ahnsou koaros Siohwa kin ketin kapwaiada kupwure ni ahnsou me e ketin koasoanehdi. Sohte lipilipil dahme ele pahn wiawi de dahme aramas akan koasoanehdi ren wia, Siohwa kak ketin koasoanehdi iahd soahng kan pahn wiawi oh ia pahn imwilahn mepwukat. (Wadek Daniel 2:21.) Ni mehlel, Lepin Padahk 21:1 padahkihong kitail: “E mengeiong KAUN-O en ketin kakaun kupwur en nanmwarki kan rasehng eh kin ketin kaweid pwilipwilahn piletik ehu.”

14 Siohwa kak ketin koasoanehdi soahng kan en wiawi pwehn ketin kapwaiada kupwure ni ahnsou me e ketin kilelehdi. Imwilahn wekidekla laud tohto nan sampah kasalehda pweidahn kokohp kan en Paipel, ahpw mehlel kokohp kan duwen kalohkpen rongamwahu en Wehin Koht nan sampah pwon. Medewehla kahpwal kan me wiawi ni ahnsou me wehin Soviet Union mwerpeseng. Pali laud en aramas akan sohte kin kasik me soangen wekidekla laud kan nan koperment kak mwadangete wiawi. Ahpw pwehki wekidekla pwukat, met rongamwahwo kalohkselier nan sahpw tohto me mahs atail doadoahk kin keinepwi. Eri kitail en doadoahngki mwahu atail ahnsou oh doulahte papah Siohwa, Koht en “ahnsou oh irair en ahnsou kan.”

KASALEHDA PWOSON ME SIOHWA KETIN KAPWAIADA KUPWURE NI AHNSOU ME KONEHNG

15. Ia duwen atail kak kasalehda pwoson ni ahnsou me wekidekla kan wiawi nan sapwellimen Siohwa pwihn?

15 Pwe kitail en kin kalokalohk ni imwin rahn akan, kitail anahne pwoson me Siohwa pahn ketin kapwaiada kupwure ni ahnsou me konehng. Pwehki irair en sampah kin wekiwekila, mwein ekei pak kitail anahne wekidala wiepen atail kin kalohk. Ele ekei pak, sapwellimen Siohwa pwihn kin wiahda wekidekla kan pwehn sewese kitail en kalohki rongamwahwo ni ahl me pahn keieu pweida. Kitail kin kasalehda me kitail pwoson Koht en “ahnsou oh irair en ahnsou kan” sang ni atail kin utungada mehlel wekidekla pwukat oh uhpah ni loalopwoat Sapwellime Ohl me wia “tapwin mwomwohdiso.”​—Ep. 5:23.

16. Dahme kahrehda kitail kak pwoson me Siohwa pahn ketin sewesei kitail ni ahnsou me konehng?

16 Siohwa ketin kupwurki kitail en kapakapohng ih ahnsou sohte lipilipil oh kitail anahne uhdahn pwoson me e pahn ketikihong kitail sawas ni ahnsou me konehng. (Ipru 4:16) Met kasalehda uwen eh ketin poakohng oh nsenohki emenemen kitail. (Mad. 6:8; 10:29-31) Kitail kin kasalehda atail pwoson Siohwa Koht ni atail kin kaukaule kapakapki sapwellime sawas oh idawehn sapwellime kaweid kan. Oh kitail en pil taman kapakapki riatail Kristian kan.

17, 18. (a) Dahme Siohwa pahn ketin wiahiong sapwellime imwintihti kan? (b) Keper dahieu kitail anahne soikala?

17 Met kaidehn ahnsou me atail pwoson en luwet. Ahpw iei ahnsoun ahneki pwoson kehlail me pahn kakehlaka kitail en wia kupwuren Koht. (Rom 4:20) Sehdan oh irail me kin mi pahn eh manaman kin songosong en kauhdi doadoahk me Sises ketin kaweidki kitail en wia. (Mad. 28:19, 20) Mendahki Tepil kin uhwong kitail, kitail ese me Siohwa iei “Koht ieias me iei Sounkomour en aramas koaros, ahpw mehlel en irail kan me kin pwoson.” E “ketin mwahngih kapitasang me poadidi kan nan ar apwal akan.”​—1 Tim. 4:10; 2 Pit. 2:9.

18 Kereniong Siohwa pahn ketin kasohrehla koasoandi suwed wet. Kitail sehse iahd oh ia mwomwen met eh pahn uhdahn wiawi, ahpw kitail ese me Krais pahn ketin kasohrehla sapwellimen Koht imwintihti kan ni ahnsou me konehng. Eri, aramas koaros pahn ese me Siohwa sapwellimanki pwuhng en kaunda nanleng oh sampah. Ihme kahrehda e keper en manokehla wehwehn “ahnsou kan de irair kan” me kitail kin momour loale. Kitail anahne kanahieng en dehr tepida medewe me “mehkoaros duweduwehte sang nin tepin sampah eh wiawihda!”​—1 Des. 5:1; 2 Pit. 3:3, 4.

“KOAPWOROPWOR AWIAWIH KOHT”

19, 20. Dahme kahrehda kitail anahne koapworopwor awiawih Siohwa?

19 Ni ahnsou me Siohwa ketin kapikada aramas, e ketin kupwurki ren mour kohkohlahte pwe ren kak suksukuhlki duwen ih oh soahng kaselel koaros me e ketin kapikada. Eklesiasdes 3:11 (NW) mahsanihki duwen Siohwa: “E ketin kapikada soahng koaros me kaselel ni ahnsou me kileldi. Oh e pil ketikihong nan mohngiongirail madamadau en ahnsou kohkohlahte, ahpw aramas akan sohte pahn diar wiepen nin limen Koht sang ni tapi lel ni imwi.”

20 Kitail uhdahn kalahnganki me Siohwa sohte ketin wekidala kupwure ong aramas. (Mal. 3:6) Paipel mahsanih me Koht “sohte kin ketin wekila, oh sohte kisin mwomwen wekila kis kak mie reh.” (Seims 1:17) Ahnsou sohte kin wekidala Siohwa. Ih me “Nanmwarki poatopoat.” (1 Tim. 1:17) Eri kitail en “koapworopwor awiawih” Siohwa. (Maika 7:7) Oh nin duwen Paipel eh mahsanih, “kumwail koaros me kin koapworopworki KAUN-O, kumwail kehlail oh kommwad.”​—Mel. 31:24.

[Nting tikitik kan me mi pah]

a Menlau kilang Dahme Paipel Uhdahn Padahngki?, pali 228-229

b Menlau kilang pwuhken Dahme Paipel Uhdahn Padahngki? Pali 247-249.

[Kilel nan pali 25]

Daniel pwoson pweidahn sapwellimen Koht kokohp

[Kilel nan pali 27]

Ke kin doadoahngki mwahu omw ahnsou pwehn wia kupwuren Siohwa?

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share