Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w00 8/1 pp. 5-10
  • Siohwa—Ih Me Sapwellimaniki Kehl Roson

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Siohwa—Ih Me Sapwellimaniki Kehl Roson
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Sapwellimen Koht Kehl Kin Sansalda nan Kapikipik kan
  • “Siohwa en Karis kan, Meno me Manamano”
  • Siohwa Kasalehda Sapwellime Kehl ong Sapwellime Ladu kan
  • Manaman en Siohwa wia Kamehlelepen Pweidahn Sapwellime Inou kan
  • “Rapahki Siohwa Oh Sapwellime Kehl”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
  • Sapwellimen Koht Kehl Kin Sansalda Sang Usu Kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
  • Siohwa Kin Ketin Kakehlahda Me Luwet Kan Oh Me Pwangadahr Kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
  • “Kilang! Iei Ih Me Atail Koht”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2003
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
w00 8/1 pp. 5-10

Siohwa​—Ih Me Sapwellimaniki Kehl Roson

“Iei duwen lapalap en sapwellime manaman​—sohte ehu rehrail kak salongala.”​—AISEIA 40:26.

1, 2. (a) Kehl dahieu me kitail koaros kin mourki? (b) Kawehwehda kahrepen Siohwa iei utupen manaman koaros.

KEHL​—mehkot me kitail sohte kin kalap nohn medemedewe duwe. Karasepe ehu, kitail sohte kin medewe duwen kehl en lioal me kin wia serepatail oh mehn karakara kitail oh duwen kansenamwahupen doakoaiong atail dipwisou kan ni atail kin doadoahngki lioal. Ahpw, ma kitail sohte kasik: liohl eri kunla, iei ahnsou me kitail kin diarada me ma sohte kehl wet, atail kahnimw kan, ni mehlel, pahn ritidihsang kitail. Pali laud en lioal me kitail kin mourki kin kohsang ketipina​—me wia utupen en sampah kehl. Sekon koaros ketipin wet kin kangala uwen ten en nuclear rar pak limau, ni ah kin kihong sampah kehl en komour mour kan.

2 Ia wasa kehl en ketipin kohsang ie? Ihs me kapikada ketipin? Siohwa Koht me ketin wiahda met. Me pid duwen ih, Melkahka 74:16 mahsanih: “Komw ketin kapikada rahn oh pwohng; komw ketin koasoanehdi maram oh usu kan nan dewerail.” Ehi, Siohwa iei utupen kehl koaros, duwehte Ih me utupen mour koaros. (Melkahka 36:9) Kitail en dehpa isanekihla sapwellime kehl. Ki soukohp Aiseia, Siohwa katamankihong kitail en kilangdahlahng usu kan nanleng, duwehte ketipin oh usu teikan, oh doudouloale iaduwen re miehla. “Kumwail kilengdalahng pahnlahng! Ihs me ketin wiahda usu kan me kumwail kilikilang? Iei ih me kin ketin kawekaweid irail duwehte karis en sounpei ehu, iei ih me ketin mwahngih uwen tohtohn irail, oh kin ketin malipehkin irail koaros adarail. Iei duwen lapalap en sapwellime manaman​—sohte ehu rehrail kak salongala!”​—Aiseia 40:26; Seremaia 32:17.

3. Iaduwen kitail kin paiekihda kasansalpen sapwellimen Siohwa kehl?

3 Pwehki Siohwa sapwellimaneki kehl roson, kitail kak koapworopworki me ketipin pahn ahnsou koaros kihong kitail marain oh karakar me atail mour kin anahne. Ahpw, kitail kin likih manaman en Koht laud sang ihte kaitarala atail anahn en war akan. Atail maiouda sang pahn dihp oh mehla, atail koapworopworki ahnsou kohkohdo, oh atail likih Siohwa kin pil pid ah kin kasalehda sapwellime manaman. (Melkahka 28:6-9; Aiseia 50:2) Paipel kin audaudki karasaras tohto me kin kadehdehda sapwellimen Siohwa manaman en kapikada oh pwainsapahldo, en doarehla sapwellime aramas akan oh en kasorala ah imwintihti kan.

Sapwellimen Koht Kehl Kin Sansalda nan Kapikipik kan

4. (a) Iaduwen Depit mwekidikihda ah kilangada pahn lahng ni pwohng? (b) Dahme usu kan nanleng kasalehda me pid manaman en Koht?

4 Wahnpoaron Pohl kawehwehda me en Sounkapikpatail ‘manaman poatopoat me sansal mwahu sang ni wiepen nin lime kan.’ (Rom 1:20) Sounpar epwiki kei mwowe, sounmelkahkao Depit, me wia sounsilepen sihpw men kin kalap kilangdalahng nanleng ni pwong kan, oh kin kilang duwen lingan en nan wehwe oh manaman en Sounkapikadao. E ntingihdi: “Ni ei kin kilengdawohng pahnlahng, iei wiepen nin limwomwi, maram oh usu kan me komw ketin koasoanehdier nan dewerail​—dahkot aramas, me komwi kin ketin kupwukupwure; aramas mwahl, me komwi kin ketin apwahpwalih?” (Melkahka 8:3, 4) Mendahki e tikitik uwen e ese duwen audepen lahng kan, Depit wehwehki me ih kaidehn mehkot oh sohte kak karasaiong pein ih Sounkapikpen nan wehwe. Rahnwet, irail kan me kin sukuhliki duwen usu kan kin wehwehki laud duwen nan wehwe oh kehl me kin kamourih. Karasepe ehu, re padahkihong kitail me atail ketipin kin kihwei kehl sekon koaros me pahrekiong pos en pakudang me mihmi ni megaton en TNT rar pak 100,000.b Kehl kiste sang met me kin lel sampah; ahpw met kin itar ong en komourih mour koaros pohn sampah. Ahpw, atail ketipin kaidehn us u me keieu ahneki kehl laud nanleng. Ekei usu kan kin kihda kehl nan sekon ehute uwen kehlo me ketipin kin kihda nan rahn ehu pwon. Ihme, medewehla duwen manaman me Meno me kapikada soangen usu pwukat sapwellimaniki! Elihu ni pwung patohwan: “Sapwellimen Koht manaman me lapalahpie kahrehda kitail sohte kak kerenlahng.”​—Sohp 37:23.

5. Mehn kadehde dahieu en sapwellimen Siohwa kehl me dierek nan ah doadoahk?

5 Ma kitail kin ‘rapahki sapwellimen Koht doadoahk kan’ nin duwen me Depit kin wia, kitail pahn kilang mehkan me kin kadehdehda sapwellime manaman wasa koaros​—nan kisinieng oh ilok kan, nansapwe oh lioal, nan pillap kalaimwun kan oh nahna laud akan. (Melkahka 111:2; Sohp 26:12-14) Oh pil, nin duwen me Siohwa katamankihong Sohp, mahn akan kin kadehdehda sapwellime manaman. Nanpwungen mahn pwukat iei Pehemod, de “hippopotamus.” Siohwa padahkiohng Sohp: “Ia uwen kehlail en kapehde! Tih kan rasehng prons.” (Sohp 40:15-18) Nan ahnsoun Paipel aramas kalap ese duwen kamasepwehk en kehl en kouwol lawalo, oh Depit kapakapki me en pitsang “laion kan, oh sang kouwol lawalo kan.”​—Melkahka 22:21; Sohp 39:9-11.

6. Dahme kouwol kin karasaiong nan Pwuhk Sarawi, oh dahme kahrehda? (Kilang footnote.)

6 Pwehki e kehlail, Paipel kin doadoahngki kouwol en karasaiong sapwellimen Siohwa manaman.c Nan kasansalo me wahnpoaron Sohn kilangada sapwellimen Siohwa mwoahl kin kasalehda memour pahmen, oh emen irail mesen kouwol men. (Kaudial 4:6, 7) E sansal me, ehu kisehn irair pahieu kan en Siohwa me tohnleng (cherub) pwukat kin kasalehda iei manaman. Irair teikan iei limpoak, erpit, oh kopwungpwung. Pwehki manaman kin wia irair kesempwal ehu en Koht, atail wehwehkihla mwahu sapwellime manaman oh iaduwen e kin ketin doadoahk pahn kakerenih kitail ong ih oh sewese kitail en alasang sapwellime mehn kahlimeng ni atail pahn doadoahngki mwahu atail manaman.​—Episos 5:1.

“Siohwa en Karis kan, Meno me Manamano”

7. Iaduwen kitail kak kamehlele me mwahu pahn kana powehdi me suwed?

7 Nan Pwuhk Sarawi, Siohwa kin mwaraneki “Koht Lapalahpie,” daidel ehu me kin katamankihong kitail me kitail en dehpa katikitikihla sapwellime manaman de peikasalki sapwellimen kehl en kamwomwala ah imwintihti kan. (Senesis 17:1; Eksodus 6:3) En Sehdan koasoandi suwed en mehkan ele mwomwen tengeteng, ahpw mwohn silangen Siohwa “wehi kan kin rasehng dingiding en pihl ehu sang pekid ehu; oh rasehng pwelipar pohn mehn songih irail.” (Aiseia 40:15) Pwehki kalahngan en soangen manaman wet sang rehn Koht, sohte peikidpe me me mwahu pahn kana powehdi me suwed. Ni ahnsou ehu me suwed kan inenen reklahr wasa koaros, kitail kak ale mehn kamweit en ese me “Siohwa en karis kan, me Manamano en Israel” pahn kasohrala me suwed kohkohlahte.​—Aiseia 1:24; Melkahka 37:9, 10.

8. Karis en nanleng dahieu me Siohwa kin kaweidih, oh ia mehn kadehdehpen arail manaman?

8 Lepin lokaia ko “Siohwa en karis kan,” me kin pwarada pahn pak 285 nan Paipel, kin wia pil ehu mehn katamanpen sapwellimen Koht manaman. “Karis” kan wasaht iei pwihn en ngehn kan me Siohwa kin ketin doadoahngki. (Melkahka 103:20, 21; 148:2) Nan pwohng ehute, emen tohnleng pwukat kemehla sounpeien Asiria 185,000 me kin kamakamasak tohn Serusalem. (2 Nanmwarki 19:35) Ma kitail kin pohnese duwen manaman en sapwellimen Siohwa karis en nanleng kan, kitail sohte pahn mengei en masakada irail kan me kin uhwong. Soukohp Elisa sohte kin masepwehkada ni ahnsou me e lidipdi pahn karis en sounpei ehu me raparapahki ih pwehki, weksang nah laduwo, e kak kilangki mesen pwoson lapalahn pokon en karis en nanleng ehu me kin utungada ih.​—2 Nanmwarki 6:15-17.

9. Dahme kahrehda, duwehte Sises, kitail en likih pere sang rehn Koht?

9 Sises kin pil pohnese duwen en tohnleng kan kin utung ih ni ahnsou me moromor en aramas kei me wisik kedlahs kan oh mehn wokiwok kan kohdohng ih nan mwetuwel en Ketsemeni. Mwurin ah padahkihong Piter en kapwurehiong nah kedlahs nan dewe, Sises mahsanihong ih me, ma anahn, E kak pekih rehn Semeo en kadarodo “karis en tohnleng tohtohsang karis eisek riau.” (Madiu 26:47, 52, 53) Ma kitail kin pil iang kalahnganki karis kan en nanleng me Koht kin ketin doadoahngki, kitail pahn pil likih ni unsek me Koht pahn ketin utung kitail. Wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Eri, dahme kitail kak koasoia ni atail lelohngehr mepwukat koaros? Ma Koht pahn ketin uhpalikin kitail, ihs me pahn pelian kitail?”​—Rom 8:31.

10. Ihs me Siohwa kin doadoahngkihong sapwellime manaman?

10 Eri, kitail ahneki kahrepe koaros, en likih me Siohwa pahn pere kitail. E kin ahnsou koaros doadoahngki sapwellime manaman pwehn wahdo imwila mwahu oh en doadoahngki en pahrekiong sapwellime irair teikan me duwehte​—kopwungpwung, erpit, oh limpoak. (Sohp 37:23; Seremaia 10:12) Nindoken ohl manaman kan kin kalap kauwehla me semwehmwe kan oh me karakarahk kan ong pein arail ineng roporop kan, Siohwa ‘kin ketin pwekada me semwehwe kan sang nanpwel’ oh ‘sapwellimaniki manaman en komourala.’ (Melkahka 113:5-7; Aiseia 63:1) Nin duwen Mery, inen Sises, me karakarahk oh aktikitik, kin wehwehki, “Meno me manaman” ni soh roporop kasalehda sapwellime manaman pwehn sewesehki irail kan me kin lemmwiki Ih, ni ah kin karakarahkiala me aklapalap kan oh kasapwilada me karakarahk kan.​—Luk 1:46-53.

Siohwa Kasalehda Sapwellime Kehl ong Sapwellime Ladu kan

11. Mehn kadehde dahieu en sapwellimen Koht manaman me mehn Israel kan kilangada nan pahro 1513 B.C.E.?

11 Pahn pak tohto, Siohwa kin ketin kasalehda sapwellime kehl ong sapwellime ladu kan. Ehu ahnsou pwukat iei ni Nahna Sainai nan pahr 1513 B.C.E. Erein sounparo mehn Israel kan kilangehr mehn kadehde kapwuriamwei kan en manaman en Koht. Kalokolok eisek kin kasalehda lime kehlail en Siohwa oh luwet en koht kan en Isip. Mwurinte met, ki manaman sang Siohwa, mehn Israel kan kotehla Sehd Weitahta oh nein Parao karis en sounpei kan mwomwala oh mehpwukat pil kihda mehn kadehde laud en kehl en Koht. Sounpwong siluh mwuri, ni utupen Nahna Sainai, Siohwa luhke mehn Israel kan en wiahla sapwellime “aramas tohrohr sang nanpwungen aramas teikan.” Mehn Israel kan inoukihda: “Se pahn kapwaiada mehkoaros me Kauno [“Siohwa,” New World Translation] mahsanih.” (Eksodus 19:5, 8) Eri, Siohwa ketikihda kasansal kapwuriamwei en sapwellime manaman. Nanpwungen nansapwe oh lioal oh ngihl laud en pouk sowi, ediniei kohda sang ni Nahna Sainai oh rerda. Aramas kan me wie kesikesihnen dohsang met, masepwehkada. Ahpw Moses padahkihong irail me wiewia wet pahn padahkihong irail duwen en lemmwin Koht, soangen lahn me pahn kamwekid irail en peikiong arail Koht Siohwa me keieu manaman oh mehlel sang koht teikan koaros.​—Eksodus 19:16-19; 20:18-20.

12, 13. Irair dah kei me kahrehong Elaisa en pwilikihdi ah pwais, ahpw iaduwen Siohwa kakehle ih?

12 Sounpar epwiki kei mwuri, erein ni mwein Elaisa, pil ehu manaman sang rehn Koht wiawihda ni Nahna Sainai. Soukohpo kilangehr sapwellimen Koht manaman ah doadoahk. Erein sounpar siluh elep, Koht ketin “katokehdi keteu” pwehki wehin Israel kin lahlahwe pwoson mehlel. (2 Kronikel 7:13) Pwehki e solahr keteu, menpihr reipen kan kin kamwenge Elaisa nan wahun Kerid, oh mwuri, ki manaman kenen liohdi men pilawa oh leh sohte kin nekla pwehn kin kamwenge Elaisa. Siohwa pil ketikihong Elaisa manaman en kaiasada nein liohdi menet kisin pwutak. Ni kaimwisekala, nan ehu kasongepen ihs me Koht mehlel pohn Nahna Karmel, kisiniei mweredihsang nanleng oh isikada en Elaisa meirongo. (1 Nanmwarki 17:4-24; 18:36-40) Mendahki irair wet, ekis mwurin met, Elaisa masepwehkada oh nan kapehd tikitikala ni ahnsou me Sesepel men kemehla ih. (1 Nanmwarki 19:1-4) E tangasang sahpwo, ni ah medemedewe me e solahr kak wia ah doadoahk nin duwen soukohp men. Pwehn kangoange oh kakehle ih, Siohwa ni kadek kasalehong Elaisa pein kasansalepen sapwellime manaman.

13 Nindoken Elaisa rukala nan pwoahr ehu, e kilangada kasansal kapwuriamwei en kehl siluh me Siohwa kin ketin kaunda: kisinieng kehlail, rerrer en sahpw, oh mwurin mehpwukat: kisiniei. Ahpw, ni ahnsou me Siohwa mahsen ohng Elaisa, e ketin wia met “ni kisin ngilen mwenginingin kis.” E ketikihong Elaisa doadoahk tohto en wia oh padahkihong ih me miehte tohnkaudok lelepek en Siohwa 7,000 nan sahpwo. (1 Nanmwarki 19:9-18) Ma, duwehte Elaisa, ekei pak kitail kin nan kapehd tikitikla pwehki sohte me kin mwekidiki atail kalohk, kitail kapakap pekih rehn Siohwa en ketikihdo “manaman lapalap sang aht”​—kehl me kak kakehle kitail en kaukaule kalohkiseli rongamwahuwo sohte uhdi.​—2 Korint 4:7.

Manaman en Siohwa wia Kamehlelepen Pweidahn Sapwellime Inou kan

14. Dahme mwaren Siohwa kin kasalehda, oh iaduwen sapwellime manaman kin doake mware?

14 Sapwellimen Siohwa manaman pil kin pid mware oh kapwaiada kupwure. Mwahr tohrohr, Siohwa, kin wehwehki “E Kahrehong en Wiahla” kin kasalehda me e kin ketin kahrehong pein ih en wiahla Sounkapwaiapen sapwellime inou kan. Sohte mehkot de sohte aramas men me kak irehdisang Koht en kapwaiada kupwure kan, mendahki irail kan me kin peikasalki met sohte lemeleme me e kak pweida. Nin duwen me Sises padahkihong sapwellime wahnpoaron ko, “rehn Koht mehkoaros kak pweida.”​—Madiu 19:26.

15. Iaduwen Eipraam oh Sara ale mehn katamanpen me sohte mehkot me nohn apwal ong Siohwa en kapwaiada?

15 Pwehn karasahda met, Siohwa inoukihong Eipraam oh Sara me e pahn kahrehong kadaudokara kan en wiahla wehi laud ehu. Ahpw, ira sohte naineki seri erein sounpar tohto. Ira koaros inenen likeilapalahr ni ahnsou me Siohwa padahkihong ira me inouwo pahn pweidaier oh Sara kouruhr. Pwehn sapeng met, tohnlengo keinemwe: “Mie mehkot me apwal ong Kauno [“Siohwa,” NW]”? (Senesis 12:1-3; 17:4-8; 18:10-14) Sounpar 400 mwuri, ni ahnsou me Moses kapokonehpene kadaudok kan en Eipraam​—ahnsouwet wehi laud ehu—​pohn Patapat en Mohap, e katamankihong irail me Koht ketin kapwaiadahr sapwellime inou. Moses mahsanih: “Pwehki eh [Siohwa] ketin loalloale amwail pahpa kahlap ako oh pilada kadaudokarail ko, oh pwehki pein ih eh ketin kahluweikumwaildo sang Isip ni manaman lapalap en nin lime. Ni amwail kohkohwei, eh ketin kasarehla wehi kei me lapalap oh kehlailasang kumwail, pwe en kak ketin kapedelong oh ketikihong kumwail sapwarailo, sahpw me kumwail sapwesapweniki ahnsou wet.”​—Deuderonomi 4:37, 38.

16. Dahme kahrehda pelien lamalam en Sadusi mihla nan sapwung ni arail kin kahmahmki me dene me melahr kan sohte pahn kaiasada?

16 Sounpar epwiki kei mwuri, Sises kasalehda ah sapwungki pelien lamalam en Sadusi kan, me sohte kin kamehlele iasada. Dahme kahrehda re sohte men kamehleleki sapwellimen Koht inou me E kak ketin kapwurehdohng mour rehn irail kan me mehla? Sises padahkihong irail: “Kumwail inenen sapwung, kisehn amwail sohte wehwehki Pwuhk Sarawi oh manaman en Koht.” (Madiu 22:29) Pwuhk Sarawi kamehlelehong kitail me ‘irail koaros me mihmi nan sousou kan pahn rong kapitie, oh re pahn pedoisang nan arail sousou kan.’ (Sohn 5:27-29) Ma kitail kin wehwehki dahme Paipel kin mahsanihki duwen kaiasada, atail likih manaman en kupwuren Koht pahn kamehlelehong kitail me melahr akan pahn iasada. Koht “pahn ketin kamwomwala mehla kohkohlahte! . . . Pein Kauno [“Siohwa,” NW] me mahmahsen.”​—Aiseia 25:8.

17. Rahn dahieu nan ahnsou kohkohdo me atail likih Siohwa pahn kesempwal ni ahl tohrohr ehu?

17 Nan ahnsou keren kohkohdo, pahn mie ahnsou ehu me kitail koaros pahn anahne en likih ni ahl tohrohr sapwellimen Koht manaman en doarehla aramas. Sehdan me Tepil pahn uhwongada sapwellimen Koht aramas akan, me mwomwen sohte pereparail. (Esekiel 38:14-16) Koht pahn ahnsouwo kasalehda sapwellime manaman mwuledek pwehn sewese kitail, oh koaros pahn anahne esehla me Ih me Siohwa. (Esekiel 38:21-23) Met iei ahnsoun kakehlailda atail pwoson oh koapworopworki Koht Lapalahpie pwe kitail en dehr luwetala ni ahnsou kesempwalo.

18. (a) Kapai dah kei kitail kin alehsang atail doudouloale sapwellimen Siohwa manaman? (b) Peidek dahieu kitail pahn tehkpene nan artikel en mwuri?

18 Ni soh peikidpe, mie kahrepe tohto me kitail en doudouloalehki sapwellimen Siohwa manaman. Ni atail kin medemedewe loal sapwellimen doadoahk kan, kitail kin ni karakarahk mwekidiki en kapinga Sounkapikpatail Lapalap oh kasalehda atail kalahngan pwehki e kin ketin doadoahngki sapwellime manaman ni soangen ahl me erpit oh limpoak. Kitail sohte pahn masepwehkada ma kitail kin likih Siohwa en karis kan. Atail pwoson sapwellime inou kan sohte pahn luwetala. Ahpw, tamataman me kitail kapikipikida ni mwomwen Koht. Ihme kahrehda, kitail pil ahneki manaman​—mendahki ma tikitik. Iaduwen kitail kak alasang Sounkapikpatail ni ahl me kitail kin doadoahngki atail manaman? Kitail pahn tehkada met nan artikel en mwuri.

[Nting tikitik me mi pahs]

a Me tohto nan sampah kin kamehlele me “fossil fuels” duwehte “oil” oh “coal”​—me kin keieu kihda lioal ong imwen lioal kan​—kin ale kehl sang ketipin.

b Me weksang met, pakudang en nuclear me re songih ahneki kehl me pahrekihong megaton en TNT 57.

c Kouwol lawalo me Paipel koasoia ele iei aurochs (ni lokaiahn Latin urus). Sounpar riekid samwalahro, mahn pwukat kin dierek nan Gaul (me ahnsouwet iei France), oh Julius Caesar ntingihdi duwen mwomwerail: “Uwen lauden mahn pwukat (uri) sohte tikitik sang mahn elepant, mwomwerail, pohrail, irail iei kouwol kei. Re uhdahn kehlail, oh uhdahn marahra: re sohte pahn mweidohng aramas de mahn en pitla ni ahnsou me re kin kilangada irail.”

Ke Kak Sapengla Peidek Pwukat?

• Iaduwen kapikipik kan kadehdehda sapwellimen Siohwa kehl?

• Karis dah kei me Siohwa kak doadoahngki en utungada sapwellime aramas akan?

• Ia ekei ahnsou kan me Siohwa kasalehda sapwellime kehl?

• Ia mehn kamehlel me Siohwa pahn kapwaiada sapwellime inou kan?

[Kilel nan pali 8]

“Kumwail kilengdalahng pahnlahng! Ihs me ketin wiahda usu kan me kumwail kilikilang?”

[Credit Line]

Photo by Malin, © IAC/​RGO 1991

[Kilel nan pali 10]

Doudouloale kasansalepen sapwellimen Siohwa kehl kin kakairada pwoson sapwellime inou kan

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share