Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w07 9/1 pp. 17-21
  • Me Mah kan—Irail Wia Kapai Ehu ong me Pwulopwul kan

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Me Mah kan—Irail Wia Kapai Ehu ong me Pwulopwul kan
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2007
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Pwoson me Kamwahupe ong Ahnsou Reirei
  • Wia Mehn Kamwakid Mwahu ong Tohn Peneinei
  • Iaduwen me Mah kan kin Kamwakid Tohn Kaudok Mehlel kan
  • Samuel “Kapwaiada Dahme Pwung”
  • Padapadahki Dih en Mwuhr kan
  • “Pwoson Me Kitail Kin Weweidki, Kaidehk Marain En Paliwar”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
  • Siohwa Kin Ketin Apwalih Ni Keneinei Sapwellime Sounpapah Mahlahr Akan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
  • “Kakehlailla Mohngiongimwail Kan”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Momourki Pwoson Sapwellimen Koht Inou Kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2000
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2007
w07 9/1 pp. 17-21

Me Mah kan—Irail Wia Kapai Ehu ong me Pwulopwul kan

“A met ni ei mahlahr oh moangepwetalahr, Maing Koht, komw dehr ketin likidmelieiehla! Komw ketin ieiang ie nindokon ei pahn kalohki sapwellimomwi roson oh manaman ong dih en mwuhr kan.”—MELKAHKA 71:18.

1, 2. Dahme ladu mah kan en Koht anahne kalahnganki, oh dahme kitail pahn tehkpene met?

EMEN Kristian elder nan palikapi en Aperika mwemweitla rehn brother keidi mah men oh peidek reh, “Ia iromw?” Brother teio sapeng ni eh songada eh koasoi kan, “I kak tang, luski apali nehiet, luswei mwowe oh luski neh riau pwukat.” E kapatahiong, “Ahpw I sohte kak pihr.” Dahme e nantihong nda kin wehwe mwahu ong eldero. ‘I perenki wia dahme I kak wia, ahpw dahme I sohte kak wia, I sohte kin wia.’ Ahnsouwet elder me mwemweitla lelehr sounpar 80 oh kin perenki katamanda en brothero kamwan kan oh tiahk en lelepek.

2 En mah men kin kasalehda irair mwahu kan en Koht kin kahrehiong meteikan en tamataman irail ni ahnsou reirei. Mehlel pwe mour werei kelehpw sohte kin wahdo erpit oh irair en wiewia mwahu kan en Krais. (Eklesiasdes 4:13) Paipel kin mahsanih: “Mour werei iei ketingpen pwung; moangepwet iei kapwat lingan ehu.” (Lepin Padahk 16:31) Ma ke mahlahr ni sounpar, ke kin kalahnganki ia uwen ahmw koasoi oh wiewia kan kin kamwakid meteikan pwehn wia kamwahuparail? Tehk ekei karasaras kan en Paipel me kin kasalehda ia uwen laud en me mah kan kin wia kapai mehlel ong me pwulopwul kan.

Pwoson me Kamwahupe ong Ahnsou Reirei

3. Ia duwen en Noha lelepek pidada koaros me momour ahnsouwet?

3 En Noha pwoson oh lelepek wahdo kapai kan me kitail kin pil pehm rahnwet. Noha kereniong sounpar 600 ahnsou me e kauwada warihmwo, rikpene mahn akan oh kalohk ong mehn mpe kan. (Senesis 7:6; 2 Piter 2:5) Pwehki e kin lemmwiki Koht, Noha iangahki eh peneinei pitsang Nohlik lapalapo oh wiahla pahpa en aramas koaros me momour pohn sampah rahnwet. E mehlel me Noha kin momour ahnsou me aramas kan kin kak mour werei. Ahpw, mendahki e mahlahr douluhl, Noha kin tengedi nan eh lelepek, oh met imwikihla kapai kan me inenen mwahu. Iaduwen e wia met?

4. Iaduwen en Noha dadaur ni lelepek kin wia kapai ehu ong sapwellimen Koht sounpapah kan?

4 Ni ahnsou me Noha kereniong lel sounpar 800, Nimrod tepiada kauwada Papel en pelianda sapwellimen Siohwa pahngok en “kousoanla wasa koaros nin sampah.” (Senesis 9:1; 11:1-9) Ahpw Noha sohte iang pidada nan en Nimrod tiahk en pelian. Met kakete kahrehiong eh lokaia en sohte wekidekla ni ahnsou me en sounpelian kan ar lokaia kan pingada. En Noha pwoson oh dadaur ni lelepek, sohte kin sansaldahte ahnsou me e mahlahr ahpw pil erein eh mour werei, kin ni mehlel warohng sapwellimen Koht sounpapah kan en alasang mendahki wekpeseng en ar sounpar kan.—Ipru 11:7.

Wia Mehn Kamwakid Mwahu ong Tohn Peneinei

5, 6. (a) Ni en Eipraam momourki sounpar 75, dahme Siohwa mahsanihong ih en wia? (b) Ia duwen en Eipraam mwekidki en sapwellimen Koht pahngok?

5 En me mah kan kin kamwakid pwoson en eh tohn peneinei kan kin sansal nan mour en kaun en peneinei kan mwurihdo sang mwein Noha. Ni en Eipraam mahki kereniong sounpar 75, Koht mahsanihong ih: “Kohkohla sang nan sapwomwen, rehn kisehmw kan, sang ni imwen semomwen, kowe eri kohla nan sahpw ehu me I pahn kasalehiong uhk. I pahn kihong uhk kadaudok ngedehrie, me pahn wiahla wehi lapalap ehu. I pahn kapaiaiukada oh kalinganahla edomw pwe en wiahla mehn kapai.”—Senesis 12:1, 2.

6 Medewehla ma ke alehdi pahngok en kohkohla sang nan imwomw, rehn kisehmw kan, wehi me ke tikida ie, oh epwel mwahu en ahmw peneinei kan koaros pwehn kohla nan sahpw ehu me ke sohte ese. Ih duwen pahngok me Eipraam alehdi. E “ahpw mweselsang Aran, nin duwen KAUN-O eh ketin mahsanih,” oh erein eh mour, e kin mihmi nan impwal likou kei nin duwen aramas en liki men nan sahpw en Kenan. (Senesis 12:4; Ipru 11:8, 9) Mendahki Siohwa mahsanih me Eipraam pahn wiahla “wehi lapalap ehu,” e mehla mwohn kadaudoke kan tohtohla. Mwurin e wia mehn liki men nan sapwen inou erein sounpar 25, ih ahnsou me eh pwoud Sara neitikihong ih pwutak emente. (Senesis 21:2, 5) Ahpw Eipraam sohte pwangada oh pwurala nan kahnihmw me e kohsang ie. Ia wen mwahu en eh kahlemeng en pwoson oh dadaur!

7. Soangen kehl en kamwakid dahieu me en Eipraam lelepek kin wia ong nah pwutak Aisek, oh ia imwilahn met ong aramas akan?

7 En Eipraam dadaur ni lelepek kin kamwakid laud nah pwutak Aisek, en wiahki erein eh mour—sounpar 180—nin duwen aramas en liki men nan sapwen Kenan. En Aisek eh dadaur lelepek kin poahsoanda sang eh pwoson sapwellimen Koht inou, pwoson me eh pahpa oh nohno likeilaplahr ko katengehdiongehr nan kapehde oh mwuhr pein sapwellimen Siohwa mahsen pil kamehlelehiong. (Senesis 26:2-5) En Aisek eh tengediong eh lelepek kin ritingada pweidahn sapwellimen Siohwa inou me “kadaudokeo” me pahn kapaiada aramas koaros pahn kohsang peneinei en Eipraam. Sounpar epwiki kei mwuri Sises Krais, me wia “kadaudokeo” ritingada ahl ehu ong koaros me pwoson ih en pwungla rehn Koht oh paiekihda mour soutuk.—Kalesia 3:16; Sohn 3:16.

8. Iaduwen Seikop kasalehda pwoson kehlail oh dahme met imwikihla?

8 Aisek uhd pil sewese nah pwutak Seikop en kekeirda soangen pwoson me e pahn kolokol lao e mahla. Seikop mahki sounpar 97 ahnsou e poadoarohng tohnleng emen nipwong ehu pwon pwehn alehdi kapai. (Senesis 32:24-28) Mohn e mehla ni eh mahki sounpar 147, Seikop kihpene eh kehl koaros pwehn kapaiada nah pwutak 12 ko. (Senesis 47:28) Mahsen en kokohp kan me e koasoiahda kin met kileldi nan Senesis 49:1-28, ni mehlel pweidahier oh pil kin pweipweida nan atail ahnsou.

9. Dahme kitail kak koasoiahki duwen me mahlahr ni pali ngehn kan ni arail kin kamwakid lamalam en tohn arail peneinei?

9 E kin sansal me sapwellimen Koht ladu lelepek kan me mahlahr kak ahneki kehl en kamwakid lamalam en ar tohn peneinei kan ni ahl mwahu. Kaweid en Pwuhk Sarawi iangahki peneu erpit kan oh ehu mehn kahlemeng duwen en kin dadaurete kak sewese laud me pwulopwul men en kekeirda ni pwoson kehlail. (Lepin Padahk 22:6) Me mah kan en dehr ahneki lamalam me arail kahlemeng mwahu kan sohte kak kamwakid lamalam en tohn arail peneinei ni ahl mwahu.

Iaduwen me Mah kan kin Kamwakid Tohn Kaudok Mehlel kan

10. Dahme Sosep “koasoanehdi me pid paliwere” oh dahme imwikihla met?

10 Me mahlahr kan pil kak wia mehn kamwakid mwahu ong kisehrail tohn kaudok mehlel kan. Ni ahnsou me e mahlahr, nein Seikop pwutak Sosep wiahda tiahk en pwoson me kin kamwakid lamalam en tohn kaudok mehlel tohto me mour mwurin ih. Ni eh mahki sounpar 110 e wiahda kehkehlik “oh koasoanehdi dahme pahn wiahiong paliwere mwurin eh pahn mehla,” met wehwehki me ahnsou mehn Israel kan pahn lipasang Isip re pahn wahda paliwere. (Ipru 11:22; Senesis 50:25) Kehkehlik wet kin kalaudehla en mehn Israel kan ar koapworopwor erein sounpar ngeder kei me re wia lidu kei mwurin en Sosep mehla, oh kamehlelehiong irail me ahnsou re pahn pitla kohkohdo.

11. Soangen kehl en kamwakid dahieu me Moses me mahlahr kakete ahneki pohn Sosua?

11 Nanpwungen irail kan me ale kangoang sang en Sosep koasoi en pwoson iei pil Moses. Ni ahnsou me Moses mahki sounpar 80, e ahneki pwais kesempwal en wahda paliweren Sosep sang sapwen Isip. (Eksodus 13:19) Ni ahnsowo, e tuhwongada Sosua, me inenen pwulopwul sang ih. Erein sounpar 40 mwurin mwo, Sosua kin papah Moses nin duwen soun sawasepe men. (Nempe 11:28) E iang Moses kohdahla pohn nahna Sainai oh kin mihmih awiawih lao Moses doudi sang pohn nahna wa takai riapali ko en Kosonned ko. (Eksodus 24:12-18; 32:15-17) Ia uwen en Moses kin wia utupen kaweid me diren loalokong oh erpit ong Sosua!

12. Iaduwen Sosua kasalehda kehl en kamwakid mwahu ong wehin Israel erein e momourki?

12 Sosua uhd kin kihong mehn kangoang mwahu kan ong wehin Israel erein eh kin momour. Nan Sounkopwung 2:7 padahkiong kitail: “Eri, mehn Israel ko kin papah KAUN-O erein Sosua eh momour, oh mwurin eh melahr re pil kin usehlahte papah KAUN-O, erein kaun ako me dehdehkihla mehlel mehkoaros me KAUN-O ketin wiahiong mehn Israel ko, ar pil momour.” Ahpw ni en Sosua oh ohl mah teikan mehla, erein sounpar 300 tepida ahnsou kan en ar kin sohte ahneki lamalam teng en pilada kaudok mehlel oh kaudok likamw leledo nan mwein soukohp Samuel.

Samuel “Kapwaiada Dahme Pwung”

13. Dahme Samuel wia pwehn ‘wiahda dahme pwung’?

13 Paipel sohte koasoia ia sounpar en Samuel ni ahnsou me e mehla, ahpw dahme wiawi nan pwuhken Keieun Samuel kin reireiki sounpar 102 oh Samuel kadehde pali laud mehkan me wiawi. Nan Ipru 11:32, 33 kitail kin wadek duwen irail sounkopwung oh soukohp lelepek kan me kin “kapwaiada dahme pwung.” Ei Samuel kin kamwakid ekei irail kan me iang momour ni eh ahnsou en kesehla wiewia sapwung kan. (1 Samuel 7:2-4) Ni ahl dahieu? E kin lelepek ong Siohwa erein eh mour. (1 Samuel 12:2-5) E sohte kin masak en kihda peneu kehlail kan mendahki ma pil ong nanmwarki. (1 Samuel 15:16-29) Kapatahiong met, Samuel me “ohl laudlahr oh moangepwetalahr” kin kasalehda me ih emen me kin wiahda kahlemeng mwahu ni eh kin kapakapki meteikan. E koasoiahki met “I pahn wiahda dihp ma I tokedihsang kapakapkin” irail ienge mehn Israel kan.—1 Samuel 12:2, 23.

14, 15. Ia duwen me mah kan kin alasang Samuel me pid kapakap?

14 Mepwukat koaros kin sewese kihda ahl kesempwal ehu ong me mah kan en nantihong wia kehl en kamwakid mwahu ong iengerail soun papah en Siohwa kan. Mendahki arail soh itar kan en paliwararail de soangen irair teikan, irail me mahlahr kan kak en kapakapki meteikan. Kumwail me mah kan, kumwail kin wehwehki de pohnese ia uwen amwail kapakap kin wia kamwahu ong mwomwohdiso? Pwehki kumwail kin pwoson keredi en ntahn Krais, amwail kesihnenda pwung mwohn silangin Siohwa oh pwehki amwail rekord en dadaur lelepek, amwail pwoson kin kakehr “powehdi apwal.” (Seims 1:3; 1 Piter 1:7) En dehr kin manokehla: “Pwe kapakap en aramas mwahu men me inenen manaman.”—Seims 5:16.

15 Ahmw kapakap kan me kin utung doadoahk en Wehin Siohwa kin anahn. Ekei riatail brother kan kin mihmi nan imweteng pwehki arail soupoupali nin duwen Kristian kan. Ekei kin lelong kahpwal akan en melimel, mahwen oh pingiping en arail wehi. Pil ekei nan pein atail mwomwohdiso kin lelong nan kasongosong kan oh uhwong kan. (Madiu 10:35, 36) Irail akan me kin tiengla mwowe wia doadoahk en kalohk oh wia sounapwalih en mwomwohdiso kan kin pil anahne ken kapakapkin irail ahnsou koaros. (Episos 6:18, 19; Kolose 4:2, 3) Ia uwen kin mwahu ahmw kin koasoia iengomw tohnkaudok mehlel kan nan ahmw kapakap duwehte Epapras kin wia!—Kolose 4:12.

Padapadahki Dih en Mwuhr kan

16, 17. Dahme Melkahka 71:18 kohpada, oh iaduwen met pweidahier?

16 Werekiong irail me lelepek en “kisin pwihn sihpw” me ahneki pwais nanleng kin kihda kasukuhl mwahu ong irail sihpw teikan me ahneki koapworopwor en mour kohkohlahte pohn sampah. (Luk 12:32; Sohn 10:16) Kokohp wet mi nan Melkahka 71:18 me koasoia: “A met ni ei mahlahr oh moangepwetalahr, Maing Koht, komw dehr ketin likidmelieiehla! Komw ketin ieiang ie nindokon ei pahn kalohki sapwellimomwi roson oh manaman ong dih en mwuhr kan.” Irail me keikihdi ngehn kan kin nsenohki kasukuhlih iengerail sihpw teikan ong kalaudlahn pwukoa kan mwohn irail kohkohsang irail pwehn iang linganla rehn Sises Krais.

17 Mouren padahk me Melkahka 71:18 koasoiahki duwen kaweidih “dih en mwuhr kan” kak pil wehwehiong irail sihpw teikan, me alehdi kasukuhl sang sapwellimen Koht keidi kan. Siohwa kin ketikihong me mah kan pwais kaselel kan en kasalehda mehkan me pid duwen Ih ong irail akan me ahnsouwet alehdier kaudok mehlel. (Soel 1:2, 3) Sihpw teikan kin pehm me re paiekihda alehdi kasukuhl sang rehn me keidi kan oh kin ngoangki en ehukihong arail kasukuhl en Pwuhk Sarawi ong pil meteikan me inengieng papah Siohwa—Kaudiahl 7:9, 10.

18, 19. (a) Mehnia ire kesempwal kan me soun ladu en Siohwa mahlahr tohto kan kak kihda ong kitail? (b)  Dahme Kristian mahlahr kan kak koapwoaroapwoarki?

18 Sapwellimen Siohwa kan me mahlahr, irail me keidi kan oh pil sihpw teikan, me wia memourte me kak pousehiong kitail duwen mwekid en poadoapoad kesempwal akan. Me malaulau kei me momour met mihmi wasao ahnsou me tepin kasalepen kasdo en “Photo-Drama of Creation.” Ekei Sounkadehde mah kan kin pein ese brother ko me kin tiengla mwowe, irail kan me selidi nan 1918. Ekei iang doadoahk en pakair pohn Watchtower redio sdeisin, WBBR. Tohto irail kak koasoia duwen iren kopwung kan me pid saledek en kaudok ong Sounkadehdehn Siohwa kan me wiawi nan mwoalen kopwung ileile kan. Pil ekei kin kesihnenda teng nan kaudok mehlel nin doken irail kin mihmi pahn kaunda limeidihd kan. Ehi, me mah kan kak padahkiong kitail iaduwen padahk mehlel eh kin ekis ekis wehwe lalaudla. Paipel kin kangoangehkin kitail en paiekihda ekspiriens tohto kan.—Deuderonomi 32:7.

19 Kangoang kin kohwong Kristian mah kan en kin wia mehn kahlemeng mwahu ong me pwulopwul kan. (Taitus 2:2-4) Mwein ahnsouwet ke sohte kak kilang duwen ahmw kapakap,dadaur lelepek oh kaweid kak kamwakid meteikan. Noha, Eipraam, Sosep, Moses oh meteikan ele sohte kak en ese uwen kehl en arail lelepek kin kamwakid dih en mwuhr kan. Ahpw koasoipen arail pwoson oh dadaur lelepek kin wia kamwakid laud ehu ong kitail, eri pil pahn duwehte ahmw kahlemeng mwahu kan ong dih en mwuhr kan.

20. Soangen kapai dahkei nekinek ong irail me kolokol teng arail koapwoaroapwoar lao lel imwi?

20 Sohte lipilipil ma ke kin nekinekla oh pitsang kahn kamakam kowahlap de ke kaiasada sang mehla, ia uwen eh pahn kaperen en kehn “mouro me uhdahn mour mehlel”! (Madiu 24:21; 1 Timoty 6:19) Song medewehla erein Pahr Kido me Krais pahn Kaunda, ahnsou me Siohwa pahn wekidala dahme mahla kin kahrehda. Solahr pahn pehm kohkohdi en paliwaratail ahpw kitail pahn pirida ehu ehu rahn kilang paliwaratail mwamwahula, kehlailla, masatail kilang mwahu, atail wasahn rongorong rong mwahula, oh pil paliwaratail mwomw mwahula. (Sohp 33:25; Aiseia 35:5, 6) Ma ke pahn kapahrekiong soangen mour poatopoat me re pahn ahneki ahnsowo, irail me paiekihda en kousoan nan sapwellimen Koht sampah kapw pahn wie pwulopwulte ahnsou koaros. (Aiseia 65:22) Eri, kitail koaros sou kolokol teng atail koapworopwor lao lel imwi oh doula papah Siohwa ki atail mour unsek. Kitail kak koapwoaroapwoarki me Siohwa pahn kapwaiada mehkoaros me e inoukihda oh dahme e pahn wiahda pahn siksang douluhl dahme ke ele kin inengieng kasikasik.—Melkahka 37:4; 145:16.

Iaduwen Ke Pahn Sapeng?

• Ia duwen en Noha me mahlahr tengedi dadaur ni lelepek kin imwikihla kapai tohto ong aramas akan?

• Dahme pwoson en kaun en peneinei en mahs ako kin wia ong arail peneinei en dih en mwuhr kan?

• Ni arail kin mahlahr, ia duwen Sosep, Moses, Sosua oh Samuel kin kakehlailih iengerail tohn kaudok mehlel kan?

• Mehnia soangen koasoiepen me mah kan kak kamwakid dih en mwuhr kan?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 17]

Ahn Eipram dadaur lelepek kin kamwakid laud Aisek

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 18]

Ahn Moses kaweid loalokong oh erpit kin kangoange Sosua

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 19]

Ahmw kin kapakapki mehteikan kak imwikihla kamwahu tohto kan

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 20]

Me pwulopwul kan kin paiekihda ar kin rong kaweid en me mah lelepek kan

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share