Tung Dijuku Diey Nich “Mazu ma Kwongoj Nich”
NICH kusut kwa chisu pakemp pakemp, David wanenganana nakash. Wadinga umuchingedin mukajend mu motak, watal watal kand ku saa wend. Pa kusut kwa chisu, Diane, mukajend, wabudik mu chikumbu, katwishap kushimpish mulong wa ujim ukash wovay.
Wabaza anch: “Ov, mulong wak ukutwisha kwinsha mwamu nikuchingedin. Uding chisu chawonsu mwin kulabijok! Ov, mulong wak utwishiningap kwitenchik kapamp kamwing?”
Ushon wamukwata Diane. Waboy kudil, wachirikin mu chikumbu djimu. Pa chisu chinicha, David wajingunin chad kurumbuk kwend. Kuswej kwend kwayipisha yom nakash. Ov, chom ik chelay kusal katat? Wajima motak, wov runeng nakash, ni pakemp-pakemp wamulondul mukajend mu chikumbu.
Chilakej chinech chilejen yom yakin, ov, kimwawiyap? Ov, wasotap kal kuchirish mazu mey? Pitukata kulond pakad kutong, tulondining chisu ni chisu mazu makata kutunenganesh kwinyim. Chawiy komb Bibil uyingin palondinay anch: “Muchim wa mwin kutentam ukat kutong nawamp mutapu wa kwakul.”—Jinswir 15:28.
Pakwez, chikutwish kwikal chikash, kusambel kutong nawamp kurutu kulond, pakampwil pitujimena, pitwovila ushon, ap pitwovila kuswan. Pakampwil ni yid ya dijuku, kupakish kuyilej yitwovila kukutwish kushikij ku kufish nich ap kumunyinyit muntu windjing. Chom chinech, chikutwish kumunenganesh ap kusarumun matend.
Chom ik tufanyidina kusal chakwel tutana yibudikin yivud yiwamp? Ov, mutapu ik tukutwisha kulam yovil yetu chakwel twikala awamp? Tukutwish kutan yiyul yimwing ya ukwash kudiay Salomon nfund a Bibil.
Shinshikin ya Kulond ni Mutapu wa Kuyilond
Mudi Salomon, wafunda buku wa Mulej udia mu Bibil, wafunda uman wend ukash pa mwikadil wa chamwamu wa mwom, chimeken patok wadinga nich yovil yikash piur pa mutu wa mulong wisambinay. Walonda anch: “Nikisin mwom.” Washikena mu chilik cha kuutazuk anch udi kwau ‘wamwamu.’ (Mulej 2:17; 12:8) Pakwez, Mulej didiap dipang dia kusansan kwovay Salomon. Katongap anch chidi kwau chiwamp kwisambin ching kusu pa yom yiyimp ya mu mwom. Kwinsudiel kwa buku winou, Salomon ulejen anch ndiy “wasota kukimb mazu ma kwongoj nich, pakwez mazu mafunday mading makin.” (Mulej 12:10) Dikarumun dikwau dilondil anch ndiy “wapakish kurumburil yom yiney mu mutapu umwing uwamp ni wakinakin nakash.”—Contemporary English Version.
Chakin kamu Salomon wajingunina anch chamufanyidina ashinshikin yovil yend. Chakin kamu, wadandamena kwiyipul amwinend anch: ‘Ov, yinisotila kurumburil ey yidi yakin chakin kamu? Anch nasadil mazu am, ov, antu akwau akumasanger, akumitiyij?’ Kusutil ku “kukimb mazu” makin, watwisha kuyikel yovil yend kangal yeza yipuputisha yitongijok yend.
Mudi chibudikin buku wa Mulej kadiap kusu buku muwamp wa kufund pakwez udi kand musul ujim wa manangu mapepidilay Nzamb ma kurumburik kwa mwom. (2 Timote 3:16, 17) Ov, Salomon wadinga wisambidin rusangu rikash ra yovil rikutwisha kutukwash kwisamb nawamp ni akatish netu? Tushinshikinany chilakej.
Ileja Kuyikel Yovil Yey
Mudi chilakej, el tulonda bil anch nsangarum wey wez kal kudiokal ku shikol wakuletin kaye mufundilau rapor wend ni umen anch unenganen. Tatukwend watal dipang dia malejan ni wajingunin anch wawil nakash mu malejan kanang. Kapamp kamwing tatuku wajiman, watongijokin pa yisu yivud yikatay kusutish mwan mulong wa kusal midimu ya shikol ku chikumbu. Tatuku wasambish kukabwok nakash: “Udi mwin usweral! Anch wadandamen mwamu, ukwikal wa chamwamu!”
Kurutu kwa kulikin yovil yiyimp yiyikela yakul yend, tatuku ukusal nawamp iyipula anch, ‘Ov, yinitongina ey yidi chakin kamu yakin?’ Chipul chinech chikutwish kumukwash auril yovil yend ni uyakin wa yom. (Jinswir 17:27) Ov, chakin kamu nsangarum ukukangany mu yawonsu yishadilaku mu mwom wend mulong katwishinap kuying mu dilejan dimwing? Ov, chakin kamu udi mwin usweral, ap anch ukangeny midimu yend ya ku shikol mulong kateshinap yitongijok kanang? Chisu ni chisu Bibil ukasikeshining usey wa kwikal nich chitongijok chakin, chiwamp pa milong. (Titus 3:2; Yakob 3:17) Chakwel kumukwash mwan, nvaj uswiridin kulond ‘mazu makin ma uyakin.’
Kukimb Mazu Makin
Anch tatuku watond chikulonday, ufanyidin kwiyipul amwinend anch, ‘Mutapu ik nikuyilonda mu mazu makutwishay mwan kusanger, mitiyikina?’ Chakin, chiswapelingap kutan mazu makin. Pakwez anvaj aswiridin kuvurik anch chisu chivud ansand atongining anch kakutwishap kwau yawonsu. Akutwish akwat kurumbuk kumwing ni akujimbish chipandakenamu, mu chilik cha kushiken kusambish kwirumburish ayinau. Ap nvaj wasala cha ujim, ukutwish wamukasikeshin mwan yitongijok yend yiyimp. Kolosay 3:21 ulondil anch: “Kangal wayiswidioshany anen, chamwamu akuziy mu michim yau.”
Mazu mudi “chisu chawonsu” ni “kandikal” chisu chivud makweting kafukej ka yom muyidia. Anch nvaj walonda anch, “Kiukezap kwikal wa usey,” yik yamushalaku kal kand mwan chakwel ilamina kalimish kend? Anch yom yivud mu mwom ayimen mwamu, mwan ukusambish kwiman amwinend mudi wachamwamu kamu. Chakin kamu, dizu dined kidikatap kuziyishan kusu pakwez kididingap kand diakin.
Chiwapining chisu chawonsu kukasikeshin pa ngikadil yiwamp ya mwikadil win wawonsu. Tatuku wa mu chilakej chetu ukutwish walond anch: “Nsangarum, nimen anch unenganen mulong wa kukangany kwey. Pakwez, am nij anch usadiling nakash mu midimu yey. El tushinshikin bil etu awonsu dilejan dined ni tukimba mutapu wa kupandakana yikokujol yin yawonsu ukutwisha kwikal nich.” Chakwel kujingunin mutapu uwamp wa kumukwash nsangarum wend, tatuku ufanyidin kand kumwipul yipul kanang yijikena chakwel ajingunin anch kudi chakin kamu milong yijim.
Mutapu winou uwamp wa kusot kwijik yidia mu manangu udi upandakenamu nakash kusutamu kuswej. Bibil utushinshikidin etu anch: “Mazu mawamp, . . . [makat] kutadish mupim ni kwok kand mafup.” (Jinswir 16:24) Chakin kamu—an, ni yid yawonsu ya dijuku—apamining nawamp mu chisambu, mu mwikadil wa rukat.
“Kuvul kwa Yom Yidia mu Muchim”
Vurik bil mbay a uruw ujimbwilau mu chilakej cha kusambish. Ov, chelap kwikal chiwamp anch witekina chisu cha kusot “mazu ma kwongoj nich” makin pa ndond pa kumubudishin pol mukajend ujim wend? Mbay a uruw ukwikala mu mwikadil winou ukusal nawamp kwiyipul anch: ‘Ap anch mukajam uswiridin asal usu chakwel asambish kwikalang tayad kurutu kwa chisu, ov, chakin kamu ulabijokining chisu chin chawonsu? Ov, chawiy chinech chisu chiwamp chifanyidina kwisambin mulong winou? Ov, ujim, mazu makash makutwish kumukasikesh aswimpa?’ Kwikuchik mulong wa kwiyipul yipul yiney kukutwish kutukwash twipuka kuyovish kuyip pakad kuchingejin antu tukatininga.—Jinswir 29:11.
Ov, chikwikal nchik anch mambamb ma dijuku dietu mapwiling chisu chawonsu ni matend? Tuswiridin kushinshikin mukach, kushinshikin yovil yidia ku mazu metu mitutondina. Yitulondila, pakampwil pitunenganena ap anch pitujimena, yikutwish yajingunish yom yivud yilejena chitudia mukach. Yesu walonda anch: “Mulong kan kend kakat kulond kuvul kwa yom yidia mu muchim.” (Mateu 12:34) Mu kulond kukwau, yitulondilinga chisu ni chisu yilejening yitongijok yetu, maku metu ni ngikadil yetu ya mukach.
Ov, tumen mwom mu mutapu uwamp, wakin ni wa ruchingej? Chawiy lel, dizu ni yibudikina mu mambamb metu yikumekesh chakin kamu. Ov tumeken kwikal isumina, ameninga ching yom yiyimp, ap in kurumburish? Anch mwawiy, tukusambish kuyiziyish akwetu kusutil ku yitulondila ap mu mutapu tukuyilonda. Tukutwishap pamwingap kwijik uyimp wa yitongijok ni mazu metu. Tukutwish ap kwitiyij anch kuman kwetu yom kwawiy kutentamina. Pakwez tufanyidin kudimukin kwidimb ayinetu.—Jinswir 14:12.
Tujikitishin nakash, mulong tukwet Dizu dia Nzamb. Bibil ukutwish kutukwash tushinshikin yitongijok yetu ni kutal yisu yimwing yitentamina ni yisu yifanyidina kurijek. (Hebreu 4:12; Yakob 1:25) Chikalap nchik chivadik chetu ap mutapu watulilau, etu awonsu tukutwish kutond kuswimp mutapu ututongina ni kusal anch chakin kamu tusotil tusal mwamu.—Efes 4:23, 24.
Kuwejin pa kusadil Bibil, tufanyidin kusal chom chindjing chakwel tushinshikin mutapu wetu wa kwisamb. Ipula antu akwau. Chilakej, mwipula mukajey ap mwaney akuleja chakin kamu mutapu usadilinga pa mulong kanang. Isamba ni murund waswila kal ukwija nawamp win kamu. Chikukwit kwikepish chakwel witiyij yikulondau ni urijek yiswiridikina.
Tong Kurutu Ulonda!
Mu kushinshikin kwa nsudiel, ang chakin kamu tusotil twipuk kuyovish antu akwau nayimp nich kulond kwetu, tufanyidin kusal yilondila Jinswir 16:23 anch: “Muchim wa mwin manangu ukat kulej kan kend, ni kan kend kakat kuwejiku manangu.” Chikwikalap chiswapela chisu chawonsu kuyikel yovil yetu. Mwaning, anch tusotil tuyitesha akwetu pa ndond pa kuyishitak ni ching kuyifish nich, chawiy kusot mazu matentamina mitukutwisha kulond kukuswapal nakash.
Chakin, kwikil muntu wa pakach petu uwanyidina. (Yakob 3:2) Pa kusut kwa chisu, etu awonsu tukat kurumbukang mu kulond. (Jinswir 12:18) Pakwez nich ukwash wa Dizu dia Nzamb, tukutwish kwilej kutong bil kurutu kwa kulond ni kutek yovil ni yisakin ya antu akwau pa ndond ya kusambil bil. (Filip 2:4) El tukwatany mupak wa kusot “kukimb mazu ma kwongoj nich” makin, pakampwil pitwisambina ni yid ya dijuku. Chawiy lel mazu metu kimakezap kuyisansan ni kuyizish pakwez makuyok ni kuyitung antu itukatininga.—Rome 14:19.
[Chipich chidia pa paj wa 12]
Ov, mutapu ik ukutwish kwipuk kulond chom chiukeza kwinan kwinyim?