Mpango wa Nyumbani—Unafanyiza Tofauti?
“NYUMBANI, nyumbani kutamu; maana huko moyo waweza kupumzika,” kasema mtunga mashairi. Lakini mara nyingi, kwa sababu ya hali na sura yake, nyumbani kunakuwa kwenye mgogoro. Badala ya kujisikia wenye kustarehe humo, washiriki wa jamaa wanaweza kutaka wawe mahali pengine.
Ingawa hutaki nyumbani kwako kuwe kama kiwanda—chenye kuratibishwa vikali na chenye ukatili—je! mpango wa nyumbani ungeweza kufanyiza tofauti kubwa kwa jamaa yako yote? Ufikirie uwezekano mbalimbali.
Kwanza, kuwa na mpango mzuri kunampa mtu wakati—wakati wa utendaji mwingine wa maana au mambo anayofurahia mtu kufanya. Sisi hatuzungumzi juu ya kuokoa dakika chache, bali saa nyingi kila juma. Kwa mfano, uchunguzi mmoja unaonyesha kwamba “kwa kutumia njia iliyoendelezwa ya usafishaji wa kila siku, kiasi cha 53 kwa mia cha kuokolea wakati kilitimizwa.” Mpango mzuri ulipunguza nusu ya wakati wa kufanya kazi!
Pili, mpango mzuri unapunguza migogoro, kama vile kutoweza kupata vitu, kuona aibu wageni wasiotazamiwa wanapofika, kufikiria mambo sikuzote au kuwa na mambo yasiyomalizwa kufanywa. Nyumba yenye mpango inasaidia kuleta imara katika maisha ya mtu.
Tatu, kwa mama mwenye nyumba (kwa kuwa nyumbani ndicho “kiwanda cha kazi” cha mwanamke) inaleta kujisikia mwenye fahari ya kutimiza mambo. Kwa hiyo katika njia zote hizi mpango mzuri wa nyumbani unasaidia kuleta furaha ya jamaa.
Lakini unawezaje kufanya mabadiliko katika nyumba yako ukichagua kufanya hivyo? Unaweza kuanzia wapi kuipanga?
MPANGO UNAANZA NA NIA
Ushirikiano wa jamaa umepaswa utiwe moyo uwepo. Ikiwa mke peke yake ndiye anayerudisha vitu mahali vinapopaswa kuwa, karibuni anaweza kuvunjika moyo. Mume amepaswa aongoze katika kutia moyo kuwe na ushirikiano na kuhakikisha kwamba kazi walizogawiwa washiriki wa jamaa hazipuzwi.
Mume pia anaweza kusaidia kuleta hali nzuri nyumbani kwa kutia moyo kuwe na heshima nyingi kwa daraka la mama mwenye nyumba. Fikiria kidogo: Lazima mke aunganishe uwezo mbalimbali wa mpambaji wa ndani, mwalimu, karani, mwaguzi wa kike, mjakazi, mfua nguo na mpiga pasi na mpishi! Akizungumza juu ya “matatizo ya kutunza nyumba,” mkuu mmoja anasema hivi: “Bila shaka ni mmoja wa utendaji mgumu zaidi na wenye mambo mengi zaidi anaotazamiwa mtu kufanya.”
Mwanamke anajitahidi sana kutayarisha chakula. Inaweza kuwa kazi ya ufundi. Lakini ni mara ngapi wengine wanapomshukuru kwa anayofanya? Shukrani ya jamaa inahusu sana nia ya mama, nayo nia ya mama inahusu jamaa.
Ni nini kimepaswa kiongoze nia yako kama mama mwenye nyumba? Kujali. Kujali kuna maana ya kuacha upendo wako kwa jamaa uonekane kwa namna unavyotunza nyumba yako. Kujali kunataka akili yako iwe juu ya kazi yako; si kutumia siku ukifikiria mambo ambayo ingekuwa afadhali zaidi uyafanye. Ikiwa unajali, utajaribu kuepuka sikuzote kuahirisha mambo. Anza kufanya kazi asubuhi na mapema. Pia, uwe macho kuona magumu. Mraruko mdogo ni mwepesi zaidi kushona kuliko mkubwa.
Kama msaada wa kuendeleza nia inayofaa, pumzika kidogo uridhike. ‘Ujiburudishe kwa mema katika kazi yako yote. Ni karama ya Mungu,’ Biblia inasema. (Mhu. 3:13) Baada ya kusafisha au kupika, pumzika utazame uliyotimiza. Uone ubora wake.
Zaidi ya nia, mpango wa nyumbani unatia ndani mradi, mahali na njia.
MPANGO WA NYUMBANI UNATAKA MRADI
Mradi mzuri kwa kweli unamletea mama mwenye nyumba uhuru. Kwa njia gani? Yeye hatazami hapa na pale na kuwa na wasiwasi juu ya mambo yote mengi yanayopaswa kufanywa. Yeye anajua kwamba kuna wakati uliowekwa kando kwa kila kazi.
Kuwa na mradi hakuna maana ya kwamba lazima upange kila saa ya siku itatumiwa kwa kazi gani, ingawa wengine wanafanya hivyo. Bali, fanya orodha ya mambo yale yanayohitaji kufanywa kila siku, kila juma, kila mwezi na kwa majira. Katika kila orodha, weka mambo yaliyo ya maana zaidi kwanza. Weka mradi wa utendaji mbalimbali wa kila siku ya juma, ukitia kazi za kila juma na kila mwezi ambapo unadhani zinafaa zaidi. Kisha jaribu kutimiza miradi hiyo na kuirekebisha unavyohitaji. Unaporudia kutazama mradi wako, utaona mambo yanayoweza kufanywa wakati ule ule mmoja. Kwa mfano, mara nyingi wakati kitu kinapoendelea kuiva jikoni, unaweza kuwa unashona kwa cherehani au kupiga pasi wakati huo.
Ingawa yako maeneo mengine zaidi, maeneo matatu makubwa yanachukua wakati mwingi sana wa mama wenye nyumba. Hayo ni (1) kusafisha na kutunza nyumba; (2) chakula, kutia na kununua na kupika; (3) kutandika, kufua nguo na kuzipiga pasi na kushona viraka.
Wewe unawekaje mradi wa kusafisha? Uchafu hauendi kwenye mapumziko ya sikukuu. Hivyo, watu wengi wanaona kwamba kusafisha kudogo kudogo kunahitajiwa kila siku—kupangusa-pangusa vumbi, kuweka vitu kwa ulaini. Mara nyingi hii inaokoa wakati na nguvu nyingi wakati wa kusafisha kugumu unapokuja, kama vile kusugua sakafu kwa burashi au meza, viti na vitu kama hivyo. Vitu visipochafuka sana, vitakuwa vyepesi zaidi kusafishwa. Pia, kusafisha kudogo kunatuliza akili juu ya sura ya nyumba, na jamaa inaona kwamba inahangaikiwa kila siku ipate starehe.
Unapopanga usafishaji wako, epuka kurudia-rudia kusiko kwa lazima. Ukipangusa vumbi katika meza, viti na vitu kama hivyo katika chumba kisha ufagie sakafuni au upukute-pukute mablanketi unapotandika kitanda, kunatukia nini? Vumbi na vipamba-vipamba vinatupwa pote juu ya vitu ulivyokuwa umemaliza tu kusafisha. Kuweka mradi kunapunguza kazi.
Kwa habari ya kuweka mradi wa chakula, katika nchi zile ambako si lazima kununua vitu kila siku, usipendelee kwenda kwenda sana dukani. Kwa sababu gani? Unaokoa wakati, unahifadhi nguvu za mwili na huwi na wasiwasi wa kama kuna kitu cha kupikia jamaa yako kabatini. Pia, wageni wasiotazamiwa wanapofika, hupatikani kabati zako zikiwa tupu. Kununua vitu mapema kuna maana ya kwamba lazima uweke mradi wa orodha ya vitu utakavyonunua mapema. Kwa kweli, hii inaweza kukuwezesha ufikirie ulaji uliosawazika wenye vitu vyenye kufaa mwili.
Weka orodha au kitabu cha kumbukumbu ambapo chakula kimewekwa akiba, na unapoona kwamba karibu utaishiwa na kitu fulani, kiandike. Kutumia orodha hii unaponunua vitu kutapunguza safari nyingi za kwenda dukani. Ndiyo, orodha zilizoandikwa zinaendeleza mpango wa nyumbani.
Kwa habari ya kutandika vitambaa, wengi wanaona kwamba kufua na kupiga pasi kila juma ni bora, lakini hali zinatofautiana. Mara nyingi unapofua na kupiga pasi utaona vifungo vinakosekana, sehemu fulani zimeraruka au kuchanika. Kuwa na kitabu cha kumbukumbu cha kuandikia nguo zinazohitaji kutiwa viraka karibu kunaweza kusaidia.
Kwa hiyo ifikirie kazi yako; weka mradi wa kawaida yako ya kila siku. Andika mambo kunapokuwa na mengi mno ya kukumbuka.
MPANGO MAANA YAKE NI KURATIBISHA
Nyumba pia inahitaji kuratibisha kuzuri, hasa katika maeneo ya kazi ya jamaa. Vifaa vya nyumbani (vifagio, masufuria na vikaangio, namna mbalimbali za sabuni na dawa za kusafishia) zinahitaji mahali barabara—mahali ambapo ndipo vitakuwa vikiwekwa sikuzote. Ikiwa mahali palipochaguliwa kwanza si bora, kwa vyo vyote pabadili. Sababu gani ulazimike kukimbia-kimbia pembe nyingine ya nyumba ukachukue kitu unachotumia kwa kawaida bafuni?
Je! namna unavyopanga vitu inafanyiza tofauti yote hiyo kweli? Kama mfano, lifikirie jiko. Uchunguzi mmoja ulionyesha kwamba jiko lilipopangwa upya—nafasi ikiwa ile ile na vifaa vile vile—‘hatua 2,191 na saa 1 na dakika 3 ziliokolewa kila siku.’
Jiko lenye mwundo wa U mara nyingi ndilo bora—vitu vinakuwa karibu karibu pamoja, hatua chache zaidi zinahitajiwa. Pia, vifaa vinavyoangikwa jikoni vinapatikana kwa vyepesi na kwa kawaida viko karibu.
NJIA ZA KUTENGENEZA NYUMBA
Njia pia zinafanyiza tofauti. Badiliko la njia linaweza kuwa na matokeo bora kwa wakati mchache zaidi. Je! wewe unaweza kuendeleza njia zako za kazi?
Chunguza tabia zako. Angalia kama unaweza kupunguza wakati unaotumiwa kufanya kazi fulani kwa kuondoa utendaji au mitindo fulani ya kufanya kazi.
Kazi nyingi kubwa zinafanywa nyepesi zaidi kwa kutumia zaidi mikono yote miwili. Mtengeneza nyumba mmoja alieleza wazi hivi: “Kadiri ninavyozidi kufanya jitihada nitumie mkono wangu wa kushoto, ndivyo unavyozidi kuwa wenye mafaa.” Pia, kuna maelekeo ya kuweka chombo chini isivyo lazima kisha kukiokota ukitumie tena.
Fikiria, pia, njia zako za kuondoa uchafu. Kwanza, fikiri: ‘Nataka kutimiza nini? Je! nataka kupeleka uchafu hapa na pale tu?’ Kwa wazi, ukiusukuma-sukuma hapa na pale tu, kesho utakuwapo, pamoja na mwingine zaidi kidogo. Vifaa vinatofautiana, lakini njia inayopendelewa zaidi ni kuukusanya uchafu, kuuokota na kuutupa nje ya nyumba. Hivyo, ingawa ufagio wenye manyoya una mafaa, unatupa uchafu hewani, lakini kitambaa chenye maji maji madogo kinauokota, kinauondoa.
Jifunze jambo fulani kutokana na sanduku la mtu lenye vyombo vyote vya kufanyia kazi. Yeye analichukua kwa sababu baadaye linapunguza hatua za kutembea na nguvu. Vivyo hivyo, kikapu chepesi cha kuchukulia vitu kinaweza kukupunguzia safari nyingi za kurudi jikoni au chumba cha akiba.
Uwe mwenye kusawazika juu ya mpango wa nyumbani. Mpango huo sio mwisho hasa. Usifanye watoto wako au mwenzi wako wakati wo wote adhani kwamba nyumba inatangulizwa mbele ya mahitaji yao.
Jengo silo jambo ambalo imempasa mtu afikirie anapofikiri juu ya nyumba. Kinachofanya iwe nyumba ni watu—ubora wa ushirika wa kibinadamu uliomo. Ikiwa kwa kufanya mpango wenye busara unaweza kufanya nyumba yako iwe mahali ambapo jamaa yako inastarehe zaidi, iwe yenye furaha zaidi, bila shaka hiyo ni kazi inayostahili.
Ndiyo, mpango wa nyumbani unafanyiza tofauti—ukikadiriwa, si kwa vyumba safi na malidadi tu, bali pia kwa tabasamu na uradhi wa ndani. Unaweza kusaidia kuwe “nyumbani, nyumbani kutamu” ambako moyo unaweza kweli kupumzika.