Hisiamoyo Zisizofaa— Zinaweza Kushindwaje?

HATUA ya kwanza ya kudhibiti hisiamoyo zisizofaa ni: Tambua mawazo yasiyofaa.

Pili: Jitahidi kusahihisha mawazo hayo yasiyofaa. Ikiwa, kwa mfano, ulikuwa ukifikiri, ‘Mimi wakati wote sifanyi mambo vizuri,’ badilisha hilo na, ‘Mimi ni kama watu wengine wote tu; ninafanya mambo mengi vizuri, lakini ninafanya sehemu yangu ya makosa pia.’

Usitazamie kuhisi vizuri mara baada ya kufanya sahihisho hilo (ingawa huenda ukahisi hivyo), na usiendelee kuwaza na kuwazua juu ya jambo hilo. Kubali tu maneno yaliyo juu halafu usonge kwenye hatua inayofuata.

Hatua ya tatu ni kujitahidi kuondoa akilini mwako wazo linalosumbua. Jaribu kuliondolea mbali kwa nguvu na kwa uhakika kama vile ambavyo ungeondoa wazo la kufanya uhalifu mbaya. Ingawa huenda ukaweza kufanya hivyo kwa jitihada nyingi za akili, hatua ya nne ni yenye msaada mkubwa katika kufanya hivyo: Fanya jambo jingine lenye kuvuta akili, jambo lenye kujenga.

Hilo ni la maana kwa sababu mawazo yako yasiyofaa yatajaribu tena na tena kurudi kwa nguvu akilini mwako. Lakini una msaada huu: Unaweza kukazia fikira kabisa jambo moja tu kwa wakati mmoja. Unaweza kujithibitishia jambo hilo kwa kujaribu kukazia fikira kabisa mambo mawili wakati uleule. Ikiwa tayari akili yako imejawa kabisa na jambo jingine, itakuwa vigumu kwa mawazo yako yasiyofaa kurudi.

Dakt. Maxwell Maltz anatoa kielezi cha jinsi mawazo yasiyofaa yawezavyo kubadilishwa na yale yanayofaa kwa kusema: “Gramafoni yako inapocheza muziki usioupenda, wewe haujaribu kuilazimisha icheze vizuri zaidi. . . . Unabadilisha tu rekodi inayoimba na muziki unakuwa tofauti. Tumia mbinu hiyohiyo kwa ‘muziki’ unaotoka katika mashine yako ya ndani.”

Naam, mara nyingi mawazo yasiyofaa huwa yenye nguvu sana kuweza tu kuondolewa. Ni lazima yalazimishwe kuondoka kwa kubadilishwa. Weka “rekodi” tofauti, iliyo chanya. Badili uende kwenye “kipindi” kingine tofauti, chenye kujenga, kwenye “stesheni” nyingine, na ukazie fikira kwayo.

Itakuwa Vigumu

Hizo hatua nne zilizopo juu zimeelezwa kwa urahisi, lakini jinsi ziwezavyo kuwa ngumu kufuata! Kwa hiyo, usishangae ikiwa inakuwa vigumu kwako mwanzoni kushinda mawazo na hisiamoyo zisizofaa. Tarajia kwamba itakuwa vigumu, lakini ujue kwamba itakuwa rahisi zaidi baada ya muda fulani.

Fikiria mfano wa Cindy, mwalimu aliyelelewa na mama mlevi. Kwa miaka mingi Cindy aliteseka na hisi za hatia na kukosa usalama. Halafu akaamua kushughulikia tatizo hilo. Yeye alifanya nini?

Cindy aeleza: “Kwanza nilijitahidi kutambua mawazo hususa yaliyoniletea hisi zangu zisizofaa. Wakati wowote mawazo hayo yaliponijia, ningeyafikiri tena, kwa busara na kwa kuchanganua mambo. Halafu ningejitahidi kufanya mawazo chanya yajae akili. Nililazimisha akili yangu ifikirie wanafunzi wangu na jinsi ningeweza kuwasaidia. Polepole, ikawa rahisi zaidi, na nikahisi nikiwa na udhibiti zaidi wa hisi zangu.”

Na bado, huenda ukajiuliza . . .

Kwa Nini ni Vigumu Hivyo?

Je! mazoea mabaya kama vile ulafi au kuvuta sigareti, hukomeshwa kwa urahisi? La hasha! Hayo hushindwa tu kwa jitihada ya uangalifu, yenye kukusudia kwa muda fulani wa wakati. Kwa wengi, kufikiri kusikofaa ni zoea, na kama ilivyo na mazoea mengine mabaya, hiyo ni ngumu kukomesha.

Iwapo kufikiri kusikofaa ni zoea lako, inaelekea kulishinda kutataka jitihada zilezile zinazofanywa na mtu anayejaribu kupunguza uzito au yule anayeamua kuacha kuvuta sigareti.

Jambo ni kwamba, usiache kujitahidi na kuamua kubaki umeshuka moyo kwa sababu ni rahisi zaidi kufanya hivyo. Endelea na jitihada zako dhidi ya kufikiri kusikofaa, hata ikiwa hilo litamaanisha miezi mingi ya kujaribu na kukosea na labda kuanguka. Endeleza jitihada zako kana kwamba ulikuwa unajizoeza kwa ajili ya shindano la riadha. Tazama mbele kwenye matokeo ya muda mrefu badala ya uradhi wa mara hiyo.

Je! Zinaweza Kuondolewa Kabisa?

Je! hisiamoyo zisizofaa zinaweza kuondolewa kabisa? Ikiwa unatazamia kupata furaha kamili sasa, utafadhaishwa na kutamaushwa. Kwa sasa furaha ni yenye kuhusiana na isiyo kamili. Lakini bado hiyo ni afadhali zaidi kuliko kufungwa katika maisha ya hisiamoyo zisizofaa zinazorudia–rudia na kudhoofisha afya.

Je! hilo linamaanisha kwamba hisiamoyo zisizofaa haziwezi kushindwa kamwe? La hasha. Biblia hueleza kihalisi kwamba hali hii isiyokamilika itakuwa nasi kwa kitambo bado, lakini kwamba kuna wakati uliowekwa ili iondolewe milele. Hilo litatukia karibuni wakati Ufalme wa Mungu, serikali yake ya kimbingu mikononi mwa Yesu Kristo, ichukuapo uongozi kamili wa mambo yote ya dunia hii na kuanza utaratibu wa kuinua ainabinadamu kwenye ukamilifu wa kibinadamu. Yesu aliita utaratibu huo “kuumba kupya [au “kuzaliwa kupya,” kielezi-chini].”—Mathayo 19:28, NW; ona pia Zaburi 37:29; Mathayo 6:9, 10; Ufunuo 21:3–5.

Hata hivyo, kwa sasa kukubali mipaka uliyowekewa na kutokamilika kwa kibinadamu kutakufanya uwe mwenye furaha zaidi. Badala ya kutafuta afya kamili ya akili kwa njia za kupita kiasi, utakuwa huru kufuatia mambo mengine ya maisha. Na utapata amani ya akili na furaha iliyo kubwa zaidi katika kujua kwamba utatuzi pekee kwa hisiamoyo zisizofaa umo katika mikono yenye uweza ya Mungu Mweza Yote.

Je! madokezo yaliyopo hapa ni ya kukisiwa-kisiwa tu? Je! hayo hufanya kazi kwelikweli? Naam, hayo hufanya, kama vile mambo ya kweli yafuatayo yaliyoonwa maishani yanavyoonyesha.

[Blabu katika ukurasa wa 6]

Unaweza kubadilisha mawazo yasiyofaa kwa yale yaliyo chanya

[Blabu katika ukurasa wa 6]

Usiache kujitahidi na kuamua kubaki umeshuka moyo kwa sababu ni rahisi zaidi kufanya hivyo

[Picha katika ukurasa wa 7]

Kama vile kupunguza uzito, kujifunza kudhibiti hisiamoyo zetu huchukua wakati na jitihada nyendelevu