Viumbe Vingi Tofauti-tofauti vya Dunia Vilikujaje Kuwapo?

KATI ya zaidi ya spishi milioni 1.5 za wanyama ambao wanasayansi wametambua kufikia sasa, karibu milioni moja ni wadudu. Ingehitaji kurasa 6,000 za ensaiklopedia kuorodhesha wadudu wote wanaojulikana! Viumbe hivyo vilianzaje kuwapo? Kwa nini kuna viumbe vingi tofauti-tofauti? Je, vilitokana na nasibu tu, ya asili kupata “bahati nzuri” mara mamilioni? Au ni kwa ubuni?

Kwanza, ebu tuchunguze kifupi baadhi ya viumbe tofauti-tofauti vinavyopatikana katika dunia yetu.

Ndege wa Kustaajabisha

Vipi juu ya zaidi ya spishi 9,000 za ndege waliobuniwa kwa njia ya ajabu sana? Ndege-wavumi fulani ni wadogo sana kama nyuki wakubwa, lakini wao huruka kwa ustadi na kwa madaha kuliko helikopta za hali ya juu zaidi. Ndege wengine huhama maelfu ya kilometa kila mwaka, kama vile membe wa aktiki, ambaye husafiri kufikia kilometa 35,000 za kwenda na kurudi. Hana kompyuta, hana zana za kumwongoza, lakini bila kukosea yeye hufika anakoenda. Je, uwezo huo wa asili wa ndege huyo ulitukia kwa nasibu au kwa ubuni?

Mimea Tofauti-Tofauti Yenye Kuvutia

Kwa kuongezea, kuna mimea tofauti-tofauti na yenye umaridadi—zaidi ya spishi 350,000 za mimea. Mimea ipatayo 250,000 kati ya mimea yote hutoa maua! Vitu vyenye uhai vilivyo vikubwa zaidi duniani—miti ya sekuia iliyo mikubwa mno—ni mimea.

Ni aina ngapi za maua tofauti-tofauti zinazokua katika bustani yako au katika eneo lenu? Umaridadi, muundo wenye kupatana, na mara nyingi manukato ya maua hayo—tokea ua dogo zaidi la jangwa, kibibi, au kombetindi hadi okidi za aina mbalimbali zenye kupendeza—hustaajabisha. Tena, twauliza: Hayo yalikujaje kuwapo? Kwa nasibu au kwa ubuni?

Bahari-Kuu Zilizojaa Viumbe

Na vipi juu ya viumbe vinavyopatikana katika mito, maziwa, na bahari-kuu za ulimwengu? Wanasayansi wasema kwamba kuna spishi zipatazo 8,400 za samaki wa maji yasiyo ya chumvi zinazojulikana na karibu spishi 13,300 za samaki wa bahari-kuu. Aliye mdogo zaidi kati ya hao ni gobi ambaye anapatikana katika Bahari-Kuu ya Hindi. Ana urefu wa karibu sentimeta moja tu. Aliye mkubwa zaidi ya wote ni nyangumi-papa, ambaye aweza kufikia urefu wa meta 18. Tarakimu hizo za spishi bado hazijatia ndani wanyama wasio na uti wa mgongo au spishi ambazo bado hazijagunduliwa!

Ubongo Wenye Kustaajabisha

Zaidi ya yote, ubongo wa binadamu—wenye angalau nyuroni bilioni kumi, kila moja labda ikiwa na sinapsi zaidi ya 1,000, au vidaraja vya kuunganisha na chembe nyinginezo za mishipa—ni wa kustaajabisha sana. Mtaalamu wa mfumo mkuu wa neva Dakt. Richard Restak asema: “Jumla ya viunganishi vilivyo katika mfumo mkubwa sana wa mfumo wa neva wa ubongo kwa kweli ni vingi mno.” (The Brain) Yeye aongezea: “Inawezekana kwamba kuna sinapsi kati ya trilioni kumi hadi trilioni 100 katika ubongo.” Kisha yeye auliza swali lenye kuhusika kabisa: “Kiungo kama ubongo, ambacho kina kati ya chembe bilioni kumi na bilioni 100, kitawezaje kukua kutoka kwa chembe moja tu, yai?” Je, ubongo ni tokeo la aksidenti tu na nasibu za asili? Au kuna mbuni mwenye akili aliyeufanyiza?

Ndiyo, viumbe hivi vingi tofauti-tofauti vinavyoonekana kana kwamba havina mwisho na ubuni vilikujaje kuwapo? Je, umefundishwa kwamba hivyo vilisababishwa na nasibu tu, ya kujaribu na kukosea na ya kiholela ya kamari ya kimageuzi isiyoongozwa? Basi endelea kusoma uone maswali ambayo wanasayansi fulani, kwa ufuatiaji wa haki kabisa, wanauliza kuhusu nadharia ya mageuzi, ambayo imeitwa msingi wa sayansi zote za biolojia.

[Mchoro katika ukurasa wa 4]

Ikiwa kamera sahili inahitaji mbuni, vipi jicho la mwanadamu lililo tata zaidi?

Eneo la Lenzi

(Limepanuliwa)

Ute-maji

Mboni

Konea

Musuli-mboni

Misuli ya siliari

Lenzi

Jicho Lote

Ute-ng’arifu

Neva-jicho

Retina

Kiwambo-mboni

Kiwamba-jicho