Nyumba Yako Ni Yenye Sumu Kadiri Gani?

UCHUNGUZI wa hivi majuzi uliofanyiwa watu zaidi ya 3,000 nchini Marekani na Kanada, kulingana na gazeti Scientific American, ulionyesha kwamba “raia wengi walielekea sana kushughulika na vichafuzi vinavyoweza kuwa sumu . . . ndani ya sehemu ambazo mara nyingi walizifikiria kuwa zisizo na uchafuzi, kama vile nyumbani, ofisini na ndani ya magari.” Vichafuzi vikuu vya hewa katika nyumba vilikuwa mvukizo uliotokana na bidhaa za kawaida kama vile kemikali za kusafisha, vizuia-nondo, vifaa vya kujenga, fueli, viondoa harufu, na kemikali za kuua viini vya maradhi, vilevile kemikali zinazotokana na mavazi yaliyotoka kwa dobi na vifaa vipya vya kutengeneza samani vya sanisia.

“Mafua ya angani,” ugonjwa uliowapata wanaanga mpaka chanzo chake kilipotambulishwa, ulitokana na mivukizo kama hiyo, au “mvuke wa gesi.” Unagundua mvuke wa gesi unapoketi ndani ya gari jipya au unapotembea kandokando ya rafu zenye kemikali za kusafishia ndani ya duka kubwa, hata ingawa ziko ndani ya mikebe iliyofunikwa. Kwa hiyo nyumba inapofungwa kabisa ili kuzuia baridi ya majira ya kipupwe, mvuke wa gesi za namna mbalimbali huongezea uchafuzi ndani ya nyumba ambao ni mwingi kupita uchafuzi ulio nje.

Watoto, hasa wanaotambaa, ndio wanaoweza kudhuriwa zaidi na uchafuzi wa ndani ya nyumba, lasema gazeti la Kanada Medical Post. Wao wako karibu zaidi na sakafu kuliko watu wazima; wanapumua haraka zaidi kuliko watu wazima; wanatumia asilimia 90 ya muda wao wakiwa ndani ya nyumba; na kwa sababu viungo vyao havijakomaa, miili yao hudhuriwa kwa urahisi zaidi na sumu. Wanameza asilimia 40 hivi ya risasi, ilhali watu wazima humeza karibu asilimia 10.

Kudumisha Mtazamo Uliosawazika

Kwa sababu kizazi cha sasa cha binadamu kimeshughulika na kemikali kwa kiwango kisicho na kifani, bado kuna mengi ya kujifunza kuhusu athari, kwa hiyo wanasayansi wanatahadhari. Kushughulika na kemikali hakumaanishi ni lazima upate kansa au ni lazima ufe. Kwa kweli, watu wengi wanakabiliana na tatizo hili vizuri, jambo linaloongeza sifa kwa Muumba wa mwili wa binadamu wenye kustaajabisha. (Zaburi 139:14) Hata hivyo, lazima tutahadhari kwa kiasi fulani, hasa ikiwa tunashughulika kwa ukawaida na kemikali zinazoweza kuwa na sumu.

Kitabu Chemical Alert! chasema kwamba “kemikali fulani ni sumu katika njia ya kwamba zinahitilafiana na usawaziko wa utaratibu wa [mwili] na hivyo zikitokeza dalili zisizo wazi ambazo zaweza kumfanya mtu asihisi vizuri.” Kupunguza kushughulika na kemikali zinazoweza kuwa sumu hakuhitaji mabadiliko makubwa katika mtindo-maisha wetu lakini mabadiliko ya kiasi katika utaratibu wetu wa kila siku. Tafadhali ona baadhi ya madokezo yaliyo katika sanduku kwenye ukurasa wa 8. Baadhi yake yaweza kukusaidia.

Kwa kuongezea kuwa wenye tahadhari tunaposhughulika na kemikali, tunajisaidia tunapoepuka kuwa na wasiwasi isivyofaa, hasa kuhusu mambo ambayo hatuwezi kudhibiti. “Moyo ulio mzima ni uhai wa mwili,” yasema Biblia kwenye Mithali 14:30.

Hata hivyo, watu wengi husumbuka na kuwa wagonjwa, nyakati nyingine hata dawa zinakosa kuwasaidia kwa sababu ya sumu za kemikali.a Kama mamilioni ya watu wanaotaabishwa na visababu vingi katika siku zetu, wale waliopatwa na magonjwa yanayohusiana na kemikali wana sababu nzuri ya kutazamia wakati ujao kwa hamu, kwa kuwa karibuni dunia haitakuwa na sumu zinazodhuru wakazi wake. Hata mawazo yenye sumu, pamoja na wale wanaoyaweka, yatapitilia mbali, kama makala ya mwisho katika mfululizo huu itakavyoonyesha.

[Maelezo ya Chini]

[Sanduku katika ukurasa wa 8]

Kwa Makao Yenye Afya Zaidi na Salama Zaidi

Kupunguza kushughulika na sumu zinazoweza kuwa hatari mara nyingi hutaka tu mabadiliko ya kiasi katika mtindo-maisha wako. Hapa pana madokezo fulani yanayoweza kukusaidia. (Kwa habari zaidi na hususa zaidi, twapendekeza uchunguze katika maktaba ya kwenu.)

1. Jaribu kuhifadhi kemikali nyingi zinazotoa mvuke mahali ambapo hazitachafua hewa nyumbani mwako. Kemikali hizi zinatia ndani formaldehyde na vitu vinavyoyeyuka na kuwa mvuke, kama vile rangi, vanishi, vitu vinavyonata, dawa za kuua wadudu, na kemikali za kusafisha. Vitu vilivyo kwenye petroli huvukiza sumu. Kikundi hiki chatia ndani benzini, ambayo ikiwa kwa wingi kwa muda mrefu husababisha kansa, kasoro za kuzaliwa, na madhara mengine ya uzazi.

2. Kila chumba kiwe na hewa safi, kutia ndani bafu. Wakati wa kuoga nyongeza fulani kama vile klorini zaweza kuwa ndani ya maji. Hili laweza kuongoza kwenye ongezeko la polepole la klorini na hata klorofomu.

3. Pangusa nyayo zako kabla ya kuingia ndani. Kitendo hiki sahili, lasema Scientific American, chaweza kupunguza kiwango cha risasi kwenye mkeka mara sita. Pia kinapunguza dawa za kuua wadudu, ambazo nyingine zake huisha nguvu kwa urahisi mahali penye mwanga wa jua lakini zingeweza kudumu kwa miaka mingi ndani ya mikeka. Chaguo lingine, ambalo ni kawaida katika sehemu fulani za ulimwengu, ni kutoa viatu. Kivuta-vumbi kizuri, hasa kile chenye brashi inayozunguka, chaweza pia kupunguza uchafuzi kwenye mikeka.

4. Ikiwa unatunza chumba kwa kutumia dawa ya kuua wadudu, weka vitu vya kuchezea vya watoto mbali na chumba hicho kwa angalau majuma mawili, hata ingawa kibandiko cha bidhaa hiyo chasema kwamba chumba hicho ni salama muda wa saa kadhaa baada ya kutumia dawa hiyo. Hivi majuzi wanasayansi wamepata kwamba plastiki na mipira ya aina fulani inayopatikana kwenye vitu vya watoto kuchezea hufyonza kihalisi mabaki ya dawa za kuua wadudu kama sponji. Watoto watafyonza sumu kupitia ngozi na mdomo.

5. Punguza matumizi yako ya dawa za kuua wadudu. Katika kitabu chake Since Silent Spring, Frank Graham, Jr., aandika kwamba dawa za kuua wadudu “zina mahali pake panapozifaa nyumbani na shambani, lakini kampeni za kuziuza zimesadikisha mkazi wa viungani kwamba apaswa kuwa na kemikali za kutosha ili kufukuza tauni ya nzige wa Afrika.”

6. Ondoa vipande vidogo-vidogo vya rangi yenye risasi kutoka kwenye kuta zote, na uzipake rangi tena kwa kutumia rangi isiyo na risasi. Usiwaruhusu watoto wacheze na takataka zilizo na rangi yenye risasi. Ikiwa risasi inashukiwa katika mfereji, mfereji wa maji baridi wapaswa kufunguliwa kwa muda mfupi mpaka kuwe na tofauti ya halijoto katika maji, na maji kutoka kwenye mfereji wa maji moto hayapaswi kunywewa.—Environmental Poisons in Our Food.

[Picha katika ukurasa wa 9]

Watoto wanaotambaa ndio wanaoathiriwa kwa urahisi sana na vichafuzi vya ndani ya nyumba