Waimbaji Wawili Wenye Muziki Mtamu

NA MLETA-HABARI WA AMKENI! KATIKA KENYA

WAIMBAJI hao wawili walielekeana, tayari kuporomosha muziki. Mwimbaji mkuu aliinama kidogo na kutoa sauti nyororo, iliyo wazi na laini sana hivi kwamba ilivuma na kusikika mbali sana katika hewa ya asubuhi. Kisha mwimbaji wa pili akainama kwa madaha na kwa wakati barabara akatoa pia sauti nyororo sana ya nane iliyo juu zaidi. Muziki huo wa waimbaji wawili ulipozidi kuvuma kwa kasi, sauti hizo mbili zilianza kusikika kama sauti moja. Nilisikiliza sauti zao bora na kustaajabia umahiri wao.

Tamasha hii ya kuimba kwa ustadi haikufanyiwa kwenye ukumbi uliojaa ala za muziki. Badala yake, ilifanywa juu ya tawi la mti karibu na makao yangu hapa nchini Kenya—na ndege wawili. Walipomaliza kuimba, wanamuziki hao wenye manyoya walisimama wima, wakafungua mabawa yao, kisha wakapuruka mbali.

Mara nyingi imesemwa kwamba “ndege wa jamii moja huruka pamoja.” Ingawa hivyo, ndege fulani huonekana wakifurahia kuimba pamoja—kwa ustadi wa ajabu! Muziki huo wa waimbaji wawili ni wenye kupatana sana hivi kwamba bila kuona ndege wote wawili, mara nyingi inakuwa vigumu sana kwa msikilizaji kutambua kwamba ni ndege wawili wanaoimba! Hata wanasayansi wameshindwa kutambua. Hivyo, ni nyakati za majuzi tu kwamba muziki wa waimbaji wawili umeonwa kuwa zoea la kawaida miongoni mwa ndege.

Ndege Aina ya Bell

Kwa mfano, tiva-mweupe ni mwimbaji stadi sana. Yeye hupatikana katika bara la Afrika, naye huimba wimbo wa pekee kama wa zumari ambao mara nyingi hushabihi mtetemo wa sauti ya vyuma viwili vinavyogonganishwa pamoja. Kwa sababu hiyo, kwa kawaida yeye huitwa ndege aina ya bell. Tiva huwa na umbo la kupendeza na kichwa, shingo, na mabawa ya rangi nyeusi inayong’aa. Manyoya yake ya kidari meupe pepepe na pembe nyeupe za mabawa yake hutokeza utofautiano wa kustaajabisha. Sikuzote tiva huonekana wakiwa wawili-wawili, tiva wa kiume na wa kike huwa na umaridadi na rangi sawa.

Mtu yeyote anayetembea kwenye msitu wenye miti mingi au kichakani aweza kutambua kuwapo kwa tiva hata kabla ya kuwaona. Mara nyingi tiva wa kiume hutokeza milio mitatu ya haraka kama milio ya kengele. Milio hiyo hujibiwa mara moja na mlio wa kwiiii wenye kukwaruza kutoka kwa ndege wa kike. Nyakati nyingine ndege mmoja huimba mfululizo kwa sauti mbalimbali huku mwenzake akijiunga naye mara kwa mara kwa sauti moja yenye upatano—sauti ya kimelodia inayoambatana na mfuatano wa muziki bila mvurugo wowote kusikika.

Wanasayansi hawafahamu kikamili namna upatano huo unavyotokezwa. Baadhi yao hufikiri kwamba, angalau katika visa fulani, yaweza kuwa ni utimizo wa msemo usemao “kinolewacho hupata.” Ndege wa kiume na wa kike huimba pamoja siku baada ya siku, hivyo wakipata kuwa na upatano wa hali ya juu sana waimbapo.

Kwa kupendeza, mara nyingi tiva huonekana wakiwa na “lafudhi” zinazotofautiana kulingana na mahali walipo. Yaonekana kwamba hili hutokana na kuiga kwao sauti za mahali au nyimbo za ndege wengine. Zoea hili huitwa uigaji wa sauti. Kama tokeo, nyimbo za tiva walio katika mbuga za Afrika Kusini zaweza kuwa tofauti kabisa na zile ziimbwazo na tiva wa Bonde Kuu la Ufa la Afrika Mashariki.

Wenzi wa Maisha

David Attenborough asema hivi katika kitabu cha The Trials of Life: “Ni jambo lenye kugusa moyo sana kugundua kwamba kwa kawaida ndege wawili wanaoimba, hubaki pamoja kwa misimu yote, au kwa muda wote wa maisha.” Ni nini hutokeza kifungo hiki chenye nguvu? Attenborough aendelea kusema: “Wakisha sitawisha ustadi wa kuimba pamoja wao hufanya pia mazoezi na kwa njia hiyo huimarisha uhusiano baina yao, wao huimba nyimbo pamoja kwa utata hata wanapokuwa karibu-karibu kwenye tawi; na nyakati nyingine, mojawapo wa waimbaji hao wawili anapokuwa hayupo, ndege aliyebaki huimba peke yake muziki wote kikamili huku akiimba sehemu za ndege asiyekuwapo.”

Nyimbo hizo zaweza pia kuwasaidia ndege hao kutambuana katika misitu yenye miti mingi. Ndege wa kiume atakapo kujua alipo mwenziwe, yeye huanza kuimba mfululizo kwa sauti mbalimbali za kimelodia, naye wa kike hujiunga naye, hata ajapokuwa mbali. Wao huimba kwa upatano mkubwa kana kwamba walikuwa wamepanga mapema uimbaji huo.

Kupiga Mbinja Wafanyapo Kazi

Je, wewe hufurahia kufanya kazi kukiwa na muziki? Kwa kweli, ndege wengi hufurahia pia. Kitabu The Private Life of Birds, cha Michael Bright, chasema kwamba nyimbo za ndege huchochea hisia za ndege wanaosikiliza, kikiongezea kwamba baada ya kusikiliza nyimbo za ndege wengine, “mpigo wa moyo wa ndege wa kiume na wa kike uliongezeka.” Zaidi ya hayo, baadhi ya ndege wa kike waliposikiliza nyimbo za ndege wa kiume “walijenga viota vyao kwa haraka zaidi” na “wakataga mayai zaidi.”

Hapana shaka kwamba wanasayansi wataendelea kugundua mambo yenye kuvutia sana juu ya muziki wa waimbaji wawili, kama vile tiva-mweupe. Ijapokuwa nyimbo zao zenye kusisimua zaweza kuwa na manufaa kwa utendaji wao, tusipuuze uhakika wa kwamba zinatimiza pia kusudi jingine bora. Zinawapendeza wanaume na wanawake wanaozithamini! Kwa kweli, muziki huo unaovutia sana hutusukuma tumsifu Muumba wa “ndege wa angani.”—Zaburi 8:8.