Jinsi ya Kuboresha Stadi za Mazungumzo

JE, NI rahisi kwako kuzungumza na wengine? Watu wengi hushikwa na wasiwasi wanapofikiria kuzungumza na mtu, na hasa mtu ambaye hawamjui. Huenda watu hao wana haya. Wanaweza kujiuliza: ‘Nizungumzie nini? Naweza kuanzishaje mazungumzo? Naweza kuendelezaje mazungumzo?’ Na kwa upande mwingine, watu wasio na haya na wenye urafiki wanaweza kuwa na mwelekeo wa kutawala mazungumzo. Inaweza kuwa vigumu kwao kufanya wengine wajieleze na pia kujifunza kuwa wasikivu. Basi, tuwe wenye haya au tuwe wenye urafiki, sisi sote tunahitaji kuendelea kusitawisha ustadi wa mazungumzo.

Anzia Nyumbani

Ili uboreshe stadi za mazungumzo, mbona usianzie nyumbani? Mazungumzo yenye kujenga yanaweza kuchangia sana furaha ya familia.

Ili kufaulu na mazungumzo kama hayo ni muhimu kila mtu amjali sana mwenzake. (Kum. 6:6, 7; Mit. 4:1-4) Tunapokuwa wenye kujali, sisi huwasiliana, na sisi husikiliza wakati mtu mwingine anapotaka kuongea. Jambo jingine muhimu ni kuzungumzia mambo ya maana. Ikiwa tunasoma Biblia kwa ukawaida na tuna funzo la binafsi, kuna mengi ambayo tunaweza kuzungumzia. Tunaweza kuanzisha mazungumzo tukitumia kwa hekima kijitabu Kuyachunguza Maandiko Kila Siku. Labda tumepata mambo yenye kufurahisha katika utumishi wa shambani siku hiyo. Huenda tumesoma jambo lenye kuarifu au lenye kuchekesha. Tuwe na mazoea ya kuzungumzia mambo hayo familia inapokuwa na mazungumzo yenye kujenga. Hiyo itatusaidia pia kuzungumza na watu wasio wa familia yetu.

Kuzungumza na Mtu Usiyemfahamu

Watu wengi husita kuanzisha mazungumzo na mtu wasiyemfahamu. Lakini kwa sababu Mashahidi wa Yehova wanampenda Mungu na pia jirani, wao hufanya bidii kujifunza jinsi ya kuzungumza na watu ili kuwaeleza kweli za Biblia. Ni nini kinachoweza kukusaidia kuboresha hali hii?

Kanuni iliyotajwa kwenye Wafilipi 2:4 ni muhimu sana. Tunatiwa moyo kuangalia “si masilahi ya kibinafsi ya mambo [yetu] wenyewe tu, bali pia masilahi ya kibinafsi yale ya wengine.” Lifikirie jambo hili hivi: Ikiwa hujawahi kukutana na mtu fulani, yeye hakujui. Unawezaje kumstarehesha? Tabasamu changamfu na salamu ya kirafiki zinaweza kumfanya astarehe. Lakini kuna mambo mengine ya kufikiria.

Huenda ikawa ulivuruga mawazo yake. Ikiwa unajaribu kumfanya azungumze mambo yaliyo akilini mwako bila kujali yaliyo akilini mwake, je, kweli ataitikia vizuri? Yesu alifanya nini alipokutana na mwanamke mmoja kwenye kisima fulani kule Samaria? Mwanamke huyo alikuwa akifikiria kuteka maji. Yesu alianzisha mazungumzo pamoja naye kwa msingi huo, na upesi akafanya yawe mazungumzo machangamfu ya kiroho.—Yn. 4:7-26.

Ukiwa mwepesi kuona mambo, wewe pia unaweza kutambua mambo ambayo huenda watu wanafikiria. Je, mtu huyu ana furaha au huzuni? Je, yeye ni mzee, na labda amedhoofika? Je, kuna ishara ya kwamba ana watoto? Je, inaonekana mtu huyo ni tajiri au anapata riziki kwa shida? Je, mapambo ya nyumba yake au vitu vyake vinaonyesha kwamba yeye ni mtu wa kidini? Salamu zako zikitia ndani mambo hayo, mtu huyo anaweza kukuona kuwa mtu mwenye mapendezi kama yake.

Kama hukutani na mwenye nyumba uso kwa uso, na labda anaongea nawe kupitia mlango uliofungwa, unaweza kukata kauli gani? Kwamba labda anaogopa. Je, unaweza kuanzisha mazungumzo hapo mlangoni kwa kuongea juu ya woga?

Katika maeneo mengine unaweza kuanzisha mazungumzo na mtu kwa kujijulisha vizuri—jina lako, sababu ya kumtembelea, kwa nini unaamini Mungu, kwa nini ulianza kujifunza Biblia, na jinsi ambavyo Biblia imekusaidia. (Mdo. 26:4-23) Bila shaka inatakikana jambo hilo lifanywe kwa busara ukiwa na kusudi fulani akilini. Hiyo inaweza kuchochea mtu huyo ajijulishe vizuri na akueleze maoni yake.

Katika baadhi ya jamii fulani, kuna desturi za kuwakaribisha wageni. Unaweza kukaribishwa na kuombwa uketi. Unapoketi, ukiuliza mwenye nyumba kwa adabu hali ya familia na kusikiliza kwa unyofu jibu lake, yeye pia anaweza kukusikiliza kwa makini. Watu wengine hufurahia wageni hata zaidi, na kwa hiyo salamu zinaweza kuwa ndefu sana. Na katika salamu hizo mnaweza kupata mambo yanayowapendeza nyote wawili. Hiyo inaweza kutokeza mazungumzo ya kiroho yenye faida.

Namna gani kama kuna watu wengi katika eneo lenu ambao wanajua tu lugha ambazo huzijui? Unaweza kuwasilianaje na watu hawa? Ukijifunza hata salamu rahisi tu katika baadhi ya lugha hizo, watu watatambua kwamba unapendezwa nao. Hiyo inaweza kutokeza mawasiliano zaidi.

Jinsi ya Kuendeleza Mazungumzo

Ili kuendeleza mazungumzo, pendezwa na mawazo ya yule unayezungumza naye. Mtie moyo ajieleze ikiwa yu radhi kufanya hivyo. Maswali yanayofaa yanaweza kusaidia. Maswali ya maoni ni bora zaidi kwa sababu mara nyingi mtu hujibu kwa kutoa maoni badala ya kujibu tu ndiyo au la. Kwa mfano, baada ya kutaja tatizo fulani katika eneo hilo, unaweza kuuliza: “Unaonaje? Ni nini imesababisha hali hii?” au “Unafikiri hali hii inaweza kusuluhishwaje?”

Unapouliza swali, sikiliza jibu kwa makini. Onyesha kwamba kwa kweli unapendezwa na maneno yake kwa kutaja neno fulani, kutikisa kichwa, au kwa ishara. Usimkatize. Fikiria yanayosemwa ukijaribu kumwelewa. ‘Uwe mwepesi sana juu ya kusikia, wa polepole juu ya kusema.’ (Yak. 1:19) Unapoongea, onyesha kwamba kwa kweli ulisikiliza alipokuwa akisema.

Lakini, ujue kwamba si kila mtu atajibu maswali yako. Watu wengine huonyesha mshangao au hutabasamu tu. Wengine huenda wakasema tu ndiyo au la. Usifadhaike. Uwe na subira. Usijaribu kulazimisha mazungumzo. Kama mtu yu tayari kusikiliza, tumia fursa hiyo kuzungumza naye mambo yenye kujenga kutokana na Maandiko. Baada ya muda, mtu huyo anaweza kuanza kukuona kama rafiki. Kisha labda atakuwa huru zaidi kuzungumza nawe.

Unapozungumza na watu, kusudia kufanya ziara za kurudia. Mtu akiuliza maswali kadhaa, jibu baadhi yake lakini acha swali moja au maswali mawili ili uyajibu wakati mtakapozungumza tena. Jitolee kufanya utafiti, kisha mweleze matokeo ya utafiti huo. Kama haulizi maswali, unaweza kumalizia mazungumzo kwa kuuliza swali ambalo unafikiri litampendeza. Jitolee kuzungumzia swali hilo wakati utakaporudi. Unaweza kupata habari nyingi katika kitabu Kutoa Sababu kwa Kutumia Maandiko, broshua Mungu Anataka Tufanye Nini?, na magazeti ya karibuni ya Mnara wa Mlinzi na Amkeni!

Unapokuwa Pamoja na Waamini Wenzako

Unapokutana na Shahidi mwingine wa Yehova kwa mara ya kwanza, je, wewe hujijulisha? Au wewe husimama kimya tu? Kuwapenda ndugu zetu kunapasa kutuchochea kutaka kuwajua. (Yn. 13:35) Utaanzaje? Unaweza tu kumwambia jina lako kisha umwulize jina lake. Mara nyingi mazungumzo yenye kupendeza yanaweza kutokea na kufanya mjuane vizuri ukimwuliza jinsi alivyojifunza kweli. Hata kama inaonekana huongei kwa ufasaha, jitihada zako zinamwonyesha kwamba unamjali, na hilo ndilo jambo muhimu.

Ni nini kinachoweza kuchangia mazungumzo yenye maana na mshiriki mwingine wa kutaniko lenu? Pendezwa naye na familia yake. Je, mkutano umetoka tu kumalizika? Taja mambo ambayo uliona kuwa yenye manufaa. Hiyo inaweza kuwafaidi nyinyi nyote. Unaweza kutaja jambo la kupendeza katika gazeti la karibuni la Mnara wa Mlinzi au Amkeni! Usifanye hivyo ili kujionyesha au kwa kujaribu akili yake. Umweleze jambo ambalo hasa lilikupendeza. Mnaweza kuzungumzia hotuba ambayo huenda mmoja wenu anayo katika Shule ya Huduma ya Kitheokrasi na njia ya kuitoa. Pia mnaweza kuzungumzia mambo mliyoona katika huduma ya shambani.

Bila shaka, mara nyingi kupendezwa na watu hutokeza mazungumzo juu ya watu—mambo wanayosema na kufanya. Pia huenda ikawa sisi ni wacheshi. Je, tutazungumzia mambo yanayojenga? Tukizingatia shauri la Neno la Mungu na kuchochewa na upendo wa kimungu, kwa kweli usemi wetu utakuwa wenye kujenga.—Mit. 16:27, 28; Efe. 4:25, 29; 5:3, 4; Yak. 1:26.

Kabla ya kushiriki katika huduma ya shambani, tunajitayarisha. Mbona usitayarishe jambo la kupendeza la kuwaeleza marafiki wako? Unaposoma na kusikia mambo yenye kupendeza, kumbuka mambo unayotaka kuwaeleza wengine. Baada ya muda, utakuwa na mengi ya kusema. Hiyo itakuwezesha kuwa na mengi ya kusema mbali na mambo ya maisha ya kila siku. Zaidi ya yote, mazungumzo yako na yaonyeshe jinsi unavyothamini Neno la Mungu!—Zab. 139:17.