ห้องสมุดออนไลน์ของวอชเทาเวอร์
ห้องสมุดออนไลน์
ของวอชเทาเวอร์
ไทย
  • คัมภีร์ไบเบิล
  • สิ่งพิมพ์
  • การประชุม
  • ต97 8/8 น. 28-29
  • การเพ่งดูโลก

ไม่มีวีดีโอสำหรับรายการนี้

ขออภัย โหลดวีดีโอนี้ไม่ได้

  • การเพ่งดูโลก
  • ตื่นเถิด! 1997
  • หัวเรื่องย่อย
  • เรื่องที่คล้ายกัน
  • อาชญากรรม—ธุรกิจ​กำไร​งาม
  • การ​อ่าน​หนังสือ​ยัง​คง​เป็น​ที่​นิยม
  • กลับ​ไป​ใช้​น้ำ
  • บัด​นี้—ตับ​อักเสบ จี
  • “มิลเลนเนียม บัก”
  • สัตว์​ที่​ทำลาย​สถิติ
  • เจ้า​แมลงวัน​ที่​ช่าง​รู้​หลบ​หลีก!
  • วิกฤติ​การณ์​เต่า​ทะเล
  • รหัส​มอร์ส​ใกล้​จะ​สิ้น​ชีพ เมื่อ​อายุ 150
  • ปี—2000 ความขัดข้องทางคอมพิวเตอร์จะกระทบคุณไหม?
    ตื่นเถิด! 1999
  • ที่ที่คนกับเต่าพบกัน
    ตื่นเถิด! 1993
  • ระบบนำทางของเต่าทะเล
    ตื่นเถิด! 2011
  • การถ่ายเลือด—ปลอดภัยเพียงไร?
    เลือดจะช่วยชีวิตคุณได้อย่างไร?
ดูเพิ่มเติม
ตื่นเถิด! 1997
ต97 8/8 น. 28-29

การ​เพ่ง​ดู​โลก

อาชญากรรม—ธุรกิจ​กำไร​งาม

อาชญากรรม​แบบ​องค์การ​ใน​ประเทศ​อิตาลี​มี​ราย​รับ​โดย​ประมาณ 2-2.4 แสน​ล้าน​ดอลลาร์ (5-6 ล้าน​ล้าน​บาท) ทุก​ปี ตาม​รายงาน​ของ​สหพันธ์​การ​ค้า 1997 ซึ่ง​เป็น​สมาคม​นัก​ธุรกิจ​ชาว​อิตาลี. กล่าว​กัน​ว่า อย่าง​น้อย 1.8 หมื่น​ล้าน​ดอลลาร์​ได้​จาก​การ​ค้า​ยา​เสพย์ติด, 1.1 หมื่น​ล้าน​จาก​การ​ค้า​ประเวณี, และ 1.5-1.8 หมื่น​ล้าน​จาก​การ​ขูดรีด​ดอกเบี้ย​สูง​และ​การ​ค้า​ขาย​ที่​ผิด​กฎหมาย. “ทุก​สาม​ใน​สิบ​ของ​วิสาหกิจ​เชิง​พาณิชย์​นั้น​ดำเนิน​การ​โดย​ปัจเจกบุคคล​หรือ​บริษัท​ที่​เกี่ยว​โยง​กับ​องค์การ​อาชญากรรม; 20 ถึง 25 เปอร์เซ็นต์​ของ​การ​ติด​ต่อ​ธุรกิจ​กับ​ธนาคาร​ที่​มี​ขึ้น​ใน​แต่​ละ​วัน​มี​ที่​มา​ไม่​แน่ชัด” หนังสือ​พิมพ์​ลา เรพุบบลีกา​กล่าว.

การ​อ่าน​หนังสือ​ยัง​คง​เป็น​ที่​นิยม

เทคโนโลยี​ด้าน​คอมพิวเตอร์​ยัง​ไม่​ได้​เปลี่ยน​นิสัย​การ​อ่าน​หนังสือ​ใน​บริเตน ตาม​การ​สำรวจ​โดย​สถาบัน​ศึกษา​นโยบาย. ตาม​ที่​รายงาน​ใน​หนังสือ​พิมพ์​เดอะ ไทมส์ “เกือบ​ครึ่ง​หนึ่ง​ของ​คน​เหล่า​นั้น​ที่​ได้​สำรวจ​บอก​ว่า​กำลัง​อ่าน​หนังสือ​เพื่อ​ความ​เพลิดเพลิน เป็น​อัตรา​ส่วน​ที่​แทบ​จะ​ไม่​ได้​เปลี่ยน​ตั้ง​แต่​ปี 1989.” ผู้​หญิง​อ่าน​มาก​กว่า​ผู้​ชาย และ​ผู้​คน​ที่​อายุ​เลย 55 ปี​เป็น​คน​ที่​อ่าน​มาก​ที่​สุด. ตำรา​อาหาร​เป็น​ที่​นิยม​ที่​สุด ตาม​ด้วย​เรื่อง​อาชญากรรม​หรือ​เรื่อง​ตื่นเต้น, นวนิยาย​รัก, และ​นวนิยาย​ศตวรรษ​ที่ 20. แม้​ว่า 30 เปอร์เซ็นต์​ของ​ครัว​เรือน​ต่าง ๆ เป็น​เจ้าของ​คอมพิวเตอร์ แต่​เพียง 7 เปอร์เซ็นต์​มี​อุปกรณ์​เล่น​ซีดี-รอม ซึ่ง​เป็น​คู่​แข่ง​ของ​หนังสือ. และ​ไม่​เหมือน​กับ​คอมพิวเตอร์​แลปทอป ตาม​คำ​กล่าว​ของ​เดอะ ไทมส์ หนังสือ​ที่​น่า​สนใจ​ไม่​ได้​รับ​ความ​เสียหาย​จาก​เม็ด​ทราย​ที่​ชาย​หาด​ขณะ​พัก​ร้อน​หรือ​จาก​ผู้​คน​ที่​เบียด​เสียด​บน​รถไฟ​ใต้​ดิน​ที่​พลุกพล่าน และ​หนังสือ​ที่​พิมพ์​อย่าง​สวย​งาม​อาจ “ให้​ความ​สุนทรีย์​พอ ๆ กับ​เนื้อหา​ที่​บำรุง​จิตใจ.”

กลับ​ไป​ใช้​น้ำ

“การ​ค้น​หา​อัน​ยาว​นาน​เพื่อ​ได้​เคมี​ดับ​เพลิง​ซึ่ง​ไม่​ทำลาย​ชั้น​โอโซน​ใน​ที่​สุด​จบ​ลง​ที่ . . . น้ำ” วารสาร​นิว ไซเยนติสต์ กล่าว. “หลัง​จาก​ทดลอง​ดับ​เพลิง​เป็น​ร้อย ๆ ครั้ง ห้อง​ปฏิบัติการ​วิจัย​เพลิง​แห่ง​นอร์เวย์ ณ เมือง​ทรอนด์เฮม​ได้​ข้อ​สรุป​ว่า การ​พ่น​ไอ​น้ำ​เป็น​สิ่ง​ที่​เหมาะ​สม​เพื่อ​ใช้​แทน​ฮาโลนส์​ที่​ทำลาย​โอโซน​ซึ่ง​ยัง​คง​มี​การ​ใช้​อย่าง​แพร่​หลาย​ใน​เครื่อง​ดับ​เพลิง.” ฮาโลนส์ สาร​ประกอบ​ของ​คาร์บอน, โบรมีน, และ​ฟลูออรีน ทำ​ให้​ไฟ​ดับ​เพราะ​ขาด​ออกซิเจน. หยด​น้ำ​ก็​ทำ​เช่น​เดียว​กัน กลาย​เป็น​ไอ​และ​ขยาย​ตัว 1,700 เท่า​ของ​ปริมาตร​เดิม​เพื่อ​เข้า​แทน​ที่​ออกซิเจน. เพียง​คราว​เดียว​ที่​พบ​ว่า​ไอ​น้ำ​มี​ประสิทธิภาพ​ต่ำ​กว่า​เมื่อ​เทียบ​กับ​ฮาโลนส์​ก็​คือ ใน​กอง​เพลิง​เล็ก ๆ ที่​คุ​กรุ่น​อยู่​ซึ่ง​ไม่​ก่อ​อุณหภูมิ​ที่​ร้อน​เพียง​พอ​เพื่อ​ทำ​ให้​น้ำ​เป็น​ไอ. แต่​ก็​ยัง​คง​หา​กัน​เรื่อง​สาร​เทียม​ที่​จะ​ใช้​แทน​ฮาโลนส์ เนื่อง​จาก​น้ำ​ก่อ​ปัญหา​อีก​อย่าง​หนึ่ง คือ ขาย​ไม่​ค่อย​จะ​ได้​กำไร.

บัด​นี้—ตับ​อักเสบ จี

แพทย์​ใน​ญี่ปุ่น​ได้​ยืน​ยัน​ว่า ภาย​ใน​หนึ่ง​เดือน​หลัง​จาก​รับ​การ​ถ่าย​เลือด ผู้​ป่วย​จะ​ติด​เชื้อ​ไวรัส​ตับ​อักเสบ จี สาย​พันธุ์​ใหม่​ที่​มี​การ​ระบุ​ตัว​ใน​ปี 1995 ใน​สหรัฐ. โดย​ทำ​การ​ตรวจ​เลือด​อีก​ครั้ง​ของ​ผู้​ป่วย​เป็น​มะเร็ง​ตับ​ซึ่ง​รับ​การ​ผ่าตัด​ระหว่าง​ปี 1992-1994 ณ โรง​พยาบาล​โต​รา​โน​มอน​แห่ง​โตเกียว แพทย์​พบ​ว่า ผู้​ป่วย 2 คน​ใน 55 คน​ได้​ติด​เชื้อ​ก่อน​การ​ผ่าตัด ส่วน​อีก 7 คน​ติด​เชื้อ​หลัง​จาก​การ​ผ่าตัด. พวก​แพทย์​กล่าว​ว่า เลือด​ที่​ปน​เปื้อน​ซึ่ง​ผู้​ป่วย​แต่​ละ​คน​ใน 7 คน​รับ​มา​นั้น​โดย​เฉลี่ย​แล้ว​ได้​จาก​ผู้​บริจาค​เลือด 71 คน ซึ่ง​แสดง​ว่า 1.4 เปอร์เซ็นต์​ของ​เลือด​ที่​นำ​มา​ใช้​ปน​เปื้อน​ด้วย​ไวรัส​ชนิด​ใหม่​นี้. มี​ความ​รู้​น้อย​นัก​ใน​เรื่อง​ไวรัส​ตับ​อักเสบ จี หรือ​ใน​เรื่อง​ที่​ว่า​กี่​เปอร์เซ็นต์​ของ​ผู้​ที่​เป็น​พาหะ​นั้น​จะ​เป็น​โรค​ตับ​อักเสบ​หรือ​มะเร็ง​ตับ​ใน​วัน​ข้าง​หน้า หนังสือ​พิมพ์​อาซาฮี อีฟนิง นิวส์​กล่าว.

“มิลเลนเนียม บัก”

“เป็น​ที่​รู้​จัก​กัน​ว่า มิลเลนเนียม บัก, ปัญหา​เกี่ยว​กับ​ปี 2000 หรือ​เรียก​ง่าย ๆ ว่า ‘ปี 2 เค’” สิ่ง​นี้​เป็น “สาเหตุ​หนึ่ง​ที่​มี​โอกาส​ก่อ​ความ​เสียหาย​มาก​ที่​สุด​เท่า​ที่​รู้​ใน​การ​ใช้​คอมพิวเตอร์​สมัย​ใหม่” เป็น​คำ​กล่าว​ของ​วารสาร​ยู.เอส.นิวส์ แอนด์ เวิลด์ รีพอร์ต. เรื่อง​นี้​เริ่ม​ขึ้น​ใน​ทศวรรษ​ปี 1960 เมื่อ​คอมพิวเตอร์​แพง​และ​ความ​จำ​มี​ขีด​จำกัด. เพื่อ​จะ​ประหยัด​เนื้อ​ที่ คน​เขียน​โปรแกรม​เขียน​วัน​ที่​โดย​ใช้​เลข​ท้าย​ของ​ปี​เพียง​สอง​ตัว. สำหรับ​คอมพิวเตอร์​ปี 1997 ก็​เป็น​เพียง “97.” ปัญหา​หรือ? “วัน​ที่ 1 มกราคม​ปี 2000 ประมาณ 90 เปอร์เซ็นต์​ของ​คอมพิวเตอร์​ใน​โลก​ทั้ง​ฮาร์ด​แวร์​และ​ซอฟต์แวร์​จะ ‘คิด’ ว่า​นั่น​เป็น​วัน​แรก​ของ​ปี 1900.” ข้อ​ผิด​พลาด​เริ่ม​เกิด​ขึ้น​แล้ว. “ณ เรือน​จำ​ประจำ​รัฐ​แห่ง​หนึ่ง จุด​อ่อน​นี้​ทำ​ให้​คอมพิวเตอร์​คำนวณ​ระยะ​เวลา​การ​ติด​คุก​ของ​นัก​โทษ​หลาย​คน​ผิด พวก​เขา​จึงถูก​ปล่อย” วารสาร​นิวส์วีก​กล่าว. “บัตร​เครดิต​บาง​อย่าง​ถูก​ปฏิเสธ​โดย​ห้าง​ร้าน​และ​ภัตตาคาร​เมื่อ​วัน​หมด​อายุ ‘00’ ของ​บัตร​เหล่า​นั้น​ทำ​ให้​คอมพิวเตอร์​สับสน. และ​ใน​หลาย​รัฐ คน​ขับ​รถ​บรรทุก​หลาย​ราย​พบ​ว่า ใบ​อนุญาต​ขับ​ขี่​ระหว่าง​รัฐ​ถูก​ยก​เลิก​เมื่อ​คอมพิวเตอร์​ไม่​สามารถ​จัด​การ​กับ​การ​ขอ​ต่อ​อายุ​ซึ่ง​มี​วัน​ที่​เลย​พัน​ปี​นี้.” บรรษัท​ต่าง ๆ ทั่ว​โลก​ต้อง​ใช้​เงิน​โดย​ประมาณ 15 ล้าน​ล้าน​บาท​เพื่อ​เปลี่ยน​รหัส​วัน​ที่—และ​พวก​เขา​ก็​หวัง​ว่า​จะ​ทำ​สำเร็จ​ภาย​ใน​สอง​ปี​ที่​ยัง​เหลือ​อยู่.

สัตว์​ที่​ทำลาย​สถิติ

ระหว่าง​ฤดู​ร้อน​ปี 1996 นก​นาง​นวล​แกลบ​ตัว​หนึ่ง​ได้​ทำ​สถิติ​สำหรับ “การ​บิน​ระยะ​ไกล​ที่​สุด​ซึ่ง​สัตว์​ใด ๆ เคย​บิน​ขณะ​อพยพ” ซึ่ง​เรา​มี​หลักฐาน​ไว้ หนังสือ​พิมพ์​อิตาลี​โคร์รีเอเร เดลลา เซรา​กล่าว. หลัง​จาก​ที่​บิน​ออก​จาก​ประเทศ​ฟินแลนด์​ที่​ซึ่ง​มัน​ถูก​ใส่​ห่วง​ที่​ขา นก​นาง​นวล​ตัว​นี้​ถูก​จับ 18 สัปดาห์​ต่อ​มา​ใน​รัฐ​วิกตอเรีย ทาง​ตะวัน​ออก​เฉียง​ใต้​ของ​ออสเตรเลีย—หลัง​จาก​การ​เดิน​ทาง 24,400 กิโลเมตร ซึ่ง​เดิน​ทาง​โดย​เฉลี่ย​วัน​ละ 200 กิโลเมตร. นก​นาง​นวล​ขั้ว​โลก​เป็น​ผู้​ครอง​สถิติ​ก่อน​โดย​บิน 22,530 กิโลเมตร​จาก​รัสเซีย​ถึง​ออสเตรเลีย​ใน​ปี 1955. สัตว์​อื่น ๆ บาง​ชนิด​ซึ่ง​อพยพ​หลาย​พัน​กิโลเมตร​ได้​แก่ ปลา​แซล์มอน​แดง, ปลา​ไหล, ผีเสื้อ​โมนาร์ก, เต่า​ตนุ, และ​ปลา​วาฬ​หัว​โหนก.

ปลา​วาฬ​หัว​โหนก​ปกติ​ใช้​เวลา​ประมาณ 102 วัน​ที่​จะ​อพยพ​จาก​อะแลสกา​ถึง​ฮาวาย แต่​นัก​ค้นคว้า​ได้​พบ​ว่า มี​ตัว​หนึ่ง​ซึ่ง​ใช้​เวลา​เพียง 39 วัน​ที่​จะ​ว่าย​ระยะ​ทาง​นั้น​คือ 4,465 กิโลเมตร! การ​เดิน​ทาง​นั้น​เท่า​กับ​ความ​เร็ว​โดย​เฉลี่ย 4.8 กิโลเมตร​ต่อ​ชั่วโมง. ปลา​วาฬ​ตัว​เดียว​กัน​นี้​มี​การ​พบ​เห็น​ใน​เม็กซิโก​อีก​ด้วย. ปลา​วาฬ​หัว​โหนก​อพยพ​ไป​ยัง​ฮาวาย​เพื่อ​ออก​ลูก เพราะ​ลูก​ของ​มัน​มี​ไขมัน​ไม่​พอ​ที่​จะ​ทน​น้ำ​เย็น​ยะเยือก​ของ​อะแลสกา. การ​อพยพ​ของ​ปลา​เหล่า​นี้​เป็น​หนึ่ง​ใน​การ​เดิน​ทาง​ที่​ยาว​ที่​สุด​ของ​สัตว์​น้ำ​เลี้ยง​ลูก​ด้วย​นม เดอะ ไทมส์​แห่ง​ลอนดอน​รายงาน.

เจ้า​แมลงวัน​ที่​ช่าง​รู้​หลบ​หลีก!

ทำไม​จึง​ยาก​ที่​จะ​ตบ​แมลงวัน? มัน​หนี​อย่าง​รวด​เร็ว​ได้​อย่าง​ไร? เคล็ดลับ​อยู่​ที่​โครง​สร้าง​อย่าง​หนึ่ง​ใน​สมอง​ของ​มัน​ซึ่ง​เรียก​ว่า​ใย​ยักษ์. นี่​เป็น​เซลล์​ลักษณะ​คล้าย​ริบบิ้น​ซึ่ง​สื่อสาร​กับ​ส่วน​อื่น​ของ​สมอง​แมลงวัน​โดย​ไฟฟ้า​แทน​ที่​จะ​เป็น​เคมี. ผล​ก็​คือ กระแส​ไฟ​จะ​วิ่ง​อย่าง​เร็ว​ไป​ยัง​ส่วน​นั้น​ของ​สมอง​ที่​กระตุ้น​การ​กระโดด​และ​การ​บิน ทำ​ให้​แมลงวัน​หนี​อันตราย​ได้​ใน​เวลา​เพียง​ไม่​กี่​ส่วน​ใน​พัน​ส่วน​ของ​วินาที. เพื่อ​เป็น​ตัว​อย่าง สำหรับ​มนุษย์​โดย​ทั่ว​ไป​ต้อง​ใช้​เวลา​ประมาณ​หนึ่ง​ส่วน​สี่​ของ​วินาที​ก่อน​ที่​มือ​จะ​มี​ปฏิกิริยา​ต่อ​สิ่ง​ที่​ตา​มอง​เห็น. โดย​อาศัย​ความ​รู้​นี้ นัก​วิจัย​ประจำ​มหาวิทยาลัย​ซัสเซกส์​แห่ง​บริเตน​หวัง​ที่​จะ​พัฒนา​ยา​ฆ่า​แมลง​ซึ่ง​มี​ประสิทธิภาพ​ใน​การ​ทำ​ให้​ปฏิกิริยา​ของ​แมลงวัน​บกพร่อง. หนังสือ​พิมพ์​เดอะ ไทมส์​แห่ง​ลอนดอน​รายงาน.

วิกฤติ​การณ์​เต่า​ทะเล

จำนวน​ประชากร​เต่า​ทะเล​ตก​ถึง​ระดับ​ที่​เป็น​อันตราย​เพราะ​การ​ล่า​มาก​เกิน​ไป​ใน​น่าน​น้ำ​เอเชีย-แปซิฟิก ตาม​รายงาน​ของ​หนังสือ​พิมพ์​เดอะ วีกเอนด์ ออสเตรเลียน. เรื่อง​นี้​ทำ​ให้​ออสเตรเลีย​และ​อินโดนีเซีย​เป็น​เจ้าภาพ​ร่วม​สำหรับ​การ​ประชุม​อภิปราย​ที่​เกาะ​ชวา​โดย​มุ่ง​ที่​จะ​ปรับ​ปรุง​วิธี​อนุรักษ์. เนื่อง​จาก​เต่า​เป็น​สัตว์​อพยพ​ที่​ไร้​พรม​แดน โครงการ​อนุรักษ์​ที่​ดี​ที่​สุด​ใน​ประเทศ​หนึ่ง​แทบ​ไม่​มี​ประโยชน์​หาก​อีก​ประเทศ​หนึ่ง​ที่​อยู่​ใน​เส้น​ทาง​อพยพ​ล่า​เต่า​โดย​ไม่​คำนึง​ถึง​ฝูง​เต่า​ใน​อนาคต. “กะ​ประมาณ​ว่า​เต่า 50,000 ตัว​ถูก​ฆ่า​แต่​ละ​ปี​เฉพาะ​ใน​เกาะ​บาหลี​เท่า​นั้น​เพื่อ​ธุรกิจ​การ​ท่อง​เที่ยว​และ​ไข่​เต่า​หลาย​แสน​ฟอง​ถูก​เก็บ​เพื่อ​เป็น​อาหาร” หนังสือ​พิมพ์​นั้น​กล่าว. ประเทศ​ปาปัวนิวกินี​ก็​ทำ​การ​ค้า​เต่า​ทะเล​ด้วย​รวม​ทั้ง​เต่า​ลอกเกอร์เฮด​ที่​ใกล้​จะ​สูญ​พันธุ์​และ​เต่า​มะ​เฟือง​ที่​อาจ​บาดเจ็บ​ง่าย​และ​เต่า​ตนุ. เต่า​ชนิด​อื่น​ที่​ตก​อยู่​ใน​อันตราย​คือ เต่า​กระ, เต่า​หลัง​ราบ, และ​เต่า​ทะเล​ริดเลย์.

รหัส​มอร์ส​ใกล้​จะ​สิ้น​ชีพ เมื่อ​อายุ 150

กว่า 150 ปี​ที่​แล้ว แซม​มวล มอร์ส นัก​ประดิษฐ์​ชาว​อเมริกัน​ได้​กำหนด​ให้​อักษร​ทุก​ตัว​มี​รหัส​เฉพาะ​ซึ่ง​เป็น​จุด​และ​ขีด ทำ​ให้​สามารถ​เคาะ​ส่ง​ข้อมูล​ผ่าน​คลื่น​วิทยุ​ด้วย​อุปกรณ์​ที่​เรียก​ว่า มอร์ส คีย์. ชีวิต​ของ​คน​เป็น​พัน​ได้​รับ​การ​ช่วย​ให้​รอด​จาก​ทะเล​เมื่อ​เรือ​ที่​ประสบ​ภัย​ได้​ใช้​รหัส​ฉุกเฉิน​เอสโอเอส (SOS). กองทัพ​ของ​โลก​ก็​เคย​ใช้​วิธี​สื่อสาร​แบบ​ง่าย ๆ นี้​ด้วย เช่น​เดียว​กับ​พวก​มือ​สมัคร​เล่น​มาก​มาย​ที่​ส่ง​ข่าวสาร​เพื่อ​ความ​เพลิดเพลิน. ประโยชน์​อัน​ใหญ่​หลวง​ของ​รหัส​มอร์ส​อยู่​ที่​ความ​ชัดเจน​อัน​เป็น​ปัจจัย​สำคัญ​ยิ่ง​เมื่อ​พนักงาน​วิทยุ​เสียง​เหน่อ​มาก​หรือ​ไม่​สามารถ​พูด​ภาษา​ของ​ผู้​ที่​คง​จะ​ฟัง​ข่าวสาร​ของ​เขา. แต่​รหัส​มอร์ส​มี​การ​แทน​ที่​อย่าง​ต่อ​เนื่อง​โดย​การ​ติด​ต่อ​ใช้​เสียง​พูด​ทาง​วิทยุ​และ​ระบบ​สื่อสาร​ผ่าน​ดาว​เทียม. ปี 1993 ไม่​มี​ข้อ​เรียก​ร้อง​ให้​มี​ระบบ​นี้​อีก​ต่อ​ไป​บน​เรือ​เดิน​ทะเล. ประเทศ​ฝรั่งเศส​เลิก​ใช้​ระบบ​มอร์ส​ต้น​ปี​นี้​และ​พอ​ถึง​ปี 1999 ระบบ​นี้​เลิก​ใช้​แล้ว​ทั่ว​โลก.

    หนังสือภาษาไทย (1971-2026)
    ออกจากระบบ
    เข้าสู่ระบบ
    • ไทย
    • แชร์
    • การตั้งค่า
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • เงื่อนไขการใช้งาน
    • นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
    • การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว
    • JW.ORG
    • เข้าสู่ระบบ
    แชร์