Pasin Bilong Bagarapim Ol Samting—Bilong Wanem Ol i Save Mekim?

“MI no gat wanpela tok bilong mekim.” Ol i raitim dispela tok long bikpela rait long wanpela banis, em nau tasol ol i bin penim long wanpela gutpela hap bilong Sau Paulo. Yu inap tok: Em pasin bilong bagarapim ol samting. Na pasin bilong penim nabaut ol tok long ol banis samting, em i wanpela kain pasin bilong bagarapim ol samting.

Tingim olsem: Ol raskol i bin bagarapim nupela ka bilong yu, o yu lukim ol i bin bagarapim sampela gutpela samting i save helpim planti manmeri. Bilong wanem ol i bin mekim olsem? Sampela taim yu bin tingting, i gat wanem as na ol man i save bagarapim planti samting? Long planti hap, i olsem ol raskol i amamas long bagarapim ol pablik telefon, na ol tren na PMV samting. I olsem ol dispela man i no tingim wanpela samting. Tasol wanem samting i as bilong pasin bilong bagarapim ol samting em yumi lukim o yumi kisim hevi long en?

Marko,a em wanpela yangpela long Rio de Janero, em i bel hevi taim tim em i laikim i lus long pilai soka. Em i bel hevi tru, olsem na em i kirap tromoi ol ston long PMV em ol man i laikim dispela tim i bin win ol i pulap long en. O tingim Klaus. Taim em i no kisim gutpela mak long skul, em i kros nogut tru na em i tromoi ol ston na brukim ol windo. Tasol dispela “amamas” i pinis taim ol i askim papa bilong em long baim ol samting em i bin bagarapim. Narapela yangpela, em Erwin, em i skul na mekim wok mani tu. Ol narapela i ting olsem em na ol pren bilong em ol i gat gutpela pasin. Tasol bilong painim amamas, ol i save bagarapim ol samting long hap ol i sindaun long en. Papamama bilong Erwin ol i no bin save liklik long dispela samting. Papamama bilong Valta i dai pinis, olsem na em i no gat narapela rot, em i mas slip long ol rot bilong Sau Paulo. Ol gutpela pren bilong em ol i wanpela lain i save bagarapim ol samting, na em i bihainim pasin bilong ol na em i lain tu long karate samting. Ol dispela stori i soim olsem kain kain man i insait long pasin bilong bagarapim ol samting, na ol narapela narapela samting i save kirapim ol long mekim olsem.

Wanpela buk (The World Book Encyclopedia) i tok: “Pasin bilong bagarapim ol samting, ating em i pasin bilong bekim pe nogut long sampela man o rot bilong sampela man long kamapim tingting bilong ol long ol samting bilong wok politik. Sampela taim ol yangpela na ol man i bikpela pinis ol i mekim dispela pasin nogut bilong painim ‘amamas.’ ” Tasol pasin bilong bagarapim ol samting em i no wanpela amamas nating bilong ol yangpela, nogat; dispela pasin inap bagarapim tru ol samting, na tu, em inap kilim man i dai. Wanpela lain yangpela i laik “painim amamas,” na taim ol i lukim wanpela man i slip i stap, ol i kapsaitim kerosin samting antap long em na kirapim paia. Dispela man i wanpela Indian, bihain em i dai long haus sik. Wanpela ripot i tok: “Ol dispela yangpela man i tok, ol i no ting sampela man bai wari long dispela man, long wanem, ol man i bin kukim sampela rabisman long rot, na polis i no bin mekim wanpela samting.” Maski pasin bilong bagarapim ol samting i kilim man i dai o nogat, tasol dispela pasin i mekim na bikpela mani i lus na bel bilong planti man i bagarap stret. Olsem na wanem samting inap pinisim dispela pasin?

Husat Inap Pinisim Pasin Bilong Bagarapim Ol Samting?

Olsem wanem? Ol polis na skul inap pinisim dispela pasin? Wanpela hevi i olsem: Ol polis i wok long painim ol man i mekim ol bikpela rong, olsem maketim ol drak, o kilim man i dai, na ol i no wok strong long painim ol man i mekim ol pasin nogut ol man i no kisim bikpela bagarap long en. Wanpela polisman i tok, taim wanpela yangpela i mekim pasin nogut, planti taim ol papamama i “sutim tok long ol yangpela em pikinini i raun wantaim ol, o long skul, o long polis i holim em.” Ating pasin bilong skulim ol yangpela na wok bilong kot na polis inap daunim pasin bilong bagarapim ol samting, tasol olsem wanem sapos tingting bilong ol papamama i no senis? Wanpela meri i wok wantaim ol polis em i tok: ‘Ol yangpela i save bagarapim ol samting, long wanem, ol i les na rot i op long ol long mekim dispela pasin. Ol yangpela i raun i go inap long biknait, na ol i no gat wanpela samting bilong mekim. Na ating i no gat man bilong was long ol​—⁠sapos i gat was bilong ol ating ol i no inap raun olsem.’

Tru, pasin bilong bagarapim ol samting em i wanpela bikpela hevi long planti hap, tasol tingim sampela man i bin lusim dispela pasin. Ol yangpela mipela i stori long ol long kirap bilong dispela stori, ol i senisim pasin bilong ol. Nau ol i sakim tru pasin bilong bagarapim ol samting. Wanem samting i kirapim ol dispela yangpela​—⁠em bipo ol i bikhet​—⁠long senisim pasin bilong ol? Na tu, bai yu kirap nogut sapos pasin bilong bagarapim ol samting bai pinis olgeta? Mipela i laik bai yu ritim stori i kamap bihain long dispela.

[Futnot]