Sampela Manmeri Bilong Olgeta Hap i Kamap Wanbel—Olsem Wanem?
BAI yu stori olsem wanem long dispela tok “pasin wanbel”? Sampela i ting, pasin wanbel i stap sapos ol man i no pait. Olsem: Sapos sampela kantri i sainim wanpela kontrak na ol i wanbel long tok olsem ol i no ken pait, ating ol i tok ol i stap wanbel. Tasol yu ting dispela i makim olsem ol i stap wanbel tru? Ating nogat, a?
Tingim: Kirap long bipo na i kam inap long nau, ol gavman i bin sainim planti tausen kontrak bilong kamapim gutaim, tasol ol i no bin bihainim. Bilong wanem? Planti taim i olsem, long wanem, ol hetman bilong graun i ting kantri bilong ol i mas i stap nambawan, dispela em i bikpela samting, na ol i no tingim tumas bel isi o pasin wanbel. Na tu, sampela kantri i pret long samting bai painim ol sapos ol narapela kantri i gat planti samting bilong pait, winim bilong ol.
Olsem na sapos tupela kantri i no pait, dispela i no makim olsem ol i stap wanbel. Tingim: Sapos tupela man i holim gan na narapela i makim narapela, yu ting ol i stap wanbel, long wanem, narapela i no sutim yet narapela? Nogat tru, a? Tasol dispela pasin i stap namel long planti kantri long nau. Pasin bilong tingting nogut long narapela kantri i wok long i go bikpela na dispela i mekim na planti manmeri i pret long pait bai kirap. Ol i bin mekim wanem bilong abrusim dispela samting?
Pret Long Bom Nuklia i Pinisim Pasin Wanbel
Planti manmeri i ting kontrak Nuclear Non-Proliferation Treaty bai helpim ol lain manmeri. Ol i bin wokim dispela kontrak long 1968, na kontrak i tambuim ol kantri i no holim yet ol bom nuklia long ol i no ken wokim ol, na tu, kontrak i no larim ol kantri i holim pinis ol bom nuklia long wokim planti moa. Inap long nau winim 180 kantri i sainim pinis dispela kontrak, na wok dispela kontrak i laik mekim i olsem: Ol i laik bihain bai olgeta kantri i lusim olgeta bom nuklia samting.
I luk olsem dispela kontrak bai kamapim gutpela samting, tasol sampela man em ol i skelim wok bilong dispela kontrak ol i tok dispela kontrak i bilong stopim tasol sampela kantri i no holim yet ol bom nuklia long ol i no ken wokim ol. Olsem na ol man i tingting planti, nogut sampela kantri em ol i bin sainim pinis dispela kontrak ol bai senisim tingting bilong ol. Tru tumas, sampela kantri i ting i no stret liklik long tambuim ol long wokim ol bom samting em inap helpim ol long lukautim ol yet.
Samting i mekim na dispela hevi i hatwok moa long stretim na ating i mekim hevi i go bikpela moa, em olsem: I no gat tambu long ol kantri i wokim nuklia pawa. Dispela i mekim na sampela i tingting planti, nogut ol kantri em ol i tok ol i wokim nuklia pawa, long pasin hait ol i wokim ol bom nuklia.
Na ol kantri em ol i holim pinis ol bom nuklia, ating ol tu inap sakim dispela kontrak. Sampela man i skelim dispela samting ol i tok, yumi no ken ting ol kantri i holim pinis planti bom nuklia ol bai pinisim olgeta bom o ol i tingting long rausim sampela bilong ol dispela bom. Wanpela lain i tok, ‘bilong mekim olsem ol kantri i stap birua long nau ol i mas kamap pren tru na narapela i mas bilip tru long narapela, em samting i hatwok long ting olsem em bai kamap.’
Wok bilong ol man long kamapim pasin wanbel—maski ol i wok strong tru—i no kamap gutpela. Ol sumatin bilong Baibel i no kirap nogut long dispela, long wanem, Baibel i tok: “Bikpela, mi save, mipela man i no inap bosim wokabaut bilong mipela yet na bihainim ol rot mipela i laikim.” (Jeremaia 10:23) Na Baibel i tok moa: “Sampela man i save ting, pasin bilong ol i gutpela na ol i bihainim gutpela rot. Tasol nogat. Ol i mekim i go i go na bihain bai ol i dai.” (Sindaun 16:25) Ol gavman bilong ol man i no inap kamapim pasin wanbel tru. Tasol i no olsem yumi no inap wetim gutpela samting bai kamap.
As Bilong Pasin Wanbel Tru
Baibel i tok promis olsem ol lain bilong dispela graun bai stap wanbel, tasol i no long rot bilong ol man. Man Bilong Wokim yumi, em i gat tingting long ol man long olgeta hap bai stap bel isi, em bai kamapim ol samting ol man i no inap mekim. Ating sampela bai ting dispela i no inap kamap. Tasol tingting bilong God long pastaim tru em long ol man bai stap bel isi na wanbel.a Planti skripsa long Baibel i kamapim klia olsem God i tingting yet long kamapim pasin wanbel long graun. Tingim sampela skripsa olsem:
• “Kaman! Yupela lukim wok Bikpela i mekim. Bai bel bilong yupela i kirap nogut long planti narakain samting em i mekim long graun. Em i save mekim i dai pait long olgeta hap graun. Em i save brukim olgeta banara na spia, na em i save kukim ol hap plang long paia.”—SONG 46:8, 9.
• “Long olgeta ples antap long maunten bilong Bikpela, olgeta samting bai i stap gut wantaim. Bai i no gat wanpela i mekim nogut long narapela, long wanem, olgeta samting long graun bai i save tru long Bikpela. Dispela save bai inapim olgeta hap graun olsem solwara i inapim mak bilong en olgeta.”—AISAIA 11:9.
• “Em bai i pinisim dai tru na bai dai i no kamap moa long ol. God, Bikpela bai i pinisim krai bilong ol na mekim drai wara bilong ai bilong olgeta manmeri. Na em bai i pinisim sem i stap long ol manmeri bilong en long olgeta hap bilong graun. Bikpela i tok pinis long mekim olsem.”—AISAIA 25:8.
• “Tasol God i promis pinis long em bai i wokim nupela skai na nupela graun, na stretpela pasin tasol bai i stap long en. Yumi wet long dispela samting tasol i mas kamap.”—2 PITA 3:13.
• “[God] bai i mekim drai wara i stap long ai bilong olgeta bilong ol. Na ol manmeri bai i no i dai moa, na ol bai i no bel hevi moa na krai moa, na ol bai i no inap kisim pen gen. Ol dispela samting bilong bipo ol i pinis olgeta.”—KTH 21:4.
Yumi ken bilip tru long ol dispela tok promis. Bilong wanem? Long wanem, Man Bilong Wokim yumi, God Jehova, em i gat strong na save long kamapim pasin wanbel. (Luk 18:27) Na tu, em i gat laik long mekim olsem. Baibel i tok, God “i laik . . . bungim olgeta samting long Krais, ol samting bilong heven na bilong graun tu. Na Krais i ken i stap het bilong olgeta samting.”—Efesus 1:8-10.
Tok promis bilong God long kamapim “nupela skai” we “stretpela pasin tasol bai i stap long en,” em i no wanpela tingting nating. (2 Pita 3:13) Long ol tok promis bilong em, God Jehova i tok: “Em bai i mekim ol samting i kamap olsem mi tok. Na em bai i kamapim ol samting mi gat laik long ol i mas kamap.”—Aisaia 55:11.
Baibel i Mekim na Ol i Stap Wanbel
Olsem yumi kamapim long stori i kamap paslain long dispela, planti taim lotu i as na ol manmeri i brukbruk, lotu i no helpim ol manmeri long i stap wanbel. Yumi mas tingim tru dispela samting, long wanem, sapos yumi bilip olsem i gat Man Bilong Wokim olgeta samting, ating yumi ken ting olsem ol man i lotuim em ol i mas i stap bel isi na narapela i mas stap wanbel wantaim narapela, a? Tru tumas, yumi ken ting olsem!
Lotu i save brukim ol lain man, tasol dispela i no daunim God Jehova na Baibel, nogat. Dispela i daunim ol lotu i save bihainim tingting bilong ol man long i stap wanbel na ol i no bihainim laik bilong God long ol samting em i tingting pinis long mekim. Jisas i kolim ol hetman bilong lotu long taim bilong em olsem ol “man bilong giaman” na em i bin tokim ol: “Profet Aisaia i bin makim tru pasin bilong yupela taim em i tok olsem, ‘Ol dispela lain manmeri ol i save litimapim nem bilong mi long maus bilong ol, tasol bel na tingting bilong ol i stap longwe tru long mi. Ol i save autim lo bilong ol man tasol na tok, “Dispela em i tok bilong God.” Olsem na ol i lotu nating long mi.’ ”—Matyu 15:7-9.
Tasol lotu i tru i save helpim ol man long i stap wanbel. Profet Aisaia i tok: “Wanpela taim bai i kamap bihain na dispela maunten, haus bilong Bikpela i sanap long en, em bai i stap antap tru na i winim olgeta arapela maunten. Na olgeta lain manmeri bai i kam bung long en. Bikpela bai i stretim tok bilong olgeta lain manmeri na bai ol i sindaun gut wantaim. Na bai ol i paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ol ain bilong brukim graun, na bai ol i paitim ol spia bilong ol i kamap olsem ol naip. Na olgeta lain manmeri bai i no ken pait moa, na bai ol i no skul moa long pait.”—Aisaia 2:2, 4.
Long winim 230 kantri long nau, ol Witnes Bilong Jehova i save bihainim ol tok bilong God Jehova long pasin bilong i stap wanbel. Wanem samting i as bilong dispela pasin wanbel? Aposel Pol i tok: “Yupela i mas givim bel bilong yupela long ol arapela manmeri. Dispela pasin . . . i kamap strong na i wok bung wantaim.” (Kolosi 3:14) Tok Grik Pol i yusim bilong makim “wok bung wantaim” inap makim ol rop i joinim ol masol na bun insait long bodi. Ol dispela kain rop i strong tru na ol i mekim tupela kain wok. Ol i pasim klok, lewa, kidni samting long hap bilong en, na ol i pasim ol bun wantaim ol narapela bun.
Na i wankain long pasin laikim. Dispela pasin i no save pasim tasol ol man long narapela i kilim i dai narapela. Nogat. Pasin laikim bilong Krais i helpim ol man bilong ol narapela narapela lain long ol i ken stap bel isi na wok gut wantaim. Em i helpim ol manmeri long bihainim gutpela stiatok bilong Jisas Krais long Matyu 7:12, em i tok: “Olgeta pasin yupela i laik bai ol arapela manmeri i mas mekim long yupela, ol dispela pasin tasol yupela i mas mekim long ol.” Sapos ol manmeri i bihainim dispela stiatok, dispela bai helpim ol long lusim pasin bilong bel nogut long narapela lain.
“Laikim Tru Ol Arapela Man”
Ol Witnes Bilong Jehova i tingting strong long stap olsem disaipel bilong Krais na bihainim tok bilong Jisas olsem: “Sapos yupela wan wan i laikim tru ol arapela man bilong lain bilong mi, orait dispela bai i soim olgeta man olsem, yupela i disaipel bilong mi.” (Jon 13:35) Sampela manmeri i bin kamapim tru dispela pasin laikim long taim sampela lain i bin pait na long ol pait politik. Olsem: Long 1994, long Ruanda taim ol i laik bagarapim na pinisim wanpela lain olgeta, ol Witnes Bilong Jehova i kamapim olsem narapela i laikim tru narapela. Ol Witnes long lain Hutu i redi long lusim laip bilong ol bilong lukautim ol brata Tutsi bilong ol!
Tru, yumi no ken ting ol lain bilong dispela graun bai kamapim pasin laikim i go inap long mak bilong kamapim pasin wanbel long olgeta hap bilong graun. Olsem Baibel i tok, God bai kamapim dispela samting long taim em i makim. Tasol long nau, narapela inap laikim tru narapela na long dispela rot ol i stap wanbel.
Long yia i go pinis, ol Witnes Bilong Jehova i lusim inap wan bilion aua long autim tok long ol man na toktok wantaim ol long Baibel, na olsem wanem Baibel inap helpim ol man long nau. Stretpela save long Tok Bilong God i bin helpim planti milion manmeri long i stap wanbel, em bipo sampela bilong ol i bin bel nogut long ol narapela. Sampela bilong ol em lain Arap na Juda, Amenia na Teki, Jeman na Rasia.
Olsem wanem? Yu laik save moa long olsem wanem Tok Bilong God, em Baibel, i save helpim ol man long i stap wanbel? Sapos olsem, plis askim ol Witnes Bilong Jehova long hap bilong yu, o raitim pas i go long wanpela atres i stret long yu na i stap long pes 2.
[Futnot]
a Sapos yu laik save moa long samting God i tingting pinis long mekim long dispela graun, lukim sapta 3 bilong buk Tru Tru Baibel i Tok Wanem?, ol Witnes Bilong Jehova i wokim.
[Rait long pes 4]
Ol gavman i bin sainim planti tausen kontrak bilong kamapim gutaim, tasol ol i no bihainim
[Rait long pes 7]
Pasin bilong bihainim ol stiatok bilong Baibel i kamapim ol samting ol gavman bilong ol man i no inap kamapim
[Piksa long pes 5]
Tok Bilong God i soim As tru bilong pasin wanbel
[Piksa long pes 7]
Ol Witnes Bilong Jehova bilong lain Hutu na lain Tutsi i wok wantaim long sanapim wanpela haus lotu