Ol Yanpela i Laik Save . . .
Bilong Wanem Mi Mas Stap Nupela Meri?
LONG nau planti yangpela i no ting i gat rong taim ol i singel yet na ol i mekim maritpasin. Sapos wanpela yangpela i no bin mekim maritpasin, ol narapela i ting em i narapela kain tru. Wanpela lain i bin givim askim long sampela ol yangpela na ol i kisim save olsem: Ol yangpela man i laik mekim maritpasin na bai ol i no ken i stap nupela man, na ol yangpela meri i stap nupela yet ol i pilim olsem ol i narapela kain, long wanem, ol i no mekim yet maritpasin.
Long ai bilong God man o meri singel i no mekim maritpasin em i mekim stretpela pasin. Na dispela i bikpela samting long God, long wanem, God i save tambuim pasin pamuk. (1 Tesalonaika 4:3-8) Long stap nupela man o meri em hatwok tru—planti i laik pulim ol yangpela. Tasol bilong wanem wanpela yangpela i mas sanap strong? Sapos wanpela i abrusim pasin pamuk na em i no mekim maritpasin taim em i no marit yet, em bai kisim wanem ol gutpela samting?
Em Rot Bilong Painim Wanpela i Laikim Yu Tru?
Planti yangpela i ting maritpasin em rot bilong kamapim bel bilong ol olsem ol i laikim narapela, o narapela i ken kamapim bel bilong em long ol, na em tasol. I no gat rong sapos yu laik bai wanpela i ken laikim yu tru—em God yet i wokim yumi olsem. Wanpela buk (Coping With Teenage Depression) i tok: ‘Insait long planti famili ol i no pas gut wantaim na ol i no kamapim bel bilong ol olsem narapela i laikim narapela, olsem na planti yangpela i go long ol narapela man bilong painim dispela samting. Long nau planti famili i mekim planti wok, olsem na ol i no gat bikpela hap taim bilong tingim ol narapela insait long famili, o mekim wanpela samting wantaim ol, o long toktok gut wantaim ol. . . . Sapos wanpela yangpela i no inap painim ol dispela samting insait long famili, em bai mekim maritpasin bilong pilim olsem narapela i laikim em tru na i tingim em.’
Dispela samting i painim yangpela meri, nem bilong em Ana. Em i tok: ‘I gat planti yangpela i ting narapela i no laikim em. Ating em olsem, long wanem, papamama i no kamapim dispela long ol. Bihain ol dispela yangpela i gat laik long wanpela i mas laikim ol na ol i mas pas wantaim narapela. Dispela i bin kamap long mi, olsem na mi bin poroman wantaim wanpela yangpela man.’
Tasol givim bel tru long narapela i no pasin bilong “hambak na . . . tingting tumas long em yet.” (1 Korin 13:4, 5) Taim tupela i marit stret na mekim maritpasin dispela i kamapim gutpela as tru bilong marit. (Stat 1:28; Sindaun 5:15-19) Tasol taim ol singel i mekim maritpasin, dispela i samting bilong daunim bel hevi tasol, o ol i no laik karim wanpela hevi, o ol wanlain i pulim ol long mekim olsem. O ating ol i laik amamas long mekim maritpasin, tasol ol i no laik mekim ol wok ol i mas mekim sapos ol i marit.
Yangpela Ana i tok moa olsem: ‘Mi kisim bel na nau mi save papamama i tingim tru mi na tupela i givim bel tru long mi. Em papamama tasol i helpim mi long dispela taim mi gat bel, i no dispela man mi bin slip wantaim em na mi ting em i givim bel long mi. Nogat. Em i go pinis.’
Maski yangpela i no kisim hevi olsem kisim bel taim em i pamuk, bihain em inap bel hevi na sem pipia. Wanpela buk (The Private Life of the American Teenager) i tok: ‘Sampela i ting i no gat narapela rot taim boipren i tok em bai lusim em sapos em i no slip wantaim em. Na sapos yangpela meri i orait long slip wantaim em, bihain em i pilim olsem man i laikim maritpasin tasol.’
Yangpela Tumas na No Inap Marit
Sampela i ting maritpasin inap helpim man na meri long pas gut wantaim. Tasol sapos tupela i yangpela tru, olsem tupela i no inap marit yet tasol tupela i pas gut wantaim, dispela bai kamapim wanem hevi? Ating bihain bai tupela i bruk na dispela i save kamapim bikpela bel hevi.
Taim yangpela man na meri i pren na mekim pasin pamuk, nau dispela i pasim rot na tupela i no toktok gut wantaim. Na tu, ating bel bilong tupela i gat tok, olsem na tupela i no pren moa. (Rom 2:15) Wanpela yangpela meri i tok: ‘Mi sem pipia long pasin mi bin mekim, olsem na mi bel nogut long boipren bilong mi, na mitupela i no stap pren moa. Dispela sem i mekim na mi no inap lukluk stret long ai bilong papamama bilong mi.’ Narapela yangpela i bin mekim pasin pamuk na em i tok olsem: ‘Mi laik bai narapela i laikim mi, olsem na mi tromoi olgeta gutpela samting, olsem klinpela bel na bel i no gat tok, na stretpela pasin.’
Olsem na man bilong raitim buk (Clayton Barbeau) i tok: ‘Mi ting taim ol yangpela i ting pamuk em samting bilong pilai long en, dispela i wankain long liklik pikinini i holim wanpela marasin nogut na dispela marasin inap pairap na bagarapim em.’
Rot Bilong Painim Amamas Insait Long Marit
Sampela yangpela i ting, sapos ol i mekim maritpasin taim ol i singel yet, dispela bai redim ol long taim ol i marit. Tasol i no olsem. Sapos sampela hevi i kamap taim tupela marit i mekim maritpasin, planti taim em samting long tingting na bel bilong tupela, i no olsem tupela i no save gut long mekim dispela pasin. Sapos tupela singel i mekim pasin pamuk na bihain ol i marit, dispela i no helpim marit—planti taim dispela i bagarapim marit na narapela i no litimapim nem bilong narapela. Tupela i tingim samting bilong skin tasol. Sapos man na meri i no tingim narapela taim tupela i slip wantaim, marit bilong tupela i no inap stap gut. Amamas tru i stap insait long marit taim tupela marit i bihainim ol lo bilong Baibel na man wantaim meri i tingting long givim samting long poroman—em i no ken tingting long kisim samting bilong em yet.—1 Korin 7:3; lukim tu Aposel 20:35.
Wanpela buk (Why Wait Till Marriage?) i kamapim narapela hevi. Em i tok: ‘Ol man na meri i bin mekim pasin pamuk paslain long ol i marit, ating ol i no senis hariap bihain long ol i marit. Planti ol i mekim pasin pamuk yet olsem ol i bin mekim taim ol i no marit yet.’ Buk i tok moa: ‘Sapos yu ting pasin bilong stap gut long poroman i bikpela samting long marit bilong yu, orait yu mas save, paslain long yupela i marit yupela mas stap gut.’ Taim yu stap nupela meri inap long taim yu marit, em inap helpim yu long stap strong long bihainim lo bilong Baibel long Hibru 13:4. Em i tok: “Yupela ol marit i mas lukautim gut marit bilong yupela, bai em i stap klin tru long ai bilong God. . . . God bai i bekim pe nogut long ol manmeri i mekim ol kain kain pasin pamuk.”
Stori long wanpela nius bilong ol dokta i tok: ‘Yumi save ol meri i stap nupela meri na ol i marit, marit bilong ol inap wok gut. I olsem long wanem, ol i gat ol narapela gutpela pasin, olsem ol i tingting gut long ol wok ol i mas mekim, na ol i no tingim skin bilong ol yet, na ol i tingting strong long bihainim ol lo na bai marit bilong ol i ken stap gut.’ Olsem na man o meri i pamuk em bai bel hevi long dispela.a Wanpela yangpela meri i tok: ‘Mi gat 14 krismas na mi bin pamuk pinis. Mi bel hevi stret long dispela pasin mi bin mekim, long wanem, taim mi marit mi laik stap olsem nupela meri em man bilong mi i ken laikim.’
No Ken Bagarapim Yu Yet
Sapos yu no pamuk, dispela inap kamapim narapela gutpela samting. Baibel i tok ol man i sakim ol lo bilong God ol i rongim ol yet. Olsem wanem pasin pamuk i mekim na man i rongim em yet? Tingim wanpela stori long nius (Seventeen): ‘Ol man i skelim sik AIDS ol i kirap nogut tru, long wanem, dispela sik i go moa nogut namel long ol yangpela.’ Tasol maski ol dokta samting i tokaut long dispela sik nogut, taim ol man i skelim pasin bilong ol yangpela long mekim pasin pamuk, orait, insait long olgeta 3-pela 3-pela, wanpela tasol i lusim pasin pamuk, long wanem, em pret long kisim sik AIDS.
Ol dispela kain yangpela i no tingim gut, olsem pasin pamuk inap mekim na meri i kisim bel, o ol inap kisim ol sik bilong pamuk o sik AIDS, o bagarapim bel na tingting bilong ol o bilong narapela, o maus bilong bel inap bagarap na i no inap wok moa. Tasol wanpela bikpela samting em olsem ol inap bagarapim dispela gutpela pasin pren i stap namel long yu na God. Olsem na nogut yu rongim yu yet. Long Sindaun 14:16 Baibel i tok: “Man i gat gutpela tingting i save lukaut gut na abrusim olkain trabel.” Nogut yu bilipim tok giaman bilong sampela man olsem sapos yu slip wantaim narapela yu no inap kisim bel o sik bilong pamuk. Long ai bilong God, maritpasin i kamap insait long marit, dispela kain maritpasin tasol i stret. Inap long taim yu marit, was gut long pasin bilong yu na bai yu inap stap nupela man o meri. Yu mas tingim dispela samting i olsem wanpela gutpela samting tru long ai bilong God. Nogut yu larim narapela i paulim tingting bilong yu na yu sem long i stap nupela meri o man, na yu no ken larim wanpela i pulim yu long mekim pasin pamuk.
[Ol Futnot]
a Sapos wanpela i no stap nupela moa long wanem, wanpela i bagarapim em o taim em i pikinini wanpela i mekim pasin sem long em, God i ken mekim gut bel bilong em, long wanem, God i save em “i no gat rong na i no gat asua” long dispela samting. (Filipai 2:15) Na ol narapela i mekim pasin pamuk taim ol i no save long ol lo bilong Baibel, bel bilong ol tu i ken i stap isi, long wanem, sapos ol i kamapim bilip bilong ol long ofa bilong Jisas, God bai “wasim [ol] pinis na mekim [ol] i kamap lain manmeri bilong em stret.” (1 Korin 6:11) Sapos wanpela Kristen i bin pamuk na bihain em i tanim bel, em inap kamap klin gen long ai bilong God, na planti poroman marit ol i save lusim tingting long rong em poroman bilong ol i bin mekim taim em i tanim bel na lusim dispela pasin.
[Piksa long pes 26]
Taim sampela i pamuk ol i ting olsem man i bin paulim ol bilong inapim laik bilong ol yet