Sampela Tok i Kam Long Olgeta Hap
Pikinini i Laikim Televisen
Planti pikinini i les long kaunim ol buk samting. Ol i tok, em hatwok tumas. Wanpela nius (Eltern) long Jemani i tok olsem. Nius i tok, ol i askim 1,960 skulmanki long dispela samting, em ol i gat 8-pela krismas inap long 15 krismas. Klostu olgeta ol i tok, ol i moa laikim televisen, na ol i no laikim ol buk olsem. Narapela nius (Schweinfurter Tagblatt) long Jemani i stori long dispela, na nius i tok, 64 pesen i laikim televisen na ol i ting em i winim ol buk samting, tasol ol i laikim buk i gat lista bilong ol samting bai kamap long televisen. Wanpela yangpela i gat 14 krismas em i tok, ai bilong yumi i bilong lukim ol samting, olsem na i no hatwok long yumi lukim televisen, tasol i hatwok long lain long kaunim buk na i hatwok tu long kaunim.
Ol i Repim Ol Meri Long Saut Afrika
Wanpela nius (Sunday Star Review) bilong taun Johanisbek long Saut Afrika i tok, planti pait na pasin bilong bagarapim man na pasin nogut i stap long dispela kantri, winim ol narapela kantri. Wanpela pasin nogut i go bikpela tru long Saut Afrika, em pasin bilong bagarapim ol meri, olsem repim ol. Ol ripot i tok, long olgeta yia ol i save repim 23,000 meri. Ol i tok i gat planti moa, winim dispela namba, tasol ol meri i haitim na i no tokaut long en. Planti man i repim meri em ol i save pinis long em. Sampela man marit i save subim meri bilong ol long mekim maritpasin wantaim ol long taim meri i no laik, na sampela taim man i mekim long meri wanblut o wanpela pren. Dispela nius i kamapim tok bilong Loit Vogelman bilong Yunivesiti bilong Witwatesran, em i tok, long olgeta tupela meri long Saut Afrika, ol man bai repim wanpela.
Nau i No Gat Planti Kain Animal Bilong Ples
Bipo i gat planti kain animal bilong ples, tasol long nau ol i no planti olsem bilong bipo. Wanpela nius (Le Figaro) bilong taun Paris i bin tok olsem. Long Yurop long yia 1900 i gat planti kain animal i stap, tasol long nau planti ol i pinis; sampela tasol i stap, na ol dispela tu i wok long pinis. Ol man i laik lukautim tasol ol animal i save kamapim mani long ol. Bipo i gat planti kain bulmakau na pik na kakaruk, tasol planti kain i pinis, na nau wan wan kain tasol i stap. Ol man bilong saiens i ting sapos wanpela sik i kamap long ol na ol i dai, bihain bai yumi sot long animal.
Ol i Paulim Kredit-Kat
Kredit-kat em wanpela samting man i ken mekim wok long en bilong baim ol samting. Wanpela lain (The Canadian Bankers’ Association) i tok, planti man i giaman na ol i paulim wok bilong dispela kat na ol i mekim pasin olsem stil, na dispela pasin i go bikpela moa long nau. Pol Fatsiol (Paul Facciol) em siaman bilong dispela lain, em i tok, sampela taim kredit-kat bilong man i lus, na ol man i painim na ol yet i mekim wok long en long baim ol samting bilong ol yet. Na Pol Fatsiol i tok, ol man i stilim tu kredit-kat bilong narapela man na ol i mekim wok long en long baim ol samting bilong ol. Narapela nius (The Globe and Mail) i tok, ol man i bin paulim planti kredit-kat long yia i go pinis, olsem na tupela bikpela kampani, (em Visa na Mastercard) i lus long 46 milion dola, em i antap moa yet long 3 milion dola samting ol raskol i save stilim long ol haus beng.
Baket Nogut
Don Bakas i bilong wanpela lain (Santa Barbara City Fire Department) bilong mekim dai ol paia long Kalifonia long Amerika, na em i tok, long olgeta tupela tupela wik wanpela pikinini i pundaun i go insait long wara i stap long bikpela baket na em i dring wara na i dai pinis. Na wanpela nius bilong lain bilong mekim dai paia long Kalifonia (The California Fire Service) i tok, sampela haus i gat ol bikpela baket bilong pulimapim wara samting long en, na liklik pikinini bilong wokabaut long skru long plua em inap holim arere bilong baket na sanap na putim han bilong em i go insait long wara na wok long pilai pilai, na bihain em bai putim het bilong em i go daun insait na em bai pundaun i go insait. Dispela nius i tok, insait long 7-pela yia i go pinis, 200 liklik pikinini long Amerika i bin mekim olsem na ol i dai pinis.
Planti Manmeri Moa
Wanpela lain long Amerika (The United Nations Population Fund) i tokaut long hamas man nau ol i stap long graun. Wanpela nius (The New York Times) i tok, long olgeta yia 97 milion nupela pikinini i save kamap long graun, na ol bai mekim olsem inap long yia 2,000, na bihain inap 25 yia moa bai i gat 90 milion nupela pikinini moa i kamap long graun long olgeta yia. Klostu olgeta dispela pikinini bai kamap long ol lain ol i rabis liklik long ol mani kago samting. Olsem na long bihain ating ol bai i sot long ol samting bilong skin, na dispela bai givim bikpela hevi long ol na ol i no inap sindaun gut na i stap amamas. Planti man moa bai stap rabis na hangre. Planti bai i go sindaun long ol taun, na kaikai na wara na ol narapela samting bilong skin bai sot. Long nau i gat olsem 5 bilion 500 milion manmeri long graun, tasol ol i tok, taim yia 2050 i kamap bai i gat 10 bilion manmeri long dispela graun.
AIDS Long Brasil
Dokta Luis Alberto Pelegrino Fereira bilong Brasil i tok, ol manmeri i gat sik AIDS long Santa Katarina, 42 pesen bilong ol em krismas bilong ol i olsem 20 i go inap 29. Na dispela dokta i tok, planti ol yangpela i gat sik AIDS, na em i ting ol i kisim long taim ol i gat 15 krismas i go inap 19 krismas. Ol i bin kirap long mekim pasin pamuk taim ol i yangpela yet, na ol i kisim sik AIDS. Pasin pamuk em wanpela bikpela rot bilong kisim dispela sik nogut. Na i gat narapela rot tu na ol man inap long kisim dispela sik AIDS, em pasin bilong kisim blut. Dispela i kamap ples klia pinis na planti dokta samting ol i save long en. Wanpela nius (O Estado de S. Paulo) i tok, 6-pela insait long wanpela famili ol i bin kisim blut long haus sik, na dispela blut i gat sik AIDS i stap long en, olsem na olgeta i kisim sik AIDS.
Bilas i Bagarapim Ol
Wanpela meri i gat save long stail bilong ol klos bilong bipo na bilong nau (em Barbara Schreier) i tok, inap planti yia ol klos na bilas bilong ol manmeri i bin mekim nogut long ol. Wanpela nius (In Health) bilong wanpela lain (National Safety Council) i tok, long wanpela yia long Amerika, klos bilong 102,397 manmeri i mekim nogut long ol, na bilas bilong 43,868 i katim o sutim skin bilong ol na ol i kisim nogut long en. Sapos ol i karim wanpela paus i hevi tumas, em bai pulim sol i go daun, na masol long nek bai pen. Sampela i mas go long dokta na bai em i ken oraitim ol.
Ol i Redi Bilong Pait
Ol bikman bilong graun i toktok long “Nupela Taim” bai kamap, long wanem, nau long dispela taim planti senis i kamap long ol gavman bilong graun. Tasol taim ol i tok olsem ol i tingting long ol samting bilong politik tasol. Ol i ting, taim ol gavman i kamapim dispela nupela taim, ol pait bai pinis. Tasol wanpela nius (Asiaweek) i tok, i gat 100 kantri ol i gat ol ami na ol i redi bilong pait. Nius i tok, Saina i gat bikpela ami inap 2,300,000 soldia, na India i gat 1,000,000 soldia, na Not Korea i gat 1,000,000 soldia, na 30 kantri moa em wan wan i gat lain ami i bikpela liklik, inap olsem 100,000 samting, na sampela i antap long 100,000. Kantri Bekina Faso i liklik lain soldia inap olsem 7,000. Dispela nius (Asiaweek) i tok, sapos yumi bungim ol dispela ami wantaim, em i kamap olsem 15 milion soldia!
Was Gut Long Wanpela Kain Ain
Wanpela bikpela dokta (Vernon N. Houk) i tok, wanpela kain ain olsem bol bilong pasim long umben samting, em i gat gip nogut long en, na em i nambawan samting inap long givim bikpela sik long ol pikinini. Long Amerika i gat 3 milion i go inap 4 milion pikinini i no winim yet 6-pela krismas na ol i gat gip nogut bilong dispela kain ain long blut bilong ol, olsem na planti sik i kisim ol. Wanpela as na dispela gip nogut i kamap long blut bilong planti pikinini em ol liklik pipia pen bilong ol olpela haus, em ol haus ol man i bin penim long pen i gat dispela kain ain insait long en. Dispela marasin inap bagarapim tru liklik pikinini, em skin bilong em i no strong yet, tasol em i no gutpela samting long ol bikpela man tu. I no longtaim i go pinis na ol man i bin tokaut long ol man i save dring wain, olsem ol i mas was gut. Ol i no ken dring wain long wanpela kain glas em ol i bin wokim long marasin i stap long dispela kain ain. Ol i tok olsem long wanem, gip nogut bilong dispela marasin inap go insait long wain. Ol i tokaut tu long tuptup bilong botol wain. Ol man bilong wokim wain i save karamapim wanpela kain pepa long tuptup ol i kolim foil, na dispela pepa tu ol i wokim long ol samting bilong dispela kain ain. Olsem na taim man i laik dring wain na em i laik rausim tuptup bilong botol wain, pastaim em i mas klinim gut arere bilong maus bilong botol long wanpela laplap i gat wara bilong muli o vinega long en. Orait, taim em i mekim pinis, nau em i ken rausim tuptup bilong botol.