Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g99 1/8 p. 22-24
  • Ol Rot—Bikpela Samting Long Sindaun Bilong Ol Man

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Ol Rot—Bikpela Samting Long Sindaun Bilong Ol Man
  • Kirap!—1999
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Ol Rot Bilong Bipo
  • Bikpela Samting Long Ami
  • Wokim Rot​—⁠Wok Bilong Ol Saveman
  • As Bilong Sampela Hevi
  • Ol Rot Bilong Ol Rom—I Kamapim Save Bilong Ol Lain Bilong Bipo
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2006
  • Yu Ting Olgeta Lotu i Gutpela?
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2009
  • Yu Ting Olgeta Lotu i Narapela Narapela Rot i Go Long God?
    Kirap!—2001
  • Ol Witnes Bilong Jehova i Bilip Olsem Lotu Bilong Ol Tasol Em Trupela Lotu?
    Ol Askim Planti Man i Save Mekim Long Ol Witnes Bilong Jehova
Lukim Moa
Kirap!—1999
g99 1/8 p. 22-24

Ol Rot—Bikpela Samting Long Sindaun Bilong Ol Man

KIRAP long bipo yet, ol man i bin mekim wok long ol liklik na bikpela rot na haiwe samting bilong go i kam, o bilong kisim o salim toksave samting. Ol dispela rot i kamapim klia olsem ol man i gat laik long raun bilong baim na salim ol samting​—⁠na long pait na kamapim ol strongpela kantri tu. Ol rot i kamapim tu sampela pasin nogut bilong ol man.

Kirap long taim man na hos i bin wokabaut long lek na kamapim ol liklik rot i kam inap long taim bilong yumi na i gat ol bikpela haiwe, stori bilong ol dispela rot i no kamapim tasol tingting bilong ol man bilong bipo, nogat. Em i kamapim tu pasin bilong ol.

Ol Rot Bilong Bipo

Buk The New Encyclopædia Britannica i tok: “Ating namba wan lain man i bin givim bel long wokim ol rot, em ol Mesopotemia.” Dispela lain i bin sindaun long hap bilong wara Taigris na Yufretis. Dispela buk i stori long ol bikpela rot bilong wokabaut em ol i bin wokim olsem: “Ol i bin kukim ol brik na ston long paia na slipim long kolta.” Baibel i stori long wankain pasin em bipo ol man i wokim haus samting ol i bin mekim wok long en. Em i tok: “Ol i gat kolta tu bilong simenim ol dispela brik wantaim.”​—⁠Stat 11:⁠3.

Ol rot i bikpela samting long lain Israel bilong bipo bilong mekim ol wok bilong lotu. Klostu 1,500 yia paslain long taim mama i karim Krais Jisas, God i tokim lain Israel olsem: “Tripela taim long wanpela yia olgeta man tasol bilong yupela i mas i kam lotu long Bikpela [bilong tingim bikpela de bilong lotu] long dispela wanpela ples bilong lotu.” (Lo 16:16) Dispela ples bilong lotu em Jerusalem, na planti taim famili olgeta ol i go long ol dispela bung bilong amamas. Olsem na i mas i gat ol gutpela rot!

Ol i bin wokim gut ol bikpela rot. Wanpela man Juda bilong raitim stori bilong ol samting i bin kamap bipo, em Flavius Josifas, em i stori long taim Solomon i bin mekim wok king inap wan tausen yia paslain long taim mama i karim Krais. Em i tok: “Solomon i lukautim gut ol rot, na em i wokim wanpela bikpela rot long blakpela ston klostu long ol rot i go long Jerusalem.”

Long Israel i gat 6-pela taun bilong hait, em ol man i popaia na kilim man i dai ol i ken hait long en. Ol man i bin lukautim gut ol rot i go long ol dispela taun tu. Na stori bilong ol Juda bilong bipo i tok, long olgeta mausrot i gat ol sain ol man i bin lukautim gut, bilong toksave long wanpela taun bilong hait i stap klostu.​—⁠Namba 35:​6, 11-​34.

Ol rot i bikpela samting bilong wok bisnis i ken i go bikpela, na wanpela samting ol man i gat laik tru long kisim em laplap silka. Long bipo yet, taim ol Israel i no kamap wanpela lain yet, ol i tok ol Saina i bin kisim save long rot bilong wokim silka long tret em wanpela binatang i save wokim, tasol rot bilong wokim silka em i wanpela pasin hait i go inap long ol yia bihain long taim mama i karim Krais. Paslain long dispela taim, ol man long hap bilong Wes ol i laikim tru silka, na wanpela buk (A History of Roads), em Geoffrey Hindley i raitim, i tok ol i putim ol lo bilong “pasim ol man long mekim wok long silka,” long wanem, ol i tok “em samting bilong ol meri.”

Rot ol man i bin mekim wok long en bilong kisim silka long Saina i go long ol narapela hap, ol i kolim olsem Rot Silka. Taim Mako Polo i raun long dispela rot bilong i go long Saina long yia 1290 samting C.E., dispela rot i no nupela​—⁠em i bin stap inap 1,400 yia pinis. Winim 2,000 yia, Rot Silka em i longpela rot, i no gat narapela rot long olgeta hap i longpela olsem. Rot i kirap long Sanghai, Saina, em as ples bilong silka, na i ran i go inap long Gades (long nau em Kadis), Spen​—⁠longpela bilong en i olsem 12,800 kilomita.

Bikpela Samting Long Ami

Laik bilong ol man long kamapim ol strongpela kantri i namba wan samting i bin kirapim ol long wokim ol rot. Ol rot bilong Gavman Rom em ol Sisar i bosim, ol i go nabaut long olgeta hap bilong Yurop, Not Afrika, na Midel-Is, na longpela bilong ol dispela rot sapos yumi bungim wantaim, em inap 80,000 kilomita. Taim ol soldia bilong Rom ol i no pait, sampela taim gavman i tokim ol long wokim na stretim ol rot.

Ol rot i bikpela samting bilong kisim na bosim ol narapela kantri i kamap ples klia long taim bilong yumi tu. Olsem: Long 1934, Adolf Hitler i kirapim wok bilong wokim ol bikpela haiwe, na dispela i helpim wok bilong Adolf Hitler long bosim planti manmeri i go bikpela hariap. Saveman Hindley i tok, dispela wok bilong Hitler long wokim ol rot i mekim na Jemani i kamap ‘namba wan kantri i kisim planti bikpela haiwe.’

Wokim Rot​—⁠Wok Bilong Ol Saveman

Ol man bilong makim graun long Rom long bipo, ol i bin mekim wok long wanpela tul ol i kolim groma bilong makim hap ol rot bai kamap long en. Rot bilong ol i stret tru. Ol man bilong sapim ol ston, ol i sapim gut tru na putim ol dispela ston arere long rot bilong makim wan wan kilomita bilong rot, na ol ensinia bilong rot, ol yet i makim hevi bilong kago ol inap karim long ol dispela rot. Ol i wokim as bilong ol rot na antap bilong rot ol i wokim strong inap long rot i ken stap longpela taim. Tasol wanpela bikpela samting i mekim na ol rot i stap longpela taim, em ol gutpela baret ol i wokim inap long wara i ken ranawe, na ol i hipim graun i go antap liklik na wokim rot antap long en. Olsem na nupela tok “haiwe” i kamap. Na ol stua i bin salim ol mep bilong rot tu.

Wanpela saveman i tok: ‘Taim man bilong raitim stori em i tingim bikpela wok ol Rom i bin mekim bilong wokim ol rot, em i gat bikpela laik long litimapim wok bilong ol, na ating i no gat wanpela wok bilong ol man bilong bipo em i bin helpim ol man inap longpela taim olsem ol rot bilong Itali.’

Rot Apia i lusim Rom na i go inap long hap bilong saut, na buk A History of Roads i tok, dispela rot em i ‘namba wan longpela rot long hap bilong Wes ol man i bin wokim long ston.’ Dispela haiwe i gat nem, braitpela bilong en inap 6-pela mita, na ol man i bin wokim long ol bikpela ston bilong maunten i paia. Taim aposel Pol i go long Rom olsem wanpela kalabusman, em i wokabaut long dispela rot, em sampela hap bilong en ol man i save wokabaut yet long en long nau.​—⁠Aposel 28:​15, 16.

Ating planti man bai kirap nogut long save bilong ol Indian bilong Saut Amerika long wokim rot. Kirap long yia 1250 samting i go inap long yia 1500 samting, ol Inka i bin wokim ol rot i go nabaut nabaut long olgeta hap inap 16,000 kilomita, na ol dispela rot i mekim na long kantri i gat 10,000,000 manmeri long en, ol i stap olsem wanpela lain tasol. Ol dispela rot i ran nabaut long ol ples nogut tru, olsem ples wesan nating na bikbus na ran i go brukim ol traipela maunten Andis bilong Peru!

Buk The New Encyclopædia Britannica i stori long wanpela rot olsem: “Rot bilong ol maunten Andis i narapela kain. Braitpela bilong rot em inap 7.5 mita, na em i katim ol kil i antap tru na long sampela hap rot i baut baut na i bihainim ol liklik maunten. Ol i katim rot i go namel long ol maunten ston, na ol i wokim ol banis i go antap tru inap sampela handet mita, nogut maunten i bruk na pundaun long rot. Ol i kapsaitim simen long ol bikpela baret na long ol hap em graun i bruk long en, na antap long ol bikpela wara bilong maunten, ol bris i hangamap nating em rop bilong ol, ol i wokim long gras bilong sipsip o long ol samting bilong bus. Ol i bin wokim rot long ston, tasol ol i bin mekim bikpela wok long kolta tu.”

Olsem ol man i tok, ol rot bilong ol Inka ol i ‘gutpela rot tru bilong ran long en na karim hariap ol pas bilong king.’ Wanpela saveman i tok: “Long olgeta 2-pela 2-pela kilomita arere long rot olgeta, i gat ol haus pasindia i gat liklik ofis bilong ami i stap long en, na sampela man bilong ran ol i wet long ol dispela haus bilong kamap olsem senis bilong ol narapela bilong karim pas. Wan wan hap rot bilong ran i no longpela tumas, olsem na ol inap ran hariap, na pas i no malolo​—⁠long san na long nait ol i karim i go. Em nau, insait long 5-pela de tasol wanpela pas i bin lusim nambawan biktaun Kusko, em inap kamap long biktaun Kwito​—⁠em longwe inap 2,000 kilomita. Olsem na ol dispela man, ol i bin ran inap 15 kilomita insait long wanpela aua long wanpela rot i stap antap tru long mak bilong solwara inap 4,000 mita—⁠ol man bilong karim ol pas bilong king bilong Rom ol i no bin spit olsem!”

As Bilong Sampela Hevi

Ol rop bilong blut long skin bilong man ol inap pas, na dispela inap bagarapim man. Olsem tasol ol rot i bin helpim i stap bilong ol man long kamap gutpela, ol inap pas na nogutim ol man. Ol rot i go nabaut long bikbus, na ples drai nating, na long ol nesenel-pak, ol i save nogutim ol animal bilong bus. Na planti taim ol man bilong bus na ples bilong ol i kisim bagarap long dispela. Buk How We Build Roads i tok: ‘Ol i wokim haiwe bilong Amason bilong helpim sindaun bilong ol man, tasol dispela rot i bagarapim bikpela hap bilong bikbus na em i nogutim tru planti man i stap long bikbus, long wanem, em i bagarapim olgeta samting long sindaun na wokabaut bilong ol.’

Long olgeta yia planti ka moa i save pas pas long ol rot, olsem na bikpela hevi i painim siti tu. Na sapos ol i gat mani, ol biktaun i save wokim ol bikpela haiwe. Tasol ol dispela haiwe i kirapim planti man moa long raun long ka, na smok nogut i kamap long ol ka i go bikpela moa, em samting i save givim sik long planti milion manmeri. Na tu, long olgeta yia, inap 500,000 manmeri long olgeta hap ol i save dai long birua i kamap long rot, na narapela 15 milion manmeri ol i kisim hap bagarap na sampela bilong ol i bagarap nogut tru. Tasol taim yumi skelim dispela wantaim ol 9 milion soldia i bin dai long taim bilong Namba Wan Pait, planti manmeri moa ol i dai long rot. Dispela pait i pinis, a? Tasol bagarap long rot i no pinis​—⁠long olgeta de inap 1,000 man ol i save dai long rot!

Tru tumas, ol rot i kamapim pasin bilong yumi ol man​—⁠ol gutpela pasin na ol pasin nogut bilong yumi. Ol i kamapim tu tingting bilong yumi long dispela gutpela graun em God i bin givim long yumi bilong lukautim gut.

[Piksa long pes 23]

Rot Apia, aposel Pol i bin wokabaut long en, na ol man i wokabaut yet long en

[Piksa long pes 24]

Long olgeta yia inap 500,000 manmeri long olgeta hap ol i save dai long birua i kamap long rot

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim