Ol Bai Pinisim AIDS? Sapos Olsem, Long Wanem Rot?
INAP longtaim liklik ol man long planti kantri bilong Afrika i no laik bilip olsem sik AIDS em i wanpela bikpela hevi bilong ol. Planti man i no laik toktok long dispela samting. Tasol nau ol i wok long skulim ol yangpela long dispela sik na kirapim pasin bilong tokaut stret long ol samting bilong dispela sik. Tasol dispela i no bikpela helpim tumas. Ol man i holim strong pasin bilong ol na pasin bilong ples na i hatwok long senisim ol dispela samting.
Wok Bilong Ol Dokta i Go Het Yet
Long sait bilong ol dokta samting, ol saientis i bin kisim planti save long HIV na ol i kamapim sampela marasin i bin helpim planti man i gat dispela sik long stap laip longpela taim moa. I gat 3-pela marasin wantaim ol i givim long man na dispela i bin helpim ol.
Ol dispela marasin i no pinisim HIV, tasol long ol kantri i gat planti mani, dispela marasin i save daunim namba bilong ol man i dai long HIV. Planti man i tokaut olsem em i bikpela samting long saplaim ol dispela marasin long ol kantri i no gat planti mani. Tasol ol dispela marasin i gat bikpela pe bilong en, na ol man long ol dispela kantri i no inap baim.
Olsem na dispela i kamapim wanpela bikpela askim: Wanem samting i bikpela samting moa? Kisim bikpela win mani o laip bilong man? Dairekta bilong program bilong HIV/AIDS bilong Brasil, em Dokta Paulo Teixeira, i tok: “I no stret yumi tingim bikpela win mani na yumi no helpim planti tausen man ol i no gat ol marasin bilong helpim ol i stap laip.” Em i tok: “Mi tingting planti, nogut ol man i tingim mani na ol i no tingting long helpim ol man.”
Sampela kantri i kalapim kontrak bilong sampela bikpela kampani bilong wokim marasin, na ol yet i kirap wokim o ol i kisim ol marasin generic long pe i daun long ol narapela kantri.a Nius South African Medical Journal i tok ol i kisim save olsem “pe bilong dispela marasin i daun tru olsem 82 pesen long pe ol bai baim long Amerika.”
Ol Hevi Bilong Givim Marasin
Bihain, ol bikpela kampani bilong wokim marasin i kirap salim ol marasin bilong AIDS long pe i daun tru long ol kantri i no gat planti mani. Ol i ting dispela bai mekim na planti man moa bai kisim helpim long ol dispela marasin. Tasol i gat sampela bikpela hevi ol i mas winim bilong ol man long ol dispela kantri inap kisim dispela marasin. Wanpela hevi em i pe bilong marasin. Maski ol i bin daunim tru pe bilong marasin, pe i antap tumas long planti man husat i gat wok long dispela marasin.
Narapela hevi i olsem: Em i hatwok long tilim stret marasin long ol man. Man i mas kisim planti tablet long olgeta de, na ol i mas bihainim stret taim bilong kisim. Sapos ol i no kisim long taim stret o ol i abrus long kisim, dispela inap mekim na jem HIV inap senis liklik na nau marasin i no gat strong bilong pait long en. Long Afrika em i hatwok long ol man long bihainim stret pasin bilong kisim dispela marasin, long wanem, ol i sot long kaikai, gutpela wara bilong dring, na no gat planti haus sik samting.
Na tu, ol haus sik lain i mas was gut long ol man i wok long kisim ol dispela marasin. Sapos ol dispela marasin i no wok moa, ol i mas mekim sampela senis long marasin man i kisim. I mas i gat ol dokta o nes samting bilong mekim olsem, na i gat bikpela pe bilong wokim ol tes samting. Na tu, ol dispela marasin i save kamapim sampela samting nogut long bodi bilong man, na i gat sampela jem HIV i wok long kamap em marasin i no save helpim.
Long Jun 2001 long wanpela spesel bung bilong UN General Assembly long AIDS, ol i toktok long kamapim wanpela akaun long beng (Global Health Fund) bilong helpim ol kantri i no gat planti mani. Ol i ting ol i mas bungim samting olsem 7 bilion i go inap 10 bilion dola. Inap long nau mani ol kantri i tok promis long putim long dispela akaun i liklik tru.
Ol saientis i bilip strong olsem ol bai kamapim wanpela marasin bilong daunim dispela sik, na i gat ol narapela narapela marasin ol i no save ol bai wok o nogat tasol ol i traim long ol narapela narapela kantri. Tasol maski ol dispela samting i wok, em bai kisim sampela yia bilong wokim wanpela sut samting bilong pasim sik, em ol i bin skelim gut, na ol i kamapim klia dispela marasin i orait long givim long ol man.
Sampela kantri, olsem Brasil, Tailan, na Yuganda ol i bin kamapim ol program bilong givim marasin samting long ol man na ol i wok gut. Brasil i yusim ol marasin ol i wokim long Brasil yet, na dispela i mekim na namba bilong ol man i dai long AIDS i go daun tru, inap 50 pesen. Liklik kantri Botswana i no sot long mani, olsem na ol i wok long saplaim marasin long olgeta man long kantri husat i mas kisim na ol i wok long kamapim ol haus sik samting bilong helpim ol man.
Winim Sik AIDS
I gat wanpela samting i mekim na sik AIDS i narapela kain long ol narapela bikpela sik: Ol man inap mekim samting na ol i no ken kisim dispela sik. Sapos ol man i redi long bihainim ol stiatok bilong Baibel, ol inap abrusim dispela sik.
Ol lo bilong Baibel long ol samting bilong maritpasin i klia tru. Ol manmeri i no marit ol i no ken mekim maritpasin. (1 Korin 6:18) Ol marit i mas stap gut long poroman marit bilong ol na no ken mekim pasin pamuk. (Hibru 13:4) Na tu, pasin bilong bihainim tok bilong Baibel long abrusim blut i save lukautim man.—Aposel 15:28, 29.
Ol man i kisim pinis dispela sik inap painim rot bilong stap amamas na bel isi taim ol i kisim save long nupela taim we i no gat sik em God i tok promis long kamapim long bihain, na ol inap kisim amamas long rot bilong bihainim ol lo bilong God.
Baibel i tokaut olsem bihain olgeta hevi bilong ol man, em sik i wanpela bilong ol, bai pinis. Dispela promis i stap long Buk Kamapim Tok Hait: “Na long sia king mi harim maus bilong wanpela man i singaut strong olsem, ‘Harim. Nau haus bilong God i stap wantaim ol manmeri. Em bai i stap namel long ol, na ol bai i stap ol lain manmeri bilong em. Yes, God yet bai i stap wantaim ol, na em bai i stap God bilong ol. Em bai i mekim drai wara i stap long ai bilong olgeta bilong ol. Na ol manmeri bai i no i dai moa, na ol bai i no bel hevi moa na krai moa, na ol bai i no inap kisim pen gen. Ol dispela samting bilong bipo ol i pinis olgeta.’ ”—KTH 21:3, 4.
Dispela promis i no bilong ol man husat i gat mani bilong baim ol marasin tasol, nogat. Tok bilong Aisaia 33:24 i save strongim tok promis i stap long Kamapim Tok Hait sapta 21, em i tok: “Long dispela taim, i no gat man . . . bai i tok olsem, ‘Mi gat sik.’ ” Long dispela taim olgeta manmeri i stap long graun bai bihainim ol lo bilong God na ol bai stap gutpela olgeta. Olsem na, wok bilong sik AIDS—na ol narapela sik tu—long kilim i dai ol man bai pinis olgeta.
[Futnot]
a Marasin generic em ol wankain marasin ol narapela kampani i wokim, tasol ol i no gat kontrak long wokim. Lo i tok sapos i gat bikpela hevi i kamap, ol kantri i insait long World Trade Organization i ken kalapim ol dispela kontrak.
[Blok/Ol Piksa long pes 9, 10]
DISPELA EM I SAMTING TRU TRU MI BIN WOK LONG PAINIM BILONG ORAITIM SIK
Mi save stap long hap saut bilong Afrika na mi gat 23 krismas. Mi tingim yet dispela de mi bin kisim save olsem jem HIV i stap long skin bilong mi.
Mi stap long wanpela rum long haus sik wantaim mama taim dokta i toksave long mi. Bel hevi mi pilim taim mi harim dispela toksave em i winim olgeta narapela bel hevi mi bin pilim bipo. Tingting bilong mi i paul. Mi no inap bilipim dispela tok. Mi ting ol haus sik lain i bin popaia. Mi no save wanem tok mi mas mekim o wanem samting mi mas mekim. Mi gat laik long krai, tasol no gat aiwara i kapsait. Dokta i kirap stori wantaim mama long ol marasin samting, tasol tingting bilong mi i paul na mi no inap harim gut ol tok em i mekim.
Mi kisim tingting olsem mi bin kisim dispela sik long wanpela man long yunivesiti we mi save skul. Mi gat laik long toktok wantaim narapela husat inap pilim hevi bilong mi, tasol mi no inap tingim wanpela kain man olsem. Mi kirap pilim olsem mi nogut tasol na mi no inap mekim gutpela samting. Maski famili bilong mi i wok long strongim mi, mi pilim olsem i no gat gutpela samting bai painim mi long bihain na mi pret. Olsem ol narapela yangpela, mi gat planti samting mi laik mekim. Mi mas skul tupela yia moa tasol bilong kisim yunivesiti digri bilong saiens, tasol laik bilong mi long mekim olsem i pinis.
Mi kirap kisim ol marasin ol i makim, na tu, mi kirap i go lukim ol AIDS kaunsila, tasol mi pilim bel hevi yet. Mi beten askim God long soim mi lotu Kristen tru paslain long mi dai. Mi bilong wanpela misin Pentikostal, tasol i no gat wanpela bilong ol i bin kam lukim mi. Mi gat laik long save mi bai go we bihain long indai.
Wanpela moning long kirap bilong mun Ogas long 1999, tupela Witnes Bilong Jehova i kam paitim dua bilong mi. Mi sik nogut tru long dispela de, tasol mi inap sindaun insait long haus. Tupela meri i stori long ol i husat na ol i tok ol i wok long helpim ol man long stadi long Baibel. Mi amamas olsem nau mi kisim bekim bilong ol beten mi bin mekim. Tasol long dispela taim mi no gat bikpela strong moa, olsem na mi inap rit na tingting gut inap sotpela taim tasol.
Maski i hatwok, mi tokim ol olsem mi gat laik long stadi long Baibel, na ol i pasim tok long kam bek lukim mi. Tasol sori tru, paslain long ol i kam bek, mi mas i go long haus sik bilong ol man i gat sik long tingting, long wanem, mi gat bikpela bel hevi i stap. Tripela wik bihain mi lusim haus sik na mi amamas olsem ol Witnes i no lusim tingting long mi. Wanpela i bin wok long kam lukim mi bilong kisim save olsem mi stap olsem wanem. Mi kisim bek liklik strong, na mi kirap stadi long Baibel klostu long pinis bilong yia. Em i hatwok, long wanem, sampela taim sik bilong mi i bikpela moa. Tasol sista i stadi wantaim mi i save tingim mi na i isi long mi.
Mi kirap nogut taim mi bin stadi na kisim save long Jehova na ol pasin bilong em long Baibel, na olsem wanem mi ken save tru long em na bilong wetim laip oltaim. Na em i nambawan taim mi save long as bilong ol pen na hevi ol man i save karim. Mi kisim bikpela amamas long kisim save long Kingdom bilong God, em bai kisim ples bilong ol gavman bilong ol man. Ol dispela samting i kirapim mi long senisim olgeta pasin bilong mi.
Dispela em i samting tru tru mi bin wok long painim bilong stretim sik bilong mi. Em i mekim isi bel bilong mi taim mi save olsem Jehova i laikim mi na em i laik lukautim mi! Pastaim mi bin ting olsem God i no laikim mi tru na dispela em i as na mi kisim dispela sik. Tasol mi kisim save olsem long pasin sori Jehova i stretim rot bilong lusim rong bilong ol man long rot bilong ofa bilong Jisas Krais. Mi kisim save olsem God i save tingim mi, olsem 1 Pita 5:7 i tok: “God i save wari long yupela. Olsem na olgeta hevi yupela i karim, yupela i mas putim long han bilong en.”
Long rot bilong stadi long Baibel long olgeta de na go long ol miting long Haus Kingdom, mi wok strong long stap klostu long Jehova. Em i hatwok, tasol mi save autim olgeta hevi na wari bilong mi long Jehova long rot bilong beten na mi askim em long strongim mi na mekim gut bel bilong mi. Ol brata sista bilong kongrigesen i save helpim mi tu, olsem na mi stap amamas.
Oltaim mi save mekim wok autim tok wantaim ol brata sista bilong kongrigesen. Mi laik helpim ol narapela long samting bilong spirit, na moa yet ol man i gat wankain hevi olsem mi. Mi bin kisim baptais long Disemba 2001.
[Piksa]
Mi bin kisim bikpela amamas taim mi kisim save long Kingdom bilong God
[Piksa long pes 8]
Lain bilong skulim ol man bilong Botswana long sik AIDS
[Piksa long pes 10]
Long Paradais hia long graun, ol man bai i stap gutpela olgeta