Ol i Bihainim Ol Tok Lukaut na Abrusim Bagarap
EM TRINDE, Ogas 24, 2005, long New Orleans, Louisiana, Amerika—long dispela de ples i hat tru. Alan wantaim famili bilong em ol i bin lusim haus na ol i go malolo inap sampela de long Beaumont, Texas, em longwe olsem 300 kilomita long hap wes. Ol i kisim ol klos inap long 5-pela de tasol. Alan i tok: “Mipela i no save i gat wanpela saiklon ol i kolim Katrina i wok long kamap long hap is bilong Florida. Tasol long Fraide long nait em i klia tru olsem wanpela traipela saiklon stret bai kamap long New Orleans.”
Long Sande, Ogas 28, i luk olsem dispela saiklon bai i strongpela tru. Bikman bilong New Orleans i putim tok olsem olgeta manmeri i mas lusim taun. Olsem na planti tausen ka i ron isi tru long ol rot i go long hap not na hap wes, na ol ka i pas pas tru long ol bikrot. Planti tausen manmeri i no gat ka ol i ranawe i go hait long ol ples bilong lukautim ol man o long bikpela haus stediam ol i kolim Superdome. Sampela i no laik ranawe, ol i laik i stap tasol long haus na wetim saiklon i pinis.
‘Long Narapela Taim Bai Mi Namba Wan Man Long Ranawe!’
Joe, em wanpela Witnes Bilong Jehova, em i stap tasol long haus. Em i bilip tru olsem em inap i stap gut long haus na dispela bikpela win ren bai pinis. Em i tingim ol narapela saiklon i bin kamap bipo na ol bikman bilong taun i tok bikpela bagarap bai kamap, tasol samting i no kamap olsem ol i bin tok. Joe i tok: “Mi ting mi inap i stap gut na abrusim bagarap. Tasol kwiktaim tingting bilong mi senis! Strongpela win na ren tru i kam na mekim save long haus. Wantu em i rausim kapa long haus bilong mi. Nau wara i wok long kam antap hariap tru—insait long 3-pela aua tasol wara i kam antap inap 3-pela mita! Wara i wok long kam insait hariap tru olsem na mi mas i go antap long namba 2 plua. Mi pret nogut tru, long wanem, krai bilong win i bikpela tru na wol bilong haus i seksek na i olsem i laik bruk na pundaun. Rup insait long haus i wok long pundaun. Nau mi wok strong long painim rot bilong ranawe.
“Mi ting mi mas kalap i go daun long wara. Tasol i gat traipela si i kamap, na strongpela win i mekim na si i bruk i kam long ol rot klostu long haus. Mi save, sapos mi kalap i go daun long wara, mi bai dring wara na kisim bagarap.”
Bihain wanpela bot i kisim Joe na putim em i stap long wanpela bris. Bodi bilong ol man i dai pinis i trip antap long wara na pekpek i pulap stret long wara. Joe i slip wanpela nait antap long wanpela ka. Orait bihain em i kalap long helikopta na bas na em i kamap long bikpela haus bung bilong New Orleans. Em i tok: “Ol lain long dispela ples i mekim gut long mi. Toktok bilong mi i paul nabaut. Bikpela tingting bilong mi i olsem, ‘Bai mi kisim we wanpela botol wara?’ ”
Long nau Joe i tingim dispela bagarap i bin kamap na em i save, em inap abrusim ol dispela hevi i bin painim em. Em i tok, “Mi kisim save pinis. Long narapela taim, sapos ol i toksave olsem ‘Lusim ples na ranawe,’ bai mi namba wan man long ranawe!”
Em i Sakim Tok Lukaut na Painim Ples Hait Long Diwai
Tupela bikpela taun, Biloxi na Gulfport, long nambis bilong Mississippi, i kisim bikpela bagarap tru na planti man i dai. Nius The New York Times bilong Ogas 31, 2005, i kamapim tok bilong Vincent Creel, em wanpela bikman bilong Biloxi, em i tok: “Planti man i bin sakim tok lukaut, long wanem, ol yet o haus bilong ol i bin abrusim bagarap long traipela Saiklon Camille [long 1969].” Ol i ting Saiklon Camille i strong moa, winim Katrina, tasol dispela man Creel i tok, Katrina ‘i mekim na traipela si i kam insait long ples, olsem wanpela sunami, na i no gat wanpela samting inap pasim.’
Wanpela meri i bin sindaun inap planti yia long Biloxi, nem bilong em Inell, em i sakim ol tok lukaut. Em i tok: “Planti taim i gat ol bikpela win na ren i kamap, tasol mipela i no bin kisim bagarap. Olsem na mi no tingting planti tumas long Saiklon Katrina.” Inell i kisim tambu meri bilong em i gat 88 krismas, pikinini man, pikinini meri wantaim man bilong en—na 2-pela dok wantaim 3-pela pusi—i kam bung na ol i pasim tok olsem ol i no ken lusim haus. Ol man i bin wokim gut haus bilong em na em i strongpela haus. Orait long 10 klok long moningtaim, long Ogas 29, saiklon i kamap long Biloxi na mekim save long en. Inell i tok: “Mi lukim wara i wok long kam insait long wanpela rum slip i stap long baksait bilong haus. Orait bihain wara i kam insait long olgeta hap bilong haus. Mipela i go long rum antap na bai mipela i ken stap gut. Tasol wara i wok long kam antap. Mipela i mas lusim dispela rum, nogut bihain mipela i no gat rot long ranawe. Tasol bai mipela i go we?
“Pikinini man bilong mi i wokim hul long flai waia na bai mipela i ken swim i go ausait. Orait nau mipela i holim arere bilong rup na trip i stap long wara. Mipela 3-pela i go long han sut bilong haus na pikinini meri i go long han kais. Mi lukim wanpela traipela diwai i stap klostu. Mi wantaim pikinini man na tambu meri i swim i go long diwai na holimpasim diwai. Nau mi harim pikinini meri i singaut strong tru, ‘Mama! Mama!’ Man bilong em, em las tru long lusim haus, em i swim i go hariap bilong kisim em. Tupela i go kamap long wanpela bot ol i bin putim i stap long rot bilong ka na em i trip long wara klostu long haus. Ol i strong long mi mas kalap long bot. Tasol tait bilong wara i strong na mi pret, nogut mi subim wara na tait i karim mi i go. Mi pilim olsem mi stap gut long diwai, na mi no ken lusim.
“Mi stap long diwai na mi inap lukim klia wara i ron long rot na long arere bilong haus. Mi tingim dispela hevi i painim mi na mi ting mi longlong stret na mi no bin bihainim ol toksave bilong lusim haus na ranawe.
“Bihain wara i wok long slek, na nau mipela olgeta i stap wantaim long bot! Wanpela ka bilong paiaman i kam na i kisim mipela i go long haus sik. Mipela i tenkyu tru long mipela i stap laip!”
Ol Witnes i Stretim Rot Bilong Ranawe
Saiklon Katrina i bagarapim planti tausen haus long ol provins i bihainim nambis bilong Galf Bilong Meksiko, kirap long Louisiana i go long hap is inap long Alabama. Tasol ol strongpela saiklon i no nupela samting long dispela hap bilong Amerika, nogat. Olsem na inap sampela yia pinis ol Witnes Bilong Jehova i bin stretim rot bilong helpim lain bilong ol long ranawe long kain taim nogut olsem. Long olgeta yia, long Jun samting, paslain long taim bilong ol bikpela win ren, 21 kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova long biktaun New Orleans ol i save traim ol samting ol i mas mekim bilong ranawe long taim bilong saiklon samting. Olsem na klostu olgeta Witnes bilong dispela hap i save pinis long ol samting ol i mas mekim sapos taim nogut i kamap. Orait taim Saiklon Katrina i kamap, samting ol i bin stretim rot long mekim i wok olsem wanem?
Taim ol bikman bilong taun i toksave olsem ol manmeri i mas lusim ples, ol elda long ol wan wan kongrigesen i salim tok long ol narapela long kongrigesen bilong kirapim ol long lusim taun. Planti ol i wokim rot bilong ol yet long lusim taun wantaim famili o ol pren bilong ol. Ol elda i stretim rot bilong kisim ol lapun na ol narapela i gat sik samting i go. John, em i insait long wanpela komiti bilong helpim ol Witnes long taim bilong ol bikpela bagarap, em i tok: “Mi bilip tru olsem dispela pasin mipela i bihainim i bin helpim planti manmeri long abrusim bagarap.” Olsem na klostu olgeta Witnes Bilong Jehova ol inap lusim taun hariap paslain long saiklon i kamap. Bilong helpim kwik ol Witnes i stap long ol hap i bin kisim bagarap, brens ofis bilong ol Witnes Bilong Jehova long Yunaitet Stets i kamapim wanpela komiti i bilong helpim ol brata i bin kisim nogut long dispela saiklon.
Wok Bilong Painim Ol Witnes Long Stediam Astrodome
Inap olsem 16,000 manmeri, em planti ol i bilong Louisiana, ol i kisim kaikai, wara, na ples slip long Stediam Astrodome long Houston, Texas. Komiti bilong helpim ol Witnes long Houston i kisim save olsem i gat sampela Witnes i stap namel long dispela bikpela lain. Tasol ol bai painim ol olsem wanem?
Long moning long Fraide, Septemba 2, sampela elda Witnes ol i kam kamap long Astrodome bilong painim ol brata bilong ol. Ol i kirap nogut long lukim planti tausen man, meri, yangpela, pikinini, na bebi, ol i stap nabaut long dispela bikpela stediam. Long ples bilong pilai kikbal i gat planti tausen bet i stap, na ol manmeri i wet i stap bilong kisim sampela toksave long stretim dispela hevi bilong ol. Ol manmeri i sanap long ol longpela lain bilong kisim marasin samting, na ol nes na dokta samting ol i ran i go i kam bilong bringim ol sikman i go long ol ambiulens.
Samuel, em wanpela elda i kam bilong painim ol Witnes, em i tok: “Mi pilim olsem mi stap insait long wanpela kem bilong ol refiuji.” Olsem wanem ol bai painim ol wan wan Witnes i stap namel long bikpela lain? Ol elda i holim ol bikpela pepa i gat toksave na ol i wokabaut i go i kam, na bai ol Witnes i ken lukim na ol i ken kam lukim ol elda. Ol i mekim olsem inap 3-pela aua olgeta, tasol ol i no painim sampela. Ol i luksave olsem ol i mas traim narapela rot bilong painim ol Witnes. Ol i askim ol lain Retkros long mekim wanpela toksave long masin bikmaus, olsem: “Olgeta Witnes Bilong Jehova i baptais pinis, plis yupela go bung long hap is bilong plua daunbilo.”
Bihain, ol wan wan Witnes ol i wok long kam bung na pes bilong ol i amamas. Samuel i tok, “Aiwara i pundaun long pes bilong ol na bel bilong ol i amamas tru. Ol i holimpas mipela na holim han bilong mipela. Ol i pret long lusim han bilong mipela, nogut ol i lus namel long dispela bikpela lain manmeri.” Long Fraide na Sarere ol elda i painim 24 Witnes na ol i kisim ol i go long ples bilong helpim ol Witnes.
Planti ol i no gat sampela samting—klos ol i werim na i doti pinis em tasol ol i gat. Wanpela Witnes i karim wanpela liklik bokis i gat ol pepa bilong gavman na ol kain pepa olsem—em tasol em inap kisim long taim bilong dispela saiklon.
Long Astrodome, planti manmeri i luksave olsem ol dispela elda em ol Witnes Bilong Jehova, olsem na ol i kam askim ol long kisim sampela Baibel na ol buk na nius bilong Baibel. Ol i askim long kisim 220 Baibel. Na ol Witnes i tilim long ol manmeri Awake! bilong Julai 22, 2005, nem bilong en “Natural Disasters—Are They Getting Worse?” Dispela nius i gat stori long ol bikpela bagarap i bin kamap na i stret tru long dispela taim.
Sampela i Go Bek Long Haus
Wanpela man i bin abrusim bagarap long dispela saiklon, em wanpela niusman na maneja bilong wanpela TV stesin bilong New Orleans. Olsem na em i bin lukim planti bagarap i bin kamap bipo. Em i go bek long haus bilong em long Jefferson Parish, Louisiana, bilong kisim sampela samting i stap long haus. Em i tok: “Mi kirap nogut tru. Olgeta samting i bagarap pinis—no gat wanpela samting i stap. Long TV mipela i bin lukim tait wara taim banis bilong wara i bruk na wara i kam insait long taun. Tasol ol strongpela win tu i bin bagarapim ol samting. Flet bilong mi i bagarap olgeta. Ol samting insait long flet i sting pinis na i smel nogut tru. Man! Em samting nogut tru! Tasol i gutpela olsem mipela i stap laip yet.”
Alan, em yumi bin stori long em pastaim, bihain em i kam bek long haus bilong em long Metairie, long New Orleans. Saiklon i bin bagarapim taun nogut tru. Em i tok: “Taim mi lukim, mi kirap nogut tru na mi bel hevi stret. I olsem ol i bin tromoi wanpela bom atom long taun. Taim yumi harim stori bilong en long redio o yumi lukim long TV, ples i no luk nogut tumas. Tasol taim mipela wokabaut raun long hap bilong mipela na lukim olgeta samting i bagarap nogut tru, em nau, tingting na bel bilong mipela i bagarap stret.
“I gat smel nogut tru i kamap, olsem smel bilong ol man i dai pinis na skin bilong ol i wok long sting. Planti ples bisnis i bagarap olgeta o tait wara i kam insait long en. Ol polis na soldia i stap long olgeta hap bilong taun. I olsem mi stap long ples bilong pait.”
Wok Bilong Helpim Ol
Ol bikman bilong ol taun na provins samting ol i kirap stretim wok bilong helpim ol manmeri i bin kisim hevi long saiklon. Nambawan lain bilong gavman bilong mekim dispela wok, em FEMA (Federal Emergency Management Agency). Sampela lain moa i kirap mekim wok bilong helpim ol planti tausen manmeri ol i sot long ol samting bilong skin. Ol trak i karim planti kaikai, klos, na wara i go long ol ples em tait wara i bin bagarapim. Lain FEMA i raitim ol sek na givim mani tu long ol manmeri bilong helpim ol inap sampela de o wik bihain. Na olsem wanem long ol Witnes Bilong Jehova?
Skelim Ol Samting i Bagarap na Stretim Sampela Samting
Taim dispela saiklon i kamap, kwiktaim ol Witnes i bungim sampela lain bilong ol long go long ol hap i bin kisim bagarap na skelim hamas haus bilong ol Witnes na hamas Haus Kingdom i bagarap liklik o i bagarap olgeta. Olsem wanem ol inap mekim bikpela wok tru olsem? Gavening Bodi Bilong Ol Witnes Bilong Jehova long Brooklyn, New York, i givim tok orait long kamapim ol komiti i wok aninit long Brens Komiti Bilong Yunaitet Stets. Orait nau ol dispela komiti i singautim sampela Komiti Bilong Wokim Ol Haus Kingdom i stap long planti hap bilong Yunaitet Stets long kirap mekim wok bilong stretim o wokim gen ol Haus Kingdom na ol haus i bin bagarap.a Orait ol i mekim pinis wanem ol wok?
Grup bilong mekim dispela wok long Long Beach, Mississippi i tok, long hap bilong ol i gat 632 haus bilong ol Witnes i bin bagarap, na i kam inap long Februeri 17, 2006, ol i stretim pinis 531 haus na i gat 101 ol i mas wok yet long stretim. Na tu, ol Witnes i bin helpim ol neiba bilong ol i no Witnes. Rup bilong 17 Haus Kingdom i bin bagarap, na i kam inap long namel bilong Februeri, ol i putim pinis nupela rup long 16 Haus Kingdom. Na olsem wanem long komiti bilong Baton Rouge, Louisiana?
Dispela grup i save lukautim hap bilong Louisiana, em i bin kisim nogut tru long Saiklon Katrina. I gat 2,700 haus bilong ol Witnes ol i mas stretim long Louisiana, na i kam inap long namel bilong Februeri ol i stretim pinis 1,119 haus, olsem na dispela komiti i gat bikpela wok yet long mekim. Na tu, dispela komiti i helpim ol neiba na famili bilong ol Witnes em haus bilong ol tu i bin bagarap. Fifti Haus Kingdom i bin bagarap. I kam inap long Februeri, ol i stretim pinis 25 Haus Kingdom. Long Texas, grup long Houston i mas stretim 871 haus i bin bagarap long Saiklon Rita long Septemba. I kam inap long Februeri 20, ol i stretim pinis 830 haus.
Saiklon Katrina i Skulim Ol
Planti tausen manmeri ol i bin kisim nogut long Saiklon Katrina ol i bin lain long wanpela samting olsem: Em i bikpela samting long putim yau long ol tok lukaut. Tru tumas, planti bai ol i wanbel long tok bilong Joe, em yumi stori pinis long em, em i tok: “Long narapela taim, sapos ol i toksave olsem ‘Lusim ples na ranawe,’ bai mi namba wan man long ranawe!”
Ol Witnes Bilong Jehova i wok yet long helpim ol man i bin kisim nogut long saiklon long hap bilong Galf. (Galesia 6:10) Tasol wok bilong ol i no bilong helpim ol man i sot long ol samting na em tasol, nogat. Namba wan wok bilong ol Witnes Bilong Jehova—em ol i save mekim long 235 kantri—em bilong autim wanpela tok lukaut i bikpela samting moa, winim tok lukaut bilong wanpela saiklon i laik kamap. Baibel i tok profet olsem klostu nau God bai pinisim ol pasin nogut bilong dispela graun, na em bai mekim graun i kamap klinpela gen na stretim bek ol samting na bai graun i kamap wankain olsem em i gat laik long en long pastaim tru. Sapos yu laik save long sampela tok moa bilong Baibel long dispela taim bilong kot, askim ol Witnes Bilong Jehova i stap long hap bilong yu o raitim pas long atres i stret long yu, i stap long pes 5 bilong dispela nius.—Mak 13:10; 2 Timoti 3:1-5; KTH 14:6, 7; 16:14-16.
[Futnot]
a Insait long ol Komiti Bilong Wokim Ol Haus Kingdom i gat ol grup bilong ol Witnes Bilong Jehova—ol volantia—em ol i gat gutpela save long wokim o stretim ol Haus Kingdom. I gat 100 grup olsem i stap long Yunaitet Stets na i gat planti moa long ol narapela hap bilong graun.
[Piksa long pes 14, 15]
Ai bilong Saiklon Katrina, em satelait i kisim
[Kredit Lain]
NOAA
[Piksa long pes 15]
Wara i tait long New Orleans
[Kredit Lain]
AP Photo/David J. Phillip
[Ol Piksa long pes 15]
Saiklon Katrina i bagarapim ol haus na planti manmeri i kisim bagarap
[Kredit Lain]
AP Photo/Ben Sklar
[Piksa long pes 16, 17]
Stediam Astrodome long Houston, Texas, em 16,000 manmeri i ranawe i kam i stap long en
[Ol Piksa long pes 17]
Ol elda Kristen i wok long painim ol Witnes namel long dispela bikpela lain
[Piksa long pes 18]
Ol volantia i stretim rup i bin bagarap
[Piksa long pes 18]
Ol Witnes i tenkyu tru long ol i bin stretim bek haus bilong ol
[Piksa long pes 18]
Ol volantia i givim kaikai long ol
[Piksa long pes 19]
Alan