Nius i Kam Long Olgeta Hap
◼ Ol saveman bilong lain New Economics Foundation i tok olsem “sapos olgeta manmeri long graun i yusim ol samting long wankain skel olsem ol man long Amerika, orait ol bai nidim olsem 5-pela planet olsem graun bilong yumi bilong ol i ken kisim ol samting long en. . . . Frans, Inglan na Spen bai nidim 3-pela planet, na Jemani na Japan bai nidim 2-pela planet.”—REUTERS NEWS SERVICE, INGLAN.
◼ “Insait long ol yia i go pinis ol win bilong Pasifik i bin bungim planti rabis tru.” Ples we ol dispela rabis i inapim em i bikpela olsem sais bilong Australia.—LA DÉPÊCHE DE TAHITI, TAHITI.
◼ “Long 2003, wanpela long olgeta 5-pela 5-pela meri i gat bel, ol i rausim bel. Long Yurop, klostu 30 pesen bilong ol meri i rausim bel . . . Long ol kantri em bipo ol i insait long Soviet Yunion, . . . inap olsem 45 pesen bilong ol meri i rausim bel long 2003.”—BRITISH MEDICAL JOURNAL, INGLAN.
“Givim Hevi na i No Helpim Man”
Wanpela ripot bilong Duke University Medical Center, long Durham, North Carolina, long Amerika, i tok: “Blut ol i bungim i stap na ol i givim long man, dispela i save mekim nogut long man.” Ol saveman i skelim dispela samting na ol i kisim save olsem ol man i kisim blut, “planti taim ol bai kisim hat-atek, klok i no wok moa, sik strok, na ol inap i dai tu” winim ol man i no kisim blut. Bilong wanem i olsem? “Taim blut i lusim bodi, naitrik oksait i stap long retpela sel i save senis na kamap ol narapela narapela marasin na em i no inap mekim stret wok bilong en.” Naitrik oksait i bikpela samting bilong mekim ol rop bilong blut i op na i helpim retpela sel long kisim oksijen i go long bodi. Ripot i tok: “Planti milion sikman i kisim blut, em dispela blut i no inap long kisim oksijen i go long ol narapela hap bilong bodi.”
Ol Pait i Pinisim Gutpela Samting Bilong Afrika
Niuspepa International Herald Tribune i tok: “Namel long 1990 na 2005, inap 23 kantri bilong Afrika i insait long ol pait, na ol i lusim inap 300 bilion dola.” Presiden bilong Laibiria, Ellen Johnson-Sirleaf i tok: “Mani em Afrika i tromoi bilong baim ol samting bilong pait, dispela mani ol inap yusim bilong stretim hevi bilong binatang jem HIV na sik AIDS long Afrika, o ol inap stretim ol samting bilong ediukesen, wara, na baim marasin bilong stretim sik TB na malaria. Ol inap wokim planti tausen haus sik, skul, na rot.” Dispela niuspepa i tok moa olsem sapos i no gat pait insait long kantri, Afrika “bai kamap wanpela kantri i gat planti samting tru na i no wanpela kantri i stap rabis tru.”
Ol Samting i Pulim Taim Bilong Ol Man i Wok Long Ofis
Nius New Scientist i tok: “Pasin bilong toktok long telefon na ol narapela samting bilong pulim taim, ol dispela samting i stap olsem wok ol man i wok long ofis i save mekim oltaim.” Ol saveman i mekim wok painimaut na ol i kisim save olsem sampela man i wok long kampani bilong givim helpim long ol man, ol i save wok inap 3-pela minit tasol na bihain ol narapela samting i pulim taim bilong ol. Ol narapela samting inap pulim taim bilong wok inap olsem 2-pela aua long olgeta de, olsem na sampela man husat i wok long ofis em ol i save bisi stret, ol i save yusim kompiuta bilong skelim wanem ol samting bilong pulim taim i bikpela samting na wanem ol samting i no bikpela samting tumas. Sampela samting ol inap mekim i olsem: “Tokaut stret long ol man olsem yu bisi, . . . tokim ol olsem yu no gat taim bilong toktok wantaim ol.” Na yu mas i gat strong “long pasim E-meil, telefon, na ol toksave i save kam long rot bilong kompiuta, inap long taim yu pinisim wok.