Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w95 9/1 p. 27-30
  • Ol Katari—Ol i Bin i Dai Long Bilip Kristen Bilong Ol?

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Ol Katari—Ol i Bin i Dai Long Bilip Kristen Bilong Ol?
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1995
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Lain Bilong Misin i Bikhet
  • Ol i Save Raun Autim Tok
  • Ol Katari Ol i Husat?
  • Tingting Bilong Ol Long Baibel
  • Ol i No Kristen
  • Dispela Pait i No Holi
  • Misin i Painim Ol Man i Lusim Bilip
  • Ol Waldens—Lusim Bilip Bilong Misin na Bihain Kamap Talatala
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2002
  • “Mipela i Laik Tok Tenkyu long Yupela”
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1983
  • Strafe Bilong God Bai Painim “Man Bilong Sakim Lo”
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1990
  • Ol Pait Bilong Lotu Long Frans
    Kirap!—1997
Lukim Moa
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1995
w95 9/1 p. 27-30

Ol Katari—Ol i Bin i Dai Long Bilip Kristen Bilong Ol?

“KILIM olgeta i dai. God bai luksave long ol pikinini bilong Em.” Long dispela de long yia 1209, ol i kilim i dai olgeta manmeri bilong taun Bisie long Frans, long hap saut. Wanpela bruder, em Anol Amalrik, pop i makim em bilong bosim ol lain Katolik i go bilong mekim pait bilong misin long ol manmeri i lusim bilip bilong misin Katolik, na em i no marimari liklik long ol man. Lain bilong em i askim em, olsem wanem ol inap save, husat ol i Katolik na husat ol i lusim misin, na em i mekim dispela tok olsem yumi lukim pinis antap. Tasol ol man bilong lotu Katolik i save raitim stori bilong ol samting i kamap bipo ol i no kolim stret dispela tok olsem em i bin kolim​—⁠ol i senisim, olsem: “Yupela no ken tingting planti. Mi ting i no gat sampela bai tanim bel.” Tasol maski em i bin mekim wanem tok, samting i kamap olsem: Sampela bisop samting bilong misin Katolik i go pas long ol dispela 300,000 man bilong mekim pait bilong misin, na ol i kilim i dai 20,000 man meri pikinini.

Wanem samting i kirapim ol long kilim i dai dispela bikpela lain? Dispela em i kirap tasol bilong bikpela pait bilong misin ol i kolim Pait Holi Bilong Albigens, em Pop Inosen Namba 3 i kamapim bilong daunim ol manmeri bilong provins Lankwedok, long saut-sentral Frans, em ol Katolik i tok ol i man bilong lusim bilip. Inap 20 yia bihain, taim pait i no pinis yet, inap olsem wan milion​—⁠ol Katari, na Woldens, na planti Katolik tu, ol i dai long dispela pait.

Lain Bilong Misin i Bikhet

Long yia 1,000 samting, ol wok bisnis i go bikpela hariap long Yurop, na dispela i kamapim ol bikpela senis long sindaun bilong ol man long Yurop na long ol samting bilong mani. Ol nupela taun i kamap na bai i gat haus bilong ol man i gat save long wokim ol samting na long mekim ol narapela wok. Dispela i givim rot long ol man long kisim ol nupela kain tingting. Pasin bilong bikhet long misin i kamap pastaim long Lankwedok. Long dispela ples ol man i save isi long ol man i gat narapela tingting o bilip, na ol i gat gutpela sindaun, winim ol narapela hap bilong Yurop. Biktaun Tolus long Lankwedok em i stap namba 3 bilong ol taun long Yurop i gat planti mani na wok bisnis samting. Long ol dispela hap i gat sampela lain bilong singsing ol i kamap planti, na sampela tok bilong ol singsing i stori long ol samting bilong politik na lotu.

Wanpela buk (Revue d’histoire et de philosophie religieuses) i stori long misin i stap olsem wanem long ol yia namel long 1000 na 1200 samting na i tok, namel long ol dispela yia, ‘ol man i gat tok yet long pasin bilong ol pris na bisop samting, ol i mekim pasin pamuk na ol i gat planti samting na gutpela sindaun tru, na ol man inap baim ol bambai ol i ken mekim olkain pasin i no stret; tasol bikpela samting ol man i gat tok long en, em bikpela mani tru na bikpela strong ol i holim bilong bosim ol man, na long pasin hait ol i save pasim tok wantaim gavman long mekim ol wok i no stret long lo.’

Ol i Save Raun Autim Tok

Pop Inosen Namba 3 i save, ol dispela pasin nogut i stap insait long misin, dispela yet i as na planti i wok long lusim misin na ol i raun long ol hap bilong Yurop na autim tok bilong Baibel, na ol i mekim moa yet long hap saut bilong Frans na hap not bilong Itali. Planti bilong ol em ol Katari na ol Woldens. Pop i krosim ol pris, long wanem, ol i no skulim ol man. Em i tokim ol, ‘Ol pikinini i lus long kaikai na yu no laik givim sampela long ol.’ Tasol pop yet i no laik kirapim wok bilong skulim ol man long Baibel; em i tok, ‘tok bilong God long Baibel i strongpela tok tumas, na ol man nating na ol man i no save rit rait, i no ol dispela lain tasol i no inap kisim tok bilong en​—⁠ol man i gat gutpela tingting na ol saveman i bin skul gut, ol tu i no inap kisim gut ol tok bilong en.’ I tambu long ol man i kaunim Baibel; ol pris tasol i ken kaunim, na ol i mas kaunim long tok Latin tasol.

Bilong daunim wok bilong ol lain i save raun na autim tok, pop i orait long kamapim wanpela lain (Order of Friars Preachers) ol i olsem bruder na ol i mas autim tok. Ol i no olsem ol pris i gat gutpela sindaun; ol dispela bruder i mas raun long ol narapela narapela hap na autim tok bilong helpim misin Katolik na daunim wok bilong ol dispela lain i bin lusim misin na ol i autim tok long hap saut bilong Frans. Na pop i salim sampela man long toktok wantaim ol Katari na bai ol i kam bek long misin Katolik. Tasol dispela wok i pundaun na ol i kilim i dai wanpela man em pop i bin salim; ol i tok wanpela bilong dispela lain i lusim misin i bin mekim dispela samting. Olsem na Pop Inosen Namba 3 i putim tok long kamapim dispela bikpela pait bilong misin long yia 1209, ol i kolim Pait Holi Bilong Albigens. Albi em i wanpela taun i gat planti manmeri bilong lain Katari. Olsem na ol man bilong raitim stori bilong misin Katolik ol i kolim ol Katari olsem ol Albigens (long tok Frans em Albigeois) na ol i kolim dispela nem bilong makim olgeta man bilong dispela hap, na ol Woldens tu, ol i lusim misin na bihainim narapela bilip. (Lukim blok daunbilo.)

Ol Katari Ol i Husat?

Dispela tok “Katari” ol i kisim long wanpela tok Grik, ka·tha·rosʹ, i olsem “klin olgeta.” Kirap long yia 1000 samting i kam inap long yia 1400 samting, bilip bilong ol Katari i go bikpela long Lombadi, long noten Itali, na long Lankwedok. Ol Katari i kisim hap bilip bilong ol lotu bilong Is na hap bilip bilong ol lain Nostik. Ating ol lain bilong raun na wokim bisnis, na ol misineri, ol i kisim ol dispela bilip i kam. Wanpela buk (The Encyclopedia of Religion) i tok ol Katari i bilip long ‘tupela lo: wanpela i gutpela na i bosim olgeta samting bilong spirit, na wanpela i nogut, na em i bosim olgeta samting bilong graun, na bodi bilong man tu.’ Ol Katari i bilip olsem Satan yet i bin wokim dispela graun na ol samting long en, na dispela graun bai bagarap olgeta. Ol i wet long lusim dispela graun nogut.

Insait long lain Katari i gat tupela lain, olsem lain i nambawan olgeta, na lain bilipman. Lain olsem nambawan olgeta, pastaim ol i mas mekim sampela pasin bilong lotu olsem kisim baptais bilong spirit (consolamentum). Bilong kisim dispela kain baptais, ol i mas wet wanpela yia bilong traim ol, na bihain sampela bai putim han long ol. Ol i tok, nau dispela man i no aninit moa long Satan, na em i no gat sin moa, na em i kisim spirit holi. Olsem na dispela nem i kamap, olsem “nambawan olgeta,” na liklik lain tasol i kisim dispela nem; ol i mekim wok olsem pris bilong ol bilipman. Dispela lain nambawan olgeta ol i mas mekim tok promis long tambuim skin bilong ol long dring samting, na no ken mekim maritpasin, na ol bai stap rabis. Sapos ol i marit, ol i mas lusim poroman bilong ol, long wanem, ol Katari i bilip olsem dispela sin i bin kamap long Iden, em maritpasin.

Ol bilipman i no bihainim dispela kain sindaun, tasol ol i kisim bilip bilong ol Katari. Taim bilipman i brukim skru long dispela lain nambawan olgeta, olsem wanpela pasin bilong lotu (ol i kolim melioramentum), i olsem em i askim ol long lusim ol rong bilong em na givim blesing long em. Bilong helpim sindaun bilong ol na ol i no ken i stap tambu long planti samting, lain bilipman i wokim kontrak wantaim lain nambawan olgeta, olsem: Taim ol i laik i dai, dispela nambawan olgeta i mas givim baptais bilong spirit long ol.

Tingting Bilong Ol Long Baibel

Ol Katari i save kamapim planti tok bilong Baibel, tasol ol i ting em ol tok piksa tasol, na long dispela as tasol ol i mekim wok long Baibel. Ol i ting, Satan yet i kamapim ol bikpela hap tok bilong Ol Skripsa Hibru long Baibel. Ol i kamapim tok bilong sampela hap bilong Ol Skripsa Grik long Baibel bilong strongim bilip bilong ol yet, olsem ol ves i toktok long ol samting bilong skin na samting bilong spirit. Long Beten Bilong Bikpela, dispela hap tok bilong beten, olsem “kaikai inap long dispela de,” ol i kolim olsem “kaikai bilong spirit,” long wanem, ol i ting kaikai tru bilong skin em i wanpela samting nogut ol i mas kisim na ol i no inap abrusim.

Planti bilip bilong ol Katari i narapela kain tru long Baibel. Ol i bilip olsem yumi gat tewel i no save dai, na taim yumi dai yumi save kamap nupela gen long narapela bodi. (Skelim wantaim Saveman 9:​5, 10; Esekiel 18:​4, 20.) Na ol i kisim ol bilip bilong ol long sampela buk ol man yet i bin skruim long Baibel na i no tok bilong God. Tasol ol Katari i bin tanim sampela hap bilong Baibel long tok ples bilong sampela lain, na dispela wok bilong ol i bin helpim ol man long save long Baibel long dispela taim bipo.

Ol i No Kristen

Dispela hap lain bilong ol em ol i kolim nambawan olgeta, ol i tok ol i senis bilong ol aposel, olsem na ol i kolim ol yet olsem “Kristen,” na bilong strongim dispela nem, ol i kolim olsem “Kristen tru” o “gutpela Kristen.” Tasol planti bilip bilong ol Katari i narapela kain tru long lotu Kristen tru. Tru ol i bilip olsem Jisas em i Pikinini bilong God, tasol ol i no bilip olsem em i bin i kam daun long graun, na ol i no bilip olsem em i bin givim skin bilong em olsem ofa bilong baim bek ol man. Ol i no klia long tok bilong Baibel olsem ol samting bilong skin na pasin bilong dispela graun i samting nogut, olsem na ol i ting wanpela samting nogut tru i bin kamapim dispela graun wantaim olgeta samting i stap long en. Ol i tok, Jisas i gat bodi spirit tasol, na taim em i stap long graun, i olsem em i gat bodi bilong graun, tasol nogat. Ol Katari i wankain olsem ol man long taim bilong ol aposel em ol i bin lusim bilip​—⁠ol tu “i no bilip olsem, Jisas Krais em i bin kamap man.”​—⁠2 Jon 7.

Buk bilong M. D. Lambert (Medieval Heresy) i tok, lotu Katari i ‘senisim lo bilong stretpela pasin ol Kristen i mas bihainim na ol i putim lo olsem ol i mas daunim olgeta laik bilong skin, na i no bilip olsem dai bilong Krais i gat strong bilong kisim bek ol man.’ Na buk i tok, ‘dispela lain nambawan olgeta ol i kisim kain tingting na pasin olsem bilong ol tisa bilong lotu bilong Is, na ol bruder bilong lotu Buda na bilong Saina na India na ol kain lotu i bilip long ol samting i stap hait, na ol tisa bilong lain Nostik.’ Ol Katari i bilip olsem ofa bilong Krais Jisas i no inap kisim bek ol man; samting bilong kisim bek ol, em baptais long spirit holi (consolamentum). Ol i tok dispela i mekim man i kamap klin, na taim em i dai nau em inap lusim bodi na graun nogut em i bin kalabus long en.

Dispela Pait i No Holi

Ol man nating ol i les long pasin bilong ol pris long pulim mani bilong ol na mekim ol pasin nogut, na ol i lukim pasin na sindaun bilong ol Katari na ol i laikim. Lain nambawan olgeta bilong ol Katari ol i tok, dispela tok “lain bilong Satan” na “mama tru bilong olgeta pamukmeri” long Kamapim Tok Hait 3:9 na 17:5 i makim misin Katolik wantaim ol bisop na pris samting bilong en. Lotu Katari i wok long kamap strong na i kamap olsem senis bilong lotu Katolik long hap saut bilong Frans. Olsem na Pop Inosen Namba 3 i kamapim dispela Pait Holi Bilong Albigens na i givim mani bilong mekim dispela wok. Dispela em i namba wan pait ol lotu ol i kolim Kristen i mekim long ol lain i tok ol i Kristen.

Pop i salim planti pas na planti man i go long ol king na bikman bilong Yurop bilong kirapim ol long helpim dispela pait. Em i tok promis olsem olgeta man i mekim pait bilong pinisim pasin bilong lusim bilip, em bai lusim pekato bilong ol na ol bai kisim olgeta mani kago bilong Lankwedok. Tok bilong pop i no i go lus nating. Bikpela lain tru long hap not bilong Frans, na Flandes, na Jemani, ol i harim dispela tok na ol i wokabaut i go long hap saut, i go long ples daun bilong Ron, na ol bisop na bruder samting bilong misin Katolik i go pas long ol.

Pastaim ol i bagarapim taun Bisie. Dispela em i kirap bilong wanpela pait nogut tru, em ol i kamapim bikpela bagarap moa yet long Lankwedok na kilim i dai olgeta manmeri. Bihain long en ol i mekim olsem long ol taun olsem Albi, Kakason, Kastre, Fwa, Nabon, Tem, Tolus. Long ol strongpela taun bilong ol Katari olsem Kase, Minev, Lavor, ol i holim planti handet man bilong lain nambawan olgeta na pasim ol long pos na kukim ol long paia taim ol i stap laip yet. Wanpela bruder bilong misin i bin raitim stori bilong dispela samting (em Pierre des Vaux-de-Cernay) em i tok, taim ol dispela man bilong mekim pait i ‘kukim ol man bilong dispela lain long paia, bel bilong ol i amamas tru long mekim.’ Long yia 1229, taim ol i pait i go inap 20 yia pinis na bagarapim planti ples, ol i daunim Lankwedok na gavman bilong Frans i kirap bosim. Tasol dispela pait bilong bagarapim ol man i no pinis yet.

Misin i Painim Ol Man i Lusim Bilip

Long yia 1231 Pop Gregori Namba 9 i kamapim wanpela kot bilong misin bilong painimaut husat ol i bin lusim bilip bilong misin​—⁠em i laik helpim pait bilong pinisim dispela lain.a Pastaim misin i wok long givim bikpela hevi long ol, na bihain ol i givim bikpela pen nogut tru long ol. Dispela samting pop i mekim i bilong pinisim ol man em ol i bin abrusim bainat. Ol jas bilong dispela kot em ol lain olsem bruder bilong misin, na i no gat wanpela man inap skelim samting ol i mekim​—⁠pop tasol. Strafe bilong man i lusim bilip bilong misin, em ol i mas kukim em long paia. Ol lain bilong painim ol dispela man ol i strong tru long mekim dispela wok bilong pop, na ol i mekim nogut tru long ol man, olsem na long sampela ples, olsem long Albi na Tolus, planti man i bikhet long misin na ol i pait. Long Avinyone ol i bin kilim i dai olgeta man insait long lain bilong mekim dispela kot.

Long yia 1244, misin i daunim laspela ples i gat planti bilong dispela lain nambawan olgeta ol i stap long en, em Montseger, wanpela strongpela ples long maunten. Ol i pasim 200 man na meri long ol pos na kukim olgeta wantaim long paia. Inap sampela yia bihain dispela Kot Bilong Misin i wok long painim ol wan wan Katari i stap yet. Stori i tok, laspela man bilong lain Katari, ol i kukim em long paia long Lankwedok long yia 1330. Wanpela buk (Medieval Heresy) i tok: ‘Wok bilong pinisim lotu Katari em i nambawan bikpela wok Kot Bilong Misin i bin mekim.’

Tru ol Katari ol i no Kristen tru, tasol maski ol i bin tokaut long ol rong bilong misin Katolik, em i no gutpela as na wanpela lain i tok ol i Kristen ol i ken bagarapim nogut tru dispela lain na pinisim ol olgeta. Na ol Katolik i bin mekim nogut long ol na kilim ol i dai, ol i bagarapim nem bilong God na Krais na lotu Kristen tru taim ol i givim bikpela pen na kilim i dai planti tausen tausen manmeri i bikhet long misin.

[Ol Futnot]

a Bilong kisim sampela save moa long dispela Kot Bilong Misin i bin kamap bipo, lukim wanpela tok “Ol i Painimaut Ol Man i Lusim Bilip Bilong Misin na Ol i Givim Bikpela Pen Long Ol,” long Kirap! bilong Disemba 8, 1986, em Sosaiti Was Taua Bilong Nu Yok i bin wokim, pes 20-24.

[Blok long pes 28]

OL WOLDENS

Klostu long yia 1200, wanpela bisnisman bilong Lion, em Pier Valdes, narapela nem bilong em Pita Woldo, em i givim mani long sampela man bambai ol i ken tanim sampela hap bilong Baibel long ol liklik tok ples ol i kam long bikpela tok ples, em Provensial, em tok ples bilong hap bilong saut na saut-is long Frans. Woldo em i wanpela Katolik i gat gutpela bel, na em i lusim wok bisnis na mekim wok bilong autim gutnius. Ol narapela Katolik i les pinis long ol pris samting bilong misin, na planti ol i bihainim em na ol i raun long ol ples na autim tok.

I no longtaim na ol pris long dispela hap ol i birua long em, na ol i kirapim pop long tambuim wok bilong em long autim tok. Wanpela stori i tok, em i bekim tok olsem: “Mipela i mas bihainim tok bilong God tasol. Mipela i no ken bihainim tok bilong ol man.” (Skelim wantaim Aposel 5:29.) Tasol Woldo i strong long mekim dispela wok na ol i rausim em long misin. Lain bilong em, ol i kolim Woldens, o Ol Rabisman Bilong Lion, ol i wok strong long bihainim pasin bilong em, na ol i go tupela tupela long ol haus na autim tok. Olsem na kwiktaim bilip bilong ol i go long olgeta hap bilong saut na is na sampela hap bilong not long Frans, na long hap not bilong Itali tu.

Ol i strong long kamapim bek bilip na pasin bilong lotu Kristen bilong pastaim. Ol i no orait long ol bilip olsem klinpaia, beten bilong helpim ol man i dai pinis, lotuim Maria, beten long ol “santu,” adorim kruse, ol pris inap lusim pekato bilong man, komyunio, baptaisim ol liklik pikinini.b

Planti man i save ting bilip bilong ol Woldens i wankain tasol long bilip bilong ol Katari, tasol nogat. Bilip bilong ol Woldens i narapela kain tru long bilip bilong ol Katari, em ol i no Kristen. Ol lain i kamapim dispela tingting kranki, em sampela Katolik i laik nogutim ol Woldens na ol i tok, ol bilip em ol Woldens i autim i wankain olsem ol bilip bilong lain Albigens, o Katari.

[Ol Futnot]

b Bilong kisim sampela save moa long ol Woldens, lukim stori “The Waldenses​—⁠Heretics or Truth-Seekers?” long Wastaua (tok Inglis) bilong Ogas 1, 1981, pes 12-15.

[Piksa long pes 29]

Inap seven tausen manmeri ol i dai insait long haus lotu Santu Maria Magdalen long Bisie; long dispela taun ol man bilong mekim pait bilong misin ol i kilim i dai 20,000 man meri pikinini

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim