Ha Yini Vungoma Byi Rhandziwa Swonghasi?

Vungoma byi hlamuseriwa tanihi “ku kholwa leswaku ku ni xiphemu xa moya lexi ponaka loko miri wu fa naswona xi nga swi kota ku vulavula ni lava hanyaka, hi ntolovelo xi tirhisa mungoma.”

HI 1998 buku leyi hlamuselaka ndlela yo vulavula ni lava feke yi dume ngopfu eUnited States lerova hi ku hatlisa yi ve buku leyi xavisiwaka ku tlula hinkwato hi ku ya hi nxaxamelo wa New York Times.

Emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke eMoscow, swi ve efexenini leswaku van’watipolitiki ni van’wamabindzu va ya fembiwa hi vanyamusoro ni vangoma kutani va hakela mali yo tala.

EBrazil, minongonoko ya thelevhixini leyi kombisaka vungoma yi koke vahlaleri vo tala.

Vanhu vo tala lava tshamaka eAfrika ni le Asiya va hanya hi vungoma.

Lexi Endlaka Leswaku Vanhu Vo Tala Va Hundzukela Eka Vungoma

Vanhu vo tala va hundzukela eka vungoma leswaku va kuma nchavelelo endzhaku ka ku fa ka varhandziwa va vona. Evangomeni, va nga ha kuma rungula ro hlawuleka leri vonakaka onge ri huma eka lava feke. Hikwalaho ka sweswo, hakanyingi lava feriweke va kholwa leswaku vafi va vona va hanya nileswaku ku hamba va vulavula na vona swi ta va pfuna ku langutana ni ku lahlekeriwa ka vona.

Van’wana va kokeleka eka vungoma hikuva va byeriwe leswaku vungoma byi ta va pfuna va tshunguleka emavabyini ya vona, va balekela vusweti, va humelela etimhakeni ta rirhandzu, va tlhantlha swiphiqo swa vukati kumbe ku kuma ntirho. Vanhu vo tala va hundzukela eka vungoma hikwalaho ko lava ku tiva.

Kambe, xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku vanhu va timiliyoni va hundzukela eka vungoma hileswi va dyondzisiweke leswaku vungoma, hilaha dzwavi un’wana a swi vekaka hakona, “i muxaka wun’wana wa vukhongeri” lebyi “fambisanaka ni Vukreste.” Xikombiso xa vukhongeri byo tano xi le Brazil.

Brazil ri ni vaaki vo tala lava nga Marhoma Khatoliki ku tlula matiko hinkwawo ya misava, kambe, hilaha mutsari la vuriwaka Sol Biderman a swi vekaka hakona, “vanhu va timiliyoni lava nga swirho swo tshembeka va lumeka makhandlele etialitarini to hambana-hambana naswona va vona [ku ri] hava lexi hoxeke hi ku endla tano.” Entiyisweni, phepha-hungu ra vhiki ni vhiki ra le Brazil leri vuriwaka Veja ri vike leswaku vanhu lava ringanaka 80 wa tiphesente lava tataka milenge etindhawini ta vungoma eBrazil i Makhatoliki lama khuvuriweke lama vaka kona ni le nkhubyeni wa Masa. Ku tlhandlekela eka leswi, hambi ku ri vafundhisi va hlanganyela eminhlanganweni ya vungoma, kutani u nga swi vona leswaku ha yini vapfumeri van’wana va ehleketa leswaku swa amukeleka eka Xikwembu ku vulavula ni lava nga ni mimoya hi xikongomelo xo kuma nchavelelo ni nkongomiso. Xana swi tano?

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 3]

Mixaka Yo Hambana-hambana Ya Vungoma

Vungoma byi nga ha katsa ku ya eka mungoma, u vutisa malunghana ni mufi kumbe a ku endlela mihlolo. Xivumbeko xin’wana lexi dumeke xa vungoma i ku hlahluva—ku ringeta ku tiva hi vumundzuku kumbe ku pfuniwa hi mimoya ku tiva timhaka leti nga tiviwiki. Swivumbeko swin’wana swa ku hlahluva i vungoma bya swilo swa le mpfhukeni, ku bvumba swilo swa nkarhi lowu taka, ku hlamusela miloro, ku hlahluva munhu hi xandla xakwe ni ku hlahluva hi ku tirhisa makhadi yo vhumbha ha wona.