‘Vita Vakulukumba’

‘Xana u kona loyi a vabyaka exikarhi ka n’wina? A a vite vakulukumba va bandlha.’—YAKOBO 5:14.

1, 2. (a) Hi xihi xiyimo xa khombo lexi malandza ya Yehovha ma tikumaka ma ri eka xona sweswi, naswona ma nga ha titwa njhani? (b) Hi swihi swivutiso leswi swi lavaka tinhlamulo sweswi?

‘MIKARHI yo nonon’hwa ku langutana na yona’ yi fikile. Vanhu va va lava tirhandzaka, lava rhandzaka swilo leswi vonakaka, lava tikurisaka, naswona va tshamela ku vanga minkitsikitsi ‘emasikwini lawa ya makumu.’ (2 Timotiya 3:1-5) Tanihi Vakreste lava hanyaka emafambiselweni ya sweswi ya swilo, lama hombolokeke, hi tikuma hi jamelane ni makhombo manharhu lamakulu: Sathana Diyavulosi, misava ya vanhu lava nga chaviki Xikwembu, ni mimboyamelo ya hina ya vudyoho leyi hi tswariweke na yona.—Varhoma 5:12; 1 Petro 5:8; 1 Yohane 5:19.

² Hi ku xungetiwa hi makhombo lawa, hi nga ha hela matimba. Kutani ke, hi kwihi laha hi nga wu kumaka kona nseketelo wo hi pfuna ku tiyisela hi ku tshembeka? Hi nga ya eka mani leswaku a hi kongomisa loko hi fanele ku endla swiboho leswi khumbaka mintirho ni vugandzeri bya hina bya Vukreste?

Mpfuno Wu Le Kusuhi

3. Xana hi le ka mani laha hi nga kumaka xitiyisekiso lexi chavelelaka, naswona njhani?

³ Ku tiva leswaku Yehovha i Xihlovo xa matimba ya hina swi hi nyika xitiyisekiso lexi hi chavelelaka. (2 Vakorinto 1:3, 4; Vafilipiya 4:13) Mupisalema Davhida, loyi a tshameke a pfuniwa hi Xikwembu, u te: ‘Andlala ndlela ya wena eka Yehovha, u tishega ha yena, kutani yena u ta tirha.’ “Nyiketa Yehova e timhaka ta wena, o ta ku seketela; a nga ka a nga pfumeli ni siku riṅwe l’a lulameke a ṭekaṭekisiwa.” (Pisalema 37:5; 55:22) Vona ndlela leyi hi faneleke hi wu khensa ha yona nseketelo wo tano!

4. Xana Petro na Pawulo va wu nyikele njhani nchavelelo havambirhi?

⁴ Nakambe hi nga kuma nchavelelo loko hi tiva leswaku a hi hina ntsena lava hlangavetanaka ni miringo ni makhombo. Muapostola Petro u khongotele Vakreste-kulobye a ku: “N’wi aleleni [Sathana Diyavulosi], mi tiya eku pfumeleni ka n’wina, hi ku tiva leswaku vamakwenu emisaveni hinkwayo va hlangana ni maxangu yo fana ni lawa [mi] nga na wona.” (1 Petro 5:9) Kunene, Vakreste hinkwavo va swi lava ku yima va tiya eripfumelweni. I ntiyiso, hi nga ha titwa hi “kamanyetiwa hi matlhelo hinkwawo,” ku fana na muapostola Pawulo. Kambe a nga ‘manyiwanga lerova a tsandzeka ku famba.’ Na hina hi nga ha pfilunganyiwa ku fana na yena ‘kambe a hi kayakayeki.’ Ni loko hi xanisiwa, a hi ‘tshikiwi ekhombyeni.’ Loko hi ‘lahleriwa ehansi,’ a hi “herisiwi.” Hikwalaho, “a hi heli mbilu.” Hi lwela ku veka “mahlo ku nga ri eka leswi voniwaka, kambe eka leswi nga voniwiki.” (2 Vakorinto 4:8, 9, 16, 18) Xana hi nga swi endla njhani leswi?

5. Hi yihi mimpfuno minharhu leyi Yehovha a yi nyikelaka?

⁵ Yehovha, “l’a yingisaka mikhongelo,” u hi nyika mimpfuno minharhu. (Pisalema 65:2; 1 Yohane 5:14) Xo sungula, u hi nyika nkongomiso hi Rito rakwe, ku nga Bibele. (Pisalema 119:105; 2 Timotiya 3:16) Xa vumbirhi, moya wa yena wo kwetsima wu hi nyika matimba yo endla ku rhandza ka yena. (Ringanisa Mintirho 4:29-31.) Naswona xa vunharhu, nhlengeletano ya Yehovha ya la misaveni yi tshama yi lunghekele ku hi pfuna. Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi kuma mpfuno?

“Tinyiko Leti Nga Vanhu”

6. I mpfuno wihi lowu Yehovha a wu endleke eTabera, naswona njhani?

⁶ Xiendlakalo xa le sikwini ra muprofeta Muxe xi hi pfuna ku twisisa nkhathalelo wa Yehovha wa rirhandzu hi ku pfuna malandza ya Yena. Swi humelele eTabera, leswi vulaka “ku pfurha; xivavula; langavi.” Eka mbangu lowu emananga ya Sinayi, Xikwembu xi endle leswaku ndzilo wu pfurhela Vaisrayele lava n’unun’utaka. “V̌unyingi bya v̌aluv̌eri” lava landzeleke vanhu va Israyele loko va huma Egipta va hlanganyele na vona ku vilela hi swakudya leswi a va nyikiwa hi Xikwembu. Loko Muxe a tsundzuka vukarhi bya Xikwembu ni ku tikeriwa hi vutihlamuleri byakwe eka vanhu lava ni swilaveko swa vona, u rilile a ku: “A nḍi ŝi koti ku rwala tiko leri hikwaro nḍi ri ŝanga hikuv̌a ra nḍi hlula. Loko u nḍi endlisa ŝeŝo, nḍi dlaye, nḍa khongela, loko u nḍi twela v̌usiwana, nḍi dlaye, nḍi nga ṭhuki nḍi v̌ona khombo ra mina.” (Tinhlayo 11:1-15) Xana Yehovha u angule njhani? U veke “v̌av̌anuna v̌a 70, [eka] v̌akulukumba v̌a Israel” kutani a veka moya wakwe eka vona leswaku va ta kota ku khomisana na Muxe ntirho wa vukongomisi hi ndlela leyi faneleke. (Tinhlayo 11:16, 17, 24, 25) Leswi ku vekiweke vavanuna vo tano lava fanelekaka, mpfuno a wu kumeka nkarhi hinkwawo eka Vaisrayele ni le ka “la’v̌o tala v̌a matiko.”—Eksoda 12:38.

7, 8. (a) Xana Yehovha u ti humese njhani “tinyiko leti nga hi xivumbeko xa vanhu” eIsrayele wa khale? (b) Hi kwihi ku tirhisiwa ka Pisalema 68:18 ka lembe xidzana ro sungula loku Pawulo a ku endleke?

⁷ Endzhaku ka loko Vaisrayele va tshame malembe yo tala eTikweni ra Xitshembiso, Yehovha u tlhandlukele eNtshaveni ya Siyoni hi ndlela yo fanekisela, a endla Yerusalema wu va ntsindza wa mfumo wo fanekisela, hosi ya wona ku ri Davhida. Loko Davhida a dzunisa Xikwembu, “L’a-nga-ni-matimba-hinkwawo,” u tlakuse rito rakwe a yimbelela a ku: “U tlhandlukele henhla, u yise v̌akhomiwa, u tekile tinyiko [ta xivumbeko xa, NW] v̌anhu.” (Pisalema 68:14, 18) Vanhu lava phangiweke hi nkarhi wa ku tekiwa ka Tiko ra Xitshembiso va pfune Valevhi emintirhweni ya vona.—Ezra 8:20.

⁸ Hi lembe xidzana ro sungula C.E., muapostola Pawulo wa Mukreste u kokele nyingiso eku hetisekeni ka vuprofeta bya marito ya mupisalema. Pawulo u tsarile a ku: “Un’wana ni un’wana wa hina ú nyikiwe nyiko ya musa lowu nga fanelangiki hi ku ya hi laha Kreste a pimeke ha kona nyiko ya mahala. Kutani ú ri: ‘Loko a tlhandlukela ehenhla, ú fambe ni vakhomiwa; ú humese tinyiko leti nga vanhu.’ Kutani ke, xiga lexi nge ‘ú tlhandlukile,’ xi vula yini loko xi nga vuli swona leswaku u xikele ni le tindhawini ta le hansi, ku nga emisaveni? Yena loyi a xikeke, hi yena loyi a tlhandlukeleke ehenhla ngopfu, ku hundza matilo hinkwawo, leswaku a hetisisa swilo hinkwaswo.” (Vaefesa 4:7-10) Xana “yena loyi” i mani? A ku na un’wana handle ka muyimeri wa Yehovha, Davhida Lonkulu tlhelo Hosi ya Vumesiya, Yesu Kreste. Hi yena loyi Xikwembu xi n’wi pfuxeke eku feni ivi xi n’wi tlakusela ‘evutshan’weni bya le henhla.’—Vafilipiya 2:5-11.

9. (a) A va ri vamani lava a va ri tinyiko leti nga vanhu ta lembe xidzana ro sungula? (b) I vamani tinyiko ta manguva lawa leti nga vanhu?

⁹ Kutani, i vamani “tinyiko leti nga vanhu” (kumbe, “leti nga ni xivumbeko xa vanhu”)? Pawulo u hlamusela leswaku Muyimeri Lonkulu wa Xikwembu u nyike vanhu tinyiko ta ku va “vaapostola, van’wana vaprofeta, van’wana ku va vavuri va Evhangeli, van’wana ku va [varisi, NW] ni vadyondzisi. Ntirho wa vona i ku pfuna vahlawuriwa va Xikwembu leswaku va ta kota ku tirhela van’wana, va aka miri wa Kriste.” (Vaefesa 4:11, 12) Valandzeri va Kreste hinkwavo lava tirheke tanihi vaapostola, vaprofeta, vavuri va evhangeli, varisi ni vadyondzisi va endle sweswo hi nkongomiso wa le tilweni. (Luka 6:12-16; Mintirho 8:12; 11:27, 28; 15:22; 1 Petro 5:1-3) Esikwini ra hina, vakulukumba lava fanelekaka hi tlhelo ra moya, lava vekiwaka hi moya wo kwetsima va tirha tanihi valanguteri emavandlheni ya Timbhoni ta Yehovha ya kwalomu ka 70 000 emisaveni hinkwayo. I tinyiko ta hina leti nga vanhu. (Mintirho 20:28) Hi ku andza ka ntirho wo chumayela Mfumo emisaveni hinkwayo, lowu yaka emahlweni hi rivilo, vamakwerhu vo tala va xinuna va ‘tiendla va faneleka’ naswona va byarha vutihlamuleri lebyi fambisanaka ni ‘ntirho wa vulanguteri.’ (1 Timotiya 3:1) Loko va vekiwile, na vona va va tinyiko leti nga vanhu.

10. Xana nhlamuselo ya Esaya ya ‘tihosana’ yi wu fanela njhani ntirho wa vakulu va Vakreste namuntlha?

¹⁰ Vakulu lava va Vakreste, kumbe tinyiko leti nga vanhu, va yi fanela nhlamuselo leyi muprofeta Esaya a yi nyikeleke loko a vhumbha ntirho wa “tihosana,” vafambisi lava nge hansi ka vulawuri bya Mfumo. Un’wana ni un’wana u fanele a fana ni “šisirelelo loko moya wu hunga, kukota šitšhav̌elo loko šidzedze ši fika, kukota šinambyana ša mati e tikweni ra dyanḍa, ni nḍuti wa ribye le’ri tlakukeke tikweni le’ri omeke.” (Esaya 32:1, 2) Leswi swi komba ndlela leyi rirhandzu ra vulanguteri ra vavanuna lava vekiweke ri faneleke ri pfuna ha yona. Xana u nga pfunekisa ku yini ha rona hi mpimo lowu heleleke?

Ku Teka Goza

11. Loko hi tsanile emoyeni, xana hi nga wu kuma njhani mpfuno?

¹¹ Munhu la nwelaka u hatla a tlhava mukhosi leswaku a pfuniwa. A nga yimayimi. Loko vutomi byi ri ekhombyeni, a nga kona la yimelaka ku byeleteriwa leswaku a kombela mpfuno. Xana Hosi Davhida a nga kombelanga mpfuno eka Yehovha hi ku phindhaphindha? (Pisalema 3:4; 4:1; 5:1-3; 17:1, 6; 34:6, 17-19; 39:12) Na hina loko hi tsana emoyeni, kumbexana hi mbombomela egomeni, hi hundzukela eka Yehovha hi xikhongelo, hi n’wi kombela ku hi kongomisa hi moya wa yena wo kwetsima. (Pisalema 55:22; Vafilipiya 4:6, 7) Hi lava nkhongotelo eMatsalweni. (Varhoma 15:4) Hi kamba tibuku ta Vukreste ta Sosayiti ya Watch Tower leswaku hi kuma switsundzuxo leswi tirhaka. Leswi swi tala ku hi pfuna ku tlhantlha swiphiqo swa hina vini. Hambi swi ri tano, loko hi vona onge swirhalanganya swa hi hlula, hi nga ha lava ndzayo ya vakulu va vandlha lava vekiweke. Entiyisweni, ku nga ha va ni mikarhi leyi hakunene hi lavaka ku ‘vita vakulukumba.’ Ha yini hi vita vakulu va Vakreste? Xana va nga va pfunisa ku yini lava lavaka ku pfuniwa hi tlhelo ra moya?

12-14. (a) I yini leswi munhu hi vutlharhi a nga swi endlaka loko a vabya? (b) Hi ku ya hi Yakobo 5:14, Vakreste lava “vabyaka” va tsundzuxiwa ku endla yini? (c) Xana i ku vabya ka muxaka muni loku Yakobo 5:14 yi vulavulaka ha kona, naswona ha yini u hlamula tano?

¹² Loko hi vabya, ha wisa leswaku matimba lama hlakarherisaka miri ma ta kota ku tirha. Kambe loko vuvabyi byi phikelela, hi vutlharhi hi lava mpfuno wa vutshunguri lowu faneleke. Xana a hi fanelanga ku endla tano ni loko hi tsana emoyeni?

¹³ Xiya leswaku mudyondzisiwa Yakobo u hi byela yini emhakeni leyi. U ri: “Xana ku ni loyi a vabyaka exikarhi ka n’wina? A a vitane vakulukumba va [vandlha] va ta ka yena, va n’wi khongelela, va n’wi tota mafurha hi vito ra [Yehovha].” (Yakobo 5:14) Xana laha Yakobo u vula ku vabya ka muxaka muni? Vahlamuseri van’wana va Bibele va vula leswaku i ku vabya emirini, va hlamusela leswaku ku tota hi mafurha a ku ri matshungulelo lama tolovelekeke enkarhini wolowo. (Luka 10:34) Nakambe va vula leswaku Yakobo a a vulavula hi ku hanyisa ka hlori hi nyiko yo hanyisa. Hambi swi ri tano, xana mongo wu komba yini?

¹⁴ ‘Ku tsaka’ ku hambene ni ‘ku xaniseka.’ Leswi swi komba leswaku Yakobo a vulavula hi ku vabya emoyeni. (Yakobo 5:13) ‘Vakulukumba [vakulu, King James Version] va bandlha,’ hi vona a va ta vitiwa, ku nga ri tin’anga kumbe lava nga ni nyiko ya ku hanyisa hi mahlori. Kutani a va ta endla yini? Yakobo u ri: ‘A va n’wi khongelele. Kutani xikhongelo xa ripfumelo xi ta hanyisa la vabyaka.’ (Yakobo 5:14, 15; ringanisa Pisalema 119:9-16.) Lexi hakunene xi kombaka leswaku Yakobo u vula ku vabya emoyeni i mhaka ya leswaku u khutaza ku tivula swidyoho, loko munhu a ta hanyisiwa. U tsarile a ku: “Byelanani ku dyoha ka n’wina, mi khongelelana leswaku mi ta hanya.” Loko ku ri xidyoho lexikulu lexi vangaka ku vabya emoyeni, munhu la vabyaka a nga languteriwa ku hlakarhela ntsena loko a amukela nkhongotelo lowu sekeriweke eRitweni ra Xikwembu, a hundzuka, a fularhela ndlela yakwe ya swidyoho.—Yakobo 5:16; Mintirho 3:19.

15. Xana i goza ra njhani leri bumabumeriwaka eka Yakobo 5:13, 14?

¹⁵ Nakambe ku na xin’wana lexi lavaka ku xiyiwa eka ndzayo leyi nyikeriwaka hi Yakobo. Loko Mukreste a xaniseka, u fanele ku ‘hambeta a khongela.’ Loko a tsakile, ‘a yimbelele tinsimu to dzunisa.’ Rini ni rini—hambi munhu wa xaniseka kumbe u tsakile—swi lava a endla xo karhi. Xikhongelo xa laveka na xona, hi hala tlhelo na kona ku kombisa ntsako ka laveka. Kutani ke, hi fanele ku langutela yini loko Yakobo a vutisa a ku: “Xana ku ni loyi a vabyaka exikarhi ka n’wina?” U tlhela a bumabumela xiendlo lexinene, ina, ku teka goza. “A a vitane vakulukumba va [vandlha].”—Pisalema 50:15; Vaefesa 5:19; Vakolosa 3:16.

Ndlela Leyi “Vakulukumba” Va Pfunaka Ha Yona

16, 17. Xana vakulukumba va hi pfuna njhani leswaku hi tirhisa misinya ya milawu ya Bibele?

¹⁶ Nkarhi wun’wana swa hi nonon’hwela ku tiva ndlela yo tirhisa misinya ya milawu ya Bibele eka swiyimo swa hini vini. Laha, vakulu va Vakreste va nga va xihlovo lexikulu xa mpfuno. Hi xikombiso, va khongelela loyi a vabyaka, va n’wi “tota mafurha hi vito ra [Yehovha]” hi ku tirhisa ndzetelo lowu chavelelaka lowu humaka eRitweni ra Xikwembu hi vutlharhi. Hi ndlela yoleyo vakulu va nga pfuneta swinene leswaku hi hlakarhela emoyeni. (Pisalema 141:5) Hakanyingi, lexi hi xi lavaka, i xitiyisekiso xa leswaku hakunene hi ehleketisisa hi ndlela leyinene. Ku kanerisana timhaka ni nkulu wa Mukreste la nga ni ntokoto swi nga tiyisa ku tiyimisela ka hina ku endla leswinene.—Swivuriso 27:17.

¹⁷ Loko vakulu va Vakreste va vitiwile leswaku va ta, va fanele va ‘vulavula hi ndlela leyi tiyisaka nhlana eka mimoya-xiviri leyi tshovekeke.’ Ni ku “pfuna lava tsaneke, [va] lehisela hinkwavo timbilu.” (1 Vatesalonika 5:14) Rirhandzu ro tano lerikulu ni ku ehleketelelana exikarhi ka “vakulukumba” ni “lava tsaneke” swi endla munhu a hatla a hlakarhela hi tlhelo ra moya.

Vutihlamuleri Ni Xikhongelo Xa Munhu Hi Yexe

18, 19. I ntirho wihi lowu vakulu va Vakreste va wu endlaka hi ku ya hi Vagalatiya 6:2, 5?

¹⁸ Vakulu va Vakreste va fanele va byarha vutihlamuleri bya vona entlhambini wa Xikwembu. Va fanele va pfuna. Hi xikombiso, Pawulo u te: “Vamakwerhu, naloko un’wana a kumiwa a ri karhi a endla xihoxo, n’wina lava mi nga va Moya, n’wi vuyiseni hi moya wa musa. Eka un’wana ni un’wana wa n’wina, ndzi ri, tivonele leswaku na wena u nga ringiwi. Rhwalelanani mindzhwalo, kutani, hi ku endlisa sweswo, mi ta hetisisa nawu wa Kriste.” Nakambe muapostola u tsale a ku: “Un’wana ni un’wana ú ta rhwala mpingu wa yena.”—Vagalatiya 6:1, 2, 5.

¹⁹ Xana hi nga yi byarhisa ku yini mimpingu ya van’wana kasi hi hala tlhelo hi rhwale mindzwalo ya hina vini? Ku hambana ka tinhlamuselo ta marito ya Xigriki lama hundzuluxeriweke va ku “mindzhwalo” ni “mpingu” ku nyika nhlamulo. Loko Mukreste a fikeriwa hi swiphiqo swa moya leswi n’wi tikelaka, vakulu ni vapfumeri-kulobye va ta n’wi pfuna, xisweswo, va ta va va n’wi pfuna ku rhwala “mindzhwalo” yakwe. Kambe, munhu yoloye hi yexe u languteriwa ku byarha “mpingu” wa yena n’wini wa vutihlamuleri eka Xikwembu.a Vakulu va rhwala “mindzhwalo” ya vamakwavo hi ntsako, hi ku tirhisa swikhutazo, tindzayo ta Matsalwa, ni swikhongelo. Kambe, vakulu a va wu teki “mpingu” wa hina vini wa vutihlamuleri hi tlhelo ra moya.—Varhoma 15:1.

20. Ha yini xikhongelo xi nga fanelanga ku languteriwa ehansi?

²⁰ Xikhongelo i xa nkoka naswona a xi fanelanga xi languteriwa ehansi. Kambe Vakreste vo tala lava vabyaka emoyeni va swi kuma swi tika ku khongela. Loko vakulu va endla xikhongelo xa ripfumelo ni munhu loyi a vabyaka emoyeni, xana xikongomelo xa kona i yini? “[Yehovha u] ta n’wi pfuxa,” ku kota loko a nga ri na gome, naswona u ta n’wi tiyisa a famba hi ndlela ya ntiyiso ni yo lulama. Mukreste la vabyaka emoyeni a nga ha va ni vonelo leri hoxeke kambe swi nga endleka a va a nga endlanga xidyoho lexikulu, hikuva Yakobo u te: “Loko a ri ni swidyoho leswi a swi endleke, ú ta rivaleriwa swona.” Ndzayo ya Matsalwa, ya vakulu, leyi hlanganeke ni xikhongelo xa xiviri, nkarhi wun’wana ya n’wi susumeta munhu la vabyaka leswaku a tivula swidyoho swakwe leswikulu, leswi a nga ha vaka a swi endlile ni ku kombisa moya wa ku tisola. Hi hala tlhelo, leswi swi endla Xikwembu xi n’wi rivalela.—Yakobo 5:15, 16.

21. (a) Ha yini Vakreste van’wana va nga lavi ku vita vakulumba? (b) I yini leswi nga ta kambisisiwa exihlokweni lexi tlhandlamaka?

²¹ Leswi va langutaneke ni ntlhontlho wa ku khathalela vunyingi bya vanhu lavantshwa lava taka evandlheni ra Vukreste, vakulukumba lava tirhaka hi vukheta va ni swo tala swa ku swi endla leswaku va nyikela vulanguteri lebyi eneleke. Kunene, tinyiko leti, leti nga vanhu i nyiko yo saseka ya Yehovha, ya ku hi pfuna leswaku hi tiyisela emikarhi leyi yo nonon’hwa. Kambe, Vakreste van’wana va khondla mavoko va nga kombeli ku pfuniwa, va ehleketa leswaku vamakwerhu lava a va na nkarhi kumbe va talele hi milandzu kumbe swirhalanganya. Xihloko lexi tlhandlamaka xi ta hi endla hi twisisa leswaku vavanuna lava va swi tsakela ku pfuna, hikuva va tirha hi ku tirhandzela tanihi varisi-ntsongo evandlheni ra Vukreste.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

◻ Loko hi lava mpfuno, xana i mimpfuno yihi minharhu leyi Yehovha a hi nyikaka yona?

◻ I vamani tinyiko ta manguva lawa leti nga vanhu?

◻ Xana hi rini laha hi nga vitaka vakulukumba?

◻ Hi wihi mpfuno lowu hi nga langutelaka ku wu kuma eka vakulu va Vakreste?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Xana wa yi tsakela mimpfuno ya xikhongelo, dyondzo ya Bibele, ni mpfuno wa vakulu va Vakreste?