Mpfuxeto Wa Xikolo Xa Vutirheli Bya Le Tilweni

Handle ko pfula tibuku ku endliwa mpfuxeto wa mhaka leyi hlanganisiweke eswiavelweni swa Xikolo Xa Vutirheli bya le Tilweni swa mavhiki ya September 6 ku ya eka December 20, 1999. Tirhisa phepha rin’wana leswaku u tsala tinhlamulo ta swivutiso swo tala hilaha u nga kotaka hakona hi nkarhi lowu u nyikiweke wona.

[Tsundzuka: Hi nkarhi wa mpfuxeto wo tsala, ku nga tirhisiwa Bibele ntsena eku hlamuleni ka xivutiso xihi na xihi. Swikombo leswi landzelaka swivutiso i swa ku pfuna wena loko u endla ndzavisiso. Tinomboro ta matluka ni tindzimana swi nga ha endleka swi nga humeleli eka swikombo swin’wana swa Xihondzo xo Rindza.]

Hlamula yin’wana ni yin’wana ya tinhlamuselo leti landzelaka u ku I Ntiyiso kumbe I Mavunwa.

1. Yehovha u pfumelele vanhu va tifuma leswaku a kombisa ndlela yakwe ya ku fuma leswaku nkarhi hinkwawo yi lulamile. (Det. 32:4; Yobo 34:10-12; Yer. 10:23) [1, w97-TS 2/15 tl. 5 ndz. 3] I Ntiyiso.

2. Bibele yi kombisa leswaku Xikwembu xi venga ku vilela kun’wana ni kun’wana. [3, w97-TS 12/1 tl. 30 tindz. 3-4] I Mavunwa. Vuhomboloki kun’we ni swiphiqo swo tala leswi nga kona emisaveni leyi, leyi nga hetisekangiki leyi hi hanyaka eka yona, swa fanela leswaku swi herisiwa.

3. Vatswari va hlayisa vuxaka bya vona ni vana va vona lava ngheneleke vukati hi ku xixima misinya ya milawu ya Xikwembu leyi khumbaka vunhloko ni ku hleleka. (Gen. 2:24; 1 Kor. 11:3; 14:33, 40) [5, fy-TS tl. 164 ndz. 6] I Ntiyiso.

4. Marka 6:31-34 yi kombisa leswaku Yesu u ve ni ntwela-vusiwana eka ntshungu hikwalaho ka leswi a ku ri ni vanhu lava a va vabya ni hikwalaho ka leswi a va ri swisiwana. [6, w97-TS 12/15 tl. 29 ndz. 1] I Mavunwa. Yesu u susumetiwe hi xiyimo xa vona xa moya. Varhangeri va vona va vukhongeri a va va dyelela.

5. Loko Mukreste wa ntlawa wa tinyimpfu tin’wana a nga swi kotanga ku va kona eXitsundzuxweni xa rifu ra Yesu, u fanele a tlangela nkhuvo lowu endzhaku ka n’hweti hi ku pfumelelana ni nsinya wa nawu lowu nga eka Tinhlayo 9:10, 11. (Yoh. 10:16) [7, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w93-TS 2/1 tl. 31 ndz. 9.] I Mavunwa. Leswi “tinyimpfu tin’wana” ti nga hlanganyeliki eku dyeni ka swifanekiselo, a swi bohi leswaku ku endliwa malunghiselelo yo karhi.

6. Hambiloko vakokwana lava nga Vakreste va nga teki vutihlamuleri bya tatana na manana bya ku dyondzisa vana va vona mintiyiso ya Bibele, vakokwana va nga ha hoxa xandla swinene eka nhluvuko wa moya eka n’wana. (Det. 6:7; 2 Tim. 1:5; 3:14, 15) [7, fy-TS tl. 168 ndz. 15] I Ntiyiso.

7. Swivuriso 6:30 yi kombisa leswaku vukhamba byi nga tekeriwa ehansi kumbe byi tekiwa byi nga bihanga ehansi ka swiyimo swo karhi. [10, g97-TS 11/8 tl. 21 ndz. 2] I Mavunwa. Swiv 6 Ndzimana 31 yi kombisa leswaku khamba ri voniwa nandzu hi Xikwembu hikwalaho ka xidyoho xa rona.

8. Hi 1530, William Tyndale u ve wo sungula ku tirhisa vito ra Xikwembu, Yehovha, eka vuhundzuluxeri bya Xinghezi bya Matsalwa ya Xiheveru. [12, w97-TS 9/15 tl. 28 ndz. 3] I Ntiyiso.

9. Muti wa vuchavelo wa namuntlha i lunghiselelo ra Xikwembu ro hi sirhelela eka rifu ni le ku tluleni ka swileriso swa xona mayelana ni ku kwetsima ka ngati. (Tinhl. 35:11) [15, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w95-TS 11/15 tl. 17 ndz. 8.] I Ntiyiso.

10. Vito leri nge Deteronoma, leri vulaka “Nawu Wa Vumbirhi,” ra fanela hikuva buku ya Bibele ko va ku phindhiwa ka Nawu ntsena. [16, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona si-TS tl. 36 ndz. 4.] I Mavunwa. Hi ku ya hi Deteronoma 1:5, i nhlamuselo ya Nawu, naswona yi ni misinya ya milawu leyi nga ya ntikelo swinene leyi nga hi pfunaka namuntlha.

Hlamula swivutiso leswi landzelaka:

11. Xana swinkwa swimbirhi leswi cheriweke comela leswi a swi nyikeriwa hi muprista lonkulu eNkhubyeni wa Pentekosta swi fanekisela yini? (Lev. 23:15-17) [3, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki na vhiki; vona w98-TS 3/1 tl. 13 ndz. 21.] Swinkwa leswi cheriweke comela swi fanekisela vanhu lava nga hetisekangiki va 144 000 lava Yesu a va ‘xaveleke Xikwembu’ leswaku va va “mfumo ni vaprista”; leswi vafumi lava humaka eka mintlawa mimbirhi ya vanhu lava nga hetisekangiki, Vayuda ni Vamatiko, va nga ha fanekiseriwa hi swinkwa leswimbirhi. (Nhlav. 5:9, 10; 14:1, 3) (Mongo lowu fanaka)

12. Xana Yubili ya Vakreste yi sungule rini, naswona hi wihi ntshunxeko lowu va wu kumeke enkarhini wolowo? (Lev. 25:10) [4, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w95-TS 5/15 tl. 24 ndz. 14.] Yi sungule hi Pentekosta ya 33 C.E., loko lava amukeleke ku chuluriwa ka moya lowo kwetsima va ntshunxiwile evuhlongeni bya ntwanano wa Nawu wa Muxe.

13. Hi ku ya hi rungula ra buku ya Tinhlayo, hi swihi swilo swinharhu leswi nga swa nkoka leswaku munhu a pona? [5, si-TS tl. 30 ndz. 1] (1) Ku kwetsimisa vito ra Yehovha, (2) ku yingisa yena ehansi ka swiyimo hinkwaswo, ni (3) ku kombisa xichavo eka vayimeri va yena.

14. Hi yihi ndlela leyi Muxe a vekeke xikombiso lexinene ha yona hi ku kombisa leswaku a nga na wona moya wa mavondzo? (Tinhl. 11:29) [8, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w95-TS 9/15 tl. 18 ndz. 11.] A a tsakile loko van’wana va nyikiwa malunghelo ya ntirho. A nga tilaveli ku dzunisiwa.

15. Xana mhaka ya Kora, Datani na Abiramu, yi swi kombisa njhani leswaku munhu a nga kholwi hi ku vona ntsena? [9, w97-TS 3/15 tl. 4 ndz. 2] Va ma vonile makhombo ya khume lama weleke Egipta, ku balekisiwa hi singita ka Vaisrayele eLwandle ro Tshwuka, ku herisiwa ka Faro ni vuthu rakwe, ni ku kombisiwa ka matimba loku hlamarisaka eNtshaveni ya Sinayi. Hambiswiritano, endzhakunyana ka sweswo va xandzukele Yehovha ni malandza yakwe lama vekiweke. (Eks. 7:19–11:10; 12:29-32; Tinhl. 16:1-35; Det. 4:11, 12; Ps. 136:15) (Mongo lowu fanaka)

16. Mayelana ni ku fundzha vatswari lava dyuhaleke, i tinhla tihi timbirhi leti kandziyisiwaka eka Matewu 15:3-6 na 1 Timotiya 5:4? [9, fy-TS matl. 173-5 tindz. 2-5] Vatswari kun’we na vakokwana va fanele va endleriwa mfanelo ya vona ni ku xiximiwa, hambiloko va vabya ni loko va dyuhele ngopfu.

17. Hi yihi dyondzo ya risima leyi kandziyisiweke eka Tinhlayo 26:64, 65? [12, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki na vhiki; vona g95-TS 8/8 matl. 10-11 tindz. 5-8.] A hi nge endli xidyoho ivi hi nga xupuriwi.

18. Xana xikombiso xa Finiyasi xi hi pfuna njhani ku twisisa leswi ku tinyiketela eka Yehovha swi vulaka swona? [12, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w95-TS 3/1 tl. 16 tindz. 12-13.] Finiyasi a nga byi tiyiselelangi nikatsongo vubihi lebyi endleriweke Yehovha, a hi fanelanga hi pfumelela nchumu wun’wana wu teka ndhawu ya ku tinyiketela eka Yehovha etimbilwini ta hina.

19. Xana munhu la nga emutini wo fanekisela wa vuchavelo, a nga wu tsemakanya njhani ‘ndzilakana’ wa muti? (Tinhl. 35:26) [15, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w95-TS 11/15 tl. 20 ndz. 20.] Hi ku pfumelela ku rhandza misava ya Sathana ku kula embilwini ya yena.

20. Xana Codex Sinaiticus, yi pfune njhani eka vuhundzuluxeri bya Bibele? [13, w97-TS 10/15 tl. 11 ndz. 2] Hikuva a yi ri yin’wana ya tibuku ta khale swinene ta ririmi ro sungula, a yi paluxanga ntsena leswaku Matsalwa ya Xigriki ma tshame ma nga cinciwanga, kambe yi tlhele yi pfuna swidyondzi ku kuma swihoxo leswi ngungumeleke swi nghena ematsalweni lama tsariweke endzhaku.

Tsala (ma-)rito kumbe xiga lexi lavekaka ku hetisa yin’wana ni yin’wana ya tinhlamuselo leti landzelaka:

21. Yehovha u pfumelele vubihi byi va kona leswaku a ta tiyisa ntiyiso wa xisekelo wa leswaku hi yena ntsena a nga Hosi Leyikulu ni leswaku ku yingisa milawu yakwe i swa nkoka leswaku swivumbiwa swakwe hinkwaswo swi va ni ku rhula ni ntsako. (Ps. 1:1-3; Swiv. 3:5, 6; Ekl. 8:9) [1, w97-TS 2/15 tl. 5 ndz. 4]

22. Buku ya Levhitika hi yona yi kandziyisaka swinene ku kwetsima ka ngati, yi kombisa leswaku ngati yi nga tirhisiwa ntsena eka ndzivalelano wa xidyoho. [4, si-TS tl. 29 ndz. 33]

23. Ku pfumelelana na Pisalema 144:15b, ntsako wa ntiyiso i xiyimo xa mbilu, lexi sekeriweke eripfumelweni ra xiviri ni vuxaka lebyinene na Yehovha. [7, w97-TS 3/15 tl. 23 ndz. 7]

24. Ku hundzuluxeriwa ka Bibele ya Xiheveru yi yisiwa eka Xigriki lexi tolovelekeke, leyi hetiweke hi 150 B.C.E., yi vitaniwe Septuagint; vuhundzuluxeri bya Bibele bya Jerome bya Xilatini byi vitaniwe Vulgate, kumbe Vuhundzuluxeri lebyi Tolovelekeke, naswona byi hetiwe hi 400 C.E. [11, w97-TS 8/15 tl. 9 ndz. 1; tl. 10 ndz. 4]

25. Hi ku tshaha mhaka ya Balama na Kora hilaha yi hlamuseriweke hakona ebukwini ya Tinhlayo, Yuda u lemukise Vakreste leswaku va tivonela leswaku va nga weli emintlhan’wini ya makwanga ni nkulumo ya ku xandzuka. [15, si-TS tl. 35 ndz. 35]

Hlawula nhlamulo leyi faneleke eka yin’wana ni yin’wana ya tinhlamuselo leti landzelaka:

26. Kan’we hi lembe, hi (Nkhuvo wa Mintsonga; Siku ro Phahlelana Mariyeta; Paseka), tiko hinkwaro ra Israyele ku katsa ni valuveri lava a va gandzela Yehovha, a va fanele (va tshika ku tirha mintirho hinkwayo; va humesa vukhume; va humesa mihandzu ya swirhangana) ni ku titsona swakudya. (Lev. 16:29-31) [1, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w96-TS 7/1 tl. 10 ndz. 12.]

27. Komiti ya Misava Leyintshwa ya ku Hundzuluxela Bibele a yi lava ku humesa vuhundzuluxeri (lebyi pakanisaka swinene hilaha swi kotekaka hakona; lebyi a byi hlamusela leswi matsalwa ya ririmi ro sungula ma vulaka swona; lebyi a byi pfumelelana ni ku twisisa dyondzo yo karhi) leswaku muhlayi a ta kuma mongo wa tindzimi to sungula ni mianakanyo leyi fambisanaka na rona. [13, w97-TS 10/15 tl. 11 ndz. 5]

28. Hi ku ya hi Vaheveru 13:19, swikhongelo swa nkarhi ni nkarhi swa vapfumeri-kulorhi swi nga endla leswaku hi kota ku vona ku hambana malunghana ni (leswi Xikwembu xi swi pfumelelaka; nkarhi lowu Xikwembu xi tekaka goza ha wona; ndlela leyi Xikwembu xi nga ta endla swilo ha yona). [8, w97-TS 4/15 tl. 6 ndz. 1]

29. “Ngoti ya wasi emakumu ka dziva,” ra tinguvu ta Vaisrayele a yi laveka tanihi leswi a ku ri (ku khavisa ko kwetsima; mfungho wo kombisa ku titsongahata; xitsundzuxo lexi vonakaka xa ku tihambanisa ni misava tanihi vanhu va Yehovha). (Tinhl. 15:38, 39) [9, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w83 10/15 tl. 20 ndz. 16.]

30. Buku ya Deteronoma yi hetiwe endzhaku ka (tin’hweti timbirhi; lembe rin’we; malembe mambirhi), naswona ku tsariwa ka yona ku hele eku sunguleni ka (1513; 1473; 1467) B.C.E. [16, si-TS tl. 36 ndz. 6]

Twananisa matsalwa lama landzelaka ni tinhlamuselo leti xaxametiweke laha hansi:

Tinhl. 16:41, 49; Mat. 19:9; Luka 2:36-38; Kol. 2:8; 3:14

31. Ku tilan’wa a ku endli leswaku munhu a kwetsimisiwa kumbe a kuma ku voningeriwa ka xiviri. [Kol. 2:8] [2, g97-TS 10/8 tl. 12 ndz. 3]

32. Vumbhisa hi xona ntsena xisekelo xa Matsalwa xa ku dlaya vukati ivi munhu a kota ku tlhela a nghenela vukati. [Mat. 19:9] [3, fy-TS matl. 158-9 ndz. 15]

33. Ku hiseka swinene emintirhweni ya swa le tilweni, ku nga pfuna munhu leswaku a langutana ni ku feriwa hi munghana wa vukati emalembeni lama landzelaka. [Luka 2:36-38] [8, fy-TS matl. 170-1 ndz. 21]

34. Ku sola ndlela leyi Yehovha a tirhisaka vululami byakwe ha yona hi ku tirhisa malandza yakwe lama vekiweke ku nga vanga vuyelo byo biha. [Tinhl. 16:41, 49] [10, Ku hlaya ka Bibele ka vhiki ni vhiki; vona w96-TS 6/15 tl. 21 ndz. 13.]

35. Rirhandzu ro pfumala vutianakanyi ri hlanganisa mpatswa lowu tekaneke naswona ri endla leswaku wu lava ku endlelana leswinene kun’we ni ku endlela vana va wona leswinene. [Kol. 3:14] [14, fy-TS tl. 187 ndz. 11]