Young People Ask . . .

Xana Ndzi Nga Ya Etikhonsatini Ta Rhok?

Ntlawa lowu dumeke swinene wa vuyimbeleri wa ta edorobeni ra ka n’wina. Mathikithi ma karhi ma xaveteriwa swinene, xisweswo u fanele u endla xiboho hi ku hatlisa. Xana u ta va kona?

VUYIMBELERI lebyi tengeke endhawini leyi faneleke byi nga ha tsakisa swinene. Phela, Yehovha Xikwembu u hi vumbe hi ri ni vuswikoti byo tsakela vuyimbeleri, naswona vuyimbeleri bya tinxaka to hambana-hambana bya amukeleka eka yena.

Namuntlha, eka vantshwa, vuyimbeleri lebyi rhandziwaka hakanyingi i vuyimbeleri bya rhok hi swivumbeko swo hambana-hambana swa byona. Vo tala va byi tsakela swinene loko va byi vona byi ri karhi byi tlangiwa hi xiviri. Hambi swi ri tano, swiviko swa madzolonga ni ku tikhoma loku nga lawulekiki eka tikhonsati ta rhok, swi tlakusa swivutiso swo tala eka vantshwa lava chavaka Xikwembu. Kahle-kahle ku humelela yini eka tikhonsati ta rhok? Xana ku ya eka yin’wana ya tona i swinene?

Ku Hlawula Vuyimbeleri

A hi sunguleni hi ku kambisisa vuyimbeleri hi byoxe. Vuyimbeleri byi nga phofula—byi tlhela byi pfuxa—mintlhaveko yo tala. Eminkarhini ya Bibele, vanhu va Xikwembu hakanyingi a a va tirhisa vuyimbeleri ku kombisa ndlela leyi va rhandzaka Xikwembu ha yona. (Pisalema 149:3; 150:4) Vuyimbeleri nakambe a byi tirhiseriwa ku kombisa ntsako, nyanyuko ni gome. (Genesa 31:27; Vaavanyisi 11:34; 1 Samuwele 18:6, 7; Matewu 9:23, 24) Hambi swi ri tano, lexi khomisaka gome, hi leswaku hambi ku ri eminkarhini ya Bibele, vuyimbeleri a byi nga tenganga minkarhi yin’wana. Swi nga ha endleka leswaku vuyimbeleri bya pongo, lebyi pfuxaka nyanyuko, ku ri byona lebyi endleke Vaisrayele va dyoha loko tiko ri ri egoveleni eNtshaveni ya Sinayi.—Eksoda 32:1-6, 17, 18, 25.

Entiyisweni, vuyimbeleri byo tala bya rhok byi khutaza swilo swo biha—ku tikhoma ko biha hi tlhelo ra rimbewu, swidzidzirisi, ku xandzuka ni vungoma. Leswi a swi vuli swona leswaku u fanele u tshika vuyimbeleri, kambe Bibele ya va byela Vakreste yi ku “xiyaxiyani, mi vona leswi tsakisaka Hosi.” (Vaefesa 5:10) Xisweswo, u fanele u hlawula ni ku tirhisa vutlhari loko hi ta etimhakeni ta vuyimbeleri.a

Xana vuyimbeleri lebyi u byi hlawulaka byi ku khumba njhani? Xana byi ku endla u tsaka, u va la rhombeke kumbe la rhuleke? Kumbe xana byi ku endla u hlundzuka, u lava ku xandzuka kumbe byi ku khomisa gome? Wanuna un’wana wa Mukreste le Denmark u tsundzuka loko a ha ri museketeri wa vuyimbeleri bya pongo lerikulu, ku nga muxaka wun’wana wa vuyimbeleri bya rhok. U ri: “A ndzi byi yingisela hambi loko ndzi ri karhi ndzi tirha. Naswona loko ndzo endla xihoxo, a ndzi hlundzuka lerova ndzi fayetela leswi ndzi swi endlaka ni ku swi cukumetela ekule hikwalaho ka ku hlundzuka!” Muntshwa un’wana u ri: “A ndzi yingisela ngopfu rhep ni vuyimbeleri bya pongo lerikulu lebyi ndhundhuzelaka rimbewu ni mahanyelo ya vutiko. Vuyimbeleri lebyi byi tate mianakanyo ya mina, hi loko ndzi sungula ku navela swilo leswi a byi vulavula ha swona.” Loko vuyimbeleri lebyi rhekhodiweke byi swi kota ku endla nchumu wo tanihi lowu, ku vuriwa yini hi lebyi u byi vonaka hi xiviri!

Nakambe, xiya: xana vuyimbeleri byi ta va ni pongo ro tanihi kwihi? Ina, vanhu va hambana hi minhlawulo emhakeni leyi. Naswona Bibele a yi lwisani ni vuyimbeleri lebyi nga ni pongo leri ringaniseriweke. Phela eku nyikeriweni ka tempele ya Solomoni, vachayi va tinanga ntsena a va ri 120! (2 Tikronika 5:12) Handle ko kanakana a byi ri ni pongo leri tsakisaka! Hambi swi ri tano, ku ni ku hambana lokukulu exikarhi ka mpfumawulo lowukulu wa ku dzunisa Xikwembu ni vuyimbeleri bya rhok lebyi pfalaka tindleve. Eka vuyimbeleri bya rhok, pongo ra kona hakanyingi ri tirhiseriwa ku endla ntshungu wu xandzuka. Kambe Bibele yi lwisana na rona “pongo ra ntsako,” kumbe “minkhuvo ya pongo.” (Vagalatiya 5:21; Byington) Naswona ku xixima miri wa wena swi ta ku endla u papalata ku yingisela vuyimbeleri lebyi nga ni pongo lerova byi nga ha dlaya ni tindleve ta wena.—Varhoma 12:1.

Yinhla yin’wana yo yi tsundzuka yi le ka Yobo 12:11. Kwalaho Bibele ya vutisa: “E ndlev̌e a yi nga hlawuli ku v̌ulav̌ula, kukota malakha la’ma tiv̌aka ku hlawula ŝakudya-ke?” Hi ku pfumelelana ni leswi, u fanele u “hlawula” marito ya vuyimbeleri! Muntshwa un’wana wa Mukreste u ri: “Ndzi sungule ku yingisa marito ya vuyimbeleri byin’wana lebyi a a ndzi byi rhandza, naswona lexi ndzi hlamariseke, a byi nga fanelanga ku yingisiwa hi Mukreste. Ndzi kume swi ri swa nkoka leswaku ndzi byi fularhela.” (1 Vakorinto 14:20; Vaefesa 5:3, 4) Nakambe, tsundzuka leswaku vayimbeleri vo tala va tirhisa tikhonsati leswaku va tivisa tinsimu ta vona letintshwa—ku nga vuyimbeleri lebyi nga ha vaka byi hambane swinene ni lebyiya bya khale, kumbexana byo tenga, lebyi a va byi tlanga.

Ku engetala kwalaho, u fanele u tiyiseka leswaku vuyimbeleri bya kona a byi na nhlohlotelo wa vudemona—ku nga nchumu lowu tolovelekeke eka vuyimbeleri bya pongo lerikulu. Mintlawa ya vuyimbeleri bya pongo lerikulu yi tiveka ngopfu hi ku tisasekisa ka yona hi yoxe ni tialbamu ta yona hi swifaniso swa vudemona ni swa vusathana. (Yakobo 3:15) Ku ya ekhonsatini ya ntlawa wo tano a swi nge xi tsakisi Xikwembu nikatsongo, lexi xi hi lerisaka xi ku “alelani Diyavulosi”!—Yakobo 4:7.

Ku Huma eNdleleni

I yini lexi nga humelelaka ekhonsatini hi yoxe? Xinhwanyetana xin’wana xa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi lexi vitaniwaka Stacey, xi fambe ni vanghana va xona va ya vona ntlawa lowu va tivaka leswaku wu tlanga vuyimbeleri bya kahle. Kambe exikarhi ka khonsati, murhangeri wa ntlawa u encenyete xiendlo xo vulavula ni mimoya ivi a rhamba vayingiseri leswaku va hlanganyela ku ringeta ku vulavula ni mimoya! Xana i nchumu lowu nga vuliki nchumu? Kumbexana. Kambe tanihi leswi Bibele yi yirisaka vungoma hi xivumbeko xihi na xihi, Stacey ni vanghana vakwe va titwe va boheka ku huma va famba.—Levhitika 19:31; Deteronoma 18:10-13; Nhlavutelo 22:15.

Vantshwa van’wana va Vakreste va hlangavetane ni swiyimo swo tano leswi khomisaka gome, hikuva hambi loko vungoma lebyi kongomeke byi nga tali ku va kona etikhonsatini ta rhok, mahanyelo yo huma endleleni ma tele. Ekhonsati yin’wana ntlawa wa vuyimbeleri wu pfuxe dzolonga leri vaviseke vanhu va 60 ni ku onha nhundzu leyi ringanaka R725 000! Ekhonsatini yin’wana vantshwa vanharhu va kandziyeriwe va kondza va fa. Ina, a hi hinkwato tikhonsati ta rhok leti vaka ni madzolonga, ku vavisana kumbe mafu. Kambe ku ni xilaveko xo tivonela. Swivuriso 22:3 yi ri: “Munhu wa v̌utlhari o v̌ona khombo, kutani a tumbela, kambe v̌ariv̌ali v̌a ya mahlweni v̌a biwa.”

Xisweswo, loko u tshuka u ehleketa ku ya ekhonsatini, tivutise ku sungula. Xana ntlawa lowu wa vuyimbeleri wu tiveka hi ku hlohlotela mahanyelo man’wana yo huma endleleni? Xana ntlawa lowu wu tala ku hlaleriwa hi vanhu va njhani? (1 Vakorinto 15:33) Xana xihoko ni swidzidzirisi swi tirhisiwa hi mpimo wo tanihi kwihi? Ku vuriwa yini hi holo ya khonsati hi yoxe? Xana yi tshame yi va ni swiphiqo swa vusirheleri nkarhi lowu hundzeke? Xana ku ta tshamiwa njhani? Loko munhu a nga ri na xitshamo lexi averiweke yena n’wini, swi nga olova leswaku munhu a vavisiwa.

Swidzidzirisi ni ku tirhisiwa ka xihoko hi ndlela yo biha swi andzile etikhonsatini ta rhok. “Vanhu a va teli vuyimbeleri,” hi ku vula ka wanuna un’wana wa Mukreste loyi loko a ha ri muntshwa a yeke ekhonsatini ya ntlawa wa vuyimbeleri bya rhok. “Va tela ku ta pyopyiwa.” U bohe leswaku a nge he pfuki a ye ekhonsatini ya rhok evuton’wini byakwe. Xinhwanyetana xin’wana xa Mukreste xa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi na xona hi laha ku fanaka xi te: “Ndzi tsundzuka ndzi ya ekhonsatini leyi eka yona a ku tlanga ntlawa wa vuyimbeleri lowu ‘tsakelaka ku endla swilo leswintshwa.’ A swi chavisa! Vanhu a va dzaha mbangi. A ku vulavuriwa nhlamba naswona vo tala kwalaho a va languteka tanihi vagandzeri va Sathana hikwalaho ka ndlela leyi a va ambale ha yona.” Hambi laha swidzidzirisi ni xihoko swi yirisiwaka swinene kona, swi tolovelekile leswaku vo tala va ta se va pyopyiwile. Xana ku ya etindhawini to tano swi fambisana na xona xileriso xa Bibele xa ku “tshika ku hanya ehandle ka Xikwembu ni ku navela swa misava, kutani hi hanya emisaveni leyi hi ku tikhoma”?—Tito 2:12.

Matimba Ya Vanhu Lava U Nga Eka Vona

Hambi swi ri tano, u nga ha vona onge a ku na xilaveko xo tikarhata malunghana ni ndlela leyi lava u nga eka vona va tikhomaka ha yona, ntsena loko u nga hlangayeli eka swona. Hambi swi ri tano, vanhu lava u nga eka vona va ku khumba. Eka Vaefesa 2:2, Bibele yi vulavula hi “[Vulawuri lebyi, NW] fumaka mimoya ya le henhla empfhukeni, wu nga moya lowu tirhaka nasweswi exikarhi ka vanhu lava nga yingisiki.” Xiya leswaku misava leyi yi ni “moya,” kumbe langutelo ra mianakanyo ra matimba. Ri kumeka kun’wana ni kun’wana, ri nghena hinkwako ku fana ni moya hi woxe. Kambe xiya leswaku moya lowu kumbe langutelo leri, ri ni “vulawuri”—matimba yo cinca mianakanyo, mintlhaveko ni hanyelo ra wena—loko u tiveka exikarhi ka wona! A swi nge endleki leswaku u hefemula moya lowu wa matimba kambe wu nga ku vavisi.

Hakanyingi tikhonsati ta rhok ti endla munhu a paluxeka eka moya wa misava hi mpimo lowukulu. Swa olova leswaku munhu a kokeriwa eka moya wolowo wa pongo—kumbe eka ku bokoloka ni ku tlakusa mavoko leswi swi fanaka ni ku gandzela vatlangi volavo. Ku tlangela ko tano ko tlula mpimo ku hambukisa vugandzeri lebyi byi fanelaka Xikwembu. Swi fana ni ku gandzela swifaniso, ku nga nchumu lowu yirisiwaka eMatsalweni. (1 Vakorinto 10:14; 1 Yohane 5:21) Xana u ta pfala mahlo u tipeta eka byona?

Entiyisweni ku nga vuriwa leswaku tikhonsati to tala ta rhok ti ni makhombo yo tala swinene ku tlula mimbuyelo leyi munhu a nga yi kumaka loko a ya eka tona. Ina, vatswari va wena va ni mfanelo yo endla xiboho xa loko u ta ya ekhonsatini yo karhi kumbe e-e. Kambe loko u ri ni ntshunxeko wo tihlawulela hi wexe, hlawula hi vutlharhi. Ku ni tindlela to tala to titsakisa leti tengeke naswona leti nga riki na wona makhombo lama nga kona etikhonsatini ta rhok.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 1]

Xihoko, swidzidzirisi ni mahanyelo yo huma endleleni swi tele etikhonsatini ta rhok