Langutelo Ra Bibele

Xana Ku Dlaya Vukati Swi Nga Lulamisa Timhaka?

LE Britain, muprista u amukela lava teke exinkhubyanini. Emahlweni ka yena ku yime mpatswa ni vanghana va wona lavakulu ni vana. Xana i nkhuvo wun’wana wa vukati? Doo! Nkhuvo lowu i wa ku dlaya vukati bya vona. Ina, ku dlaya vukati swi tolovelekile lerova tikereke tin’wana ti endla minkhuvo yo dlaya vukati!

Xana u anakanya ku dlaya vukati? Loko swi ri tano, xana ku dlaya vukati swi ta endla leswaku u tsaka hakunene? Xana ku ni magoza lama tirhaka lama u nga ma tekaka leswaku u va ni ntsako ni munghana wa wena?

“Va Fanele Va Va Nyama Yin’we”

Loko vanhu vo sungula va tekana, Xikwembu xi vule leswaku wanuna “u fanele ku namarhela nsati wakwe, kutani va fanele va va nyama yin’we.” (Genesa 2:24) Xisweswo, vukati a byi fanele ku va xiboho xa nkarhi hinkwawo. Hi yona mhaka leyi hi ku famba ka nkarhi Yesu a vuleke leswaku “xivangelo xa vumbhisa” hi xona ntsena xivangelo xa Matsalwa xa ku dlaya vukati u tlhela u nghenela byin’wana loko u swi lava.—Matewu 19:3-9.a

Leswi swi kandziyisa mhaka ya leswaku ku laveka ku tinyiketela evukatini. Kambe ku vuriwa yini loko mi ri ni swiphiqo leswikulu evukatini bya n’wina?

Xana Ku Dlaya Vukati I Goza Ra Vutlhari?

Yesu u hi nyike misinya ya milawu leyi hi nga kambisisaka swiendlo swa hina ha yona loko a ku: “Vutlhari byi kombisiwa byi ri lebyi lulameke hi mintirho ya byona.” (Matewu 11:19) Xana moya lowu andzeke namuntlha wa ku dlaya vukati ku nga ri na swivangelo leswi twalaka wu kombisa yini?

Profesa Linda Waite mutivi wa timhaka ta vanhu wa Yunivhesiti ya Chicago loyi a rhangelaka ntlawa wa swichudeni leswi dyondzaka hi vatekani lava nga tsakangiki u ri, “Loko va vulavula hi ndlela leyi ku dlaya vukati swi vuyerisaka ha yona, va swi chela ni munyu.” Hilaha ku fanaka, Profesa Michael Argyle wa le Yunivhesiti ya Oxford na yena endzhaku ko heta malembe ya 11 a ri karhi a kambisisa vuyelo bya vanhu va magidi u kume leswaku “vanhu lava nga riki na ntsako hi lava va dlayeke vukati kumbe lava hambaneke ni vanghana va vona va vukati.” Ha yini swi ri tano?

Hambileswi ku dlaya vukati swi nga hungutaka swiphiqo swin’wana, swi nga ha tlhela swi vanga swin’wana swo tala leswi vavaka, leswi nkarhi wun’wana swi nga ku tsandzaka ku swi tlhantlha. Entiyisweni, ndzavisiso wu kombisa leswaku hakanyingi ku dlaya vukati a swi hunguti ntshikilelo kumbe ku endla leswaku munhu a va ni xindzhuti.

Hambiloko u nga ri na “vukati lebyi hetisekeke,” ku namarhela munghana wa wena swi nga ku vuyerisa. Vo tala lava endleke tano va kume ntsako. Profesa Waite u ri: “Eku heteleleni swiphiqo swo tala swa tlhantlheka naswona vanhu lava tekaneke va tsaka.” Entiyisweni, nkambisiso wun’wana wu kombisa leswaku kwalomu ka vanhu va nhungu eka va khume lava a va “nga tsakanga nikatsongo” evukatini bya vona kambe va tiyiseleke va tikume va “tsakile swinene evukatini” endzhaku ka malembe ya ntlhanu lama landzeleke. Hambiloko ku ri ni swiphiqo leswikulu, mimpatswa a yi fanelanga yi tsutsumela ku dlaya vukati.

Leswi Faneleke Swi Endliwa

Lava ehleketaka ku dlaya vukati va fanele va kambisisa loko leswi va swi languteleke evukatini swi ri swa xiviri. Thelevhixini yi kombisa vanhu lava rhandzanaka kutani va hetelela va tekana endzhaku ka sweswo va tiphina vutomi bya vona hinkwabyo. Endzhaku ka mucato, loko leswi a mi swi languterile swi nga endleki, mi nga ha tsana kutani mi sungula ku lwa. Hi nkarhi wolowo, ntiyiso wu sala erivaleni, kutani mi dya mbitsi mi xeva hi nhlomulo. Rirhandzu ra hela, kutani ri siviwa hi ku hlundzuka ni rivengo. Eswiyin’weni swo tano, van’wana va nga ha anakanya leswaku lexi va nga xi endlaka i ku dlaya vukati ntsena.—Swivuriso 13:12.

Ematshan’weni yo tshamela ku rila, endla vunghana ni lava swi va fambelaka kahle evukatini. Vakreste va khutaziwa ku ‘hambeta va chavelelana ni ku akana.’ (1 Vatesalonika 5:11) Entiyisweni, lava va nga yima hi nenge wun’we evukatini va fanele va kuma xikhutazo eka vapfumeri-kulobye.

Ndlela Leyi Timfanelo Letinene Ti Pfunaka Ha Yona

Muapostola Pawulo u khutaze a ku, “Tiambexeni xinakulobye lexikulu xa tintswalo, musa, mianakanyo yo titsongahata, ku rhula, ni ku va ni mbilu yo leha.” (Vakolosa 3:12) Timfanelo letinene ti nga endla leswaku ku va ni vun’we evukatini hi nkarhi wa maxangu.

Hi xikombiso, Pawulo u tsarile: “Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka loko un’wana a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wanyana.” (Vakolosa 3:13) Christopher Peterson, la nga mutivi wa mianakanyo eYunivhesiti ya Michigan, u ri: “Ku rivalela i mfanelo leyi fambisanaka ngopfu ni ku tsaka.”

Musa, ntwela-vusiwana ni ku rivalela swi endla leswaku munhu a va ni rirhandzu, ku nga “xiboho lexi hetisekeke xa vun’we.” (Vakolosa 3:14) Handle ko kanakana, eku sunguleni a mi tsakile. Xana mi nga tlhela mi rhandzana ku fana ni le ku sunguleni? Ku nga khathariseki leswaku xiyimo xa n’wina xi njhani, tiyani mbilu. Ntshembo wu kona. Entiyisweni, ku khomana hi mavoko mambirhi ni ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele swi nga mi tisela ntsako lowukulu swinene. Hakunene, matshalatshala ya n’wina emhakeni leyi ma ta tsakisa Yehovha Xikwembu, Musunguri wa vukati.—Swivuriso 15:20.

[Nhlamuselo ya le hansi]