Nyiko Ya Vuyimbeleri

ANAKANYA ndlela leyi vutomi a byi ta va ha yona loko a ku nga ri na vuyimbeleri! Loko a ku nga ri na vuyimbeleri byo mbuwetela vana, tinsimu ta rirhandzu, tinsimu leti dumeke naswona ku nga ri na swichayachayana hambi ku ri miloti, vo tala a va ta phirheka.

Hakunene vuyimbeleri byi nga khumba ndlela leyi hi titwaka ha yona. Bya hi phyuphyisa ni ku hi nyanyula naswona bya hi khutaza. Byi endla hi tsaka naswona bya hi chavelela. Ku tlula kwalaho, leswi vuyimbeleri byi fikelelaka timbilu ta hina, byi ni matimba. Ha yini hi rhandza vuyimbeleri? Nhlamulo ya kona ya olova: Vuyimbeleri i nyiko yo saseka leyi humaka eka Xikwembu. (Yakobo 1:17) Xisweswo, byi fanele byi tlangeriwa hi vanhu hinkwavo naswona byi kumeka eka hinkwavo—lavatsongo ni lavakulu.

Vuyimbeleri i khale byi ri kona. Hi xikombiso, vuyimburi byi kombisa leswaku eka malembe-xidzana lama hundzeke ku nga si fika Nguva leyi Tolovelekeke, vanhu va le Afrika a va tlanga swigubu, timhala-mhala ni swingelengele. Machayina ya khale a ma tlanga tiporopita ni ti-panpipe. Vanhu va le Egipta, Indiya, Israyele ni le Mesopotamiya a va tlanga haripa. Swi nga endleka leswaku haripa i nchumu lowu a wu tirhisiwa khale ku tlanga vuyimbeleri lowu kumekaka eka Genesa 4:21. Ndzimana leyi yi hi byela leswaku wanuna la vuriwaka Yubala “hi yena wo sungula eka hinkwavo lava tamelaka haripa ni nanga.” Eka malembe-xidzana lama landzeleke, Solomoni Hosi ya le Israyele u rhandze vuyimbeleri swinene lerova u tirhise timhandzi ta xiyimo xa le henhla leswaku ku endliwa tiharipa ni switende swin’wana swa vuyimbeleri.—1 Tihosi 10:11, 12.

Eminkarhini yoleyo, leswaku u tsakela vuyimbeleri a wu fanele u tlanga swichayachayana kumbe u yingisela un’wana a byi tlanga. Kambe masiku lawa, vuyimbeleri byi kumeka hi ku olova eka vanhu va timiliyoni. Hikwalaho, vuyimbeleri byo hambana-hambana byi nga rhekhodiwa kumbe byi kopiwa kutani byi tlangiwa eka swichayachayana leswitsongo leswi nga ringanaka ni le xikhwameni. Nkambisiso wa 2009 wa le tikweni rin’wana ra le Vupela-dyambu wu kombise leswaku vana va malembe ya nhungu ku ya eka ya 18 va heta tiawara to tlula timbirhi va ri karhi va yingisela vuyimbeleri ni swin’wana.

Leswi swi hi pfuna ku vona leswaku ha yini vuyimbeleri ni swilo swa thekinoloji leswi tirhisiwaka ku byi tlanga swi xavisiwa ngopfu. Hakunene vuyimbeleri i bindzu lerikulu. Kambe, xana u tshame u tivutisa leswaku i yini leswi katsekaka eku endleni leswaku risimu ri rhandziwa?

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 3]

Vuyimbeleri Bya Le Ka Internet

KU KOPA: Hakanyingi vuyimbeleri lebyi vanhu va byi kopaka eka Internet va byi hakelela. Van’wana va hakela endzhaku ka nkarhi wo karhi—vo tala va hakela loko va hakela selfoni ya kontraka kumbe swin’wana—leswi swi endla leswaku va kota ku byi kopa ni ku byi tlanga ntsena hi nkarhi lowu va nyikiweke wona.

KU TLANGA TINSIMU EKA INTERNET HANDLE KO TI KOPA: Leti i tinsimu leti vanhu va ti tlangaka handle ko ti kopa. To tala ta tinsimu leti a ti hakeleriwi kambe tin’wana ta hakeleriwa.

[Chati/Swifaniso leswi nga eka tluka 3]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Leswi A Swi Tirhisiwa Ku Rhekhoda Vuyimbeleri

Hi va-1880

Gramafoni

Hi va-1890

Steel wire

Hi va-1940

Rikoti

Hi va-1960

Khasete ya xiya-ni-moya

Hi va-1980

Ti-CD

Hi va-1990

Ti-MP3, AAC, WAV ni swin’wana.