Ndzima 5

Ndzi Nga Langutana Njhani Ni Ku Va Mutswari Wa Mina A Tlhela A Nghenela Vukati?

MUTSWARI wa wena a nga ha va a tsake swinene hi siku leri a tlhelaka a nghenela vukati ha rona. Kambe swi nga ha endleka leswaku wena a wu tsakanga nikatsongo! Ha yini? Loko mutswari wa wena a tlhela a nghenela vukati, u namba a dlaya ntshembo wa leswaku a nga tlhela a vuyelelana ni mutswari wa wena wa xiviri. Hi hala tlhelo, loko mutswari wa wena a nghenela vukati endzhakunyana ko feriwa hi mutswari lowun’wana loyi a wu n’wi rhandza, sweswo swi nga ku twisa ku vava swinene.

U titwe njhani loko mutswari wa wena a tlhela a nghenela vukati? Fungha hi ✔ eswibokisanini leswi fambisanaka ni ndlela leyi u titweke ha yona.

Ndzi titwe ndzi . . .

□ Tsakile

□ Nga sirhelelekanga

□ Xengiwile

□ Nga n’wi rhandzi mutswari wa mina wa vumbirhi

□ Xenge mutswari wa mina hileswi ndzi sunguleke ku rhandza mutswari wa mina wa vumbirhi

Loko wo titwa hi ndlela yoleyo yo hetelela swi nga ha va swi vangiwa hileswi u vonaka onge u fanele u tshembeka eka mutswari wa wena la nga riki kona. Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, tindlela leti hlamuseriweke laha henhla ti nga ha endla leswaku u kombisa ndlela leyi u titwaka ha yona hi tindlela leti nga riki tinene.

Hi xikombiso, u nga ha tshamela ku n’wi tikisela vutomi mutswari wa wena wa vumbirhi. U nga ha ringeta ni ku endla leswaku mutswari wa wena ni mutswari wa wena wa vumbirhi va nga twani, u tshemba leswaku u ta va hambanisa. Hambiswiritano, xivuriso xa vutlhari xi tsundzuxa xi ku: “Loyi a tisaka khombo endlwini yakwe, u ta kuma mheho”—leswi vulaka leswaku u ta hetelela a nga ri na nchumu. (Swivuriso 11:29) A wu fanelanga u phasiwa hi ntlhamu wolowo. U nga swi kota ku langutana ni ndlela leyi u titwaka ha yona hi tindlela letinene to tala. Xiya swikombiso swi nga ri swingani.

Xiphiqo Xo Sungula: Ku Va eHansi Ka Vulawuri Bya Mutswari Wa Vumbirhi

Ku va ehansi ka vulawuri bya mutswari wa vumbirhi a swi olovi. Loko a ku kombela ku endla nchumu wo karhi, u nga ha ringeka leswaku u n’wi hlamula hi ndlela yo vava u ku, ‘A wu mana wa mina kumbe tata wa mina!’ Ku hlamula hi ndlela yoleyo swi nga ha ku enerisa swa xinkarhana kambe swi komba leswaku a wu si wupfa.

Hi hala tlhelo, ku amukela vulawuri bya mutswari wa wena wa vumbirhi i ndlela yin’wana yo kombisa leswaku u xi yingisile xitsundzuxo xa le Bibeleni xa ku ‘va la kuleke hi ku helela ematimbeni ya ku twisisa.’ (1 Vakorinto 14:20) Entiyisweni mutswari wa wena wa vumbirhi u endla mintirho leyi faneleke yi endliwa hi mutswari naswona u fanele u n’wi xixima.—Swivuriso 1:8; Vaefesa 6:1-4.

Hi ntolovelo loko mutswari wa wena wa vumbirhi a ku tshinya u kombisa leswaku wa ku rhandza naswona wa khathala hi wena. (Swivuriso 13:24) Yvonne, la nga ni malembe ya 18 u ri: “Tata wa mina wa vumbirhi wa hi tshinya kambe sweswo hileswi vatatana va faneleke va swi endla. Ndzi vona onge loko ndzi ala ndzayo ya yena, swi fana ni loko ndzi vula leswaku a ndzi na mhaka ni leswi a hi wundleke hi tlhelo ra nyama ni ra moya emalembeni lama hundzeke. Naswona sweswo swi ta kombisa leswaku a ndzi nkhensi.”

Hambiswiritano, u nga ha va ni swivangelo leswi twalaka swo kombisa ku vilela. Loko swi ri tano, kombisa leswaku ‘u kurile’ hi ku endla hilaha tsalwa ra Vakolosa 3:13 ri khutazaka hakona: “Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka loko un’wana a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wanyana.”

Laha hansi, tsala timfanelo timbirhi letinene kumbe leti engetelekeke leti mutswari wa wena wa vumbirhi a nga na tona.

․․․․․

Ku tsundzuka timfanelo letinene ta mutswari wa wena wa vumbirhi swi ta ku pfuna njhani leswaku u n’wi xixima swinene?

․․․․․

Xiphiqo Xa Vumbirhi: Ku Dyondza Ku Avelana Ni Ku Cinca Ndlela Leyi U Anakanyaka Ha Yona

Aaron la nga ni malembe ya 24 u ri: “Tatana u hetelele a teke kambirhi endzhaku ka loko a tshike Manana. Swa ndzi tikela ku rhandza xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu lowuntshwa. Eku sunguleni, a ndzi teka swirho leswi swa ndyangu swi ri vanhu vambe kambe ndzi byeriwe leswaku ndzi boheka ku swi rhandza. Xiyimo xexo a xi ndzi pfilunganya.”

Na wena u nga ha langutana ni swiphiqo swo tika. Hi xikombiso, u nga ha boheka ku lahlekeriwa hi lunghelo ro va n’wana lonkulu ekaya kumbe ro va n’wana la nga yexe ekaya. Loko u ri jaha, swi nga ha endleka leswaku a wu vona onge hi wena tatana wa le kaya ku ringana nkarhi wo leha—ku nga xikhundlha lexi sweswi se xi tekiweke hi tatana la tekeke mana wa wena. Kumbe swi nga ha endleka u titwa ku fana na Yvonne. U ri: “Tatana a a nga ri na mhaka na Manana, kutani a ndzi tolovele ku va na Manana minkarhi hinkwayo. Kambe loko Manana a tlhele a tekiwa, tatana lontshwa a a n’wi khathalela swinene. A va heta nkarhi wo tala va ri swin’we va tlhela va vulavula swin’we naswona a ndzi vona onge u ndzi tekela yena. Kambe hi ku famba ka nkarhi, ndzi kote ku cinca ndlela leyi a ndzi anakanya ha yona.”

Ku fana na Yvonne, xana u nga yi cinca njhani mianakanyo ya wena? Bibele yi ri: “Ku anakanyela ka n’wina a ku tiviwe hi vanhu hinkwavo.” (Vafilipiya 4:5) Rito ro sungula leri hundzuluxeriweke ri va “ku anakanyela” a ri vula ku “pfumelelana ni xiyimo” naswona a ri hlamusela langutelo ra munhu loyi a a nga sindzisi eka timfanelo hinkwato leti a nga na tona. U nga yi tirhisa njhani ndzayo yoleyo? (1) Papalata ku anakanya swinene hi swilo leswi endlekeke enkarhini lowu nga hundza. (Eklesiasta 7:10) (2) Tiyimisele ku avelana ni mutswari wa wena wa vumbirhi, vabuti va wena lavantshwa swin’we ni vasesi va wena lavantshwa. (1 Timotiya 6:18) (3) U nga va khomi tanihi vanhu vambe.

Hi yihi yinhla leyi u faneleke u tirhela eka yona swinene eka leti nga laha henhla? ․․․․․

Xiphiqo Xa Vunharhu: Ku Langutana Ni Ku Nga Khomiwi Kahle

Tara u ri: “Tatana wa vumbirhi a a va rhandza swinene vana va yena ku tlula mina na sesi wa mina. A a va xavela swakudya leswi va swi lavaka a tlhela a va lombela tifilimi leti a va lava ku ti hlalela. A a endla nchumu wun’wana ni wun’wana leswaku a va tsakisa.” Swa tika ku langutana ni xiyimo xexo. I yini lexi nga ha ku pfunaka? Ringeta ku twisisa leswaku ha yini mutswari wa vumbirhi a va rhandza swinene vana va yena ku tlula ndlela leyi a va rhandzaka ha yona vana lavan’wana. Swi nga ha endleka leswaku a hi mhaka ya vuxaka bya vona kambe i mhaka ya leswaku va hanye swin’we nkarhi wo leha. Phela hambi ku ri wena, u titwa u tshinele swinene eka mutswari wa wena ku tlula ndlela leyi u tshineleke ha yona eka mutswari wa wena wa vumbirhi.

Hambiswiritano, ku ni ku hambana ka nkoka exikarhi ka ku khomiwa hi ndlela leyi fanaka ni van’wana ni ku khomiwa hi ndlela leyi lulameke. Munhu un’wana ni un’wana u ni vumunhu lebyi nga faniki ni bya van’wana swin’we ni swilaveko leswi nga faniki ni swa van’wana. Kutani ematshan’weni yo karhateka swinene hileswaku mutswari wa wena wa vumbirhi u mi khoma hi ndlela leyi fanaka, ringeta ku vona loko a tikarhatela ku enerisa swilaveko swa wena.

Hi swihi swilaveko swa wena leswi mutswari wa wena wa vumbirhi a swi enerisaka?

․․․․․

Hi swihi swilaveko leswi u vonaka onge a swi enerisiwi?

․․․․․

Loko u vona onge swilaveko swin’wana swa wena a swi enerisiwi, ha yini u nga vulavuli hi swona ni mutswari wa wena wa vumbirhi hi ndlela leyi xiximekaka?

Swa Vuyerisa Ku Lehisa Mbilu!

Minkarhi yo tala, ku hundza malembe yo hlayanyana ndyangu lowuntshwa wu nga si tshembana lerova wu nga tolovelana. Endzhaku ka sweswo hi kona swirho swa ndyangu leswi nga ni mikhuva yo hambana swin’we ni milawu leyi nga faniki swi nga kotaka ku hanyisana hi vun’we. Kutani lehisa mbilu! U nga rindzeli leswaku u ta namba u rhandziwa kumbe leswaku ndyangu wu ta namba wu va ni vun’we hi ku copeta ka tihlo.

Thomas a a nga tsakanga loko mana wakwe a tlhela a tekiwa. Mana wa yena a a ri ni vana va mune kasi nuna loyi a tekaneke na yena a a ri ni vana vanharhu. Thomas u ri: “A hi lwa, hi holova, hi khunguvanyisana hi tlhela hi nga twani.” I yini lexi endleke leswaku swilo swi va fambela kahle? “Hi ku tirhisa milawu ya le Bibeleni, swilo swi fambe kahle.”

MATSALWA

“Makumu ya mhaka ma antswa ku ri ni masungulo ya yona. Wa antswa loyi a lehisaka mbilu ku ri ni loyi moya wakwe wu titlakusaka.”—Eklesiasta 7:8.

XITSUNDZUXO

Ku tshama ni vamakwenu lavantshwa va rimbewu leri hambaneke ni ra wena swi nga endla leswaku mi lava ku tikhoma hi ndlela yo biha. Kutani ringeta ku nga anakanyi hi mhaka yoleyo naswona tiyiseka leswaku u ambala hi ndlela leyinene naswona u tikhoma hi ndlela leyinene.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Swi nga endleka leswaku swa va tikela vabuti kumbe vasesi va wena lavantshwa ku tolovelana ni xiyimo xa ndyangu lowuntshwa.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Ndzi ta ringeta ku n’wi xixima swinene mutswari wa mina wa vumbirhi hi ku tsundzuka swilo leswi landzelaka leswinene leswi a swi endleleke ndyangu wa ka hina (tsala swilo swimbirhi leswinene): ․․․․․

Loko vabuti ni vasesi wa mina lavantshwa va ndzi ba hi makatla, ndzi ta tirhisa nawu lowu kumekaka eka Varhoma 12:21 hi ku endla swilo leswi landzelaka: ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa mutswari wa mina kumbe mutswari wa mina wa vumbirhi hi mhaka leyi hi leswi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● Hi kwihi ku karhateka loku mutswari wa wena wa vumbirhi kumbe vabuti ni vasesi va wena lavantshwa va nga ha vaka na kona malunghana ni ku joyina ndyangu wa ka n’wina?

● Ha yini swi ri swa nkoka ku nga languti swa namuntlha ntsena emhakeni ya vuxaka bya ndyangu wa ka n’wina lowuntshwa?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 38]

“Manana u tlhele a dlaya vukati endzhaku ko tekiwa ra vumbirhi. Kambe ninamuntlha ndza ha va rhandza vabuti ni vasesi va mina va le vukatini bya vumbirhi bya Manana. Ku tshama ka vona na mina swi ve nchumu lowunene ngopfu lowu tshameke wu ndzi humelela evuton’wini.”—Tara

[Xifaniso lexi nga eka tluka 39]

Ku hlanganisa mindyangu yimbirhi swi fana ni ku hlanganisa mati ni semendhe—swi lava nkarhi ni matshalatshala kambe vuyelo bya kona ku nga va nchumu lowu tiyeke lowu tiyiselaka