Nkambisiso Wa Mahungu

Nyangwa Wa Vutomi Lebyi Hundzeke?

Tin’hweti ti nga ri tingani leti hundzeke vanhwanyana vanharhu va xikolo xa sekondari va kumiwe va titivarile egondzweni ra le Tokushima, eJapani, hikwalaho ko ringeta ku tisunga. Xana i yini lexi hlohloteleke xiendlo xa vona? Asahi Shimbun yi vikile: “A va tshemba leswaku a va ri swimunhuhati swa tinghanakazi ivi va tikhorwisa leswaku va nga kuma vutomi bya vona bya nkarhi lowu hundzeke loko vo fikelela yinhla yo lava ku fa.” Phephahungu ri ri, lexi susumeteleke leswi i “mboyamelo lowu nga eka vana wo titshega hi xivandla xa vungoma, [lexi] xi hangalasiweke swinene emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke.” Vanhwanyana lava a va ri vahlayi va tinghitsi va tibuku to nyanyula leti kombisaka ku munhuhatiwa.

Hambi swi ri tano, ku amukela mianakanyo ya ku munhuhatiwa a swi pfuni nchumu, swo fana ni ku dedelekela eka xilutlisa-mahlo ekwandzasini. Bibele yi paluxa leswaku eku feni, ‘munhu u tlhelela entshurini, naswona hi siku rero makungu yakwe ma hela.’ (Psalma 146:4) Ntiyiso lowu mayelana ni rifu wu fihliwe hi dyondzo ya mavunwa ya leswaku moya-xiviri wa pona loko munhu a fa. Ematshan’wini ya ku dyondzisa leswaku vanhu va ni moya-xiviri lowu nga fiki, Bibele yi ri moya-xiviri wa fa. (Ezekiel 18:4) Kambe eka lava va nga emianakanyweni ya Xikwembu, ku ni ntshembo lowukulu wa ku pfuka ka vafi. (Yoahne 5:28, 29) Bibele yi tlhela yi kombisa muhlohloteri lonkulu wa ku nga fi ka moya-xiviri ni tidyondzo ta ku munhuhatiwa; i Sathana Diyavulosi, “tata wa mavunwa.”—Yohane 8:44; ringanisa Genesa 3:4.

Makhatoliki Ni Ku Xixa Nyimba

Kwalomu ka khume ra malembe ma hundzile hi mpfuka tsalwa ri humesiwile ehenhla ka ku xixa tinyimba le Italy laha Kereke ya Khatoliki yi hluriweke kona. Hambi swi ri tano, eka tsalwa lera ha ku humesiwaka sweswinyana hi vabixopo va le Italy, huvo ya vafundhisi va Khatoliki nakambe yi hlamusele leswaku “ku ariwa ka ku xixa tinyimba kumbe hambi ku pfuneta ntsena swi vumba ndzhwalo lowukulu wa mahanyelo, lowu simekiweke enawini lowu tsariweke embilwini ya munhu un’wana ni un’wana, ivi wu tiyisiwa hi kereke enawini wa yona, lowu xupulaka Vakriste lava susaka tinyimba kumbe lava pfunekaka eka tona, hi ku va papalata.”

Xana Mantariyana ma ku languta njhani ku xixa tinyimba? Nkambisiso wa sweswinyana lowu katsaka vanhu va 2 040 wu paluxa leswaku ku hambana ni swileriso swa kereke, Mantariyana ma amukela ku xixa tinyimba eka swiyimo swa mune. (1) Loko nyimba yi xungeta vutomi bya manana, tiphesente ta 83 ti seketela ku xixa nyimba. (2) Loko ku ehleketiwa leswaku n’wana a nga vumbekanga kahle ekhwirini, tiphesente ta 76,3 ti vona swi antswa ku herisa nyimba. (3) Loko rihanyo ra wansati ri ri ekhombyeni, tiphesente ta 71,1 ti seketela ku xixa nyimba. (4) Loko nyimba yi vangiwe hi ku pfinyiwa, tiphesente ta 55,2 ti pfumela leswaku ku xixa nyimba ku fanele ku pfumeleriwa. Ku tlula 1 eka 4 wa Mantariyana va tsakela ku xixa nyimba “eka swiyimo hinkwaswo leswi wansati a rhandzaka ku susa ha swona,” ku vika La Repubblica. Ndzinganyeto wa 300 000 wa ku xixiwa ka tinyimba loku nge nawini ni loku nga riki nawini ka endliwa lembe na lembe le Italy.

Swi le rivaleni leswaku eka timhaka to tano letikulu, huvo ya vafundhisi va Makhatoliki yi hlulekile ku nyika ndzetelo wa Matsalwa lowu ringaneke wo tshembeka leswaku yi lerisa vayingiseri va yona. Hambi swi ri tano, Vakriste va ntiyiso va dyondzisiwile leswi Matsalwa ma swi vulaka hi mhaka leyi ya nkoka. Hi ku xixima swilaveko swa le henhla swa Bibele swa mahanyelo, a va xixi tinyimba ehansi ka xihi na xihi xa swiyimo swa mune leswi hlamuseriweke laha henhla.—Eksoda 21:22-25; nakambe vona Psalma 139:14-17; Yeremia 1:5.