Dyondzo Ya Matlhantlhelo Ya Swiphiqo

AHI vangani vanhu lava hlanganeke ni swiphiqo hinkwaswo leswi Yobo a veke na swona. Hi xinkarhana xitsongo, a a hetiwe matimba hikwalaho ko lahlekeriwa hi rifuwo ni rihanyo rakwe lerinene, ku fa loku vavisaka ka vana va yena hinkwavo, naswona eku heteleleni a khomiwa hi vuvabyi lebyi vavaka swinene. Leswi a tshikiwe hi vanghana ni maxaka, nsati wa yena u n’wi kombele ku “rukana Šikwembu, [a] fa!”—Yobo 2:9; 19:13, 14.

Hambi swi ri tano, Yobo i xihlovo xo hlawuleka xa xikhutazo eka un’wana ni un’wana loyi a langutanaka ni miringo leyi fanaka. Vuyelo lebyinene bya ndzingo wa yena byi komba leswaku ku tiyisela loko u ri emaxangwini swi tsakisa mbilu ya Yehovha, loko hi susumetiwa hi ku tinyiketela ka xiviri eka Xikwembu ematshan’weni yo titsakisa.—Yobo, tindzima 1, 2; 42:10-17; Swivuriso 27:11.

Rungula leri ra Bibele nakambe ri tamele dyondzo ya nkoka yo tlhantlha swiphiqo. Yi nyika swikombiso leswi xiyekaka swa ndlela leyi faneleke—ni leyi nga fanelangiki—yo laya loyi a langutaneke ni miringo. Ku tlula kwalaho, ntokoto wa Yobo wu nga hi pfuna ku endla hi ku ringanisela loko hi tikuma hi ri karhi hi xanisiwa hi swiyimo leswi nga tsakisiki.

Dyondzo Ya Ndzayo Leyi Hoxeke

Nhlamuselo leyi nge “muchaveleri wa Yobo” yi toloveleke yi fambisana ni munhu loyi ematshan’weni yo va ni ntwela-vusiwana enkarhini wa khombo a endlaka leswaku xiyimo xi tika ku tlurisa. Kambe ku nga khathariseki vito leri vanghana vanharhu va Yobo va tiendleleke rona, a hi fanelanga ku anakanya leswaku minsusumeto ya vona a yi bihile hi laha ku heleleke. Hi mpimo wo karhi va nga ha va va lave ku pfuna Yobo, malunghana ni mianakanyo ya vona leyi hoxeke. Ha yini va tsandzekile? Xana va ve switirho swa Sathana hi ndlela yihi, loyi a tiyimisele ku tshova vutshembeki bya Yobo?

Ina, entiyisweni va sekele ndzayo ya vona hinkwayo eka mianakanyo leyi hoxeke: leswaku ku xaniseka ku va kona ntsena eka lava dyohaka. Eka mbulavulo wa yena wo sungula, Elifasi u te: “I mani a nga lov̌a a nga ri na nanḍu? V̌a kwihi la’v̌o lulama la’v̌a nga lov̌isiwa? Mina nḍi ŝi v̌onile, la’v̌a rimeke ku homboloka, v̌a byale ku pfilunganya, v̌a ṭhov̌ele ŝona.” (Yobo 4:7, 8) Hi ndlela leyi hoxeke Elifasi a a tshemba leswaku lava lulameke a va weriwi hi khombo. U anakanye leswaku tanihi leswi Yobo a ri eku xanisekeni lokukulu, u fanele a dyohele Xikwembu.a Bilidada na Sofara hi ku fanana va sindzise leswaku Yobo a hundzuka eswidyohweni swa yena.—Yobo 8:5, 6; 11:13-15.

Vanghana vanharhu va Yobo va ye emahlweni va n’wi heta matimba hi ku tirhisa mavonelo ya vona ematshan’weni yo tirhisa vutlharhi bya Xikwembu. Elifasi u kale a vula ni leswaku ‘Xikwembu a xi ma tshembi malandza ya xona’ naswona a ku nga ri mhaka ya nkoka eka Yehovha hambi loko Yobo a lulamile kumbe a nga lulamanga. (Yobo 4:18; 22:2, 3) Swa nonon’hwa ku anakanya hi marito lama hetaka matimba—kumbe lama nga riki ya ntiyiso—ku tlula lawa! A swi hlamarisi, leswi endzhakunyana Yehovha a tshinyeke Elifasi ni vanakulobye va yena hikwalaho ka ndzhukano lowu. U te: “A mi v̌ulanga ŝa mina ŝinene.” (Yobo 42:7) Kambe nchumu lowu vavisaka swinene a wa ha ta ta.

Eku heteleleni Elifasi u endle xihehlo lexikulu ngopfu. Tanihi leswi a nga swi kotangiki ku endla leswaku Yobo a pfumela leswaku u ni nandzu, u sungule ku tianakanyela swidyoho leswi a vona onge Yobo u fanele a swi endlile. Elifasi u vutisile: “Ku biha ka wena ka tšhav̌isa, ni ku dyoha ka wena a ku pfumali nṭengo šana? Hikuv̌a u tekile ntsena šitenda-nanḍu eka v̌arikwenu, u hluv̌ule v̌apfumari, u teke tinguv̌u ta v̌ona; a ku nyikanga munhu wa tora e mati, u alele l’a nga ni ndlala e v̌uŝa bya wena.” (Yobo 22:5-7) Swihehlo leswi a swi nga ri na xisekelo nikatsongo. Yehovha hi yexe u hlamusele Yobo tanihi munhu loyi a a ri ni “ku lulama ni ku tenga.”—Yobo 1:8.

Xana Yobo u angule njhani eka swihehlo leswi swa vutshembeki bya yena? Handle ko kanakana, swi n’wi endle a titwa a nyenyetseka ni ku va ni gome kambe a tiyimisela swinene ku komba leswaku swihehlo leswi a ku ri mavunwa. Kahle-kahle, u khumbeke swinene hi ku tiyimelela lerova, hi ndlela yo karhi, u sungule ku sola Yehovha hikwalaho ka ku nonon’hweriwa ka yena. (Yobo 6:4; 9:16-18; 16:11, 12) Mhaka ya xiviri leyi katsekaka a yi bakanyiwile, naswona mbulavurisano wu ve mphikizano lowu nga pfuniki nchumu wa leswaku Yobo a ri wanuna loyi a tshembekeke kumbe a nga tshembekanga. I tidyondzo tihi leti Vakreste va nga ti dyondzaka eka nongonoko lowu wa ndzayo leyi vavisaka?

1. Mukreste wa rirhandzu a nga pfuketani a anakanya leswaku swiphiqo swa makwavo u lo tivangela swona. Ku n’wi sola hi vukarhi hikwalaho ka swihoxo leswi tshameke swi endliwa—hambi swi ri swa xiviri kumbe leswi anakanyeriwaka—swi nga n’wi heta matimba hi laha ku heleleke munhu loyi a lwelaka ku ya emahlweni. Moya-xiviri lowu tsaneke wu lava ‘ku chaveleriwa’ ematshan’weni yo tshinyiwa. (1 Vatesalonika 5:14) Yehovha u lava leswaku valanguteri va va “šisirelelo loko moya wu hunga,” ku nga ri ‘vachaveleri lava karhataka’ ku fana na Elifasi, Bilidada na Sofara.—Esaya 32:2; Yobo 16:2.

2. A hi fanelanga ku endla xihehlo handle ka vumbhoni lebyi tiyeke. Mavarivari kumbe ku anakanyela—ku fana ni swa Elifasi—a hi swivangelo leswi twalaka swo nyika ndzayo. Hi xikombiso, loko nkulu a endla swihehlo swa mavunwa, a nga lahlekeriwa hi xindzhuti ni ku vanga ntshikilelo wa mintlhaveko. Xana Yobo u titwe njhani loko a yingisele ndzayo yo tano leyi khunguvanyisaka? U phofule ndlela leyi a karhatekeke ha yona hi ku huwelela hi rito leri tlakukeke: “U pfunise ku yini l’a nga riki na matimba!” (Yobo 26:2) Mulanguteri loyi a nga ni nkhathalelo u ta ‘tiyisa mavoko lama dyebyaka,’ ematshan’weni yo yisa xiphiqo emahlweni.—Vaheveru 12:12.

3. Ndzayo yi fanele yi sekeriwa eRitweni ra Xikwembu, ku nga ri eka mavonelo ya munhu. Marito ya vanghana va Yobo hinkwavo a ma hoxile ni ku heta matimba. Ematshan’weni yo tshineta Yobo ekusuhi na Yehovha, va endle leswaku a ehleketa leswaku ku ni rirhangu leri n’wi hambanisaka ni Tata wa yena wa le tilweni. (Yobo 19:2, 6, 8) Hi tlhelo rin’wana, ku tirhisa Bibele hi vutlhari swi nga lulamisa swilo, swi phyuphyisa van’wana ni ku nyika nchavelelo wa xiviri.—Luka 24:32; Varhoma 15:4; 2 Timotiya 3:16; 4:2.

Loko buku ya Yobo yi pfuna Vakreste leswaku va xiya mintlhamu yin’wana, yi tlhela yi nyika ni dyondzo ya nkoka leyi ha yona ku nga nyikeriwaka ndzayo leyi humelelaka.

Ndlela Yo Nyikela Ndzayo

Ndzayo ya Elihu a yi hambane swinene ni ya vanghana lavaya vanharhu va Yobo, emhakeni ya yena swin’we ni ndlela leyi Elihu a tirhisaneke ha yona na Yobo. U tirhise vito ra Yobo naswona u vulavule na yena tanihi munghana, ku nga ri muavanyisi wa Yobo. “Kambe ŝeŝi, wee Yobo, wa nga yingisa marito ya mina, u riya tindlev̌e e ka marito ya mina hikwawo. Waŝiv̌o, nḍi fana na wena e mahlweni ka Šikwembu, na mina nḍi v̌umbiwe hi v̌umba.” (Yobo 33:1, 6) Nakambe Elihu u hatlise ku bumabumela Yobo hikwalaho ka ndlela ya yena leyinene. U chavelele Yobo, ‘ndzi rhandza ku lulama ka wena.’ (Yobo 33:32) Handle ka ndzayo leyi ya musa leyi a yi nyikeleke, Elihu u humelerile hikwalaho ka swivangelo swin’wana.

Hi ku va a lehise mbilu ku kondza lavan’wana va heta ku vulavula, Elihu u swi kote kahle ku anakanyisisa hi mhaka leyi a nga si nyikela ndzayo. Leswi Yobo a a ri munhu la lulameke, xana Yehovha a ta n’wi xupula? Elihu u te: “Ŝo biha ŝi le kule na Šikwembu; a ku na ku homboloka e ka Lo’wa-matimba-hikwawo! A [nga] fulareli la’v̌o lulama.”—Yobo 34:10; 36:7.

Xana vululami bya Yobo entiyisweni a ku ri mhaka ya nkoka? Elihu u yise nyingiso wa Yobo eka tinhla leti a nga ti ehleketangiki. U hlamuserile: “Šana u ri i mhaka yo lulama loko u te: Nḍi tlula Šikwembu hi ku lulama? Languta matilo, u ma v̌onisisa! Languta mapapa hikuv̌a ma tlakukile ngopfu e henhla ka wena!” (Yobo 35:2, 5) Hi laha mapapa ma tlakukeke ehenhla ka hina, xisweswo tindlela ta Yehovha ti tlakukile ehenhla ka tindlela ta hina. A hi swi koti ku avanyisa ndlela leyi a endlaka swilo ha yona. Elihu u gimetile: “Hikwalaho, v̌anhu v̌a fanele ku tšhav̌a Šikwembu; a ši languti l’a ṭhembaka v̌utlhari bya yena.”—Yobo 37:24; Esaya 55:9.

Ndzayo ya Elihu leyi twalaka yi lulamisele Yobo leswaku a kuma xitsundzuxo lexi engetelekeke lexi humaka eka Yehovha hi byakwe. Kahle-kahle, ku ni ku yelana loku xiyekaka swinene exikarhi ka marito ya Elihu ya ‘mintirho leyinene ya Xikwembu,’ lama kumekaka eka ndzima 37, ni marito ya Yehovha hi byakwe eka Yobo, lama tsariweke eka tindzima 38 ku ya ka 41. Handle ko kanakana, Elihu u vone mhaka hi mavonelo ya Yehovha. (Yobo 37:14) Xana Vakreste va nga xi tekelela njhani xikombiso lexinene xa Elihu?

Ku fana na Elihu, valanguteri ngopfu-ngopfu va fanele va va ni ntwela-vusiwana ni musa, va ri karhi va tsundzuka leswaku na vona a va hetisekanga. Swi nga va swinene loko va yingiserisisa hi vukheta leswaku va kuma tinhla ni ku twisisa mhaka va nga si nyikela ndzayo. (Swivuriso 18:13) Ku tlula kwalaho, hi ku tirhisa Bibele ni minkandziyiso ya Matsalwa, va nga tiyisekisa leswaku langutelo ra Yehovha ra landzeriwa.—Varhoma 3:4.

Ematshan’weni yo nyikela dyondzo leyi ya nkoka eka vakulu, buku ya Yobo yi hi dyondzisa ndlela leyi hi nga langutanaka ni swiphiqo ha yona hi laha ku humelelaka.

Ndlela Leyi Hi Nga Fanelangiki Ku Angula Ha Yona Eka Swiyimo Leswi Nga Tsakisiki

Hi ku xanisiwa ni ku karhatiwa hi vachaveleri va yena va mavunwa, Yobo u hlundzukile ni ku va ni gome. U titshandzile: “A ku lov̌e siku leri nḍi nga v̌elekiwa ha rona . . . Mbilu ya mina yi phiriwile hi v̌utomi bya mina.” (Yobo 3:3; 10:1) Hi ku ka a nga swi tivi leswaku a swi vangiwa hi Sathana, u anakanye leswaku Xikwembu hi xona xi n’wi vangelaka makhombo. A swi vonaka swi nga twali leswaku yena—tanihi munhu la lulameke—u fanele ku xaniseka. (Yobo 23:10, 11; 27:2; 30:20, 21) Langutelo leri ri endle leswaku Yobo a nga ti xiyi timhaka tin’wana kutani ri n’wi susumetela ku sola ku tirhisana ka Xikwembu ni vanhu. Yehovha u vutisile: “Šana kunene u nga hanḍula ku lulama ka mina? Šana u ta nḍi kaneta e ku tibasisa-ke?”—Yobo 40:8.

Kumbexana loko hi langutana ni khombo hi hatlisa hi titwa hi hlaseriwile, hi laha Yobo kumbexana a endleke ha kona. Hi ntolovelo hi tivutisa leswi, ‘Ha yini swi endleka eka mina ntsena? Ha yini van’wana—lava dyohaka ku tlula mina—va tsakela vutomi lebyi nga riki na swiphiqo?’ Leyi i mianakanyo leyi hoxeke leyi hi nga yi hlulaka hi ku anakanya hi Rito ra Xikwembu.

Ku hambana na Yobo, hi le xiyin’weni lexinene xo anakanyisisa hi timhaka-nkulu leti katsekaka. Ha swi tiva leswaku Sathana “wa rhendzeleka-rhendzeleka ku fana ni nghala leyi bongaka, yi lava loyi yi nga n’wi dyaka.” (1 Petro 5:8) Hi laha buku ya Yobo yi hlamuselaka ha kona, Diyavulosi u tsakela ku tshova vutshembeki bya hina hi ku hi vangela swiphiqo. U lava ku kombisa erivaleni marito yakwe ya leswaku hi Timbhoni ta Yehovha leti tshembekaka loko swilo swi hi fambela kahle ntsena. (Yobo 1:9-11; 2:3-5) Xana hi ta va ni xivindzi xo seketela vuhosi bya Yehovha kutani hi kombisa Diyavulosi tanihi muhembi?

Xikombiso xa Yesu, ni malandza man’wana yo tshembeka ya Yehovha ya ntsandza-vahlayi, xi kombisa leswaku ku xaniseka i nchumu lowu nga papalatekiki emafambiselweni lawa ya swilo. Yesu u vule leswaku vadyondzisiwa va yena va fanele ku tiyimisela ku ‘rhwala mhandzi ya vona ya nxaniso’ loko va lava ku n’wi landza. (Luka 9:23, ringanisa NW.) ‘Mhandzi ya hina ya nxaniso’ yi nga ha va yin’wana ya ku nonon’hweriwa loku Yobo a langutaneke na kona—rihanyo leri nga tsakisiki, ku feriwa hi varhandziwa, gome, ku nonon’hweriwa hi tlhelo ra ikhonomi kumbe ku kanetiwa hi lava nga riki vapfumeri. Ku nga khathariseki leswaku hi langutana ni xiphiqo xa muxaka muni, ku ni tlhelo lerinene. Hi nga ha xiya xiyimo xa hina tanihi nkarhi wo kombisa ku tiyimisela ni ku tinyiketela eka Yehovha handle ko tsekatseka.—Yakobo 1:2, 3.

Vaapostola va Yesu va endle hi ndlela yoleyo. Endzhakunyana ka Pentekosta va biwile hikwalaho ko chumayela hi Yesu. Ematshan’weni yo hela matimba, va fambe va “tsakile.” A va tsakile, ku nga ri hikwalaho ka ku xaniseka hi koxe, kambe hikwalaho ka leswi “a va kumiwile va ri lava fanelaka ku soriwa hikwalaho ka vito ra [Kreste].”—Mintirho 5:40, 41.

Kavula, a hi hinkwako ku tikeriwa loku hi welaka hikwalaho ko tirhela Yehovha. Swiphiqo swa hina swi nga ha va swi vangiwa hi hina—eka swiyimo swin’wana. Kumbexana, ku nga ri hi xihoxo xa hina, xiphiqo xi khumbe ku ringanisela ka hina hi tlhelo ra moya. Ku nga khathariseki leswaku i xiyimo xihi, langutelo ra ku titsongahata ku fana na Yobo ri nga hi pfuna ku vonisisa laha hi endleke kona xihoxo. Yobo u pfumerile eka Yehovha: “Nḍi v̌ulav̌urile nḍi nga ri na ku twisisa.” (Yobo 42:3) Loyi a lemukaka swihoxo swa yena hi ndlela leyi swa n’wi olovela ku papalata swihoxo leswi fanaka enkarhini lowu taka. Hi laha xivuriso xi vulaka ha kona, “munhu wa v̌utlhari o v̌ona khombo, kutani a tumbela.”—Swivuriso 22:3.

Xa nkoka ngopfu, buku ya Yobo yi hi tsundzuxa leswaku swiphiqo swa hina a swi nge vi kona hi laha ku nga heriki. Bibele yi ri: “Lava hi vulaka leswaku va katekile, hi lava va tiyiseleke. Mi twile ta ku tiyisela ka Yobo, nakona mi vonile leswi Hosi a yi kongomile swona, ni hilaha Hosi yi taleke musa ni tintswalo hakona.” (Yakobo 5:11) Hi nga tiyiseka leswaku hi laha ku fanaka Yehovha u ta hakela malandza ya yena yo tshembeka ya namuntlha.

Nakambe hi langutele nkarhi lowu swiphiqo swo hambana-hambana—“leswo sungula”—swi nga ta va swi hundzile. (Nhlavutelo 21:4) Ku kondza siku rero ri fika, buku ya Yobo yi tirha tanihi xitsundzuxo xa nkoka lexi nga hi pfunaka ku tamela swiphiqo hi vutlharhi ni hi ndlela leyi humelelaka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

“Languta mapapa hikuv̌a ma tlakukile ngopfu e henhla ka wena.” Hi ndlela yoleyo Elihu u pfune Yobo ku twisisa leswaku tindlela ta Xikwembu ti tlakukile eka tindlela ta vanhu