Akwahosan ne Nneɛma a Atwa Yɛn Ho Ahyia
Efi Nyan! kyerɛwfo a ɔwɔ Nigeria hɔ
Afe biara nnipa ɔpepem 49 na wowuwu wɔ wiase nyinaa. Saa owu yi mu ɔha biara mu 75 yɛ ɔpatuwu, a nea ɛde ba ne efĩ ne asetra bɔne, sɛnea Wiase Nyinaa Akwahosan Ahyehyɛde (WHO) amanneɛbɔ bi kyerɛ no. Susuw nhwɛso ahorow bi ho hwɛ:
◼ Kokoram kunkum nnipa ɔpepem anum afe biara. WHO bɔ amanneɛ sɛ emu dodow no ara “fi sigaretnom a anya nkɔanim kɛse wɔ mfe 30 a atwam ni no mu tẽẽ.”
◼ Nyarewa a ɛde ayamtu ba, a ekunkum mmofra bɛboro ɔpepem abiɛsa afe biara no yɛ nea aduan a asɛe ne nsu fĩ, ne afei ahotew a enni hɔ na ɛtaa de ba.
◼ Nsamanwaw, a afe biara ekunkum nnipa ɔpepem abiɛsa no renya nkɔanim wɔ mmeae a ohia wɔ na nnipa kyere so, titiriw mmeae a ɛhɔ ntew.
◼ Ɔhome mu nyarewa, a mpafe na edi mu akoten, kunkum mmofra a wonnii mfe anum ɔpepem abiɛsa ne fã afe biara. Wɔn mu bebree yɛ kurow akɛse mufo a wɔhome mframa bɔne pii.
Ahude yi nyinaa akyi no, afe biara nnipa bɛyɛ ɔpepepem abien ne fã—ɛreyɛ ayɛ wiase mu nnipa dodow no fã—nya nyarewa a nsu a ɛho ayɛ na anaa efĩ wom, ne ahotew a enni hɔ na ɛde ba. Afei nso, WHO kyerɛ sɛ nneɛma a ɛhaw adwene nnansa yi te sɛ nsu yerɛyerɛ a ɛtɔ, mframa a ɛsɔn owia ahoɔden so a ɛresɛe, ne wim a ayɛ hyew, ka ho bi na nnipa pii akwahosan so retew. Sɛ yɛka ne nyinaa bom a, WHO amanneɛbɔ no kyerɛe sɛ nnipa bɛboro ɔpepepem abien te mmeae a wɔn nkwa anaa wɔn akwahosan da asiane mu.
WHO kwankyerɛfo panyin, Ɔbenfo Hiroshi Nakajima, bɔ kɔkɔ sɛ: “Sɛ yɛanyɛ ho biribi nnɛ a, ɔhaw a aba Asase ne ɛsotefo so no mu bɛyɛ den araa ma wontumi nnyina ano, ma nneɛma a atwa yɛn ho ahyia no ayɛ nea nkwa ntumi ntra mu bio.”
Bible hyɛ bɔ sɛ bere bi bɛba a “ɔmanfo no mu bi renka sɛ: Magurow!” (Yesaia 33:24) Ɛnyɛ nnipa mmɔdenbɔ na ɛbɛyɛ eyi, na mmom ɛnam Onyankopɔn Ahenni a ebeyi nyarewa ne nea ɛde ba afi hɔ no so.—Adiyisɛm 21:3, 4.
[Mfonini Fibea wɔ kratafa 12]
Godo-Foto