Spatobil koʼontontik ta jun balumil ti noj ta vul-oʼontone
«LI AVI kʼakʼale, ti muʼyuk bu xvinaj-o jeche, li jun krixchanoe mas xa xuʼ yuʼun xkoltavan sventa slekilal yan krixchanoetik xchiʼuk sventa chchapan kʼopetik ti nopolik noʼox chkʼot ta pasele.» Bill Clinton, pasaro presidente ta Estados Unidos, jaʼ jech laj yal ta jun sloʼil laj yakʼ ta Ottawa (Canadá) ta marso ta 2006. Laj yal ti kʼalal echʼ li tsunami (nikel ta yut nab) ta sjabilal 2004 te lik kʼotuk ta yoʼonton xkoltavanik yan mukʼtikil lumetik, xchiʼuk xtok ta sjunul yoʼonton laj yal ti «avi kʼakʼale persa xa tskʼan tskolta sbaik» li krixchanoetike.
¿Mi jaʼ to van ta jmalatik tstijbe yoʼonton krixchanoetik ta buyuk noʼox jotukal ti x-echʼ nikel, tsunami o yan kʼusitik sventa xkoltavanik yoʼ xlekub li kuxlejal ta tsʼakale? Ti vaʼ «persa tskolta sbaik» li krixchanoetike, ¿mi jaʼ van te xuʼ jpat koʼontontik sventa oyuk melel jlekilaltik xchiʼuk junuk koʼontontik ti muʼyuk spajeb ta tsʼakale?
Ti bu ta melel xuʼ jpat-o koʼontontike
Ti kʼu sjalil kuxiem talel krixchanoetik ta Balumil ti mas xa ta vakmil jabile, lek xa vinajem ti krixchanoetike nopolik noʼox chchibajesbe sba yoʼontonik. Jech oxal, li sKʼop Diose chalbutik: «Mu xapat avoʼntonic ta stojol viniquetic ti cajal yabtel yichʼojique, viniquetic noʼox ti mu xuʼ yuʼun ta xpojvane», xi (Salmo 146:3, Ch). Mi jaʼ ta jpat koʼontontik li ta organisasionetik yuʼun balumil, ta kʼusitik oy yuʼunik xchiʼuk li ta kʼusitik tsnop tspasike jaʼ noʼox chchibaj koʼontontik yuʼun. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun «li banamile xchiʼuc li cʼusi chacʼ batuc coʼntontic yuʼune, ta onoʼox xlaj» (1 Juan 2:17).
Akʼo mi jech, ta sjayibaluk xa onoʼox sienal jabil, te chlik tal ta stojolal Dios li spatobil yoʼonton tukʼil krixchanoetike. Li ta Vivliae ep tajmek butik ta xal ti tspat oʼontonal xchiʼuk ti xuʼ junuk koʼontontik ta stojolale. Tee xi ch-albat skʼoplale: «Spatubilot yoʼnton [jvoʼneal] lsrael», xchiʼuk «stsatsal yoʼntonic li smoltot syameʼic [Israel] ta voʼonee», xi (Jeremías 14:8; 17:13; 50:7). Lek xkiltik un chaʼa, ti Vivliae tstij koʼontontik sventa jmalatik tskoltautik li Jeovae (Salmo 27:14).
Proverbios 3:5, 6 xi chalbutik mantale: «Jaʼ noʼox pato avoʼnton ta stojol li Mucʼul Diose; mu me jaʼuc xapat avoʼnton yuʼun li abijil atuque. Acʼo sventain Mucʼul Dios scotol li cʼusi chapase, yuʼun jaʼ xuʼ chayicʼot batel ta tuqʼuil be», xi. Li kʼusi chalbutik Jeova Dios liʼe ep tajek srasonal sventa jchʼuntik lek ti jech tspase, yuʼun ti stuke mu snaʼ xjel xchiʼuk ta onoʼox spas li kʼusi chale (Malaquías 3:6; Santiago 1:17). Li stuke mu skʼan xkil jvokoltik, mi ta jtsʼetan-o jchikintik ta sKʼope, li Vivliae, jaʼ me tsbeiltasutik avi kʼakʼal ti ep ta jyalel xiʼele (Isaías 48:17, 18).
Li krixchano ti chchʼam li beiltasel yuʼun Diose mu ta naʼeteluk ti xuʼ spat yoʼonton li ta kʼusi albil liʼe: «Jaʼ yuʼun mu me xaxiʼ, yuʼun vuʼun chajchiʼinot; mu cʼu xal avoʼnton, yuʼun vuʼun Diosun avuʼun. Vuʼun chacacʼbot atsatsal, vuʼun chajcoltaot; vuʼun chajtsacot lec ta jbatsʼicʼob ti xuʼ yuʼun tstsalvane» (Isaías 41:10). Li buchʼutik skʼanojik ta melel li Jeova Diose, mi ta sjunul yoʼonton tspasik orasion xchiʼuk tsnopbeik skʼoplal li teksto liʼe tsta spatobil yoʼonton skotolik, yuʼun ta xkoltaatik batel ta sventa li kʼusi tsvul-o yoʼontonike xchiʼuk li kʼusitik tsots tsnuptan ta xkuxlejalike.
Jkʼeltik kʼusi chalbutik Andrea, jun yajrextiko Jeova ti oy chaʼvoʼ yole. Xi chale: «Ti muʼyukuk ta jpas orasion xchiʼuk ti muʼyukuk ta jnop li kʼusitik yaloj tspas Jeova ta tsʼakale, ti jechuke muʼyuk kip sventa xkuch kuʼun batel kʼalal mu xa xuʼ chkaʼie. Kʼalal tsots ta jtsak jba ta stojolal Jeovae, mas xuʼ chkaʼi ti mu syalesun ta lum li vul-oʼontone», xi.
Tsatsubtaso li spatel avoʼonton ta stojolal Jeovae
Jun jtsʼibajom yuʼun Salmoe laj yakʼ ta ilel kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti ta jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae, xi laj yale: «Toj jun yoʼnton li bochʼotic jaʼ chchʼunic li amantaltaque; muʼyuc bu tsbosi yacanic ta be», xi (Salmo 119:165). Mi ta sjunul avoʼonton cha chan li sKʼop Diose jaʼ me tskoltaot ta jyalel ta stikʼel ta ajol ta avoʼonton li kʼusi melele, ti oy stue, ti tukʼe, ti leke, ti lek ilbile, ti lek skʼoplal xchiʼuk ti stakʼ pasele, ti jaʼ tskoltaot sventa lek noʼox chavaʼi aba xchiʼuk ti lekuk yijot ta mantale. Mi ta melel chavakʼbe tajmek yipal xchikintael, xchanel, xchʼamel xchiʼuk spasel li kʼusitik taje «te chaxchiʼino[t-o] li Dios ti chacʼ jun coʼntontique» (Filipenses 4:8, 9).
Jech ikʼot ta stojolal John, ti xi chale: «Kʼalal mu toʼox xkʼot ta koʼonton li kuxlejal ta tsʼakale, lek la jnop baʼyel mi ta jkʼan lek ta xkil jba xchiʼuk jun Dios ti muʼyuk xchopolale xchiʼuk ti mu xvinaj ta kʼelele, skʼan baʼyel ta jel ta jyalel li jkuxlejale xchiʼuk li jnopbene. Taje jaʼ noʼox jech chkʼot ta pasel mi lek yijutik ta mantale. Sventa spas kuʼune la jkakʼ sbeiltasun li Diose, jaʼ xkaltik, ti jechuk jnopben kʼuchaʼal tsnop li Diose. Taje pas kuʼun kʼalal la jkʼelbe xchiʼuk la jnopbe li xChʼul Kʼope», xi.
Mi la avuchʼ li voʼ ti tspajes taki-tiʼil xchiʼuk tspat oʼontonale, jaʼ xkaltik, li melel ta jtatik ta xChʼul Kʼope, xkoʼolaj kʼuchaʼal chavuchʼ jun poxil ti lek xa akʼbil ta preva ti xuʼ xyam yuʼun xkʼuxul li chopol aʼyejetik ti chlokʼ ta television, ta radio xchiʼuk ta periodikoe. Mi cha pas li kʼusi chal Vivliae jaʼ tskoltaot xtok sventa mas lek xavil abaik xchiʼuk li avutsʼ avalale xchiʼuk chyam li kʼusi chavat-o avoʼontone. Jech xtok, li Diose chal ta melel ti chapal sventa «chacʼ ta ilel svuʼel ta stojol li bochʼo scotol yoʼntonic tscʼanic coltael yuʼune» (2 Crónicas 16:9). Li stuke jaʼ li buchʼu ta xchapan skotol li vokoliletik ta balumil sventa mu xa kʼusi xa xiʼo li voʼote.
Phinehas, ti kuxul kom ta pas kʼopetik xchiʼuk ta milbailetike, xi chalbutike: «La jchan ta yakʼbel komel ta xchʼul kʼob Jeova li jkuxlejale. Xchʼunel li mantaletik ta Vivliae skoltaojun sventa mu jtikʼ jba ta epal kʼopetik», xi. Jech ek, mi lek cha pat avoʼonton ta stojolal li Jeova Diose, tskoltaot sventa stsal avuʼun komel jtosuk ti kʼusi mu xa stsal avuʼun yileluke (Salmo 18:29). Jun olol ti lek xil sba xchiʼuk stot smeʼe, spatoj me lek yoʼonton xchiʼuk lek jun yoʼonton chaʼi sba ta stojolal li stot smeʼe, manchuk mi x-ipaj o mi oy kʼusi chat-o yoʼonton. Xuʼ jech chavaʼi aba ek mi cha pat avoʼonton ta stojolal li Jeovae (Salmo 37:34).
Li yoyal spatobil koʼontontike
Li Jesuse xi laj yalbe li yajtsʼaklomtake: «Li voʼoxuque jaʼ jech xacʼopanic Dios chac liʼi: “Jtotic Dios, te oyot ta vinajel, ichʼbiluc ta mucʼ abi. Acʼo sta yorail chapas mantal, acʼo pasuc cʼusi tscʼan avoʼnton liʼ ta banamil jech chac cʼu chaʼal te ta vinajele», xi (Mateo 6:9, 10). Li pas mantal o ajvalilal ta vinajele —jun ajvalilal ti oy ta sba Jesucristoe— jaʼ me tstunes Dios sventa chakʼ ta ilel ti oy sderecho ch-ajvalilaj ta spʼejel Balumile (Salmo 2:7-12; Daniel 7:13, 14).
Ti ep tajmek kʼusi ta xiʼo li krixchanoetike xchiʼuk ti tsokesbe buyuk noʼox jotukal li xkuxlejale, chakʼ ta ilel ti jaʼ xa skʼan xchapanvan li Diose. Sventa tspat koʼontontike, li chapanel taje poʼot xa xvul. Li Diose laj xa yakʼbe skorona Jesucristo kʼuchaʼal jun Tʼujbil Ajvalil xchiʼuk laj yakʼbe komel ta skʼob ti xakʼ ta ilel ti jaʼ oy sderecho x-ajvalilaj li Jeovae. Jech xtok ta xtun sventa chchʼultajesbe sbi li Jeovae (Mateo 28:18). Mu xa jaluk, li Ajvalilal yuʼun Diose ta slajes li kʼusitik ta Balumil ti chakʼ xiʼel xchiʼuk vul-oʼontone. Ta Isaías 9:6 chakʼ ta ilel srasonal ti Jesuse jaʼ jun Ajvalil ti xuʼ tsbain li abtelal taje xchiʼuk ti xuʼ skoltautik li ta kʼusitik ta jxiʼtatike. Jech kʼuchaʼal li stuke chichʼ albel «Totil Sbatel Osil», «Echʼem Yutsil, Jbijubtasvanej» xchiʼuk «Jʼacʼ-Jun-Oʼntonal».
Jchanbetik smelolal li jpʼel kʼop ti «Totil Sbatel Osil», xie. Skʼan xal ti Jesuse oy svuʼel xchiʼuk xuʼ yuʼun —oy ta yoʼonton xtok— ti xuʼ chakʼbe xkuxlejalik sbatel osil ta Balumil li krixchanoetik ti chchʼunik mantal koliyal ti laj yakʼ sba ta matanale. Jaʼ jech chichʼik koltael lokʼel ta mulil xchiʼuk ta xchopolalik ti xkuchojbeik tal li baʼyel jpas mulile, li Adane (Mateo 20:28; Romanos 5:12; 6:23). Li Cristoe ta stunes li Ajvalilal akʼbat yuʼun Dios sventa chchaʼkuxes talel li buchʼutik chamemike (Juan 11:25, 26).
Kʼalal liʼ toʼox ay ta Balumile, li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti jaʼ «echʼem Yutsil, Jbijubtasvanej[e]». Ta skoj ti lek xojtikin li sKʼop Diose xchiʼuk ti toj lek xaʼibe smelol kʼu s-elan xkuxlejalik li krixchanoetike, lek snaʼoj kʼuyelan ta chapanel li kʼopetik chkʼot ta pasel jujun kʼakʼale. Kʼalal och ta yabtel kʼuchaʼal ajvalil ta vinajel li Cristoe, jaʼo jech «Echʼem Yutsil, Jbijubtasvanej» xchiʼuk jaʼ ti buchʼu mas ta stunes Jeova sventa chakʼbe snaʼ krixchanoetik ti kʼusi tspase. Li smantaltak Jesús te ta Vivliae, mu xpaj-o spʼijilal xchiʼuk jtunelik tajmek. Mi ta jnaʼtik xchiʼuk mi ta jchʼuntik taje tskoltautik sventa mu jvul koʼontontik xchiʼuk mu xa xkiltik xiʼel ta jkuxlejaltik.
Ta Isaías 9:6 chal xtok ti Jesuse jaʼ sbi «Jʼacʼ-Jun-Oʼntonal». Jech oxal, li Cristoe poʼot xa stunes sjuʼel sventa tslajes li jeltos ajvaliletike, li jeltos kʼuyelan kuxlejale xchiʼuk li kʼuyelan oyutik ta takʼine, yoʼ parejouk xa jkotoltik. ¿Kʼuxi ta xut? Jaʼ kʼalal tspas ti jun xa noʼox ajvalil yuʼunik li krixchanoetike, jun ajvalil ti mu spas kʼope, jaʼ xkaltik, li Ajvalilal yuʼun Mesiase (Daniel 2:44).
Ta skoj li ajvalil taje, li lekilal ta spʼejel Balumile muʼyuk spajeb. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xa chʼun taje? Li srasonale te ta jtatik ta Isaías 11:9, ti xi chale: «Ta scotol li chʼul vits cuʼune muʼyuc cʼusi chopol ta jtatic te, yuʼun chnoj ta yotquinel Mucʼul Dios sbejel li banamile, jech chac cʼu chaʼal nojem ta voʼ li nabe», xi. Chkʼot yorail ti skotol li krixchanoetike ta xojtikinik lek li Diose xchiʼuk ta xchʼunbeik smantal. ¿Mi chkʼot ta avoʼonton yaʼel taje? Mi jaʼ jeche, saʼo xa noʼox me li «yotquinel Mucʼul Dios [Jeovae]».
Li yojtikinel Dios ti tspat oʼontonal xchiʼuk chakʼ kuxlejale, xuʼ xa ta mi cha saʼ li kʼusi chchanubtasvan ta melel Vivlia ta sventa li kʼusitik chkʼot ta pasel avie xchiʼuk li kʼusitik kʼupil sba yaloj tspas Dios ta tsʼakale. Jech oxal, cha kalbotkutik ti xa chʼam li matanal chanubtasel chakʼik li yajrextikotak Jeova bu nakalote. Jech taje chavakʼ venta ti chyam batel li xiʼel chavaʼie xchiʼuk cha ta melel spatobil avoʼonton manchuk mi noj ta vul-oʼonton li balumile.
[Lokʼol ta pajina 4]
Li skʼelel Vivlia xchiʼuk snopel li kʼusi chichʼ chanele jaʼ jech ta jpat-o koʼontontik ta stojolal li Jeovae
[Lokʼol ta pajina 7]
Kʼu yuʼun ta xakʼ spatobil oʼontonal li Ajvalilal yuʼun Diose
Li Jesucristo, ti jaʼ li Ajvalil yuʼun Diose, jaʼ akʼbil spʼijil xchiʼuk jaʼ oy sderecho tspas mantal ta vinajel-balumil (Mateo 28:18). Jaʼ oy ta sba chchaʼachʼubtas ti butik oy kuxlejal jech kʼuchaʼal oy toʼox ta slikebal liʼ ta Balumile. Xchiʼuk noxtok ta xakʼbe slajeb li chameletike. Li skʼelobiltak juʼelal la spas ta Balumile jaʼ noʼox sbikʼtal kʼelobil li epal bendisionetik ta xkichʼtik kʼalal tspas mantale, yuʼun li stuke jaʼ chkʼot ta jun tukʼil Ajvalil xchiʼuk ti xuʼ jpat koʼontontik ta stojolale. ¿Kʼusitik stalelal li Ajvalilal yuʼun Mesías mas lek chavil ti liʼ talemik ta olone?
▪ Lek noʼox stakʼ chiʼinel ta loʼil (Marcos 10:13-16).
▪ Lek srasonal yuʼun xchiʼuk parejo chkʼanvan (Marcos 10:35-45).
▪ Tukʼ yoʼonton xchiʼuk chakʼ li kʼusi oy yuʼune (Mateo 4:5-7; Lucas 6:19).
▪ Tukʼ chchapanvan (Isaías 11:3-5; Juan 5:30; 8:16).
▪ Oy slekil yoʼonton, ch-ichʼ van ta venta xchiʼuk bikʼit chakʼ sba (Juan 13:3-15).