¿Kʼu yuʼun skʼan jxiʼtatik li Jeovae?

1, 2. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 25:14, ¿kʼusi skʼan jpastik sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae?

¿KʼUSITIK talelal skʼan oyuk avuʼun sventa jaʼot jun lekil amigoile? Xuʼ van chaval ti jaʼ noʼox venta mi akʼanoj abaik xchiʼuk mi chakolta abaike. Pe xuʼ van chanop ti muʼyuk tsots skʼoplal ti xaxiʼta avamigo sventa lekuk xavil abaike. Pe jech kʼuchaʼal chal li teksto ti bu lokʼem li xchanobil liʼe, li buchʼu tskʼan lek xil sbaik xchiʼuk Jeovae skʼan xiʼtaik (kʼelo Salmo 25:14).

² Mu ventauk kʼu xa sjalil kocheltik ta mantal jkotoltik skʼan jech-o jxiʼtatik li Jeovae. Pe ¿kʼusi skʼan xal li xiʼtael Diose? ¿Kʼusi tskoltautik sventa jxiʼtatik li Diose? Xchiʼuk, ¿kʼusi chakʼ jchantik sventa xiʼtael Dios li kʼusi la spasik li jchabina Abdias, li mero bankilal pale Jeoiada xchiʼuk li ajvalil Jeoase?

¿KʼUSI SKʼAN XAL TI TA JXIʼTATIK LI DIOSE?

3. ¿Kʼuxi chkoltavan li xiʼele?

³ Stalel onoʼox ti chijxiʼutik kʼalal oy kʼusi xuʼ chopol chkʼot ta jtojolaltike. Muʼyuk chopol ti jech chkaʼi jbatike, yuʼun tskoltautik sventa xkichʼ jpʼijiltik. Jkʼelbetik batel junantik skʼelobiltak. Kʼalal chijxiʼ mi lijpʼajutike, tskoltautik sventa mu xijnopaj batel ti bu liklik yalele. Ta skoj ti chijxiʼutik mi oy kʼusi chopol jnuptantike, jaʼ tskoltautik sventa mu xijnopaj ti bu xibal sbae xchiʼuk kʼalal chijxiʼ mi xkap kuʼuntik junuk kamigotike, jaʼ tskoltautik sventa mu xkaltik o mu jpastik li kʼusi xuʼ chopol chaʼi-o sbae.

4. ¿Kʼusi oy ta yoʼonton li Satanase?

⁴ Li Satanase tskʼan ti xijxiʼ-o yuʼun li Jeovae. Tskʼan ti jechuk jchʼuntik kʼuchaʼal albat yuʼun Elifas li Jobe: ti jaʼ la jun Dios ti lek snaʼ spak skʼoplal li Jeovae, ti lek x-iline xchiʼuk ti muʼyuk jun yoʼonton ta jtojolaltike (Job 4:18, 19). Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti xijxiʼ yuʼun li Jeovae, vaʼun ti mu xa xijtun ta stojolale. Sventa mu xijpʼaj li ta spetsʼe, skʼan xkichʼtik ta mukʼ li Diose xchiʼuk mu jpastik li kʼusi xuʼ chopol-o chaʼi sba kuʼuntike.

5. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi jxiʼtaojtik li Diose?

⁵ Li buchʼu xiʼtaoj Dios o chichʼ ta mukʼe skʼanoj xchiʼuk muʼyuk kʼusi chopol tspas sventa mu syayijesbe yoʼonton. Li Jesuse laj yakʼ ta ilel «ti xiʼtaoj Diose» (Ebr. 5:7). Pe muʼyuk chiʼo yuʼun li Jeovae (Is. 11:2, 3). Yuʼun skʼanoj tajek Stot li Jesuse xchiʼuk oy ta yoʼonton ti xchʼunbe smantale (Juan 14:21, 31). Li voʼotik eke kichʼojtik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk chijtun ta stojolal ta skoj ti jaʼ jun Dios ti snaʼ xkʼanvane, ti lek pʼije, ti tukʼ kʼusitik tspase xchiʼuk ti oy sjuʼele. Jech xtok, jnaʼojtik ti skʼanojutik tajeke xchiʼuk mi muʼyuk la jchʼunbetik smantale, chat yoʼonton kuʼuntik. Pe mi la jchʼunbetik smantale, xmuyubaj kuʼuntik (Sal. 78:41; Prov. 27:11).

¿KʼUSI TSKOLTAUTIK SVENTA JXIʼTATIK LI DIOSE?

6. ¿Kʼuxi xuʼ x-ayan ta koʼontontik xiʼtael li Diose? (Salmo 34:11).

⁶ Li xiʼtael Jeovae jaʼ jun talelal ti skʼan jtsʼitestike, yuʼun muʼyuk jech jtalelaltik kʼalal chijvokʼe (kʼelo Salmo 34:11). Jtos ti kʼu yelan xuʼ jtsʼitestike, jaʼo kʼalal ta jkʼeltik li kʼusitik spasoje. Mi jech la jpastike, te chkakʼtik venta li spʼijil Jeovae, li sjuʼele xchiʼuk ti skʼanojutik tajeke, vaʼun mas to chkichʼtik ta mukʼ xchiʼuk mas to ta jkʼantik-o (Rom. 1:20). Jun ermana ti Adrean sbie xi laj yale: «Kʼalal ta jkʼel li kʼusitik spasoj Jeovae, chkakʼ venta ti toj pʼije, vaʼun chlokʼ ta koʼonton ti xkichʼ ta mukʼe xchiʼuk jnaʼoj lek ti skotol li kʼusitik tspase jaʼ sventa jlekilal». Kʼalal la snopbe skʼoplal skotol taje, xi kʼot ta nopel yuʼune: «Mu jkʼan oy kʼusi chopol jpas ti xuʼ snamajesun ta stojolal Jeova ti jaʼ laj yakʼbun jkuxlejale». ¿Mi xuʼ xa chakʼbe yorail li xemana liʼe sventa xanopbe skʼoplal jtosuk spasben Jeova? Taje tskoltaot sventa xatsak ta venta xchiʼuk ti masuk to xakʼan li Jeovae (Sal. 111:2, 3).

7. Li orasione, ¿kʼuxi tskoltautik sventa jxiʼtatik li Jeovae?

⁷ Yan kʼusi xuʼ skoltautik sventa jxiʼtatik li Jeovae, jaʼ ti jechuk-o jpastik orasione. Kʼalal mas to ta jchiʼintik ta loʼil li Jdiostike, mas to chkojtikintik. Kʼalal ta jkʼanbetik kipaltik sventa xkuch kuʼuntik jtosuk prevae, chtal ta joltik ti toj echʼ noʼox tsots sjuʼele. Mi la jtojbetik ta vokol ti laj yakʼbutik li Xnichʼone, tsvules ta joltik ti skʼanojutike. Kʼalal ta jkʼanilanbetik beiltasel sventa jtsaltik jtosuk vokolile, chvul ta joltik ti toj echʼ noʼox pʼije. Kʼalal jech ta jpastike, tskoltautik sventa masuk to xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk ti jpʼeluk ta koʼontontik ti mu jpastik kʼusi chopol ti xuʼ mu xa lekuk-o xkil jbatik xchiʼuke.

8. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jechuk-o jxiʼtatik li Jeovae?

⁸ Sventa jechuk-o jxiʼtatik li Jeovae, skʼan jchanilantik li Vivliae. Jkʼeltik kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi lekik la spasik li yajtuneltak Jeova ta voʼne xchiʼuk li kʼusitik chopol la spasike. Kalbetik skʼoplal chaʼvoʼ yajtuneltak Jeova ti tukʼ laj yakʼ sbaike: Abdias ti jaʼ toʼox sbainoj skʼelbel sna li ajvalil Akabe xchiʼuk li mero bankilal pale Jeoiadae. Mi laje, chkalbetik skʼoplal li ajvalil Jeoas ta Juda ti tun toʼox ta stojolal Jeovae, pe ta tsʼakale namaj ta stojolal Dios.

TSOTSUK KOʼONTONTIK KʼUCHAʼAL LI ABDIASE

9. ¿Kʼuxi koltaat Abdias ti xiʼtaoj li Jeovae? (1 Reyes 18:3, 12).

⁹ Li Vivliae xi chalbe skʼoplal li Abdiase:b «Li Abdiase toj lek xiʼtaoj li Jeovae» (kʼelo 1 Reyes 18:3, 12). ¿Kʼuxi koltaat-o ti xiʼtaoj li Jeovae? Koltaat sventa meleluk snaʼ xkʼopoj xchiʼuk ti xuʼuk spat yoʼontonik ta stojolale, koliyal taje li ajvalile laj yakʼbe sbain li snae (koʼoltaso xchiʼuk Neemias 7:2). Li xiʼtael Dios xtoke koltaat-o sventa tsotsuk yoʼonton. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼo kuxi kʼalal ch-ajvalilaj li chopol ajvalil Akab ti «mas to toj chopol echʼ ta sat li Jeovae ti jaʼ mu sta li yantik [ajvalil] echʼe» (1 Rey. 16:30). Jech xtok, jaʼ yikʼoj li Jesabel ti chichʼ ta mukʼ li Baale xchiʼuk ti skontrainoj tajek li Jeovae, yuʼun tskʼan ox tslajesbe skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Jeova ta Israele. Laj yal mantal xtok ti akʼo xichʼ milel li yaj-alkʼoptak melel Diose (1 Rey. 18:4). Li vaʼ kʼakʼale, mu kʼunuk sventa xichʼik ta mukʼ li Jeovae.

10. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Abdias ti tsots yoʼontone?

¹⁰ Li Abdiase laj yakʼ ta ilel ti tsots yoʼontone. Kʼalal la skontrain yaj-alkʼoptak Jeova li Jesabel sventa xakʼanbe slajebe, li Abdiase la snakʼ ta chʼen sien ta voʼ j-alkʼopetik ti ta chaʼvokʼ la xchʼake xchiʼuk laj yakʼanbe sveʼelik xchiʼuk yaʼalik (1 Rey. 18:13, 14). Ti kʼotuk ta xchikin Jesabel taje, laj van smil ta anil. Ta skoj ti pasbil ta bekʼet xchiʼuk ta chʼichʼ li Abdiase, xiʼ tajek xchiʼuk mu van skʼan xcham. Pe ta skoj ti skʼanoj tajek Jeova xchiʼuk li yajtuneltake, laj yakʼ ta vokol xkuxlejal.       

11. Li yajtuneltak Jeova avie, ¿kʼuxi chchanbeik stalelal li Abdiase? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹¹ Avie, epal yajtuneltak Jeova te nakalik ti bu mu xakʼik jpas kabteltike, pe chichʼik ta mukʼ li buchʼutik oy yabtelike. Jech kʼuchaʼal la spas li Abdiase, li kermanotaktike jech-o chichʼik ta mukʼ li Jeovae (Mat. 22:21). Chakʼik ta ilel ti xiʼtaojik Dios kʼalal chchʼunbeik smantal kʼuchaʼal Ajvalil yuʼunik li Diose maʼuk li krixchanoetike (Ech. 5:29). Jaʼ yuʼun, jech-o chcholik mantal xchiʼuk ta nakʼal tstsob sbaik (Mat. 10:16, 28). Jech xtok, chakʼbeik vunetik xchiʼuk yan kʼusitik li ermanoetike. Kalbetik skʼoplal Jenri ti te nakal ta África ti bu mu toʼox xakʼik jpas kabteltike, li Jenrie jaʼ laj yichʼbe batel vunetik li ermanoetike, xi chale: «Ti melel xkaltike, xitsʼijet noʼox. Jaʼ yuʼun, jnaʼoj lek ti jaʼ la skoltaun Jeova sventa tsotsuk koʼonton yoʼ jkolta li ermanoetike». Jech me tsots koʼontontik kʼuchaʼal Jenri mi la jxiʼtatik Diose.         

TUKʼUK KOʼONTONTIK KʼUCHAʼAL LI JEOIADAE

12. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeoiada xchiʼuk yajnil ti tukʼ yakʼoj sbaik ta stojolal Jeovae?

¹² Li mero bankilal pale Jeoiadae xiʼtaoj li Jeovae, jaʼ yuʼun tukʼ yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal xchiʼuk la spukbe batel skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Kʼalal och ta persa ta ajvalilal ta Juda li Atalia ti jaʼ stseb Jesabele, li Jeoiadae laj yakʼ ta ilel ti xiʼtaoj li Diose. Li Ataliae xibil tajek, yuʼun toj chopol. Sventa x-och ta meʼ ajvalile, tskʼan ox chchʼaybe skʼoplal li buchʼutik oy sderecho ch-ajvalilajike. Ti te skʼoplal li smamobtake (2 Kron. 22:10, 11). Pe koliyal li Jeosabeat ti jaʼ yajnil li Jeoiadae, poj yuʼunik li kʼox kerem Jeoase. Li Jeoiada xchiʼuk yajnile la snakʼik sventa mu xlaj ta milel. Jaʼ jech muʼyuk xchʼay skʼoplal li snitilulal ajvalil Davide. Li Jeoiadae tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova, yuʼun muʼyuk te smeyoj skʼob kom ta skoj ti xiʼ ta stojolal Ataliae (Prov. 29:25).

13. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel yan velta Jeoiada ti tukʼ yakʼoj sba ta stojolal Jeovae?

¹³ Kʼalal vukub toʼox sjabilal li Jeoase, li Jeoiadae laj yakʼ ta ilel yan velta ti tukʼ yakʼoj sba ta stojolal Jeovae, yuʼun oy kʼusi la snop tspas. Mi lek bat ta pasel li kʼusi la snope, ch-och ta ajvalil li Jeoas ti jaʼ snitilulal Davide. Pe mi mu jechuk kʼot ta pasele, xuʼ van xichʼ-o milel li Jeoiadae. Koliyal ti koltaat yuʼun Jeovae, lek kʼot ta pasel li kʼusi la snope. Jech xtok, ta skoj ti koltaat yuʼun li joliletik ta jujuchop utsʼ alalil xchiʼuk li jlevietike, li Jeoiadae la stʼuj ta ajvalil li Jeoase xchiʼuk laj yal mantal ti xichʼ milel li Ataliae (2 Kron. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1). Laje, «koltavan sventa spasik trato li Jeova xchiʼuk li ajvalile xchiʼuk li jteklume, ti jaʼikuk-o steklumal li Jeovae» (2 Rey. 11:17). «Te laj yakʼ xtok li jchabitiʼnaetik li ta stiʼ sna Jeovae sventa mu x-ochik tal li buchʼutik ibal sbaik ta kʼusiuk noʼoxe» (2 Kron. 23:19).

14. ¿Kʼusi laj yichʼ pasbel Jeoiada ta skoj ti laj yichʼ ta mukʼ Jeovae?

¹⁴ Xi xa onoʼox yaloj li Jeovae: «Chkichʼ ta mukʼ li buchʼu chichʼun ta mukʼe», taje jaʼ jech la spas ta stojolal li Jeoiadae (1 Sam. 2:30). Li Jeovae laj yakʼ ti xichʼ tsʼibael ta Vivlia li kʼusitik lekik la spas li mero bankilal pale sventa oyuk kʼusi xakʼ jchantike (Rom. 15:4). Jech xtok, kʼalal cham li Jeoiadae, oy kʼusi lek laj yichʼ pasbel, yuʼun «te la smukik ta Steklumal David ti bu mukajtik li ajvaliletike, yuʼun lek kʼusitik la spas ta Israel, lek tun ta stojolal Dios xchiʼuk la xchabibe li snae» (2 Kron. 24:15, 16).

15. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li sloʼilal Jeoiadae? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹⁵ Li sloʼilal Jeoiadae tskoltautik sventa masuk to jxiʼtatik li Diose. Li moletik ta tsobobbaile xuʼ me xchanbeik stalelal sventa lekuk xchabibeik li xchijtak Jeovae (Ech. 20:28). Li ermanoetik ti oy xa sjabilalik ti xiʼtaojik Jeova xchiʼuk ti tukʼ yakʼoj sbaik ta stojolale xuʼ me stunesatik yoʼ xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton li Jeovae. Li kerem tsebetik avi eke xuʼ xakʼik venta li kʼusi la spas Jeova ta stojolal li Jeoiadae, yuʼun skʼan xichʼik ta mukʼ ek li buchʼutik oy xa sjabilalike mas to li buchʼutik voʼne xa chtunik talel ta stojolal Jeovae (Prov. 16:31). Jech xtok, jkotoltik oy kʼusi xuʼ jchanbetik li joliletik ta jujuchop utsʼ alalil xchiʼuk li jlevietike: skʼan jkoltatik ta sjunul koʼontontik xchiʼuk jchʼuntik kʼusi chalik li buchʼutik tsbeiltas j-organisasiontike (Ebr. 13:17).      

MU JCHANBETIK STALELAL LI JEOASE

16. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeoas ti muʼyuk tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeovae?

¹⁶ Kʼalal kerem toʼox li ajvalil Jeoase, laj yakʼ persa sventa lekuk x-ilat yuʼun Jeova koliyal ti lek chanubtasat yuʼun li Jeoiadae (2 Rey. 12:2). Pe kʼalal cham xa ox li Jeoiadae, li Jeoase jaʼ la xchikinta li kʼusi laj yal li bankilaletik ta Juda ti yiktaojik xa ox li melel yichʼel ta mukʼ Jeovae. Ta skoj taje, li Jeoas xchiʼuk li jteklume «lik tunikuk ta stojolal li chʼul posteetike xchiʼuk li santoetike» (2 Kron. 24:4, 17, 18). Akʼo mi kʼux tajek laj yaʼi Jeova taje, «ep ta velta takbatik tal j-alkʼopetik sventa jechuk-o xpʼijubtasatik, pe muʼyuk la xchikintaik», mi jaʼuk la stsʼet chikintabe li kʼusi laj yal li xnichʼon Jeoiada ti jaʼ li Sakarias ti tun ta j-alkʼop, ta pale xchiʼuk ti jaʼ sprimo li Jeoas xtoke.c Maʼuk noʼox, yuʼun laj yal ti xichʼ milel Sakarias akʼo mi koltaat toʼox yuʼun li yutsʼ yalal Sakariase. ¡Mi jsetʼ snaʼ stoj ta vokol! (2 Kron. 22:11; 24:19-22).

17. ¿Kʼusi kʼot ta stojolal li Jeoase?

¹⁷ Li Jeoase muʼyuk xa la xiʼta li Diose. Ta skoj taje, tsots laj yil svokol, yuʼun xi xa onoʼox yaloj li Jeovae: «Li buchʼu tspʼajikune ta xichʼik pʼajel ek» (1 Sam. 2:30). Ta tsʼakale, li yajsoltarotak Siria ti toj jutebike la stsalik li yajsoltarotak Jeoas ti mas epike. Ta skoj taje, tsots yayijem laj yiktaik li Jeoase. Kʼalal bat li jsiriaetike, jaʼ xa milat yuʼun li yajtuneltak Jeoas ta skoj ti la smil li Sakariase. Jech xtok, ta skoj ti toj echʼ noʼox chopol echʼe, «mu teuk la smukik li ta smukinal ajvaliletike» (2 Kron. 24:23-25).

18. Jech kʼuchaʼal chal Jeremias 17:7, 8, ¿kʼusi skʼan jpastik sventa mu jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li Jeoase?

¹⁸ ¿Kʼusi chakʼ jchantik li Jeoase? Kʼalal cham xa ox li Jeoiadae ti jaʼ toʼox koltaat ta mantale lik xchikinta kʼusi chal li jvalopatinej mantaletike, vaʼun muʼyuk xa tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova. Liʼe oy kʼusi lek chakʼ jchantik: ti maʼuk noʼox skʼan jxiʼtatik Jeova ta skoj ti tskoltautik ermanoetik xchiʼuk kutsʼ kalaltike, yuʼun sventa tsotsutik ta mantale skʼan masuk to jkʼantik Jeova xchiʼuk xkichʼtik ta mukʼ. Sventa spas kuʼuntik taje, skʼan xijchanunaj, jnopbetik skʼoplal xchiʼuk jechuk-o jpastik orasion (kʼelo Jeremias 17:7, 8; Kol. 2:6, 7).

19. ¿Kʼusi tskʼan Jeova ti akʼo jpastike?

¹⁹ Li Jeovae muʼyuk tskʼanbutik li kʼusi mu spas kuʼuntike jaʼ noʼox tskʼanbutik li kʼusi chal ta Eklesiastes 12:13: «Xiʼtao li melel Diose xchiʼuk chʼunbo li smantaltake, yuʼun jaʼ li kʼusi skʼan spas li krixchanoe». Mi jxiʼtaojtik li Jeovae, xuʼ me stsal kuʼuntik kʼusiuk vokolil jnuptantik xchiʼuk xuʼ tukʼ xkakʼ jbatik jech kʼuchaʼal la spas li Abdias xchiʼuk Jeoiadae. Vaʼun, muʼyuk me kʼusi xuʼ snamajesutik ta stojolal li Jeovae.