«Һаятимиз вә хизмитимиз. Иш дәптири» үчүн мәлумат мәнбәлири
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
2—8 СЕНТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 79—81
Йәһва Худаниң улуқ исмини яхши көридиғанлиғиңизни көрситиң
w17.02 10-б., 5-абз.
5 Йәһваниң исмини яхши көридиғанлиғимизни қандақ көрситәләймиз? Һаят тәрзимиз арқилиқ. Йәһва биздин муқәддәс болушни тәләп қилиду (Петрусниң 1-хети 1:15, 16ни оқуң). Бу пәқәт Униңға ибадәт қилишимиз вә җан-җигәримиз билән итаәт қилишимиз керәклигини билдүриду. Һәтта тәқипкә дуч кәлсәкму, Йәһваниң тәлимлиригә мас яшашқа бар күчимизни салимиз. Йәһваниң өлчәмлиригә мувапиқ һаят кәчүрүш арқилиқ биз униң исмини мәдһийиләймиз (Мәтта 5:14—16). Шундақ қилип, Йәһваниң қанунлири бизгә пайда елип келидиғанлиғини вә Шәйтанниң ялғанчи екәнлигини испатлаймиз. Әлвәттә, мукәммәлсиз болғанлиқтин, хаталиқларни өткүзимиз. Лекин шундақ пәйтләрдә чин жүрәктин товва қилип, Йәһваниң исмини шәрмәндә қилидиған ишлардин нери болимиз (Зәбур 79:9).
ijwbv 3-мақалә, 4, 5-абз.
Муқәддәс китаптики «Йәһваниң улуқ исмини» чақириш дегән сөзләр Худаниң исмини билипла қоюш вә уни ибадәттә қоллинип қоюштин көпирәк нәрсини билдүрүду (Зб 116:12—14). Бу шундақла Худаға тайиниш вә Униңдин ярдәм сорашни өз ичигә алиду (Зәбур 20:7; 99:6).
Әйса Мәсиһкә Худаниң исми муһим болған. Үлгилик дуасиниң биринчи сөзлири «Асмандики Атимиз, Сениң исмиң муқәддәс болғай» дәп башлиниду (Мәтта 6:9). Шундақла, Әйса үгәткәндәк, мәңгү һаятқа еришиш үчүн мошу исимниң егиси болған Яратқучи тоғрилиқ билим елиш вә Униңға қулақ селиш һәм Уни яхши көрүш керәклигини ейтқан (Йоһан 17:3, 6, 26).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Йүсүп»
Йүсүпниң исми һәммисигә тонулди. Йүсүп Яқупниң оғуллириниң арисида алаһидә орунға егә болғанлиқтин, бәзидә униң исми билән Исраилниң һәммә қәбилилири (Зб 80:1) яки кейинирәк шималий падишалиққа киргән қәбилиләр униң исми билән аталған (Зб 78:67; Амос 5:6, 15; 6:6). Униң исми йәнә Муқәддәс китаптики пәйғәмбәрлик сөзләрдә учрайду. Әзәкиял пәйғәмбәр вәһийдә көргинидәк, Йүсүпниң мираслиғи икки үлүш болған (Әзк 47:13), «Йәһва ушбу йәрдә» дегән шәһәрниң дәрвазиси Йүсүпниң исми билән аталған (Әзк 48:32, 35). Бирақ Худаниң хәлқи қайтидин бир хәлиқ болидиғанлиғи тоғрилиқ Йүсүп хәлиқниң йеримини башқуриду, Йәһуда болса, башқа йеримини башқуриду дәп йезилған (Әзк 37:15—26). Обадияниң пәйғәмбәрлик сөзидә «Йүсүпниң макани» «Әсавниң өйини» йоқ қилидиғанлиғи тоғрилиқ йезилған (Об 18). Зәкәрия пәйғәмбәр болса, Йәһва Худа «Йүсүпниң әвладини» қутқузулидиғанлиғини язған (Зк 10:6). Роһий Исраилниң қәбилилириниң арисида Әпраимниң әмәс, Йүсүпниң исми йезилған (Вһ 7:8).
Вәһий 7:8дики тизимликтә Йүсүпниң исми йезилғанлиқтин, Яқуп өлүминиң алдида ейтқан пәйғәмбәрлик сөзлири роһий Исраилға мунасивәтлик ейтилған дәп хуласә чиқиришқа болиду. Яқупниң қудрәтлик Тәңри Йәһва меһрибан Падичи сүпитидә Әйса Мәсиһни «қойлар» үчүн җенини пида қилиш үчүн әвәткән (Йоһ 10:11—16). Шундақла Әйса Мәсиһ — роһий исраиллардин ибарәт болған Худаниң ибадәтханисиниң һул тешиниң асаси болған (Әф 2:20—22; Пт1х 2:4—6). Мошу Падичи вә Һул таш Һәммигә Қадир Худа билән биллә (Йоһ 1:1—3; Әлч 7:56; Иб 10:12; Яр 49:24, 25ни селиштуруң).
9—15 СЕНТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 82—84
Йәһва Худаға хизмәт қилиш шәривини баһалаң
wp16.6 8-б., 2, 3-абз.
Қалиғачлар чедирниң астида уга салидиғанлиғини Йерусалимниң турғунлири яхши билгән. Бәзибир қалиғачлар Сулайманниң ибадәтханисида уга салған еди. Ибадәтханида һәр жили уга салған қалиғачлар бехәтәр җай тапқанлиқтин, өзиниң балилирини чоң қилалатти.
84-зәбурни Қорәһниң бир оғли язған. У ибадәтханида алтә айда бир һәптә хизмәт қилған вә у йәрдики қушларниң угилириға диққәт қилатти. У шу қушларға охшаш Йәһваниң өйидә узағирақ қелишқа тәшна болуп, мундақ дегән: «Йәһва, Күчләрниң Пәрвәрдигари, нәқәдәр Сениң улуқ маканиң һәм йеқимлиқ, һәм тартимлиқ! Җеним Йәһваниң һойлилирида болушни халап, чаңқап кәтти... Һәтта қушқачму өйини тапиду вә қалиғачму балилирини қойидиған угисини Сениң, Күчләр Егисиниң, Падишайим вә Худайим Йәһва, бүйүк қурбангаһиң қешида ясайду» (Зб 84:1—3). Өзүмизму, балилиримизму Худаниң хәлқиниң арисида болушқа тәшна болуп, җамаәткә дайим баримизму? (Зб 26:8, 12)
w08 7/15 30-б., 3, 4-абз.
Йешиңиз чоңайғансири, саламәтлигиңиз начарлашқансири, бурунқидәк көп хизмәт қилалмаслиғиңиз мүмкин. Йә болмиса, балилириңиз болса, көп вақтиңиз вә күчиңиз балилириңизға кетиши мүмкин. Шуниң үчүн җамаәтниң вә шәхсий үгинишниң толуқ пайдисини көрмәйватқандәк туюлиши мүмкин. Бирақ әгәр қилалмайдиған нәрсиләр тоғрилиқ ойлавәрсиңиз, бәзидә қилалайдиған нәрсиләрни қолуңиздин чиқирип қоюшиңиз мүмкин.
Миң жил бурун бир лавийниң әмәлгә ашмайдиған арзуси болған. У жилида пәқәт икки һәптә ибадәтханида хизмәт қилалиған. Бирақ у һәр вақитта қурбангаһниң қешида болушини халиған (Зб 84:1—3). Униңға хошал болуп қелишқа немә ярдәм бәргән? У ибадәтханиниң һойлисида бир күн болсиму хизмәт қилиш чоң шан-шәрәп екәнлигини чүшәнгән (Зб 84:4, 5, 10). У бизгә яхши үлгә. Қолумиздин кәлмәйдиған нәрсиләрни көп ойлашниң орниға, қолумиздин келидиған ишларни ениқлап, шуниңға рази болушимиз керәк.
w20.01 17-б., 12-абз.
12 Ағриққа муптила болсиңиз, Йәһваниң дәрдиңизни чүшинидиғанлиғиға ишиниң. Өз әһвалиңизға тоғра көзқарашта болушни үгиниш үчүн Униңдин ярдәм сораң. Андин Муқәддәс китаптин көңүлни көтиридиған Йәһваниң яхши сөзлирини издәп тепиң. Йәһва Өз хизмәтчилирини қанчилик қәдирләйдиғанлиғини көрситидиған айәтләргә көңүл бөлүң. Шундақ қилсиңиз, Йәһва һәммә садиқ хизмәтчилиригә Өз яхшилиғини айимайдиғанлиғиға көз йәткүзисиз (Зәб. 84:11).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Житим»
Туққанлиридин айрилған вә һимайисиз қалған кишиләрни унтуп қелиш асан болғанлиқтин, Йәһва Худа Исраил хәлқиниң житимларға болған мунасивити уларниң һәққаний яки һәққаний әмәс екәнлигини көрситидиғанлиғини ейтқан. Хәлиқ роһий җәһәттин сағлам болғанда, житимларға яхши ғәмхорлуқ қилатти. Бирақ адаләтсизлик кәң тарқалғанда, адәмләр житимларға сәл қариған. Бу хәлиқниң роһий җәһәттин аҗизлашқанлиғиниң бәлгүси еди (Зб 82:3; 94:6; Йша 1:17, 23; Йр 7:5—7; 22:3; Әзк 22:7; Зк 7:9—11; Мл 3:5). Житимларға бесим көрсәткәнләр Худаниң қарғишиға қалатти (Қ.ш 27:19; Йша 10:1, 2). Йәһва Худа Өзини житимларниң Һимайичиси (П.н 23:10, 11), Ярдәмчиси (Зб 10:14) вә Атиси дәп атиған (Зб 68:5). У житимларға тоғра һөкүм чиқириду (Қ.ш 10:17, 18), уларға рәһимлик көрситиду (Һш 14:3), ярдәм бериду (Зб 146:9) вә һаятлирини сақлайду (Йр 49:11).
Һәқиқий мәсиһийләрни пәриқ қилидиған нәрсә — тул аялларға вә житимларға ғәмхорлуқ қилиш. Әлчи Яқуп мәсиһийләргә мундақ дәп язған: «Рәббимизниң һәм Атимизниң нәзәридики таза, һәм булғанмиған ибадәт, житимлар, һәм тул аялларниң дәртлиридә уларға ғәмхорлуқ қилиш вә мошу дунияниң дағлиридин өзини пак сақлаштин ибарәттур» (Яқ 1:27).
16—22 СЕНТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 85—87
Дуа қийинчилиққа чидашқа ярдәм бериду
w12 5/15 25-б., 10-абз.
10 Йәһва Худаниң шән-шөһритини әкс әттүрүш үчүн дайим дуа қилишимиз керәк (Рим. 12:12). Дуада Йәһва Худадин Өзигә яқидиған усулда хизмәт қилишқа ярдәм соришимиз муһим. Шуңа Йәһва Худадин синақларға қарши туруш үчүн күч, муқәддәс роһ, ишәнчимизни мәһкәм қилиш, шундақла һәқиқәтни тоғра йәткүзүш қабилийәт бәргин дәп сораш орунлуқ болиду (Тим. 2-х. 2:15; Мәт. 6:13; Луқа 11:13; 17:5). Бала дадисиға таянғандәк, бизму асмандики Атимиз Йәһва Худаға тайинишимиз зөрүр. Әгәр хизмитимизни яхшилитишни сорисақ, бизниң дуайимизни аңлайдиғанлиғиға иккиләнмисәк болиду. Уни тойғузувәттим дәп һәргиз ойлимайли. Дуа қилғанда Уни мәдһийиләйли, разимәнчилигимизни билдүрәйли, синақлар болған вақитларда көрсәтмиләрни беришини сорайли. Шундақла, Униңға хизмәт қилип, исмини улуқлашқа ярдәм беришини сорайли (Зәб. 86:12; Яқуп 1:5—7).
w23.05 13-б., 17, 18-абз.
17 Зәбур 86:6, 7ни оқуң. Зәбур язғучиси Давут дуалириға Йәһваниң қулақ салидиғанлиғиғила әмәс, уларға җавап қайтуридиғанлиғиғиму ишәнгән. Сизму худди униңға охшаш ишәнчкә егә болалайсиз. Бу мақалидә тилға елинған мисаллар бизни шуниңға ишәндүриду: Йәһва бизгә әқил-парасәт вә күч берәләйду. У етиқатчи қериндашлиримизни, һәтта униңға ибадәт қилмайдиған кишиләрни ишлитип бизгә ярдәм бериду.
18 Йәһва гәрчә дуалиримизға дайим биз күткәндәк җавап бәрмисиму, амма Униң чоқум җавап беридиғанлиғини билимиз. Немигә еһтияҗлиқ болсақ, шуни дәл муһтаҗ болған вақит-саатида тәминләп бериду. Шуңа, Йәһваниң һазир сизгә ғәмхорлуқ қилидиғанлиғи вә йеңи дунияда һәрбир тирик җанларниң хаһишлирини қандуридиғанлиғиға ишинип, давамлиқ ишәнч билән Униңға дуа қилиң (Зәбур 145:16).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w20.06 13-б., 17, 18-абз.
17 Иккигә бөлүнгән жүрәк бир тийинға яримайду. Бир спорт командисиниң бир-бири билән чиқишалмайдиған әзалири бар дәйли. Уларниң бәзилири өзиниңла шан-шөһрәткә еришишини халайду. Башқилири болса, қаидә бойичә ойнашни халимайду, йәнә бирлири тренерни һөрмәтлимәйду. Шундақ командиниң ғәлибә қазиниши қийин. Әксинчә, иттипақлашқан командиниң ғәлибә қазиниши еһтимал чоң. Әгәр ой-хияллириңиз, хаһишлириңиз вә һис-туйғулириңиз бир йәрдин чиқса вә Йәһва Худаниң тәләплиригә мас кәлсә, қәлбиңиз худди әшу иттипақлашқан командиға охшаш болиду. Есиңиздә болсунки, Шәйтан сизниң қәлбиңизни бөлүвәтмәкчи. У сизниң ой-пикирлириңизниң, арзу-һәвәслириңизниң вә һис-туйғулириңизниң Йәһва Худаниң өлчәмлиригә қарши болушини халайду. Лекин Йәһва Худаға хизмәт қилиш үчүн қәлбиңиз пүтүн болуши керәк (Мәт. 22:36—38). Шәйтанниң қәлбиңизни бөлүветишигә һәргизму йол бәрмәң!
18 Худди Давутқа охшаш Йәһва Худаға дуа қилиң: «Исмиңдин әйминишим үчүн, қәлбимни пүтүн қилғайсән». Мошу дуаниң сөзлиригә лайиқ һаят кәчүрүш үчүн қолуңиздин кәлгәнниң һәммисини қилиң. Һәр күни кичик яки чоң қарарларни қилғиниңизда Йәһва Худаниң муқәддәс исмидин әйминидиғанлиғиңиз көрүнсун. Шундақ қилсиңиз, Йәһва гувачиси сүпитидә сиз Униң исмиға дағ кәлтүрүштин сақлиналайсиз (Пәнд н. 27:11). Шундила, һәммимиз Мика пәйғәмбәргә охшаш мундақ ейталаймиз: «Биз болсақ әбәдил-әбәт Худайимиз Йәһваниң исми билән маңимиз» (Мика 4:5, ЙД).
23—29 СЕНТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 88, 89
Йәһва Худаниң һөкүмранлиғи әң яхши
w17.06 28-б., 5-абз.
5 Йәһваниң һөкүмранлиқ қилиш һоқуқи бар екәнлигиниң йәнә бир сәвәви бар. У өз һоқуқини әң мукәммәл вә адил йолда қоллиниду. Йәһва өзи мундақ дәйду: «Йәр йүзидә меһир-муһәббәт, адаләт вә һәққанийлиқни жүргүзгүчи Мән Пәрвәрдигар [Йәһва, ЙД]... Мениң хурсәнлигим дәл мошу ишлардиндур» (Йәрәмия 9:24). Йәһва Худаға неминиң тоғра екәнлигини қарар қилиш үчүн инсаний қанунлар керәк әмәс. Әксичә, яхши билән яманниң өлчәмлирини У орнитиду. Йәһва адәмләргә өзиниң мукәммәл адалитигә асасланған қанунларни бәрди. Зәбур язғучиси: «Тәхтиңниң һули һәққанийлиқ һәм адаләттур»,— дегән. Шуңа Йәһвадин кәлгән һәрбир қанун, принцип яки қарар тоғра екәнлигигә гуман қилмисақ болиду (Зәбур 89:14; 119:128). Шәйтан бизни Йәһваниң адаләтсиз һөкүмран екәнлигигә ишәндүргүси келиду. Лекин дунияға адаләтни әкелиш Шәйтанниң қолидин кәлмәйду.
w17.06 29-б., 10, 11-абз.
10 Йәһваниң һөкүмранлиғи рәһимсиз әмәс. Әксичә, униңға бойсунғанлар өзини әркин-азадә вә хошал һис қилиду (Коринтлиқларға 2-хәт 3:17). Давут падиша Йәһва Худа һәққидә мундақ дегән: «Шан-шәрәп билән иззәт униң алдида болуп, қудрәт билән хушлуқ униң маканидидур» (Тарихнамә 1-язма 16:7, 27). Зәбур язғучиси Етан болса: «Тәнтәнилик нидани билгән хәлиқ бәхитликтур, улар Сениң җамалиңниң нурида маңиду, әй Пәрвәрдигар! Улар намиңда күн бойи шат болар, һәққанийлиғиңда улар көтирилди»,— дәп язған (Зәбур 89:15, 16).
11 Биз Худаниң меһрибанлиғи тоғрисида мулаһизә қилғансири, униң һөкүмранлиғи әң әҗайип екәнлигигә көз йәткүзимиз. Биз Худа һәққидә: «Чүнки Сениң һойлилириңда өткән бир күн башқа йәрдә өткән миң күндин әладур»,— дәп ейтқан зәбур язғучисиға охшаш һис-туйғуда болимиз (Зәбур 84:10). Йәһва Худа бизни яратқанлиқтин, бизни немә бәхитлик қилидиғанлиғини яхши билиду. У сехийлиқ билән бизгә һаҗәт болғандинму көпирәк нәрсиләрни бериду. Йәһва биздин неминила соримисун, һәммиси өз пайдимиз үчүн. Һәтта бәзидә айрим нәрсиләрдин ваз кечишкә тоғра кәлсиму, Йәһваға қулақ салсақ, дайим бәхитлик болимиз (Йәшая 48:17ни оқуң).
w14 10/15 10-б., 14-абз.
14 Йәһва Худа қедимий Исраилниң падишаси Давут билән келишим түзүп қандақ вәдә бәргәнлиги тоғрилиқ ойлинип бақайли (Самуилниң 2-язмиси 7:12, 16 ни оқуң). Давут падиша Йерусалимда һөкүмранлиқ қилған вақитта Йәһва Худа униң билән келишим түзүп, Мәсиһ униң әвладидин чиқидиғанлиғини вәдә қилған (Луқа 1:30—33). Демәк, Йәһва Худа Униң падишалиғида тәхткә олтиришқа «қанунлуқ һоқуқи бар бирси» Давутниң әвладидин чиқидиғанлиғини ейтип, бу пәйғәмбәрлик сөзләрни тәпсилийрәк ейтти (Әзәк. 21:25—27). Әйса арқилиқ Давутниң падишалиғи «әбәт болиду». Давутниң «уруғи бақи яшайду һәм тәхти Қуяштәк мәңгү туриду» (Зәб. 89:34—37). Худаниң падишалиғи дайим адаләтлик болиду вә униң қилған яхшилиқлири мәңгү мувәппәқийәтлик болиду!
Роһий гөһәрләрни издәйли
mwb22.05 8-б.
Мәсиһниң Падишалиғи қуяш билән айға охшаш мәңгү болиду (Зб 89:35—37). Қуяш билән айға қариған чағда, Йәһва Худа Өз Падишалиғи арқилиқ сизгә вә аилиңизгә беридиған бәрикәтләр тоғрилиқ ойлиниң.
30 СЕНТЯБРЬ—6 ОКТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 90, 91
Узақ өмүр сүрүш үчүн Йәһва Худаға тайиниң
wp19.3 5-б., 3—5 абз.
Алимларниң һәммиси қерилиқни тохтитип, адәмниң һаятини узартишқа болиду дегән ой билән келишмәйду. Һәқиқәтән, 19-әсирдин башлап адәмләр узағирақ яшайдиған болди. Амма буниң һәммиси гигиенаниң, жуқумлуқ ағриқларниң алдини елишниң вә антибиотик билән вакцинаниң ярдими билән мүмкин боливатиду. Шундақ болсиму, гайибир алимларниң ейтишичә һаятниң узақлиғи йетәрлик пәллигә йетип, униңдин артуқ узартиш мүмкин әмәс.
Тамамән 3500 жил бурун Муса пәйғәмбәр мундақ язған: «Өмрүмиз күнлири 70 яш, қувәтлигирәк Болсақ, 80 яштур. Уларниң һәммиси Дәрт-һәсрәткә толған, улар чапсан өтүп, Биз учуп кетимиз» (Зәбур 90:10). Адәмләр қандақму тиришмисун, Муса пәйғәмбәрниң вақтидәк һаятниң узақлиғи шундақла қисқа.
Адәмләргә қариғанда гайибир яратмилар узағирақ яшайду. Мәсилән, қизил деңиз кирпилири вә малюскиниң бәзи түрлири 200 жилдин ошуқ яшайду. Секвойя дәриғи болса, бирнәччә миң жил яшайду. Мошу яратмиларға қарап адәмниң һаяти қанчилик қисқа екәнлиги һәйран қалдурмамду?
wp19.1 5-бәттики рамка
Алимларниң көпинчиси каинатниң башлиниши бар екәнлиги билән келишиду. Бу Муқәддәс китапниң биринчи сөзлири билән маслишиду: «Башта Худа асман билән йәрни яратти» (Яритилиш 1:1).
Каинат өзидин-өзи пәйда болмиди. Йоқ нәрсидин бир нәрсә пәйда болмайду. Шуниң үчүн Яратқучи болмиған болса, Каинатму болматти. Демәк буниң һәммисини яратқан, күчи вә даналиғи чәксиз Йәһва Худа болған.
Худа тоғрилиқ Муқәддәс китапта: «Тағлар техи туғулмиғанда вә йәр-зимин һәм Каинат техи пәйда болмиғанда, әсирләр бойи Сән — Худадур!» (Зәбур 90:2). Худани һечким яратмиған, У һәр вақитта болған. Демәк, У «башта» физикилиқ аләмни яратқан (Вәһий 4:11).
w22.06 18-б., 16, 17-абз.
16 Шәйтан һаятимизни қәдирләйдиғанлиғимизни билиду. Амма у бизни җенини сақлап қелиш үчүн барчә нәрсиләрдин, һәтта Йәһва Худа билән болған достлуқ мунасивәттин ваз кечиду дәп җар салиду (Аюп 2:4, 5). Шәйтанниң җар селиши пүтүнләй ялған! Бирақ «өлүм һоқуқини тутқан» Шәйтан өлүмдин қорқуш һис-туйғумиздин пайдилинип, бизни Йәһва Худаға хизмәт қилиштин тохтитишқа уруниду (Ибр. 2:14, 15). Бәзи вәзийәтләрдә Шәйтанниң тәсири астидики кишиләр Худаниң хизмәтчилиригә: «Етиқадиңлардин ваз кәчмисаңлар, өлтүрүветимиз»,— дәп қорқитиду. Бәзидә җиддий давалинишқа муһтаҗ болғанлиғимизни көргән Шәйтан һаятимиздики хәтәрлик пәйттин пайдилинип, бизни Йәһваниң қанунлирини бузидиған қарарни қилдурушқа тиришиду. Дохтурлар вә Йәһва гувачиси болмиған уруқ-туққанлиримиз бизни Йәһваниң қанунини бузуп, қан қоюшни қобул қилишқа мәҗбурлиши мүмкин. Яки болмиса, кимду-бирси бизни Муқәддәс китаптики принципларға зит болған башқа давалаш усуллирини қобул қилишқа қайил қилиши мүмкин.
17 Әлвәттә, биз өлүшни халимаймиз. Биз шуни билимизки, өлүп кәткән һаләттиму, Йәһва Худа бизни давамлиқ сөйиду (Римлиқларға 8:37—39ни оқуң). Йәһваниң достлири өлүп кәткәндә, У уларни йәнила һаяттәк ядида сақлайду (Луқа 20:37, 38). Худа уларни тирилдүрүшкә бәк тәшна (Аюп 14:15). Уларниң «мәңгүлүк һаятқа еришиши үчүн» Йәһва Худа қиммәт-баһалиқ бәдәлни төлигән (Йоһ. 3:16). Биз Униң бизгә болған чоңқур сөйгү-муһәббитини билимиз. Шуңа һәтта биз еғир кесәл болуп, өлүм хәтиригә дуч кәлсәкму, Худани ташлап кетишниң орниға, Униңдин күч-мәдәт вә даналиқ сораймиз. Валерия вә униң ери дәл шундақ қилған (Зәб. 41:3 [40:4]).
Роһий гөһәрләрни издәйли
wp17.5 5-б.
Муқәддәс китап һәрбир адәмниң қоғдайдиған пәриштиси бар дәп ейтмайду. Әйса мундақ дегән: «Қараңлар, бу әрзимәсләрниң һечбирсини пәсләштүрмәңлар, чүнки силәргә шуни ейтайки, уларниң көктики пәриштилири асмандики Атамниң үзини дайим көрмәктә» (Мәтта 18:10). Бу сөзләр билән Әйса һәрбир адәм қоғдайдиған өз пәриштиси бар дәп ейтқуси кәлмигән, әксичә пәриштиләр униң һәрбир шагиртиға көңүл бөлидиғанлиғини ейтқуси кәлгән. Демәк, Худаниң һәқиқий хизмәтчилири пәриштиләр қоғдайду дәпла һаятини хәтәрликкә учратмайду.
Бу пәриштиләр адәмләргә ярдәм бәрмәйду дегәнни билдүрәмду? Яқ (Зәбур 91:11). Бәзибирлири Худа пәриштиләрни қоллинип, бизгә ярдәм вә көрсәтмә беридиғанлиғиға қәтъий ишиниду. Бәлким, шундақ, кесип ейталмаймиз. Йәһва гувачилири вәз қилғанда пәриштиләрниң ярдимини пат-пат көриду. Бирақ улар көзгә көрүнмигәнликтин, адәмләргә ярдәм қилиш үчүн Худа уларни қандақ вә қайси вақитта қоллинидиғанлиғини билмәймиз. Шундақ болсиму, Һәммигә Қадир Худаға униң ярдими үчүн миннәтдар болумиз (Колосилиқларға 3:15; Яқуп 1:17, 18).
7—13 ОКТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 92—95
Йәһваға хизмәт қилиш — һаятниң әң яхши йоли!
w18.04 26-б., 5-абз.
5 Роһий мәхсәтләрни қоюшниң әң муһим сәвәви — Йәһваниң меһир-муһәббитигә вә биз үчүн қилған һәммә яхшилиғиға миннәтдарлиқ билдүрүш. Зәбур язғучилириниң бири: «Пәрвәрдигарға шүкүр қилиш... әладур. Чүнки Сән, Пәрвәрдигар, Өз қилғиниң арқилиқ мени хурсән қилдиң, қоллириң қилғанлири билән мән роһлинип нахша ейтимән»,— дегән (Зәбур 92:1, 4). Йәһва Худа бәргән һәммә нәрсиләр һәққидә ойлап көрүң. У сизгә һаят, етиқат, Муқәддәс китап, җамаәт вә җәннәттә мәңгү яшаш үмүтини бәрди. Сиз роһий мәхсәтләрни қоюп, уларға интилғанда, Йәһваға барлиқ изгү ишлири үчүн миннәтдар екәнлигиңизни көрситисиз вә Униңға техиму йеқинлишисиз.
w18.11 23-б., 8-абз.
8 Көйүмчан атиға охшаш, Йәһваму Өз балилириниң бәхитлик һаят кәчүрүшини халайду (Йәшая 48:17, 18). Шуңа У бизгә жүрүш-турушқа вә башқиларға қандақ муамилә қилишқа бағлиқ асасий принципларни бәргән. Йәһва бизни Униң көзқаришиға егә болуп, Униң өлчәмлиригә мас яшашқа чақириду. Бу бизниң әркинлигимизни чәклимәйду. Әксичә, бизгә техиму дана болушқа вә тоғра қарар қилишқа ярдәм бериду (Зәбур 92:5; Пәнд-нәсиһәтләр 2:1—5; Йәшая 55:9). Әлвәттә, қарар қилиш өз қолумизда болсиму, биз бәхит әкелидиған қарарларни чиқиридиған болимиз (Зәбур 1:2, 3). Йәһваниң көзқаришиға егә болсақ, мол бәрикәтләргә еришимиз!
w20.01 19-б., 18-абз.
18 Яшанған болсақму, Йәһваға күчимизниң йетишичә хизмәт қилалаймиз (Зәб. 92:12—15). Әйса ейтқандәк, ишлиримиз өзүмизгә муһим әмәстәк көрүнсиму, Йәһва Худа уларни қәдирләйду (Луқа 21:2—4). Шуңа, қолуңиздин келидиған нәрсиләргә диққитиңизни қаритиң. Мәсилән, Худа тоғрилиқ башқиларға ейталайсиз, етиқатдашлар үчүн дуа қилалайсиз вә башқиларни Йәһваға садиқ болуп қелишқа дәвәт қилалайсиз. Йәһва Худа немә қилалайдиғанлиғиңиз әмәс, Униңға итаәт қилишни халиғанлиғиңиз үчүн, сизни Өзиниң хизмәтдиши дәп һесаплайду (Кор. 1-х. 3:5—9).
Роһий гөһәрләрни издәйли
cl 176-б., 18-абз.
18 Әлчи Паул Йәһваниң даналиғиниң алаһидилигини мундақ дәп тәсвирлигән: «Аһ, Худа байлиғиниң һәм даналиғиниң, һәм илиминиң чәксиз чоңқурлуғи! Униң һөкүмлиригә әқил йәтмәслик һәм Униң йоллирини тәтқиқ қилалмаслиқ нәқәдәрдур!» (Римлиқларға 11:33). Паул сөзини «аһ» дәп башлайду. Бу интайин күчлүк һис-туйғуларни билдүриду. «Чоңқурлуқ» дегән ойни йәткүзүш үчүн қолланған грек сөзи «теги йоқ һаң» дегән сөз билән зич бағлиқ. Бу сөзләрни оқуғанда, көз алдимизда ениқ бир рәсим пәйда болиду. Йәһва Худаниң даналиғи тоғрилиқ ойлиғанда, теги йоқ һаңға қариғанға охшаш, униң чоңқурлуғи шунчиликки, адәмниң ойи билән уни чүшиниш мүмкин әмәс (Зәбур 92:5).
14—20 ОКТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 96—99
Хуш хәвәрни җакала!
w11 3/1 6-б., 1, 2-абз.
МӘСИҺ ӘГӘШКҮЧИЛИРИ башқиларға хуш хәвәрни җакалайду. Улар Падишалиқ келәчәктә йәрдә қандақ ишларни қилидиғанлиғини чүшәндүриду. «Хуш хәвәр» дегән ибарә Муқәддәс китапниң башқиму айәтлиридә учрайду. Мәсилән, «Униң қутқузуши Һәққидә хуш хәвәр» (Зәбур 96:2); Худаниң хуш хәвири (Римлиқларға 15:16); «Әйса Мәсиһ һәққидики хуш хәвәр» (Марк 1:1).
Аддий сөз билән ейтқанда, хуш хәвәр Әйса немә тоғрилиқ үгәткәнлиги вә униң шагиртлири немини язғанлиғини өз ичигә алиду. Асманға көтирилиштин авал Әйса әгәшкүчилиригә мундақ дегән: «Шу сәвәптин, берип барлиқ хәлиқләрдин Атам, Униң Оғли һәм муқәддәс роһниң намиға чөмдүрүп, шагиртларни тәйярлаңлар, һәм мән силәргә буйриған барлиқ нәрсиләргә әмәл қилишни уларға үгитиңлар. Шуниң билән мошу дуния қурулуми аяқлашқичә, барлиқ күнләрдә мән силәр билән болумән» (Мәтта 28:19, 20). Биз пәқәт Падишалиқ тоғрилиқ ейтипла қоймай, шагиртларни тәйярлишимиз керәк.
w12 9/1 16-б., 1-абз.
Нурғунлири Сот күнини қандақ тәсәввур қилиду? Миллиардлиған җанлар өтмүштә қилған гуналири үчүн Худаниң тәхтисиниң алдида туриду. Бирлири асманда яшиши үчүн мукапат алиду, башқилири болса, дозаққа бариду. Бирақ Муқәддәс китап бойичә, Сот күниниң тамамән башқа мәхсити — адәмләрни адаләтсизликтин азат қилиш (Зәбур 96:13). Адәмләр үчүн адаләтликни орнитиш үчүн Худа Әйса Мәсиһни Сотчи қилип тәйинлиди (Йәшая 11:1—5; Әлчиләр 17:31).
w12 9/15 12-б., 18, 19-абз.
18 Адәмләрниң Худа билән болған яхши мунасивити улар Шәйтанниң кәйнигә кирип Йәһва Худаниң һөкүмранлиғиға қарши чиққанда бузулди. Шундақ болсиму, 1914-жилдин башлап, Худа Падишалиғи инақлиқни вә течлиқни орнитиш үчүн көп ишларни қилип келиватиду (Әфәс. 1:9, 10). Әйса Мәсиһниң миң жиллиқ һөкүмранлиғида һазирғичә көзгә көрүнмәйдиған әҗайип ишлар йүз бериду. Униңдин кейин Әйсаниң миң жиллиқ һөкүмранлиғи аяқлишиду. Кейин немә йүз бериду? Асман һәм йәрдики пүткүл һоқуқ Әйсаға берилсиму, униңда Йәһва Худаниң орнини еливелиш нийити йоқ. У кичик пейиллиқ билән «Падишалиқни Худа Атисиға қайтуруп тапшуриду». Әйса өзиниң дәриҗисини вә һоқуқини Атисиниң шан-шәрипи үчүн қоллиниду (Мәт. 28:18; Флп. 2:9—11).
19 Шу күнгичә Худа Падишалиғиниң пухралири мукәммәл болиду. Улар Әйсадин үлгә елип, кичик пейиллиқ билән Худаниң һоқуқини етирап қилиду. Улар Худаға бойсунушни халайдиғанлиғини көрситиши арқилиқ ахирқи синақта садиқ болуп қелиши билән көрситәләйду (Вәһ. 20:7—10). Андин кейин исиян көтәргән һәммә адәмләр һәм пәриштиләр йоқ болиду. Немә дегән шат-хорам вә хошаллиқ вақит болиду дәңа! Йәһваниң пүткүл Аләмдики аилиси Уни бирликтә мәдһийиләйду (Зәбур 99:1—3ни оқуң).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Нахша»
«Йеңи нахша» тоғрилиқ пәқәт Зәбур язғучилири әмәс, шундақла Йәшая пәйғәмбәр билән әлчи Йоһан язған (Зб 33:3; 40:3; 96:1; 98:1; 144:9; 149:1; Йша 42:10; Вһ 5:9; 14:3). «Йеңи нахша» дегән ибариниң алди-кәйнидики айәтләргә қарисақ, көпинчә вәзийәтләрдә Йәһва Худаниң һөкүмранлиғиға мунасивәтлик муһим ишлар йүз бәргәндә ейтилған. Зәбур 96:10да: «Йәһва Падиша болди!» дәп хошаллиқ билән җакаланди. «Йеңи нахша» Йәһва Худаниң падишалиқ һоқуқиниң кәңийиши вә униң асман билән йәргә болған тәсиригә мунасивәтлик йеңи вақиәләр болғанда ейтилатти (Зб 96:11—13; 98:9; Йша 42:10, 13).
21—27 ОКТЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 100—102
Йәһва Худаниң садиқ меһир-муһәббитигә рази екәнлигиңизни көрситиң
w23.03 12-б., 18, 19-абз.
18 Йәһва Худаға болған муһәббәт әң есил бир пәзиләт. Сиздиму шундақ есил пәзиләт бар (Пәнд-нәсиһәтләр 3:3—6ни оқуң). Худаға болған күчлүк муһәббәт һаяттики қийинчилиқларға оңушлуқ тәқабил турушиңизға ярдәм берәләйду. Муқәддәс китапта һемишә Йәһваниң Өз хизмәтчилиригә болған садиқ меһир-муһәббити тилға елинған. Бу һәргиз йоқалмайдиған вә һәргиз бузулмайдиған күчлүк сөйгү риштиси (Зәб. 100:5). Сиз Худаниң образида яритилған (Ярит. 1:26). Бундақ муһәббәтни өзүңиздә әкс әттүрүш үчүн немә қилалайсиз?
19 Миннәтдарлиқни ипадиләш билән башлаң (Сал. 1-х. 5:18). Һәр күни өз-өзүңиздин: «Йәһва маңа сөйгү-муһәббитини қандақ көрситип келиватиду?»— дәп сорап беқиң. Кейин У сиз үчүн қилған ишларни дуалириңизда ениқ тилға елип, рәхмәт ейтиң. Худди әлчи Паулға охшаш, Йәһва сизни сөйгәчкә, шу ишларни сиз үчүн қилғанлиғини көрүп йетиң (Галатилиқларға 2:20ни оқуң). Өз-өзүңиздин сорап беқиң: «Униңға җававән өзүмниң сөйгү-муһәббитимни көрситишни халаймәнму?» Йәһваға болған муһәббәт езиқтурушларға қарши турушиңизға вә түрлүк қийинчилиқларға оңушлуқ тәқабил турушиңизға ярдәм бериду. Йәнә роһий иш-паалийәтләр билән мәшғул болуш адитиңизни қәтъий давамлаштурушқа вә һәр күни асмандики Атиңизға болған сөйгүңизни нәмаян қилишқа үндәйду.
w23.02 17-б., 10-абз.
10 Биз чоқум сақлинишқа тегишлик бәзи хәтәрләр бар. Улар башқиларға көз-қаш ойнитиш, һарақкәшлик, һәддидин зиядә көп йәп-ичиш, көңүлгә азар беридиған яман гәп-сөзләрни қилиш, шундақла зораванлиққа үндәйдиған оюн-тамашә, шәһваний мәзмундики вә шуниңға охшаш нәрсиләрни көрүшни өз ичигә алиду (Зәб. 101:3). Дүшминимиз Иблис Шәйтан Йәһва билән болған достлуғимизға зиянкәшлик қилиш үчүн тохтимай пурсәтләрни издәп жүриду (Пет. 1-х. 5:8). Әгәр биз һошиярлиғимизни өстүрмисәк, Шәйтан ой-пикиримизгә вә қәлбимизгә һәсәт-хорлуқ, ялғанчилиқ, ачкөзлүк, өчмәнлик, тәкәббурлуқ вә адавәт уруғини терәләйду (Гал. 5:19—21). Дәсләптә бу хаһишлар анчә күчлүк болмаслиғи мүмкин. Амма биз дәрһал уни йилтиздин қомуруп ташлаш үчүн һәрикәт қилмисақ, улар давамлиқ өсүп зәһәрлик от-чөпкә айлиниду вә бизгә аварчилиқларни кәлтүриду (Яқуп 1:14, 15).
w11 7/15 16-б., 7, 8-абз.
7 Сахта устазлардин қандақ нери болалаймиз? Биз уларни өйүмизгә чақирмаймиз вә улар билән учрашмаймиз. Шундақла уларниң әдәбиятлирини оқумаймиз, улар тоғрилиқ телевизорлардин көрмәймиз, уларниң сайтлириға кирмәймиз, уларниң блогида изаһлиримизни қалдурмаймиз. Улардин авлақ жүрүшкә немишкә қарар қилдуқ? Чүнки биз һәқиқәтниң Худасини яхши көрүмиз вә Униң Сөзигә зит кәлгән бурмиланған мәлуматларға қизиқмаймиз (Зб 31:5; Йоһ 17:17). Униңдин ташқири, Йәһваниң тәшкилатини яхши көрүмиз, чүнки шу тәшкилати арқилиқ У әҗайип һәқиқәтләрни, мәсилән, Өзиниң исмини, мәнасини, Униң йәргә тегишлик нийитини, өлгәнләрниң һалитини, тирилишкә болған үмүти тоғрилиқ билишкә ярдәм бәргән. Бу һәқиқәтләрни биринчи қетим аңлиғанда, немә сәздиңиз? Шундақ һәқиқәтләрни билишкә ярдәм бәргән тәшкилатқа яла чаплиған адәмләргә алдинип қелишниң немә кериги бар? (Йоһ 6:66)
8 Сахта устазлар немә демисун, биз уларниң кәйнидин әгәшмәймиз. Қуруп кәткән қудуққа беришниң немә һаҗити? Көңүл чүшүрүш үчүнму? Униңдин башқа узақ вақит давамида роһландурулған Худа Сөзидики таза вә күч беридиған һәқиқәт арқилиқ уссузлуғимизни қандуруп келиватқан Йәһва Худаға вә Униң тәшкилатиға садиқ болуп қалайли (Йша 55:1—3; Мт 24:45—47).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Сақийқуш»
Тамаққа тоювалғандин кейин сақийқуш (пеликан) ялғуз қелиш үчүн һечким йоқ йәргә учуп кетиду. Шу йәрдә у бешини мөрүсигә тиқивелип, қимир қилмай олтириду. Жирақтин у ақ ташқа охшап кетиду. Шундақ һаләттә у саатлап олтиривериду. Униң шундақ олтириши адәмниң һеч нәрсигә хушяқмайдиған әһвалиға охшайду. Шуниң үчүн Зәбур язғучиси қайғуруп, қийналған вақитта: «Мән сәһрадики қушқа охшидим»,— дегән (Зб 102:6).
28 ОКТЯБРЬ—3 НОЯБРЬ
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЗӘБУР 103, 104
У «бизниң топа екәнлигимизни әстә тутиду»
w23.07 21-б., 5-абз.
5 Йәһваниң кәмтәрлиги вә көйүмчанлиғи Уни әқил-парасәтлик болушқа үндәйду. Мәсилән, Худа Содомдики рәзил кишиләрни йоқатмақчи болғанда, Униң кәмтәрлиги ениқ аян болған. Йәһва пәриштилири арқилиқ һәққаний киши Лутқа тағлиқ районға қечишни буйриған. Лут шу йәргә бериштин қорққан. Шуңа у өз аилисидикилири билән Йәһвадин Зоар дегән кичик шәһәрдә паналинишқа рухсәт қилишни өтүнгән. Бу шәһәр вәйран қилинишқа һөкүм қилинған еди. Йәһва Худа Луттин Өзи буйриғандәк қилишни қәтъий тәләп қилса болатти. Бирақ У Лутниң өтүнүшини нәзәргә елип, әшу кичик шәһәрни вәйран қилмиған (Ярит. 19:18—22). Узун әсирләрдин кейин Йәһва Худа Нинәвәһ шәһириниң хәлқигиму рәһим қилған. У шәһәрни вә униң рәзил хәлқини пат арида йоқ қилидиғанлиғини елан қилиш үчүн Юнус пәйғәмбәрни әвәткән. Бирақ хәлиқ товва қилғанда, Йәһва уларға ич ағритип, шәһәрни вәйран қилмиған (Юнус 3:1, 10; 4:10, 11).
w23.09 6, 7-б., 16—18 абз.
16 Шимшон өз хаталиғи сәвәплик ечинишлиқ ақивәтни баштин кәчүргән болсиму, Йәһваниң ирадисини әмәлгә ашурушни тохтатмиған. Һәтта бизму хаталиқ өткүзүп қойсақ, бизгә нәсиһәт берип түзәтсә яки өз вәзипимиздин айрилсақ, Йәһваға хизмәт қилишни тохтатмаслиғимиз керәк. Унтумаңки, Йәһва Худа һәрқачан бизни кәчүрүшкә тәйяр (Зәб. 103:8—10). Шимшонниң үлгисидин үгәнгинимиздәк, Худа хаталиқлиримизға қаримай, Униң ирадисини орунлишимиз үчүн бизгә күч берәләйду.
17 Майкл исимлиқ яш бурадәрниң мисалини көрүп бақайли. У роһий ишлар билән интайин алдираш өтүп, ярдәмчи хизмәтчи вә пионер болуп хизмәт қилған. Әпсуски, у бир хаталиқ өткүзүп, җамаәттики вәзипилиридин айрилип қалған. Майкл мундақ дәйду: «Мошу вақитқичә мән Йәһваға қизғин хизмәт қиливататтим. Әнди бир дәқиқидә алдимда бир там пәйда болуп, һечнәрсә қилалмайдиғандәк һис қилдим. Әлвәттә, Йәһва мени һечқачан ташлап кәтмәйдиғанлиғини биләттим. Лекин униң билән болған мунасивитим әнди һечқачан бурунқидәк болмайду вә җамаәттә авалқидәк қизғин хизмәт қилалмаймән дәп әнсиридим».
18 Кишини хошал қиларлиқ йери, Майкл бәл қоювәтмигән. У мундақ дәйду: «Мән пүтүн диққитимни Йәһва билән болған мунасивитимни әслигә кәлтүрүшкә қараттим. Униңға ич бағримни төкүп, дуа қилдим, шәхсий үгиниш өткүздүм вә үгәнгәнлирим үстидин чоңқур ойландим». Вақит өтүп, Майкл җамаәттики вәзипилиригә қайта еришкән. Һазир у ақсақал вә пионер болуп хизмәт қиливатиду. У йәнә мундақ дәйду: «Қериндашлар маңа көп ярдәм бәргән. Болупму ақсақаллар Йәһваниң мени техиғичә яхши көридиғанлиғиға ишәндүргән. Һазир қайтидин җамаәттә пак виждан билән хизмәт қиливатимән. Бу кәчүрмиштин Йәһваниң чин жүрәктин товва қилғанларни кәчүридиғанлиғини үгәндим». Бизму хаталиқ өткүзүшимиз мүмкин. Лекин хаталиғимизни түзитиш үчүн қолумиздин келишичә тиришсақ вә давамлиқ Йәһваға таянсақ, У бизни чоқум Өз ирадисини орунлаш үчүн қоллинип, бизни бәрикәтләйду (Зәб. 86:5; Пәнд н. 28:13).
2 Әгәр һазир техи йетәлмигән мәхсәтлириңиз бар болса, униңдин үмүтсизлинип кәтмәң. Һәтта аддий мәхсәтләргә йетиш үчүнму дайим вақит чиқириш вә җапалиқ ишләш керәк. Әмәлийәттә, мәхсәтлириңизгә йетиштин ваз кәчмигиниңиз, Йәһва билән болған мунасивитиңизни қәдирләйдиғанлиғиңизни вә өзүңиздә бар болған әң яхшисини Униңға беришни халайдиғанлиғиңизни көрситиду. Йәһва тиришчанлиғиңизни қәдирләйду вә сиздин қолуңиздин келмәйдиған ишларни қилишиңизни тәләп қилмайду (Зәб. 103:14; Мика 6:8). Шуңа, вәзийитиңизгә яриша мувапиқ мәхсәт қоюшиңиз керәк. Әгәр бир мәхсәт қойған болсиңиз, униңға йетиш үчүн немә қилалайсиз? Төвәндә бәзи тәклип-пикирләрни көрүп бақайли.
Роһий гөһәрләрни издәйли
cl 55-б., 18-абз.
18 Йәһва Худаниң һәммини яритишқа қудрәтлик күчини қандақ қолланғанлиғидин немигә үгинимиз? Биз Униң хилму-хил яратқанлириниң үстидин ойлиғанда һәйран қелип, жүригимиз хошаллиққа толиду. Зәбур язғучиси мундақ дәп җакалиған: «Қанчә көп Сениң ишлириң, Йәһва! Һәммидә данишмәнлигиң көрүниду. Йәр-җаһан байлиққа толуп-ташқан!» (Зәбур 104:24). Бу растинла шундақ! Алимларниң ейтишичә, йәрдә тирик организмниң миллионлиған түрлири бар, бәзилири униңдинму көп түрлири болуши мүмкин дәйду. Адәттә рәссамчиларниң фантазиялири бир вақитта түгәйду, бирақ Йәһва Худаниң болса һечқачан түгимәйду вә дайим йеңи һәм қайтиланмайдиған нәрсиләрни яритишқа күчи чәксиз.