Uw Fene T’uf Rom Fare Machib Nriyul’?
“Bay mu nanged e tin riyul’, ma tin riyul’ e ir e bayi ayuwegmed nge dab kum pired ni gimed e sib.”—JOHN 8:32.
1. Uw rogon nib thil fare thin ni “tin nib riyul’” ni yog Pilate ko thin rok Jesus?
“MANG e tin riyul’?” Nap’an ni fith Pilate e re deer ney, gathi machib nriyul’ ni be fith morngaagen ya yugu be fith ko mang e tin riyul’. Machane ba thil e thin rok Jesus ya ka fini yog ni gaar: “Ni gargelnigeg ngaray nga fayleng ni bochan e nggu weliy murung’agen e tin riyul’.” (John 18:37, 38) Ba thil e thin rok Jesus nge Pilate u lan e Bible nyoloy nthin nu Greek ya i fith Pilate morngaagen e “tin riyul’,” ma Jesus e i yog “fare riyul’.” Ya be weliy morngaagen e machib nriyul’ ni yib rok Got.
Rogon E Machib Nriyul’ U Wan’ E Girdi’ Nu Fayleng
2. Mang thin rok Jesus ni be dag fene t’uf e tin nib riyul’?
2 Be gaar Paul: “Gathi urngin e girdi’ ma ma mich u wun’rad.” (2 Thessalonika 3:2) Ku rayog ni nga nog e re thin nem u morngaagen e machib nriyul’. Mus ko ngiyal’ ni ngan micheg ngak e girdi’ e thin nriyul’ ni bay ko Bible, ma boor i yad ni dariy fan u wan’rad. Machane ri ba t’uf fare machib nriyul’! I gaar Jesus: “Bay mu nanged e tin riyul’, ma tin riyul’ e ir e bayi ayuwegmed nge dab kum pired ni gimed e sib.”—John 8:32.
3. Mang ginang u morngaagen e sasalap ni ngada folgad riy?
3 I yog apostal Paul ni fare machib nriyul’ e dariy ko llowan’ ko girdi’ ara yalen e girdi’. (Kolose 2:8) Ma bay e sasalap ko llowan’ ko girdi’. I ginang Paul e pi Kristiano nu Efesus ni faan manga yad ra tay fan e re llowan’ nem ma yad ra wod e piin nib bitir nrogon e machib “ni be fekrad e n’ew i yan, ma be fekrad e nifeng i yan ni gubin yay nra n’ag e nifeng gil’, ni aram e machib rok e girdi’ ni yad be bannag e girdi’, ni piin ni yad be pow’iy boch e girdi’ ko tin ni gathi ir ko ban ni kar ngongliyed rogon.” (Efesus 4:14) Ngiyal’ ney ma fare “machib rok e girdi’ ni yad be bannag e girdi’” e bay ko sasalap rok e piin ni yad be togopuluw ko machib nriyul’ rok Got. Miti sasalap ney e ma pilyeg e tin riyul’ me aw ni malulfith, me pilyeg e malulfith nge aw ni riyul’. Bochan ni bay boor e re sasalap ney, thingar da athamgilgad ngada filed e Babyor Nib Thothup ni fan e ngada pirieged e machib nriyul’.
Pi Kristiano Nge Re Fayleng Ney
4. Chon mini’ e ke yog fare machib nriyul’ ngorad, ma mang e ke mil fan ngorad?
4 I yibilay Jesus Kristus pi gachalpen ngak Jehovah ni gaar: “Mu fil ngorad e tin nib riyul’, ni er e thin rom ngam pingegrad ngay ngar pired ni girdiem.” (John 17:17) Ra thothup e pi girdi’ nem ara ngar pared yad ba dar, ni fan e ngar pigpiggad ngak Jehovah ma ngar wereged morngaagen fithngan nge Gil’ilungun. (Matthew 6:9, 10; 24:14) Yugu aram rogon ni gathi gubin e girdi’ ni bay rorad fare machib nriyul’ rok Jehovah, machane rayog e re taw’ath ney ni dariy puluwon ngak urngin e piin ni yad be gay e riyul’, ni yugu demutrug e nam rorad, ara yalen rorad. Be gaar apostal Peter: “Ka fin gu nang e chiney nriyul’ ni gubin e girdi’ ma taareb rogorad u wan’ Got. En ni ba’ madgun Got u wan’ ma be rin’ e tin nib mat’aw e ra i par nib fel’ u wan’ Got ndemturug ko be’ u kun nam.”—Acts 10:34, 35.
5. Mang fan ni yima togopuluw ngak e pi Kristiano?
5 Ma weliy e pi Kristiano fare machib nriyul’ u Bible ngak yugu boch e girdi’ machane gathi gubin e girdi’ ni ba adag e machib. I gaar Jesus: “Ma aram e bayi kolmed e girdi’ ngar pied gimed ngan gechignagmed, ma bay nthang e fan romed. Ma urngin e girdi’ ni bay ra fanenikayed gimed ni bochag.” (Matthew 24:9) I weliy be’ ni tamachib nu Ireland ni John R. Cotter fithngan u morngaagen e re thin ney u Matthew ko duw n 1817 ni gaar: “I athamgil e pi Kristiano ni ngar pilyeged rogon e yafas ko girdi’ nu fayleng ni kar machibnaged yad, machane de pining e girdi’ e magar ngorad ni bochan e machib, machane kar fanenikayed e pi Kristiano mar gafgownaged yad ni bochan e ke tamilangnag e pi Kristiano e kireb rorad.” Pi tatogopuluw ney e “de t’uf rorad e tin riyul’ ni ir e rayog ni nge thapegrad ngak Got. Erera’ fan nra pi’ Got gelngin e oloboch ni nge maruwel u lanin’rad ya nge mich u wun’rad e tin ni gathi ir. Ma wenegan nra yib e urngin e piin nde mich u wun’rad fa tin riyul’, ma ke m’agan’rad ko denen e bay ni gechignagrad.”—2 Thessalonika 2:10-12.
6. Mang boch ban’en ni nge dabi adag e pi Kristiano?
6 I pi’ apostal John e athamgil nga laniyan’ e pi Kristiano ni yad be par u fithik’ e fanenikay u fayleng ni gaar: “Dabi t’uf romed e tin ni ba’ u roy u fayleng ara n’en nib mil fan nga fayleng. . . . Gubin ban’en nib mil fan ngaray nga fayleng—ni aram e tin nib tagan ban’en ni yima ar’arnag, ni tin nra guy e girdi’ ma yad ba adag ni nge yog ngorad, nge urngin ban’en ni bay u roy u fayleng nri ma uf e girdi’ ngay—ariy reb e pi n’ey ni yib rok e en ni Chitamangiy; ya urngin me yib rok e fayleng.” (1 John 2:15, 16) Nap’an ni yog John ni “gubin ban’en” ma dariy ban’en riy ni ke siyeg. Aram fan ni dab da adaged gubin ban’en ko re fayleng ney ni rayog ni nge daregdad ko fare machib nriyul’. Gad ra fol ko fonow rok John ma ra yib gelngin e yafas rodad. Uw rogon?
7. Mang e ma rin’ e piin nib mat’aw gumercha’rad ni bochan e tamilang ko machib nriyul’?
7 Nap’an fare duw ni 2001 ma ke fil e Pi Mich Rok Jehovah u fayleng iyan aningeg nge baley e million e Bible study ngak e girdi’ u gubin e pul, ni yad be fil ngorad e tin ni ke tay Got chilen ni fan e nge yog e yafas ngodad. Wenegan riy e kan taufenag 263,431 e girdi’. Rib t’uf e tamilang ko machib nriyul’ u wan’ e pi girdi’ ney ni ka fin taufenagrad, ere kar dargad ko piin nib kireb ndar chaggad ngorad, mi yad pag e ngongol nde yalen ko re fayleng ney. Ka nap’an ni kar uned ko taufe, kar folgad ko pi motochiyel ni ke tay Jehovah ni fan ko urngin e Kristiano. (Efesus 5:5) Aram fene t’uf fare machib nriyul’ u wan’um, fa?
Ri Ma Runguydad Jehovah
8. Mang e ma rin’ Jehovah u nap’an ni kada ognaged gadad ngak, ma mang fan nib puluw ni ngada “m’oneged Gil’ilungun Got”?
8 Yugu aram rogon ni gad tadenen, ma tay fadad ni kada ognaged gadad ngak, ni gowa be lumel nga but’ ni be pow’iydad ngak. Ma aram me fil ngodad rogon ni nge tolang boch e tin ni gad be nameg nge tin ni gad ba adag. (Psalm 113:6-8) Maku ma pag Jehovah ni nge fel’ e thin u thildad Got, me micheg ni ra ayuwegdad ni faan gad ra “m’oneg u wanˈdad e gagiyeg rok Got nge tin nib m’agan’ ngay ni ngad rin’ed.” Faan gad ra rin’ ma gad ayuwgad ko tirok Got ban’en me micheg ni gaar: “Ma aram me pi’ urngin e pi n’ey ngomed.” —Matthew 6:33.
9. Mini’ fare “tapigpig nib yul’yul’ mab gonop,” ma uw rogon ni ma ayuwegdad Jehovah u daken e re tapigpig nem?
9 I mel’eg Jesus Kristus fa 12 e apostal rok ngar manged def ko fare ulung i Kristiano ni kan duguliyrad ko kan ni thothup ni ka nog e “Israel rok Got” ngorad. (Galatia 6:16; Revelation 21:9, 14) Boch nga tomren ma ka nog ni yad “girdien fare galesiya rok fare Got ni be par nib fos, nre galesiya nem e ir e duga’ me ir e be dunubiy fare thin nib riyul’.” (1 Timothy 3:15) I tamilangnag Jesus ni re ulung nem e aram fare “tapigpig nib yul’yul’ mab gonop.” I yog Jesus ni ke mil fan ngak e re tapigpig nem ni nge pi’ ngak e pi Kristiano “garad ko ngiyal’ ni yima pi’ riy.” (Matthew 24:3, 45-47; Luke 12:42) Faan manga dariy e ggan rodad ma gad ra yim’ ko uyungol. Ku arrogon ni faan manga dariy e machib rodad ma gad ra war ma ra yim’ e michan’ rodad. Ere bochan ni bay fare “tapigpig nib yul’yul’ mab gonop” ma aram e mich riy ni gad ba t’uf rok Jehovah. Ere gubin ngiyal’ e ngada ted fan e machib ni ma yib rok e re “tapigpig” nem.—Matthew 5:3.
10. Mang fan ni thingar da uned ko muulung?
10 Thingar da filed e Bible ni fan e nge yog e re ggan ney ngodad. Ku thingar da chaggad ngak yugu boch e Kristiano ma ngada uned ko muulung. Ka ga manang e pi n’en ni kam kay ni nel’ e pul faram, ara nel’ e wik faram, fa? Sana kam pag talin. Machane pi n’en ni kam koy e ke pi’ gelngim nib t’uf rom. Ma sana ka nap’an e ngiyal’ nem e kam koy boch e ggan ni taareb rogon ngay. Ku taareb rogon ko ggan ni machib ni bay ko pi muulung ko Kristiano. Sana kada paged talin boch ban’en ni kada rung’aged ko muulung. Ma sana kada filed boch e thin ni boor yay. Arrogon, machane ka ir e ggan ni machib ma kub t’uf ni fan ko michan’ rodad. Muulung rodad e ma pi’ e ggan ni machib ni boor ma ma yib ko ngiyal’ nib m’ag ngay.
11. Mang e ke mil fan ngodad ni ngada rin’ed u nap’an ni gad ra un ko muulung ko Kristiano?
11 Bay ban’en nib mil fan ngodad ni bochan e gad ma un ko pi muulung. Ka nog ngak e pi Kristiano ni “nge bagadad e nge pi’ e athamgil nge laniyan’ bagadad,” ma nge bagadad e nge ayuweg bagadad ni nge “dag e t’ufeg ma nge rin’ e tin nib fel’.” Gad ra fil e machib u m’on ko muulung, gad ra un ko muulung, ma gad ra un ko welthin u nap’an e muulung ma pi n’en ney e ra gelnag e michan’ rodad ma ra pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad. (Hebrews 10:23-25) Boch e bitir e ma mel’eg e tin ni yad ra kay, maku aram rogon boch e girdi’ ni thingar nnog ngorad ni ngar ked e ggan ni machib. (Efesus 4:13) Yu ngiyal’ ma thingar nog e re thin ney ngak boch e girdi’ ya aram kanawoen e t’ufeg, ma aram e rayog ni nge ilal e pi girdi’ nem nrogon e Kristiano. I weliy apostal Paul morngaagen e pi girdi’ nem ni gaar: “Ma ggan nib el e piilal e ngar ked, ya kar filed rogon ni ngar nanged e tin nib fel’ ko tin nib kireb.”—Hebrews 5:14.
Ra Be’ Ma Nge Ayuweg E Michan’ Rok
12. Mini’ e ke mil fan ngak ni nge ayuwegdad ni nguuda pared ko fare machib nriyul’? Mu weliy.
12 Ani mabgol rodad ara gallabthir rodad e rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad u kanawoen e riyul’. Maku arrogon e piin ni piilal ko ulung nrayog ni ngar gafaliyed gadad ni gad e pi saf u tan pa’rad. (Acts 20:28) Machane mini’ e ke mil fan ngak ni nge athamgil u kanawoen e yafas nrogon e machib nriyul’? Bin riyul’ riy e ke mil fan ngak ra bagadad. Mab riyul’ ni aram rogon ko ngiyal’ ni dariy e magawon riy nge ngiyal’ ni bay e magawon. Amu lemnag e bin ni migid e thin.
13, 14. Uw rogon nrayog e ayuw ngodad nrogon ni m’ug ko fare fanathin u morngaagen fare fak e saf?
13 U nam nu Scotland e immoy boch i fak e saf ni yad be kay e pan ma bagayad e i sor nga merichilen bangi tolang me aw u merichilen nga but’. De maadad machane ke rus ma de yog rok ni nge furthog nga lang. Ere i yor. Me rung’ag e nina rok miki yor nge mada’ ko ngiyal’ ni ke rung’ag fare tachugol saf me yib i ayuweg fare fak e saf.
14 Mu tay fanam iyan riy ko pi n’en ni ke buch. Fare fak e saf e ke yor ni be ning e ayuw, me un e chitiningin ngak ko numon, me rung’ag fare tachugol saf e meyor rorow mi yib ni nge pi’ e ayuw. Faan rayog rok fak reb e gamanman nge nina rok ni nge nang ni bay e riya’ mi yow ning e ayuw, maku arrogodad ni rayog ni ngad yodorom u nap’an ni gad ra dol’ nrogon e michan’ rodad ara ke yib e riya’ rok e fayleng rok Satan, fa? (James 5:14, 15; 1 Peter 5:8) Thingar da rin’ed, ni baga’ ni faanra de yoor ban’en ni gad manang ni bochan e gad ba fel’ yangaren ara ka fin da uned ko machib.
Ra Yog E Falfalan’ Ni Faan Gad Ra Fol Rok Got
15. Uw rogon u wan’ be’ ni ppin u nap’an ni ka fini un ko ulung ni Kristiano?
15 Amu lemnag fene t’uf e tamilangan’ nu Bible nge fare gapas laniyan’ ni ke yog ngak e piin ni ma pigpig ngak fare Got ko riyul’. Be’ ni ppin ni 70 e duw rok ni ke un ko teliw ni Church of England ni ka nap’an e yafas rok e ke m’agan’ ngay ni nge fil e Bible rok be’ ni Mich Rok Jehovah. De n’uw nap’an me fil ni Jehovah fithngan Got, me un i yog e ”Amen” ko meybil u Kingdom Hall. I gaar fare ppin: “Gathi kam filed ngog ni Got e ir e ba palog rok e girdi’, ya kam tamilangnag ni bay rodad u fithik’ e muulung rodad ni ir e tafager rodad. Aram ban’en ni dawor gu fil biyay.” Dabi siy ni dabi pag talin e re ppin nem e bin somm’on e n’en ni ke fil ko fare machib nriyul’. Maku arrogodad ni dab da paged talin fene t’uf fare machib nriyul’ u wan’dad ko tobolngin.
16. (a) Mang e rayog ni nge buch ni faan manga gad ra m’oneg e mokun salpiy u wan’dad? (b) Uw rogon nrayog e bin riyul’ e falfalan’ ngodad?
16 Boor e girdi’ ni ma lemnag ni ra gel e falfalan’ rodad ni faan manga ke yoor boch e salpiy rorad. Machane faan manga ra m’on e mokun salpiy u wan’dad ma “ra gel e gafgow u lanin’dad.” (1 Timothy 6:10, Phillips) Amu lemnag urngin e girdi’ ni ma n’ag e salpiy rorad ni yad ma gamble ni yad be athapeg ni nge yog e salpiy ngorad ni boor. Ri buchuw e girdi’ ni ma win riy. Ma baga’ ni piin ni ke yog e salpiy ngorad ni boor e yad ma pirieg ni dariy e falfalan’ ko re salpiy nem. Danga’, ya falfalan’ ni dabi m’ay e ma yib ngak e piin ni ma rin’ e tin nib m’agan’ Jehovah ngay, ni yad be maruwel u taabang ko fare ulung ni Kristiano ni be gagiyegnagrad fare kan ni thothup rok Jehovah nge ayuw ko pi engel rok. (Psalm 1:1-3; 84:4, 5; 89:15) Nap’an ni gad ra rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay, ma ra yib e flaab ngodad ni flaab ni dab da lemnaged nra yib. Rib t’uf rom fare machib nriyul’ ni ra yibnag e pi flaab ney ngom, fa?
17. Mang e ke m’ug u morngaagen apostal Peter ni bochan e i par u tafen Simon ni be’ ni ma fl’eg rogon keru’ e gamanman?
17 Amu lemnag e n’en ni buch rok apostal Peter. Nap’an fare duw ni 36 C.E. i yan ko milekag ni nge machib ko fare Tagapas nu Sharon. I tal ko binaw nu Lydda, me golnag be’ ni Aeneas fithngan ni be’ ni ke yaf downgin, me yan nga binaw nu Joppa ni bay u dap’e l’ay. Aram e gini faseg Dorcas ko yam’ riy. Be gaar Acts 9:43: “Me par Peter rok be’ u Joppa ni boor e rran, ni be’ ni Simon fithingan ni ma fal’eg rogon keru’ e gamanman.” Re thin ney e ke dag rarogon Peter ni gathi ir be’ ni ba laniyan’ ni i machibnag e girdi’ ko re binaw nem. Uw rogon ni be m’ug riy ni gathi ir be’ ni ba laniyan’? I weliy be’ ni ma fil e Bible ni Frederic W. Farrar fithngan ni gaar: “Dabi par be’ ni ri ma fol ko Motochiyel Rok Moses u tafen be’ ni ma fl’eg rogon keru’ e gamanman. U wan’ piin ni ma fol ko fare Motochiyel e ba sonogor ni ngan par u tafen be’ ni ma math nga keru’ e gamanman ara downgin e gamanman ni ke yim’.” Mus ni faan manga dariy tafen Simon u tooben e gini ma maruwel riy, machane maruwel rok e “yima sonogor ngay ma gathi ri yima tay fan e piin ni ma un ko re maruwel nem.” Aram e n’en ni yog faanem ni Farrar.—Acts 10:6.
18, 19. (a) Mang fan ni balyangan’ Peter u nap’an ni pig e changar rok? (b) Mang flaab ni yog ngak Peter ni flaab ni de lemnag nrayog ngak?
18 Machane de laniyan’ Peter me par u tafen Simon, ma nap’an ni immoy u tafen Simon me yib e thin rok Got ngak. I pig e changar rok min nog ngak ni nge kay boch e gamanman ni der ma longuy piyu Jew ya ba togopuluw ko motochiyel rorad. Me togopuluw Peter ngay me yog ni “dawor guy longuy ban’en nib tagan ni ngan longuy ara de beech nrogon ni ba’ ko Motochiyel.” Machane dalip yay ni ka nog ngak: “Dariy ban’en ni ngam lemnag nde beech ni faanra ke yog Got ni ke beech.” “Me par Peter ngi i lemnag fan e re n’em ni kan piliyeg e changar rok ke guy.”—Acts 10:5-17; 11:7-10.
19 De nang Peter ni fowap riy e kun pilyeg e changar rok Cornelius ni gathi ir be’ nu Jew ni ma par u Caesarea ni gonapan 30 e mayel palngin. I yog e engel rok Jehovah ngak Cornelius ni nge l’og e pi tapigpig rok ngar gayed Peter u tafen Simon ni ir be’ ni ma fl’eg rogon keru’ e gamanman. Me l’og Cornelius e pi tapigpig rok nga tafen Simon, me un Peter ngorad nga Caesarea. Me machibnag Peter Cornelius nge chon e tabinaw rok nge pi tafager rok. Ma kar manged e tin somm’on e girdi’ ni gathi yad piyu Israel ni ke yib e kan ni thothup nga dakenrad ngar manged girdien Gil’ilungun. Yugu aram rogon ndan maadad ngak e pi pumoon nem nrogon yalen nu Israel, kan taufenagrad u tomren ni i machibnagrad Peter. Ma aram e ke mab e kanawo’ ngak girdien e pi nam, ni piin ni ke lemnag piyu Jew ni yad ba alit, ni ngar manged girdien e ulung ni Kristiano. (Acts 10:1-48; 11:18) Rib taw’ath Peter—mab taw’ath ni bochan e rib t’uf rok fare machib nriyul’ ma aram fan ni fol ko thin rok Jehovah me ngongol u rogon e michan’ rok!
20. Mang e ayuw rok Got nrayog ngodad ni faan gad ra m’oneg e machib nriyul’ u wan’dad?
20 I gaar Paul: “Machane ra ud weliyed e tin nib riyul’ u fithik’ e t’ufeg, ma gadad ra ilal u gubin e kanawo’ ngad boded mam’ungun Kristus ni ir e llug.” (Efesus 4:15) Arrogon, fare machib nriyul’ e ra yibnag e falfalan’ ni baga’ e chiney ni faan gad ra m’oneg ko yafas rodad ma faan gad ra pag Jehovah ni nge gagiyegnagdad u daken e kan ni thothup rok. Maku dab mu pag talin e ayuw rok e pi engel ni yad be ayuwegdad ni ngada wereged fare thin nib fel’. (Revelation 14:6, 7; 22:6) Ri gad ba taw’ath ni bay e re ayuw ney rodad ni ngada rin’ed fare maruwel ni ke pi’ Jehovah ngodad! Gad ra yul’yul’ ngak Got ma rayog ni ngada pininged e sorok ngak Jehovah ni manemus. Bay ban’en ni kab t’uf ko re n’en ney, fa?—John 17:3.
Mang E Kada Filed?
• Mang fan ni dubun boor e girdi’ e machib nriyul’?
• Uw rogon e fayleng rok Satan u wan’ e pi Kristiano?
• Uw rogon e muulung u wan’dad, ma mang fan?
• Mang e mmil fan ngodad ni ngada ayuweged e michan’ rodad?
[Map/Picture on page 30]
(For fully formatted text, see publication)
GREAT SEA
Caesarea
PLAIN OF SHARON
Joppa
Lydda
Jerusalem
[Picture]
I fol Peter ko gagiyeg rok Got me yog e flaab ngak
[Credit Line]
Map: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.
[Picture on page 25]
I machibnag Jesus e tin nib riyul’
[Picture on page 27]
Ba t’uf rodad e ggan ni machib ni bod rogon nib t’uf e ggan ni fan ko dowef rodad