Chiney E Kab Ga’fan Boch Ko Kafram Ni, Ngan Par Nib Od!

“Ere dab ud molod ni bod boch e girdi’; ya nguud pired ni gadad be od ma ba tamilangan’dad.”​—1 THESSALONIKA 5:6.

1, 2. (a) Miti mang mach e Pompeii nge Herculaneum? (b) Mang thin e ka nog ni be ginang boor e girdi’ nu Pompeii nge Herculaneum ni kar dariy fannaged, ma mang wenegan?

ULAN FA bin som’mon e chibog ko tayim rodad ni Common Era, ma Pompeii nge Herculaneum e eram l’agruw e mach nu Roma nib fel’ rogon ni immoy nib chugur ko fare Burey ni Vesuvius. Ma girdi’ nu Roma nib fel’ rogorad, e aram e gali mach ni ri yad ma yan ngay ngar toffangad boch ko maruwel rorad. Fapi tafen e kachido rorad e rayog ni nge taw e girdi’ ngay nib pag reb e biyu’, ma u Pompeii e immoy reb e tafen e kachido riy nib chuchugur ni nge urngin e girdi’ ko re mach nem ma ra taw ngay. Girdi’ nu Pompeii ni maruwel rorad e ma ker e but’ e kara theeged e bar ma ke gaman 118, ma boch ko pi naun nem e tafen e gambling ara tafen boch e ppin ni ma pi’ ir ni chuway. Ke yoor e piin ni ma un ko ngongol ni darngal nge chogowen e chugum ni ke garer i yan ni bod ni be dag e yolyol u dow e rungrung nge ku yolyol nga dow e rungrung nge ku boch ban’en ni kan ngongliy e be micheg.

² Rorran ni August 24, 79 C.E., me tabab ni nge chub fare Burey ni Vesuvius. Piin volcanologist e kar lemnaged ni nap’an ni nge chub fare volcano ko yay ni som’mon, ni ke wereg boch e pumice nge awat ni ke aw ni n’uw nga daken e gali mach nem, e sana de taleg e girdi’ ni ngar milgad. Ma riyul’, ni gowa boor e girdi’ ni kar yodoromgad. Machane, boch i yad e ka ra lemnaged ni gathi rib gel e riya’ riy ara kar dariyfannaged fare pow ni be ginangrad ma kar turguyed ni dabra chuwgad u rom. Ma, sagonapan lukngun e nep’, meb nib ga’ lingan nga Herculaneum e pi n’en ni ka nog e gases nge pumice ngay, nge malang ni boor ma rib gawel, ni dabkiyog ni pogofan urngin e girdi’ ni ka bay u lan fare mach. Bin migid e rran ni kakadabul, ma taareb rogon e n’en ni ke buch u Pompeii me li’ urngin e girdi’ u rom. Rib gel e kireban’ riy nbochan kan dariyfannag e pow ni be ginangrad!

Tomur ko fare M’ag Rok Piyu Jew

3. Mang e n’en ni ba taareb rogon u thilin e magothgoth ni yib nga Jerusalem nge n’en ni buch u Pompeii nge Herculaneum?

³ Rogon ni kan gothey Pompeii nge Herculaneum ni ri ma k’aring e marus e kab achichig ko magothgoth ni ke buch u Jerusalem ni mereb e duw u m’on riy, nyugu aram rogon ni ke buch e re n’em nbochan e ngongol ko girdi’. Kan weliy “nrogon ni kan longobiyrad ni kab gel e marus riy nga yugu boch e magawon ni ke buch ni aram rogon,” ma ka nog ni bochan e re n’enem me yim’ piyu Jew ni ke pag reb e milyon oren. Machane, taareb rogon ko fare gafgow ni keb nga Pompeii nge Herculaneum, ma fare magothgoth ni buch u Jerusalem e de yib ni dan ginang e girdi’.

4. Mang pow ni i yiiynag Jesus ni fan ni nge ginang e pi gachalpen ni ke chuchugur e tomur ko fare m’ag, ma uw rogon ni ke lebug e re n’en ney ko yay ni som’mon ko fa bin som’mon e chibog?

⁴ I yiiynag Jesus Kristus nyira gothey fare mach, miki yog boch ban’en ni nge buch nib m’on riy​—ni aram e pi n’en ni magawonnagey ni bod e mahl, me lich e ggan, nge durru’, nge togopuluw ko motochiyel. Bayi gel e maruwel ko fapi profet ni googsur, machane yira machibnag fare thin nib fel’ ko Gil’ilungun u ga’ngin yang e fayleng. (Matthew 24:4-7, 11-14) Yugu aram rogon ni ke lebug e thin rok Jesus nib gel ko ngiyal’ ney, maku ke lebug kakrom ni buchuw. Chepin e girdi’ e kan yoloy riy murung’agen e uyungol u Judea ni rib gel. (Acts 11:28) Josefus ni ir reb e Jewish historian e ke weliy murung’agen e durru’ u Jerusalem de n’uw nap’an u m’on ni kan gothey fare mach. Nap’an ni be chuchugur ni ngan gothey Jerusalem, me par ni bay e piin ni be togopuluw ko am, nge cham ni ta’ piyu Jew u thilin girdien e am nib thilthil e ulung rorad, nge piin ni ma li’ e girdi’ u lan boch e pi mach ni girdi’ ni ma par riy e piyu Jew nge piin ni gathi yad piyu Jew. Yugu aram rogon, ma fare thin nib fel’ ko fare Gil’ilungun e kan machibnag “ngak urngin e girdi’ u fayleng.”​—Kolose 1:23.

5, 6. (a) Mang thin ni ke yiiynag Jesus ni ke lebug ko duw ni 66 C.E.? (b) Mang fan ni kaygi yoor e girdi’ ni ke yim’ u nap’an ni kan gothey Jerusalem ko duw ni 70 C.E.?

⁵ Tomur riy, ko duw ni 66 C.E., ma piyu Jew e ka ra togopuluwgad ngak piyu Roma. Nap’an ni yib Cestius Gallus ni be fek boch e salthaw ni ngar longobiyed Jerusalem, me yib ngan’ fapi gachalpen Jesus e thin ni yog ni gaar: “Faanra mu guyed yu Jerusalem ni ke longobiy yu raba’ i salthaw, ma aram e kam nanged ndab ki n’uw nap’an min kirebnag. Ma aram e piin ni yad bay u lan yu Judea e thingar ra milgad nga daken e pi burey; ma piin ni yad bay u lan e binaw e thingar ra chuwgad riy, ma piin ni yad bay u wuru’ e binaw e thingar dab ranod nga lan binaw.” (Luke 21:20, 21) Keb e tayim ni thingarni chuw u Jerusalem​—machane uw rogon? Dan lemnag, me yog Gallus ngak e pi salthaw rok ni ngar chuwgad u rom, ma aram e ke bing e kanawo’ ni fan ko piin Kristiano u Jerusalem nge Judea ni ngar folgad ko thin rok Jesus ma ranod nga daken e pi burey.​—Matthew 24:15, 16.

⁶ Aningeg e duw nga tomren, ni sogonapan ireray e tayim ni ngan madenomnag e Paluk’af, ma fapi salthaw nu Roma u tan pa’ General Titus, ni ir faanem ni ke mudugil laniyan’ ni nge museg e togopuluw ni tay piyu Jew. I longobiy Jerusalem e pi salthaw rok mi yad toy “e yoror nib muth pebgul,” ni ri dabiyog ni ngan mil riy. (Luke 19:43, 44) Yugu aram rogon ni ke chuchugur ni ngan mahl ngorad, ma piyu Jew ni yad ma par ko gin ni Am nu Roma e be gagiyegnag e ka ranod nga Jerusalem nbochan fare Paluk’af. Ma kan kolrad. Rogon ni yog Josefus, pi cha’ nem ni kar m’ad u nap’an ni keb e pi salthaw nu Roma i longobiyrad e baga’ ni girdi’ ni milekag.a Nap’an ni ke war Jerusalem, ma sogonapan taareb e guruy ko medlip guruy ko piyu Jew ni urngin ni ma par ko binaw ni Am nu Roma e be gagiyegnagrad e kar m’ad. Bochan kan gothey Jerusalem nge tempel rok ma aram ke m’ay fare am nge teliw rok piyu Jew ni kan puluwnag ko fare Motochiyel ni kan pi’ ngak Moses.b​—Mark 13:1, 2.

7. Mang ni piin Kristiano nib yul’yul’ e kar magaygad nib fas u nap’an ni kan gothey Jerusalem?

⁷ U lan e duw ni 70 C.E., ma fapi Kristiano ni piyu Jew ni ur moyed u Jerusalem e rayog ni ngan li’rad ngar m’ad ara ngar manged sib. Machane, rogon ni dag e mich riy, ka ra folgad ko thin ni ke yog Jesus ni nap’an 37 e duw ni ke yan. Ka ra paged fare mach ma dar sulod ngaram.

I Ginangey fapi Apostal nib Puluw Nga Ngal’an

8. Mang e tin nib t’uf ni guy Peter, ma mang fapi thin rok Jesus ni sana keb ngan’?

⁸ Chiney, e rayog ni ngan guy ni be yib i yib fare magothgoth ni ra ma ba ga’ yang ni ra gothey, ni ireray e n’en ni ra m’aynag e re m’ag ney ni polo’. Nel’ e duw u m’on ndawor ni gothey yu Jerusalem, me Peter ni apostal e ke pi’ e fonow nib gur ma ba puluw nga ngal’an ni ngan fanay ni rib ga’ ni pi Kristiano ko ngiyal’ ney: Ngan tiyan’uy! I guy Peter ni piin Kristiano e ba t’uf ni ngan pug “gelngin e lem rorad nge tamilang” nge dabra dariyfannaged “fare motochiyel ni yib rok Somol,” i Jesus Kristus. (2 Peter 3:1, 2) Nap’an ni be fonownag Peter e piin Kristiano ni ngar tiyan’rad, ma baga’ ni be lemnag e thin ni ke yog Jesus ngak e pi apostal Rok ni rung’ag in e rran u m’on ndawori yim’ ni gaar: “Mu ayuwgad, mi gimed tiyan’med, ya da mu nanged e ngiyal’ nra taw ko re ngiyal’nem.”​—Mark 13:33.

9. (a) Mang lem ni ke ubung yugu boch e girdi’ ni bay e riya’ riy? (b) Mang fan ni lem ni de mudugil e ri bay e riya’ riy?

⁹ Chiney, e boch e girdi’ e ma fith ni be moning ni gaar: “Bay u uw fare n’en ni ke micheg ni ngeb fa cha’ riy?” (2 Peter 3:3, 4, NW) Ba tamilang, ni pi cha’ nem e yad be lemnag nri dabi buch ban’en ya ra par ni ka rogon ni ka nap’an ni kan sunmiy e fayleng. Lem ni aram rogon ni de mudugil e bay e riya’ riy. Ra warnag e lem rodad nib t’uf ni ngan gurgur i rin’ ban’en, ma ra k’aringdad ni ngad rin’ed e tin ni baadag dowdad. (Luke 21:34) Maku reb, rogon ni yog Peter, pi cha’ nem ni ma moningnagdad e ka ra paged talin fare Ran u nap’an Noah, ni gothey e fayleng ni ga’ngin. Ere riyul’ ni ke thil e fayleng ko ngiyal’ nem!​—Genesis 6:13, 17; 2 Peter 3:5, 6.

10. Mang e ke yog Peter ni fan ni nge pi’ e athamgil ngak e piin nrayog ni nge m’ay e gum’an’ rorad?

¹⁰ I ayuweg Peter e piin ni ma bieg e babyor rok ni ngar gum’man’gad ma aram i puguran ngorad ko mang fan ni baga’ ni der rin’ Got ban’en nrib pay. Som’mon, ke yog Peter ni gaar: “Rogon ko changar rok Jehovah ma taareb e rran e taareb rogon ko taareb e biyu’ e duw ma taareb e biyu’ e duw e taareb e rran.” (2 Peter 3:8, NW) Bochan ni ma par Jehovah ndariy n’umngin nap’an, bay rogon ni nge guy urngin ban’en me mel’eg e bin th’abi fel’ e tayim ni nge rin’ ban’en. Ngemu’, i yog Peter ni baadag Jehovah ni girdi’ u urngin yang e ngar kolgadngan’rad. Gum’an’ rok Got e ra ayuweg e yafas rok e girdi’ ni boor ni susun ra yim’ nfaanra de n’uwnag nap’an e gum’an’ rok. (1 Timothy 2:3, 4; 2 Peter 3:9) Machane, gum’an’ rok Jehovah e de yip’ fan ni ra par dabi rin’ ban’en. “Ra yib Jehovah ni bod ba moro’ro’,” rogon ni yog Peter.​—2 Peter 3:10.

11. Mang e ra ayuwegdad ni ngad pared ni gadad ba od ko tirok Got, ma uw rogon ni bod ni ba ‘gurgur’ e re n’eney ni ngeb fare rran rok Jehovah?

¹¹ Rogon ni i taareb rogonnag Peter ban’en e baga’ fan ni ngan tiyan’uy ngay. Piin ni moro’ro’ e mo’maw’ ni ngan kolrad, machane eni matanag ni be par nib od ni n’umngin e nap’an e nep’ e baga’ ni ir e ra guy fare moro’ro’ ma gathi fa cha’ ni ma mol ni yu ngiyal’. Uw rogon ma en ni matanag e rayog ni nge par nib od? Ra un yan yan mab mom ni ngan par nib yibe od ko bin ni ngan par nga but’ ni n’umngin e nep’. Maku arrogon, gad ra par ni gad ba pasig ko tirok Got ban’en ma ra ayuwegdad ni gadad e Kristiano ni ngad pared ni gad ba od. Arfan, ni be fonownagdad Peter ni ngad pared ni gad be rin’ e “ngongol nib thothup nge maruwel nib l’ag ko pigpig ku Got.” (2 Peter 3:11, NW) Re maruwel n’ey e ra ayuwegdad ni ngad pared ni “ri gad be lemnag fare rran rok Jehovah ni ngeb.” Fare bugithin ni Greek ni kan thiliyeg ni “ri ngan lemnag” e rayog ni ngan thiliyeg ni “ngan k’aring ni ngan mithmith.” (2 Peter 3:12; (NW) footnote) Riyul’, dabiyog ni ngad thiliyeg e tayim ni ke dugliy Jehovah. Ra yib e rran rok nrogon ngal’an ni ke dugliy. Machane fare tayim e chiney nge mada’ boch ngaram e gowa ra yan nrib pey nfaanra boor e maruwel ni gad be rin’ ni fan ko pigpig ngak.​—1 Korinth 15:58.

12. Uw rogon ni ngad fanayed e gum’an’ rok Jehovah ni nge fel’ rogodad riy?

¹² Meere, piin ni be lemnag ni ke sowath fare rran rok Jehovah e yibe pi’ athamgil nga lanin’rad ni ngar folgad ko fonow ni pi’ Peter ni ngar sonniged e tayim ni ke dugliy Jehovah u fithik’ e gum’man’. Riyul’, rayog ni ngad fanayed e tayim ni ka ba’ u fithik’ e gonop nbochan e gum’an’ rok Got. Ni bod ni, rayog ni ngad maruweliyed nge gagiyel e pi felngin e Kristiano ni ku aram e ngad machibnaged e thin nib fel’ ngak ku boch e girdi’ ni boor ni ngari mus mus rogodad riy. Faan gad ra par ni gad ba od, ma ra guydad Jehovah ni “gadad mmachalbog ma dariy thibngidad ma ra par nib aw e gapas u thildad” u nap’an e tomur ko re m’ag ney. (2 Peter 3:14, 15) Rib fel’ e re towath nem!

13. Mang e thin rok Paul ngak fapi Kristiano nu Thessalonika ni ba puluw ko ngiyal’ ney?

¹³ Nap’an ni ke yoloy Paul e bin som’mon e babyor rok ni fan ko fapi Kristiano u Thessalonika, maku ke weliy nib t’uf ni ngan par nib od. Be fonownagrad ni gaar: “Ere dab ud molod ni bod boch e girdi’; ya nguud pired ni gadad be od ma ba tamilangan’dad.” (1 Thessalonika 5:2, 6) Chiney, ni be chuchugur i yan ni ngan thang e re m’ag ney ni polo’, uw feni ga’ fan e re n’en nem! Pi tapigpig rok Jehovah e yad be par u fayleng ni ke sug ko girdi’ ni dariy fan e tirok Got u wan’rad, ma rayog ni nge rin’ ban’en e re n’en ney ngorad. Meere, Paul e be fonownagey ni gaar: “Ngad pared ni ba tamilangan’dad ma nga don’ed nga dakendad ni bod fa gi wasey ni ma upunguy e salthaw ngorongoren ngay ni aram e michan’ rodad nge t’ufeg rodad nge athap rodad ni ngad thapgad ngak Got ni bod e urwech ni ma tay e salthaw ko mahl ni nge ayuweg lolugen.” (1 Thessalonika 5:8, NW) Ngan fil e Thin rok Got ni gubin ngiyal’ nge ngan chag ngak e pi walagdad u nap’an e muulung rodad e ra ayuwegdad ni ngad folgad ko fonow ni pi’ Paul ma nge par ni ba tamilangan’dad ni susun ni ngad rin’ed ban’en nib pay.​—Matthew 16:1-3.

Bokum Milyon e Girdi’ e Yad Be Par nib Od

14. Mang namba ni be dag ni boor e girdi’ e chiney ni be fol ko fonow ni pi’ Peter ni ngan par nib od?

¹⁴ Bay boor e girdi’ e chiney ni be fol ko fare fonow ni kan thagthagnag ni ngan par nib od? Arrogon. Nap’an e duw ni 2002, ma ke mun ke taw ko 6,304,645 e publisher​—ni ke yoor ko 3.1-pasent ko duw ni 2001—​ma ka ra micheged ni yad ba od ko tirok Got ya kar thognaged 1,202,381,302 e awa ni kar nonad yugu boch e girdi’ u murung’agen Gil’ilungun Got. Rogon ni be lemnag e pi cha’ nem, re maruwel n’ey e gathi ban’en ni dariy fan. I ir bang ko yafas rorad nrib ga’ fan. Rogon e ngongol rok boor e girdi’ ko re n’eney e ke dag Eduardo nge Noemi u El Salvador rogon.

15. Mang e n’en ni buch u El Salvador ni be dag ni boor e girdi’ ni yad be par ni yad ba od ko tirok Got?

¹⁵ Boch e duw kafram, me naab Eduardo nge Noemi ko thin rok Paul ni gaar: “Ra rogon e re fayleng ney e be thil i yan.” (1 Korinth 7:31, NW) Kar momnaged e yafas rorad ma kar unew ko pioneer ni aram e yow ma un ko machib ni polo’ e tayim rorow. Tomren ni ke yan boch e tayim, ma kan tow’athnagrow u boor e kanawo’ maku kar unew ko fare maruwel ni ka nog e circuit nge district work ngay. Yugu aram rogon ni keb ngorow boch e magawon nib gel, me mudugil laniyan’ Eduardo nge Noemi ni kar turguyew ban’en nib mat’aw u nap’an ni kar n’agew rogon e par nib mom ma de yoor e chugum ya kar mel’egew ni ngar pigpiggow ku Got ni polo’ e tayim rorow ara pioneer. Boor u fithik’ fa 29,269 e piin tamachib​—nib muun ngay 2,454 e pioneer—​u El Salvador e ka ra daged ni yad be pag e tin baadag dowrad, ma ireray reb i fan ni ke yoor ko l’agruw pasent e piin tamachib ni ke mun ko re nam ney fa binem e duw.

16. Mang e ngongol ni dag reb e walag ni pagal u Côte d’Ivoire?

¹⁶ U Côte d’Ivoire, ma reb e Kristiano ni kab pagal e ku ke dag e lem ni aram rogon me yol nga tochuch ni gaar: “I gag reb e ministerial servant. Machane dabiyog ni nggog ngak e pi walag ni ngar uned ko pioneer ya dagu dag e re n’ey ko yafas rog. Ere kug n’ag e maruwel rog nib tolang puluwon ma gu ma un ko maruwel e chiney ndariy e masta rog, ni bay boor e tayim rog riy ni fan ko machib.” Re pagal ney e ke mang bagayad ko fa 983 e pioneer ni yad be pigpig u Côte d’Ivoire, ni fa binem e duw e immoy 6,701 e pi tamachib rorad, ni ke yoor ko 5 pasent.

17. Uw rogon ni dag reb e Mich ni kab fel’ yangaren u Belgium ni de rus ko girdi’ ni ba laniyan’?

¹⁷ Girdi’ ni bagelan’, nge ba laniyan’ e be par ni be k’aring e magawon ko fa 24,961 e tamachib ko Gil’ilungun u Belgium. Yugu aram rogon, ma yad ba pasig ma dara rusgad. Nap’an ni ke rung’ag reb e Mich ni 16 e duw rok ni Pi Mich Rok Jehovah e kan weliy u skul ni ireray reb e sect u nap’an reb e class ni ethics, me wenig ko rayog ni nge weliy murung’agen e Pi Mich Rok Jehovah. Be fanay fare video ni Jehovah’s Witnesses​—The Organization Behind the Name nge fare babyor ni Jehovah’s Witnesses—​Who Are They?, ma aram ke yog ni nge weliy nib fel’ rogon ko mini’ e Pi Mich. Tin ni ke weliy e karni tayfan, ma bin migid e wik min pi’ ngak e pi student e skeng ni urngin e deer riy e ba l’ag ko Pi Mich Rok Jehovah ni teliw ko Kristiano.

18. Mang e mich riy ni fare magawon ko salpiy e de taleg e pi tamachib u Argentina nge Mozambique ko pigpig ku Jehovah?

¹⁸ Ke chuchugur ni nge urngin e Kristiano ma susun ni nge mada’nag e magawon nib gel ko ngiyal’ ney ni ka nog e tin tomren e rran ngay. Yugu aram rogon, ma yad be guy rogon ni nge dabi wagey laniyan’rad. Yugu aram rogon ni Argentina e karni nang e magawon rorad ko salpiy, ma fa binem e duw e kan ta’ nga babyor ni ke mun ke taw ko 126,709 e Pi Mich u rom. Ka bay boor e girdi’ nib gafgow u Mozambique. Yugu aram rogon, ma bay 37,563 e girdi’ ni be un ko machib u rom, ni ke mun 4 pasent ngay. Boor e girdi’ u Albania nib gafgow, machane ke yoor e pi tamachib u rom ko 12 pasent, ma ke mun ke taw ko 2,708 e pi tamachib ngorad. Ba tamilang, ni kan ni thothup rok Jehovah e dabiyog ni nge tal ni bochan e magawon u nap’an ni pi tapigpig rok e yad be m’oneg Gil’ilungun ko yafas rorad.​—Matthew 6:33.

19. (a) Mang e be micheg ni ka bay boor e girdi’ ni yad bod e saf ni keb e bilig ngorad ko thin riyul’ nu Bible? (b) Mang yugu boch ban’en ni dag ni ba’ ko fare report u gubin e duw ni be dag ni pi tapigpig rok Jehovah e yad be par ni yad ba od ko tirok Got? (Mu guy fare chart ni bay ko pages 20-23.)

¹⁹ Fa binem e duw immoy 5,309,289 ni ma un ko fol Bible ma be dag e re n’em ni ka bay boor e girdi’ ni yad bod e saf ni keb e bilig ngorad ko thin riyul’ u Bible. U fithik’ fa 15,597,746 e girdi’ ni kar uned ko fare Puguran, ma ri boor i yad e dawora pigpiggad ku Jehovah u fithik’ e pasig. Manga yigi par ni be yoor e tamilangan’ rorad ma be gel e t’ufeg rorad i yan ku Jehovah nge ngak e pi walag. Ri be k’aring e falfalan’ ni ngan guy ni fare “ulung ni baga’” ni ka nog “yugu boch e saf ngorad” ni yad be mon’og iyan ni yad be pigpig ko en Tasunmiy ni “rran nge nep’ u lan e tempel rok” ni yad ba chag ngak e pi walag ni kan dugliyrad ko kan ni thothup.​—Revelation 7:9, 15; John 10:16.

Ngan Fil Ban’en ko Tini Rin’ Lot

20. Mang e gad ra fil ko tin ni buch rok Lot nge ppin rok?

²⁰ Riyul’, ni mus ko pi tapigpig rok Got nib yul’yul’ e rayog ni nge tal i lemnag nsusun ni nge rin’ ban’en nib pay. Mu lemnag Lot ni fak walagen Abraham. Gali engel ni kar bow ngar guyew yad e ka rognew ngak ni ke chuchugur ni nge thang Got yu Sodom nge Gomorrah. Susun pi thin nem ni ka nog e dabi gin Lot ngay, ya kari “kireban’ ko ngongol ni darngal ni be ngongliy e girdi’ ni dariy fan e motochiyel u wan’rad.” (2 Peter 2:7) Yugu aram rogon, nap’an ni keb l’agruw e engel ni ngar unew ngak nga ranod nga wuru’ yu Sodom, ma “ka be sasagaal.” Fa gali engel e ke chuchugur ni ngar giringiyew Lot nge tabinaw rok ngar fekew yad nga wuru’ fare mach. Ma tomur riy, i dariyfannag leengin Lot e thin ni ke yog fare engel ni dabra sapgad nga tomur. Ke yim’ nbochan e ngongol rok ni der ma tiyan’. (Genesis 19:14-17, 26) “Dab mpaged talin e ppin rok Lot,” aram rogon ni i ginangey Jesus.​—Luke 17:32.

21. Mang fan ni kab baga’ fan ni ngad pared ni gadad ba od e chiney ko kafram?

²¹ Fare gafgow ni keb nga Pompeii nge Herculaneum nge fare magothgoth ni keb nga Jerusalem, maku fare Ran u nap’an Noah nge n’en ni buch u nap’an Lot, urngin e be dag nib ga’ fan ni ngarni tiyan’uy ko thin ni ka nog ni be ginangey. Gadad e pi tapigpig rok Jehovah, e gad manang e pow ko fare tomur. (Matthew 24:3) Kad paloggad ko teliw ni googsur. (Revelation 18:4) Taareb rogon ko piin Kristiano ko fa bin som’mon e chibog, ma ba t’uf ni ‘ngarda lemnaged e wub ko fare rran rok Jehovah.’ (2 Peter 3:12) Arrogon, chiney e ngad pared ni gadad ba od nib gel boch ko kafram! Mang boch ban’en nrayog ni ngad rin’ed, ma mang e pi felngin ni rayog ni ngad ngongliyed ma rayog ni ngad pared ni gadad ba od? Fa bin migid e article e ra weliy e pi n’en nem.

[Footnotes]

Uw Rogon ni Ngam Pi’ e Fulweg?

• Mang e n’en ni ke ayuweg e piin Kristiano ni piyu Jew ni ngar milgad u nap’an ni kan gothey Jerusalem?

• Uw rogon fapi fonow ni ke yoloy fa gali apostal ni Peter nge Paul nra ayuwegdad ni ngad pared ni gadad ba od?

• Mini’ e chiney e be micheg ni ri yad be od?

• Mang e gad ra fil u murung’agen Lot nge ppin rok?

[Chart on page 20-23]

2002 SERVICE YEAR REPORT KO PI MICH ROK JEHOVAH U GA’NGIN YANG E FAYLENG

(See bound volume)

[Picture on page 17]

U lan e duw ni 66 C.E., ma piin Kristiano u Jerusalem e ka ra folgad ko thin ni ke yog Jesus

[Pictures on page 18]

Ra ngan Pasig ma Ra Ayuweg e Piin Kristiano ni ngar pared ni yad ba od