Nge Pining Urngin E Girdi’ E Sorok Ngak Jehovah
“Mpininged e sorok ngak Somol nga feni flaab nge feni gel gelngin! Mpininged e sorok nga fithngan Somol nga feni yul’yul’.”—PSALM 96:7, 8.
1, 2. Mang e ma pining e sorok ngak Jehovah, ma ka nog ngak chon mini’ ni ngar uned ngay?
DAVID ni fak Jesse e ke ilal u bang nib chugur nga Bethlehem ni i gafaliy e saf. Boor yay ni i sap nga lan e lang me guy e pi t’uf riy nnep’ u nap’an ni i gafaliy e pi saf rok e chitamangin! Dabi siy ni ke yib ngan’ David e pi n’en ni ke guy u nap’an ni ke thagthagnag e kan ni thothup rok Got ni nge tunguy e tang ni bay ko Psalm ni guruy ni 19 ni gaar: “Lan e lang e rib gagiyel ni be gilnag buguwan Got! Rib gagiyel ni be dag e n’en ni ke sunumeg! Machane lamrad e be taw ngak urngin e nam, thin ni yad be weliy e be taw ko gin ni mus e fayleng riy.”—Psalm 19:1, 4.
2 Lan e lang ni ke sunumiy Jehovah e ma pining e sorok ngak ni gubin e rran nge gubin e nep’, machane dariy e thin, ara dariy yu bug, ara laman lan e lang. Dariy e tal ko pi n’en ni ke sunmiy Got ni be pining e sorok ngak, ma ri ma sobut’nag lanin’dad ni ngada lemnaged rogon ni be micheg e tin ni sum ban’en ngak “urngin e nam” feni sorok Got. Machane de gaman ni ke mus ni nge micheg e tin ni sum ban’en nib sorok Got ni de un e thin ngay. Ka nog ngak e pi girdi’ ni yad ba yul’yul’ ni ngar nonad ngar uned ko tin ni sum ban’en ngar pininged e sorok ngak Got. Be’ ni yoloy e psalm e ke non ngak e piin ni yad ma liyor ngak Got ni gaar: “Mpininged e sorok ngak Somol nga feni flaab nge feni gel gelngin! Mpininged e sorok nga fithngan Somol nga feni yul’yul’.” (Psalm 96:7, 8) Ma falfalan’ e piin nib fel’ thilrad Jehovah ni ngar folgad ko re thin nem ni ngar pininged e sorok ngak Got. Machane mang e kub muun ngay ni nga pining e sorok ngak Got?
3. Mang fan ni ma pining e girdi’ e sorok ngak Got?
3 Gathi ke mus ni ngan pining e sorok ngak ko thin rodad. Piyu Israel u nap’an Isaiah e ur pininged e sorok ngak Got u l’iginrad machane dar yul’yul’gad. I non Jehovah ngorad u daken Isaiah ni gaar: “Pi girdi’ ney e kar chugurgad ngog u l’iginrad, ma kar pininged e sorok ngog u dap’e l’iginrad, machane kab palog gumercha’rad rog.” (Isaiah 29:13) M’ay fan e thin rok e pi girdi’ nem. Ya faanra bay fan e thin rok be’ ni be pining e sorok ngak Got ma thingari yib u ba gumerchaey ni ma t’ufeg Jehovah ma be tay fan e gilbuguwan ni be tay Got. Ke mus ni Jehovah e ir e ani Tasunmiy. Ir e Ani Th’abi Gel ma Th’abi Mat’aw ma ir e t’ufeg. Ir e ke tay e kanawo’ ni ngada thapgad ma ir e Yalung Somol ma urngin e piin nu tharmiy ngu fayleng e ngar siro’gad ngak. (Revelation 4:11; 19:1) Faanra mich u wan’dad ni arrogon, ma ngada pininged e sorok ngak u polo’ i gumercha’dad.
4. Mang fonow ni pi’ Jesus ngodad u rogon ni ngan pining e sorok ngak Got, ma uw rogon ni ngada folgad riy?
4 I weliy Jesus Kristus ngodad rogon ni ngada pininged e sorok ngak Got. Be gaar: “Ara’ rogon min tay fan e en ni Chitamangiy ni faan ra yib wom’engimed ni pire’; ara’ kanawoen mi gimed mang pi gachalpeg.” (John 15:8) Uw rogon ni nge yib waamngidad ni pire’? Somm’on ma ngada uned i machibnag “fare thin nib fel’ u morngaagen gil’ilungun Got” u polo’ i gumercha’dad ma aram rogon ni gad ra un ko tin ni sunumeg ban’en ni ngan “weliy” morngaagen “pi felngin Got ni dabiyog ni ngan guy nga owchey.” (Matthew 24:14; Roma 1:20) Maku aram kanawoen ni ngada uned i ayuweg yugu boch e girdi’ ni ngar manged pi gachalpen Jesus ma ngar uned ngak e piin ni yad be pining e sorok ngak Jehovah Got. Bin migid, ma rayog ni nge yib waamngidad ni aram waamngin e kan ni thothup ma gad be folwok rok pi felngin Jehovah Got. (Galatia 5:22, 23; Efesus 5:1; Kolose 3:10) Wenegan nra yib riy e gad be pining e sorok ngak Got ko ngongol rodad u gubin e rran.
“Gubin Yang U Fayleng”
5. Mu weliy rogon ni ke tamilangnag Paul ni ke mil fan ngak e pi Kristiano ni ngar pininged e sorok ngak Got u nap’an ni ngar weliyed e michan’ rorad ngak yugu boch e girdi’.
5 U lan e babyor rok Paul ngak piyu Roma e i tamilangnag nib mil fan ngak piyu Kristiano ni ngar pininged e sorok ngak Got ni yad be weliy e tin nib mich u wan’rad ngak yugu boch e girdi’. Reb e thin ni kenggin e machib u lan e Babyor nu Roma e ke mus ni piin nib mich Jesus Kristus u wan’rad e ra yog e yafas ngorad. U lan guruy ni 10 ko Roma e i weliy Paul ni ka be guy rogon piyu Israel ko ngiyal’ nem ni ngar mat’awgad u p’eowchen Got ni yad be fol motochiyel rok Moses, machane “Kristus e yib i taleg e Motochiyel.” Ere gaar Paul: “Faan ga ra yog nga dap’i lungum ni lungum, “I Jesus e ir e Somol,” ma ke mich u wun’um ni Got e faseg ko yam’, ma aram e kam thap ngak Got.” Ka nap’an e ngiyal’ nem ma “dariy ban’en nib thil rok piyu Israel nge piin ni gathi yad piyu Israel; i Got e taab Somol rorad ni yad gubin, ma ri ma tow’athnag urngin e piin ni yad ma pining fithingan. Ni bod ni be yog e babyor nib thothup n be gaar, “En nra pining fithngan Somol ni nge ayuweg e ra fos ni ke thap ngak Got.’ ”—Roma 10:4, 9-13.
6. Uw rogon ni ke weliy Paul ni ke lebug fare thin u Psalm 19:4?
6 Me fith Paul: “Machane ra diin mi yad non ngak ni faanra dawori michan’rad ngak? Ma ra diin me michan’rad ni faanra dawor rrung’aged e thin rok? Ma ra diin mi yad rung’ag ni faanra danir machibnag e thin rok?” (Roma 10:14) Me weliy Paul morngaagen piyu Israel ni gaar: “Machane gathi gubin e girdi’ ni mich u wun’rad e re thin nem nib fel’ ni yib rok Got.” Mang fan ni de fol piyu Israel? Dar folgad ni bochan e de mich u wan’rad ma gathi bochan e dani machibnagrad. I tamilangnag Paul ni arrogon ya ke bieg Psalm 19:4 me yip’ fan ngak e pi Kristiano ni yad be wereg e machib ma gathi be yip’ fan e tin ni sum ban’en. Be gaar: “Lamrad e wer nga urngin yang u daken e fayleng, thin rorad e ke taw ko gin ni mus e fayleng riy.” (Roma 10:16, 18) Arrogon, bod rogon ni ma pining e tin ni sum ban’en e sorok ngak Jehovah maku arrogon e tin nsomm’on e Kristiano ni kar machibnaged fare thin nib fel’ u gubin yang ma kar pininged e sorok ngak Got u “urngin yang u daken e fayleng.” U lan e babyor rok Paul ngak piyu Kolose me weliy fene wer fare thin nib fel’. I yog ni kan machibnag fare thin nib fel’ “ngak urngin e girdi’ nu fayleng.”—Kolose 1:23.
Pi Mich Ni Yad Ba Pasig
7. Rogon e thin rok Jesus, mang e ke mil fan ngak e pi Kristiano?
7 I yoloy Paul e babyor rok ngak piyu Kolose ni gonapan 27 e duw u tomren ni yim’ Jesus Kristus. Uw rogon ni ke taw e machib nga Kolose u lan in e duw? Ke taw e machib e ngaram ni bochan e ba pasig e tin somm’on e Kristiano ma ke flaabnag Jehovah e pasig ni ur ted. I weliy Jesus u m’on riy ni ra pasig pi gachalpen ni yad be machib ni gaar: “Ma som’on e thingar ni machibnag are Thin Nib Fel’ ni yib rok Got ngak urngin e nam.” (Mark 13:10) Me tay Jesus chilen ngorad fare thin ni bay ko tin tomur e thin ko Gospel rok Matthew ni gaar: “Ere mmarod ngak girdien e pi nam u gubin yang ngam pingeged yad nra manged pi gachalpeg, mi gimed taufenagrad nga fithingan e Chitamangiy nge Fak nge fare Kan ni Thothup, mi gimed fil ngorad rogon ni nguur folgad u gubin e tin ni ku gog ngomed ni nguum rin’ed.” (Matthew 28:19, 20) De n’uw nap’an u tomren ni yan Jesus nga tharmiy me fol pi gachalpen ko re thin nem.
8, 9. Rogon e thin ni bay ko Acts, uw rogon ni ke fol e pi Kristiano ko motochiyel rok Jesus?
8 Tomren ni kan puog fare kan ni thothup ko Pentecost ko duw ni 33 C.E. e n’en ni somm’on ni rin’ pi gachalpen Jesus e kar machibnaged e girdi’ ni yoor u Jerusalem ni “yad be weliy e murung’agen e pi n’en nib sorok Got ni ke ngongliy.” Baga’ angin e machib ni ur ted, ma “gonapan dalip biyu’ e girdi’” ni kan taufenagrad. Me machib pi gachalpen Jesus ni yad be pining e sorok ngak Got u fithik’ e girdi’ ni yad ba pasig ngay ma bay angin e machib rorad.—Acts 2:4, 11, 41, 46, 47.
9 De n’uw nap’an me nang e pi tamachib ni be machibnag e pi Kristiano yu\gu boch e girdi’. Ke wagey lanin’rad ni bochan e rib puf e thin rok Peter nge John, me ere kar rogned ngak fagali apostal ni ngar talgow ko machib. Ke fulweg fa gali apostal ni lungurow: “Dabiyog ni nge dab kug weliyew e n’en ni kug guyew nge n’en ni kug rung’agew.” Ka nog ngorow ni bay ni gechignagrow min pagrow, me sul Peter nge John ngak pi walagrow mi yad urngin e ur meybilgad ngak Jehovah. Dar rusgad mi yad wenig ngak Jehovah ni lungurad: “Mu ayuwegmad e pi tapigpig rom nggu weliyed e thin rom ndab kug rusgad.”—Acts 4:13, 20, 29.
10. Mang e rin’ e tin riyul’ e Kristiano u nap’an ni sum e togopuluw?
10 Bpuluw e re meybil nem ko tin nib m’agan’ Jehovah ngay me m’ug ni arrogon ni boch nga tomren. Kan kol e pi apostal min kalbusnagrad machane ke pagrad reb e engel kar chuwgad ko kalbus. I yog fare engel ngorad ni gaar: “Mmarod mu sak’iygad nga lan e tempel ngam weliyed ngak e girdi’ urngin ban’en ni murung’agen e biney e pangin nib beech.” (Acts 5:18-20) Ki flaabnag Jehovah e pi apostal ni bochan e kar folgad. “Ma aram e urngin e rran nra ul’ulgad ngay nguur filed ngak e girdi’ ma yad be machibnag ngak e girdi’ fare Thin Nib Fel’ ni murung’agen Jesus ni ir fare Messiah.” (Acts 5:42) Ere ba tamilang ni de yog rok e piin ni yad be togopuluw ni ngar taleged pi gachalpen Jesus ni ngar pininged e sorok ngak Got u fithik’ e girdi’ ni yoor.
11. Uw rogon fare maruwel ni ngan machibnag e girdi’ u wan’ e tin somm’on e Kristiano?
11 De n’uw nap’an min kol Stephen min malangnag nge yim’. Me tabab e togopuluw nib gel u Jerusalem u tomren nli’ Stephen, me wer pi gachalpen Jesus kar milgad nga yugu boch e binaw ma ke mus ni goo pi apostal ni ur pared u Jerusalem. Ke mulan’rad ni bochan fare togopuluw, fa? Ri danga’. Gad ra bieg: “Ma fapi cha’ ni ke mich Jesus u wun’rad nni weregrad e ranod nga gubin yang ni yad be machibnag ngak e girdi’ fare thin Nib Fel’ ni yib rok Got.” (Acts 8:1, 4) Boor yay ni gad ra bieg morngaagen e pasig rok pi gachalpen Jesus ni yad be pining e sorok ngak Got. U Acts guruy ni 9 e gad ra bieg riy morngaagen Saul nu Tarsus ni ir reb e Farise ni be milekag nga Damascus ni nge gafgownag pi gachalpen Jesus u rom me pig e changar rok me guy Jesus me malmit ni bochan. Me yan nga Damascus ma ke golnag Ananias Paul ko malmit ni ke tay. Mang e n’en ni somm’on ni rin’ Saul—ni kun pining Paul ngak? Be gaar e Bible: “Chi ngiyal’ nem me yan u lan tafen e muulung i yan, ni aram e ke tabab i machibnag murung’agen Jesus ni be gaar, “I Jesus e ir faanem ni Fak Got.”—Acts 9:20.
Urngin E Girdi’ E Ur Machibgad
12, 13. (a) Rogon e thin rok e piin ni kar yoloyed e chep rok e girdi’, mang e ba lingagil ko tin somm’on e ulung ni Kristiano? (b) Uw rogon nib puluw e thin ko Acts nge thin rok e piin ni kar yoloyed e chep rok e girdi’?
12 Goo yi manang ni urngin e girdi’ u lan e tin somm’on e ulung ni Kristiano ni ur machibnaged fare thin nib fel’. Be weliy be’ ni Philip Schaff u morngaagen e pi Kristiano nem ni gaar: “Gubin e ulung ni Kristiano e yad ulungen e missionary ma gubin e Kristiano nib mich u wan’rad e ir reb e missionary.” (History of the Christian Church) Be’ ni W. S. Williams fithngan e be gaar: “Yi manang ni urngin e Kristiano ko bin Kakrom e Galesiya, ma baga’ ni piin ni bay e taw’ath rorad [ni aram e taw’ath ko kan ni thothup] e yad gubin e ur machibnaged fare thin nib fel’.” (The Glorious Ministry of the Laity) Ki gaar: “De tay Jesus Kristus ni ke mus ni ba thal e girdi’ ni ngar machibgad.” Ni mus ko Celsus ni ir reb e toogor rok e pi Kristiano kakrom e ke gaar: “Piin ni ma maruwel nga bunuen e saf, nge piin ni ma fl’eg e sus, nge piin ni yad ma maruwel nga keru’ e garbaw, ni piin ni dariy e skul rorad ma piin ni yad ba sobut’ e yad ma machibnag fare thin nib fel’ ni kar pasiggad ngay.”
13 Bpuluw e re thin ney ko thin ni bay ko chep ko babyor ni Acts. Tomren ni kan puog e kan ni thothup nga daken pi gachalpen Jesus ko Pentecost ko 33 C.E. urngin pi gachalpen Jesus ni pumoon nge ppin e ur wereged e thin u morngaagen e pi n’en nib sorok Got ni ke ngongliy. Ke tabab e togopuluw u tomren ni kan li’ Stephen me wer e pi Kristiano ma yad gubin e ur wereged fare thin nib fel’ ko gin ni kar wergad ngay. Gonapan 28 e duw nga tomren me yol Paul ngak urngin e Kristiano ni yad e Hebrew ma gathi ke mus ni in e girdi’ ni yad e tamachib, me gaar ngorad: “Nguuda pininged e magar ngak Got ni gubin ngiyal’ nge mang maligach rodad ngak u daken Jesus; ni aram e gubin ngiyal’ ni nguuda pininged e magar nga fithingan u lungudad nga dogned ni ir e Somol.” (Hebrews 13:15) I weliy Paul rogon e machib u wan’ ni gaar: “Dariy mat’awug ni nggu uf ni bochan e gu be machibnag ngak e girdi’ e Thin Nib Fel’ ni yib rok Got. Ya bbugithin ni ke yog ngog ni nggu rin’. Faan mang e dab gu machibnag ngak e girdi’ e Thin Nib Fel’ ni yib rok Got ma ri gu ra gafgow.” (1 Korinth 9:16) Ba tamilang ni ku arrogon laniyan’ urngin e Kristiano ko bin somm’on e chibog.
14. Uw rogon nib peth e michan’ nge fare maruwel ni ngan machibnag e girdi’?
14 Thingari machib be’ ni Kristiano ni bochan e dabiyog ni ngan dareg e re maruwel nem nge michan’ rok. Be gaar Paul: “Ya ra mich u wun’dad me mat’awnagdad Got ngak; ma gadad ra yog nga dap’i l’ugundad, ma aram e kad thapgad.” (Roma 10:10) Ke mus ni in e girdi’ u lan e ulung—ni yad e pi tamachib—nib mich u wan’rad ma ke mil fan ngorad ni ngar machibgad, fa? Ri danga’! Urngin e tin riyul’ e Kristiano ni ba fas e michan’ rorad nib mich e Somol ni Jesus Kristus u wan’rad ma yad gubin e yad ma weliy e pi n’en nib mich u wan’rad ngak yugu boch e girdi’. Faan manga danga’ ma ba yam’ e michan’ rorad. (James 2:26) Urngin e Kristiano ni yad ba yul’yul’ ko bin somm’on e chibog e ur weliyed morngaagen e michan’ rorad ni aram rogon, ere baga’ yang e sorok ni kan pining nga fithngan Jehovah.
15, 16. Mu weliy boch e thin ni be dag ni ke mon’og e machib ni yugu aram rogon ni bay e togopuluw.
15 I flaabnag Jehovah e girdi’ rok kar yoorgad ni yugu aram rogon ni bay e magawon rorad u lan e ulung ngu wuru’ e ulung. Susun, u Acts guruy ni 6 e bay morngaagen e maluag thin u thilin e pi Kristiano ni yad ma non nthin nu Hebrew nge pi Kristiano ni yad ma non nthin nu Greek. I pithig e pi apostal e re magawon nem. Gad ra bieg wenegan ni gaar: “Ma aram mi i wer e thin rok Got i yan. Ma be yoor pi gachalpen Jesus i yan, ma boor e prist ni pig lanin’rad nge mich Jesus u wun’rad.”—Acts 6:7.
16 Boch nga tomren me sum e togopuluw u thilin Herod Agrippa ni ir e Pilung nu Judea nge fapi girdi’ nu Tyre nge Sidon. Girdien e gali binaw nem e ur wenignaged e gapas me yib Herod ni ke welthin ngorad. Me tolul e girdi’ ni yoor ni kar muulunggad ni lungurad: “Cha’ ney ni be welthin e gathi ba girdi’, ya ba got!” “Ka chingiyal’ nem me gad e engel rok Somol pa’ ngak Herod, ni bochan e yog e girdi’ ni ir ba got ma de talegrad nge mang Got e nog e sorok ngak.” (Acts 12:20-23) Ra mulan’ e piin ni ke pagan’rad ngak e pi pilung ni yad ba girdi’! (Psalm 146:3, 4) Machane pi Kristiano e ur pininged e sorok ngak Jehovah. Aram fan ni “i wer e thin rok Got i yan ma be yoor e girdi’ ni be fol riy” ni yugu aram rogon ni be wagey e pi am.—Acts 12:24.
Ngiyal’ Nem Nge Chiney
17. U nap’an e bin somm’on e chibog, mang e rin’ e piin ni yoor ni kar uned ko ulung ni Kristiano?
17 Arrogon, ga’ngin fare ulung ni Kristiano ko bin somm’on e chibog e yad e piin ni ma pining e sorok ngak Jehovah Got ni yad ba pasig. Urngin e Kristiano ni yad ba yul’yul’ e ur wereged fare thin nib fel’. Boch i yad e kar pirieged e piin ni ba adag e machib, ere kar folgad ko thin rok Jesus ma kar filed ngorad urngin e tin ni tay Jesus chilen ni ngan rin’. (Matthew 28:19, 20) Aram fan ni ke yoor girdien e ulung ma ke yoor e girdi’ ni kar pininged e sorok ngak Jehovah ni bod rogon ni rin’ David ni Pilung kakrom. Yad gubin ni ke lungurad: “Gu ra pining e sorok ngom, O Jehovah ni Got rog, gu ra rin’ u polo’ i gumerchaeg, ma gu ra pining e sorok nga fithingam ni dariy n’umngin nap’an ya rib gel e t’ufeg ni kam tay ngog.”—Psalm 86:12, 13.
18. (a) Mang e ba thil ko bin somm’on e ulung ni Kristiano nge Kristendom e ngiyal’’ ney? (b) Mang e gad ra weliy ko bin migid e thin?
18 Ga ra lemnag e re thin ney, ma thin rok reb e professor ni ma fil e machib u university ni Allison A. Trites fithngan e ma k’aringdad ni ngada lemgad. Ke taarebnag Kristendom e ngiyal’ ney ko ulung ni Kristiano ko bin somm’on e chibog ni gaar: “Ke yoor girdien e galesiya e ngiyal’ ney ni bochan e ke sum e girdi’ riy (ara bitir rok girdien e galesiya e ke mich u wan’rad) miki yoor girdien e galesiya ni bochan e ke af e girdi’ riy (ara girdien fare galesiya u reb e binaw e ke yan i par u yugu reb e binaw). Machane u lan e babyor ko Acts e ke yoor girdien e galesiya ni bochan e kan pingeg yugu boch e girdi’ ngar uned ngay, ya ka fin tabab e galesiya ko maruwel rok.” Be yip’ fan e re thin ney ni de yoor girdien e bin riyul’ e Kristiano nrogon ni yog Jesus, fa? Danga’. Ya kab pasig e tin riyul’ e Kristiano e ngiyal’ ney ni yad be pining e sorok ngak Got ni bod ni rin’ e pi Kristiano ko bin somm’on e chibog. Gad ra weliy ni aram rogon ko bin migid e thin.
Rayog Ni Ngam Weliy?
• Uw boch e kanawo’ nrayog ni ngada pininged e sorok ngak Got riy?
• Uw rogon ni weliy Paul ni ke lebug fare thin u Psalm 19:4?
• Uw rogon nib peth e michan’ nge fare maruwel ni ngan machibnag e girdi’?
• Mang e ba lingagil ko bin somm’on e ulung ni Kristiano?
[Picture on page 14, 15]
Lan e lang e ma pining e sorok ngak Jehovah ni gubin ngiyal’
[Credit Line]
Ke magar e Anglo-Australian Observatory, sasing rok David Malin
[Pictures on page 16]
Fare maruwel ni ngan machibnag e girdi’ e ba peth ko meybil