Mu Sumunguy, ma Ga Par nib Thabthabel Lanin’um

“Mpuguran ngak e girdi’ . . . ni ngar sumunguygad ngak urngin e girdi’.”​—TITUS 3:1, 2.

1, 2. Mang e be yog e Bible u murung’agen e sumunguy, ma mang fan nib puluw e re n’ey?

JEHOVAH ni Chitamangidad nu tharmiy ni Got ni ma t’ufegey, e rib gonop. Gad e piin ni ke sunmiydad, e ba t’uf ni nge pow’iydad. (Ps. 48:14) James ni gachalpen Kristus e yog ni “fare gonop ni yib u tharmiy e mmachalbog; maku er rogon ni ma fal’eg thiliy nge aw e gapas riy, ma ma sumunguynigey, ma ma fal’eg owchey nge thin ngak e girdi’, ma ba sug ko runguy, ma ma k’uf ni ngongol nib fel’; ma ma taareb rogonnag e girdi’ u wan’uy ma der ma dake modingnigey.”​—Jas. 3:17.

² I fonownigey apostal Paul ni gaar, “Mu sumunguygad [“yielding(ness),” Kingdom Interlinear] ngak urngin e girdi’.” (Fil. 4:5) Jesus Kristus e ir e Somol nge Llugen e ulung ni Kristiano. (Efe. 5:23) Uw feni ga’ fan ni ngad sumunguygad ma gad fol ko thin rok Kristus ma kud sumunguygad ngak e girdi’!

3, 4. (a) Mu weliy angin e sumunguy. (b) Mang e gad ra weliy?

³ Ra yib angin ni faan gad ra sumunguy u rogon nib puluw. Bod ni: Tomren ni kan pirieg e makath ni ke tay e terrorist u Britain, ma girdi’ ni yad be un ko sikoki e ke m’agan’rad ngay ni ngar folgad ko motochiyel ndab ra feked boch ban’en nga lan e sikoki ni ur feked kafram. Nap’an ni gad be yan u karrow, ma gad ra guy nib t’uf ni ngad sumunguygad ngak boch e girdi’ ni ka yad be yan u karrow rorad, ni bod u nap’an ni ke t’uf ni ngam tal ngam pag be’ nge yan, ni fan e nge dabi magawon e girdi’ me yog ni yan urngin e karrow nib fel’ rogon.

⁴ Boor i gadad e ba mo’maw’ rok ni nge sumunguy. Ngada weliyed dalip e kanawo’ u rogon ni ngan sumunguy ni aram e, n’en ni ma k’aringdad ngada rin’ed ban’en, nge rogon e ngongol rodad ngak e piin nib tolang e liw rorad, nge gin ni nge mus e sumunguy riy.

Mang Fan ni Nguun Sumunguy?

5. U tan fare Motochiyel rok Moses, ma mang e ra k’aring be’ nib sib nge dugliy ni nge par u tan pa’ e masta rok?

⁵ N’en ni buch u m’on ngal’an e Kristiano e be dag e bin nib fel’ i fan ni ngan sumunguy. U tan e Motochiyel rok Moses, ma girdi’ ni Hebrew ni kar manged sib rok be’ e yima pagrad u nap’an e bin medlip e duw ko pigpig rorad ara nap’an fare duw ni Jubilee, ndemtrug e bin nra yib som’on. Machane rayog ni nge mel’eg fare sib ni nge par ni kab sib. (Mu beeg Exodus 21:5, 6.) Mang e rayog ni k’aring fare sib nge rin’ e re n’ey? T’ufeg e ke k’aring fare sib ni nge dugliy ni ngki par ni ka ir e sib rok e masta rok nib sumunguy.

6. Uw rogon nib muun e t’ufeg ko sumunguy ni gad ma dag?

⁶ Maku arrogon gadad, ni t’ufeg rodad ku Jehovah e ra k’aringdad ni ngada ognaged e yafas rodad ngak ma gad par nib yul’yul’ ko tin kad micheged ngak. (Rom. 14:7, 8) I yoloy apostal John ni gaar, “Ya baaray fan ni nge t’uf Got rodad: fan e ngad folgad ko tin ni ke yog ni ngad rin’ed. Ma tin ni ke yog ni ngad rin’ed e gathi rib mo’maw’.” (1 John 5:3) Girdi’ ni bay e biney e t’ufeg rok e gathi kemus ni ir e ma lemnag ir. (1 Kor. 13:4, 5) T’ufeg rodad ngak e girdi’ e ra k’aringdad ni ngada sumunguygad ngorad ma gad m’oneg e tin nra fel’ rogorad riy ko tirodad ban’en. Dab da siingad ya ngada lemnaged e tin nra ayuweg boch e girdi’.​—Fil. 2:2, 3.

7. Mang e ma rin’ e sumunguy ko machib rodad?

⁷ Thin nge ngongol rodad e thingar dabi magawonnag laniyan’ e girdi’. (Efe. 4:29) Riyul’ riy, e t’ufeg e ra k’aringdad ndab da rin’ed ban’en nra taleg rogon e mon’og ko pigpig ni be tay e piin nib thil e gin nra bad riy nge yalen rorad ngak Jehovah. Ba ga’ nib muun e sumunguy ko re n’ey. Bod ni, pi walag ni ppin ni missionary ni kar mechamgad i fanay e cosmetics ara boch ban’en ni ma fal’eg yaay ara ba mit e stukin ni ma chuw e ppin ngay e yad ra siyeg i fanay ko yungi n’en nra magawonnag laniyan’ e girdi’ riy.​—1 Kor. 10:31-33.

8. Uw rogon ma t’ufeg rodad ku Got e ra ayuwegdad ni ngada ‘sobut’niged gadad’?

⁸ T’ufeg rodad ku Jehovah e ma ayuwegdad ni ngad chuweged e lem nib tolang rodad. Tomren e maluagthin ni tay pi gachalpen Jesus ko mini’ e arorad nib tolang, me fek Jesus bochi tir ngeb i sak’iynag nga fithik’rad. Me gaar: “En nra ayuweg e re tir ney ni bochag, e ke ayuwegeg; ma en nra ayuwegeg, e ke ayuweg e en ni ir e ke l’ugeg ku gub.Ya en ni ir e th’abi sobut’ u fithik’med ni gimed gubin, e ir e th’abi tolang.” (Luke 9:48; Mark 9:36) Sana kada pirieged nrib mo’maw’ ni ngada ‘sobut’niged lanin’dad.’ Bochan ndaworda flontgad nge bochan e lem ni tolangan’ ma rayog ni nge k’aringdad ni ngad tolangniged gadad, machane sobut’an’ e ra ayuwegdad ni ngada sumunguygad.​—Rom. 12:10.

9. Faanra ngad sumunguygad, ma mang e thingar da lemnaged?

⁹ Ra ngad sumunguygad, ma thingar da lemnaged e liw ni ke pi’ Got ngak e girdi’. Gubin e tin riyul’ e Kristiano ni yad manang feni ga’ fan ni ngan tay fan e en lolugey. I tamilangnag apostal Paul murung’agen e re n’ey ngak piyu Korinth ni gaar: “Machane gub adag ni ngam nanged fan ni Kristus e ir e lolugen urngin e pumoon, ma pumoon e ir lolugen leengin, mi Got e lolugen Kristus.”​—1 Kor. 11:3.

10. Gad ra par u tan gelngin Got ma be dag e mang?

¹⁰ Gad ra par u tan gelngin Got ma be dag e pagan’ rodad ngak ni ir e Chitamangidad ni ma t’ufegey. Manang urngin ban’en ni ma buch maku ra tow’athnagdad nrogon nib puluw ko n’en ni kad rin’ed. Ffel’ ni ngaud lemnaged e re n’ey u nap’an nder tay boch e girdi’ fadad ara nap’an ni kar damumuwgad ngodad. I yoloy Paul ni gaar: “Mu rin’ed urngin e tin nrayog romed ngam pired ni ba aw e gapas u thilmed nge urngin e girdi’.” I gelnag Paul e re fonow nem u daken e thin rok ni gaar: “Dab mu fulweged ngak be’ taban e kireb ni rin’ ngomed, machane ngam paged fan ko damumuw rok Got nge mang ir e rin’. Ya be yog e babyor nib thothup ni be gaar, ‘Be gaar Somol, ke mil fan ngog, ni gag e bay gu fulweg taban e kireb.’”​—Rom. 12:18, 19.

11. Uw rogon ni ngada daged ni gad be par u tan pa’ Kristus ni ir lolugdad?

¹¹ Liw ni ke pi’ Got ngak e girdi’ e ku ban’en nthingar da ted fan u lan e ulung ko Kristiano. Revelation guruy ni 1 e be weliy murung’agen Jesus ni ke kol e “pi t’uf” nga ba’ ni mat’aw i pa’ ni aram e pi ulung. (Rev. 1:16, 20) “Pi t’uf” ney e be yip’ fan fare ulung i piilal u lan e ulung. Pi piilal ney e yad ma maruwel u tan pa’ Kristus ni ir lolugrad ma yad ma folwok rok u rogon ni ma ayuweg e girdi’. Gubin e girdi’ u lan e ulung ni yad ma fol ko yaram rok Jesus ni fan ko “fare tapigpig nib yul’yul’ mab gonop” ni yad e yad ma pi’ e ggan ni machib u ngal’an nib puluw. (Matt. 24:45-47) Ngiyal’ ney, e faanra ke m’agan’dad ngay ni ngad filed ma gad fol ko pi machib ney ma aram e gad be dag ni gad be par u tan pa’ Kristus ni ir lolugdad, ma re n’ey e ra yibnag e gapas nge taareban’.​—Rom. 14:13, 19.

Sumunguy​—Uw e Nge Mus Riy?

12. Mang fan ni ngan sumunguy e bay e gin ni nge mus riy?

¹² Ngan sumunguy e gathi be yip’ fan ni ngada paged e michan’ rodad ara kenggin e motochiyel rok Got. Mang e rin’ e pi Kristiano kakrom u nap’an ni yog e pi tayugang’ ko teliw ni ngar talgad i wereg e machib u daken fithingan Jesus? Peter nge ku boch e apostal e dar rusgad mar gaargad: “Thingar gu folgad rok Got ko bin ni nggu folgad rok e girdi’.” (Acts 4:18-20; 5:28, 29) Ere ngiyal’ ney, e nap’an ra towasariydad girdien e am ni ngad talgad i wereg fare thin nib fel’, ma dabda folgad rorad, nyugu aram rogon nsana ra t’uf ni ngad thilyeged boch kanawoen e machib rodad ya nge yog nda ululgad ko maruwel rodad u fithik’ e gonop. Faanra bay e motochiyel ni be yog ndab kun wereg e machib u mit e tabinaw i yan, ma ngad gayed boch e kanawo’ nrayog ni ngad pirieged e girdi’ riy nge yog nda ululgad i rin’ e maruwel ni ke pi’ Got ngodad. Maku, nap’an nra talegdad girdien e “am” ndab kud muulunggad, ma gad muulung u fithik’ e gonop ni buchuuw e girdi’.​—Rom. 13:1; Heb. 10:24, 25.

13. Mang e ke yog Jesus u murung’agen e sumunguy ngak girdien e am?

¹³ Nap’an e Welthin rok Jesus u daken e Burey, me weliy nib t’uf ni ngan sumunguy ngak girdien e am ni gaar: “Faanra fekem be’ nga tafen e puf oloboch ni nge egnigem ni bochan kenggin e mad rom, ma ga pag ngki fek e thal ni wuru’ e mad rom. Ma faanra gelnag reb e salthaw nu reb e nam ni ba’ ko nam rom ir ngom ni ngam fek e chugum rok ntaareb e mayel, ma ka ga fek u reb e mayel.” (Matt. 5:40, 41)a Gad ra lemnag rarogon boch e girdi’ nge lem rodad ni gad baadag ni ngada ayuweged yad ma ra k’aringdad ni ngad yoornaged boch e ayuw ni gad be pi’ ngorad.​—1 Kor. 13:5; Titus 3:1, 2.

14. Mang fan ndab da sumunguygad ko piin ni kar digeyed e tin riyul’ kar chelgad kar togopuluwgad ngay?

¹⁴ Yugu aram rogon ni gad baadag ni ngad sumunguygad maku thingar dabda folgad ko piin ni kar digeyed e tin riyul’ mar chelgad ngar togopuluwgad ngay. Ba t’uf ni nge par e lem rodad nib mudugil ko re n’ey nge yog nda ayuweged nge par nib machalbog e tin riyul’ nge taareban’ u lan e ulung. I yoloy Paul murung’agen e pi walag ni “googsur” ni gaar: “Dariy taareb e minit ni gu m’inggad ngorad, ni fan e nge yog ni gu ayuweged ni fan ngomed e tin nib riyul’ ni ir fare Thin Nib Fel’ ni yib rok Got.” (Gal. 2:4, 5) Faanra m’ug e piin ni kar digeyed e tin riyul’ kar chelgad kar togopuluwgad ngay, ma piin ni Kristiano nib yul’yul’ e yad ra par nib mudugil ko tin nib mat’aw.

Ba T’uf ni Nge Sumunguy e Piin Piilal

15. Uw rogon ni nge sumunguy e piin piilal u nap’an ni yad be muulung?

¹⁵ Ban’en nib t’uf ni nge yog ngak e piin ni kan dugliyrad ni ngar manged piilal e sumunguy. I yoloy Paul ni gaar: “En ni be tay murung’agen girdien e galesiya e thingari yan i aw ni be’ nib . . . munguy.” (1 Tim. 3:2, 3) Rib ga’ fan e re n’ey u nap’an nra muulung e piin piilal ni ngar weliyed murung’agen boch ban’en ko ulung. U m’on ni ngan dugliy ban’en, ma urngin e piilal ni bay e rayog ni nge yog e n’en ni be lemnag, machane de t’uf ni gubin e piilal e ra yog ban’en. Nap’an ni yibe non ma rayog ni nge thil e n’en ni be lemnag reb e piilal u nap’an nra guy rogon ni ke weliy boch i yad kenggin e motochiyel nu Bible nib m’ag ko n’en ni yibe weliy. Reb e piilal ni ke ilal ko tirok Got ban’en e ra sumunguy ma dabi siyeg ni nge dabi thilyeg e tin ni i lemnag ko som’on. Nap’an nra tababgad ko muulung ma sana ba thilthil e lem rorad, machane faan yad ra fal’eg i lemnag ban’en u fithik’ e meybil ma rayog ni nge yibnag e taareban’ ngak e pi piilal nib sumunguy.​—1 Kor. 1:10; Mu beeg e Efesus 4:1-3.

16. Miti mang ngongol e thingari dag reb e piilal u lan e ulung?

¹⁶ Thingari fol e piilal ko yaram rok Got u gubin ban’en ni ma rin’. Thingari dag e ngongol ni aram rogon ni ki mada’ ko ngiyal’ ni be gafaliy e girdi’ u lan e ulung, ya ra ayuweg e re n’ey ni nge dag e runguy nge gol ngorad. I yoloy Peter ni gaar, “Nguum gafaliyed e pi saf rok Got ni gimed be ayuweg, ni gathi bochan e towasar, ya bochan nib m’agan’med ngay, maku gathi bochan ni gimed baadag ni nge yog ngomed ban’en u fithik’ e sasalap, ya bochan nri gimed baadag ni ngam ayuweged yad.”​—1 Pet. 5:2, New World Translation.

17. Uw rogon ni nge sumunguy urngin e girdi’ u lan e ulung u rogon e ngongol rorad ngorad?

¹⁷ Piin ni kar ilalgad u lan e ulung e yad ma pining e magar ko ayuw ni ma pi’ e piin ni fel’ yangaren ma yad ma tayfarad. Maku, arrogon e piin fel’ yangaren ni yad ma tayfan e piin ni ke yoor e duw ni kar pigpiggad ngak Jehovah. (1 Tim. 5:1, 2) Piin piilal e yad ma gay e pi pumoon u lan e ulung nrayog ni ngar pied boch e maruwel ngorad, ngar skulnaged yad nge yog nra ayuweged e girdi’ rok Got. (2 Tim. 2:1, 2) Urngin e Kristiano nthingar ra ted fan e fonow rok Paul ni gaar: “Mu folgad mi gimed sumunguy [“yielding under,” ftn.] ngak e piin ni yad be yog e thin romed. Ya yad be matanagiy lanin’med ndarir talgad, ni bochan e thingar rogned ngak Got rogon e maruwel rok ni ur ngongliyed. Ya faan gimed ra fol rorad ma ra ur ngongliyed e maruwel rorad nib felan’rad ngay; ya faanra dangay ma bay ur ngongliyed nib taganan’rad, ma aram e dabi fel’ rogomed riy.”​—Heb. 13:17, NW.

Ngan Sumunguy u Lan e Tabinaw

18. Mang fan nib puluw ni ngan sumunguy u lan e tabinaw?

¹⁸ Kub t’uf ni nge sumunguy girdien e tabinaw ngorad. (Mu beeg e Kolose 3:18-21.) Bible e be dag e n’en nib mil fan ngak girdien e tabinaw ni Kristiano. Fare matam e ir lolugen leengin maku ir e rib mil fan ngak ni nge pow’iy e bitir. Faen leengiy e thingari tay fan figirngin, ma bitir e thingar ra athamgilgad ngar folgad rok e gallabthir rorad, ya ereray e kanawo’ ni baadag Somol. Ra sumunguy girdien e tabinaw ma aram e rayog ni ngar ayuweged e taareban’ nge gapas u lan e tabinaw. Bible e be dag boch ban’en nra tamilangnag e re n’ey.

19, 20. (a) Mu taarebnag e sumunguy ni dag Eli ko sumunguy ni dag Jehovah. (b) Mang e rayog ni fil e gallabthir ko re n’ey?

¹⁹ Nap’an ni kab bitir Samuel, ma Eli e ir e prist nib tolang u Israel. Machane, fagal pagel ni fak Eli ni Hophni nge Phinehas e “yow ba kireb” ya “dariy fan Somol u wan’row.” I rung’ag Eli boch ban’en nib kireb ni ka nog u murung’agrow, nib muun ngay e n’en ni ur rin’ew ni ur darngalnagew e pi ppin ni ma maruwel u langan e garog ko fare tento ni yima muulung riy. Mang e rin’? I yog Eli ngorow ni faanra kar denengow nib togopuluw ngak Jehovah, ma dariy be’ nra pi’ e meybil ni fan ngorow. Machane de yog rok ni nge llowan’nagrow. Bochan e re n’em, miki ulul fagal pagel ni fak Eli i rin’ e kireb. Tomur riy, me dugliy Jehovah ni ngan li’row ngar m’ow. Nap’an ni rung’ag Eli ni kar m’ow, mi ki yim’. Rib gel e kireban’ ko re n’em! Ba tamilang, ni sumunguy ni dag Eli ngorow ni pagrow ngar ululgow i rin’ e kireb e de mat’aw.​—1 Sam. 2:12-17, 22-25, 34, 35; 4:17, 18.

²⁰ Ngada taareb rogonnaged e re n’em ko n’en ni ke rin’ Got ngak e pi engel ni fak. I pig e changar rok Mikayah ni profet nge guy e muulung ni be tay Jehovah nge pi engel Rok. I fith Jehovah ko mini’ u fithik’ e pi engel rok e rayog ni nge bannag Ahab ni Pilung nu Israel nge yog ni chuweg fare pilung nib kireb. I motoyil Jehovah ko n’en ni i yog fapi engel ni fak. Ma aram me yog reb e engel ni ir e ra rin’. Me fith Jehovah ngak ko uw rogon nra rin’ e re n’em. Nap’an ni ke fel’ u wan’ Jehovah e n’en ke yog, ma aram me yog ngak fare engel ni nge rin’ fare n’em. (1 Ki. 22:19-23) Gur gathi rayog ni nge fil girdien e tabinaw ban’en ko re n’em u murung’agen rogon ni ngan sumunguy? Be’ ni figirngiy mab matam ni Kristiano e thingari fal’eg i lemnag e n’en ni ma yog leengin nge bitir ngak. Maku, piin leengiy nge bitir e thingar ra nanged ni faanra ka rogned e tin ni yad be lemnag ma thingar ra sumunguygad ngar ted fan e en ni ke pi’ Got mat’awun ni nge dugliy ban’en.

21. Mang e yira weliy ko bin migid e article?

²¹ Ri gad ba felfelan’ ko puguran ni be pi’ Jehovah ngodad u fithik’ e t’ufeg ni ngad sumunguygad! (Ps. 119:99) Bin migid e article e ra weliy rogon nfaan yira sumunguy ma ra ayuweg e felfelan’ u lan e mabgol.

[Footnote]

Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?

• Mang e pi wom’engin nib fel’ nra yibnag e sumunguy?

• Uw rogon ni nge sumunguy e piin piilal?

• Mang fan ni ngan dag e sumunguy u tabinaw?

[Picture on page 8]

Piin piilal e yad ma folwok rok Kristus u rogon ni ma ngongol ngak e girdi’ u fithik’ e gol

[Picture on page 10]

Yira fal’eg i lemnag ban’en u daken e meybil min sumunguy ma ra ayuweg ni nge taareban’ e piin piilal u nap’an ni yad be muulung