Ra Ban’en Ma Bay Ngal’an

Be yog e Bible ni gaar: “Gubin ban’en ni bay ngal’an, ni ki mada’ nga ngal’an e tin ma buch u fayleng.” En ni yoloy e pi thin ney, ni aram Solomon ni Pilung, e ki yog ni bay ngal’an e gargel nge ngal’an e yam’, nge ngal’an ni ngan toy e naun nge ngal’an ni ngan buthug, nge ngal’an e t’ufeg nge ngal’an e fanenikan. Tomur riy e gaar: “Urngin e maruwel nra muruwliy be’ e be mang e ra yog riy ngak?”​—Eklesiastes 3:1, NW; 2-9.

BAY boch e girdi’ ni kar beeged e re thin ney ma kar lemnaged ni be yog e Bible ni gubin ban’en ma kan dugliy ngal’an. Ere n’en ni yad ma lemnag e be machibnag e Bible ni gubin ban’en ni ma buch e ma yan u rogon e wol rok be’. Riyul’ e re nem, fa? Gur, be fil e Bible ni gubin ban’en ni ma buch mab mudugil ngal’an ni nge buch? Gubin e thin ni bay u Bible ma “Got e yib i pi’ nga laniyan’ e girdi’ ngar yoloyed” ere susun ni dariy reb e thin riy nib togopuluw nga reb. Ere, ngad guyed e n’en ni be yog e tin ni ka bay e thin ko Bible u murung’agen e re n’ey.​—2 Timothy 3:16.

Ngal’an nge Pi n’en ni Ma Buch

Ki ulul Solomon ngay ni gaar: “Ku gu nang reb e ban’en, u roy u fayleng ni piin yad ba machreg ko mil e gathi urngin yay ni yad ma m’on ko sagreng, nge cha’ nib falu’ e gathi urngin yay ma ma gel ko mahl. Piin yad ba gonop e gathi urngin ngiyal’ ma ba gaman e tin nib t’uf ko yafos rorad, ma piin ba tamilangan’rad e gathi gubin ngiyal’ ma yad ba flaab, ma piin yad ba salap ko gagiyeg e gathi gubin ngiyal’ ni yad ma yan ko liw nib tolang.” Mang fan? I yog ni gaar: “Gubin e girdi’ mma buch waathan [“ngal’an nge pi n’en ni ma buch ko girdi’ e dan nang,” NW].”​—Eklesiastes 9:11.

Der yog Solomon ni gubin ban’en ni ma buch e be yan u rogon e wol rok be’, ya be yog ni gubin ban’en ni ma gay e girdi’ rogon ni ngar rin’ed e dar nanged ko mang e ra buch riy boch nga m’on ni bochan e “ngal’an nge pi n’en ni ma buch ko girdi’ e dan nang.” Ba ga’ ni faanra buch ban’en nib kireb ku be’ ma bochan e immoy ko ngiyal’ ni buch fare n’em riy.

Am lemnag fare thin ni gaar: “Piin yad ba machreg ko mil e gathi urngin yay ni yad ma m’on ko sagreng.” Bay ban’en ni buch u nap’an reb e Olympic nni tay u Meriken ko duw ni 1984. Immoy l’agruw e ppin nra unew nga reb e mil, ni n’umngin yang ni ngan mil riy e 3000 e meter, nra lemnagew ni ngar fekew e gol. Bagayow e gali ppin nem e be’ nu Ngalis ma bagayow e be’ nu Meriken. Ke taw nga lukngun fare sagreng mi yow chafin me aw bagayow nga but’ ma daki un ko fare sagreng ma bagayow e ki ulul machane de m’on.

Gur, aram e wol rorow? Sana boch e girdi’ e ra yog ni aram rogon. Machane, bochan e ra chafingow, aram fan ndar gelgow ko re mil nem. Gur, aram e ke taw ko wol rorow ni ngar chafingow? Sana ku arrogon nra yog boch e girdi’. Machane, rogon ni yog girdien e news e, buch e re n’em ni bochan e yow be mil nrib chugur thilrow nra bagayow ma be gay rogon ni nge m’on. Ke yog e Bible faram ni, “ngal’an nge pi n’en ni ma buch ko girdi’ e dan nang.” Ere demtrug feni fel’ rogon ni kam fal’eg rogom, ma gubin ngiyal’ ndabisiy nra buch ban’en ni dam lemnag nra buch ya re n’ey e dar yan u rogon e wol rom.

Ere, mang fan fare thin nu Bible ni be gaar: “Gubin ban’en ni bay ngal’an”? Gur, bay ban’en nrayog ni ngad rin’ed nra thilyeg e n’en nra buch ko yafas rodad?

Gubin Ban’en Ma Bay Ngal’an

En ni yoloy e re thin ney e gathi be weliy murung’agen e wol rok be’ fa n’en nra buch ko yafas ko girdi’ ya be weliy murung’agen e tin nib m’agan’ Got ngay nge angin nra yib ko girdi’. Uw rogon ni kad nanged e re n’em? Ya aram e n’en ni be yog e tin ni migid ngay e thin. Nap’an ni weliy Solomon murung’agen boch ban’en ni gowa “bay ngal’an,” me gaar: “Kug par kug guy e maruwel ni ke pi’ Got ngak e girdi’ ni ngar mitgad riy nguur muruwliyed. Ke turguy ngal’an urngin ban’en ke tay [“gubin ban’en ni ke ngongliy e ra taw nga ngal’an mab fel’ yaan,” NW].”​—Eklesiastes 3:10, 11.

Boor ban’en ni ke pi’ Got ko girdi’ ni ngar rin’ed. Boch e pi n’em e weliy Solomon murung’agen. Ki pi’ Got e puf rogon ngodad ni ngad turguyed e n’en ni gad baadag ni ngad rin’ed. Machane, ra ban’en ma bay ngal’an nib fel’ ni ngan rin’ riy ya ra yib angin nib fel’. Bod fare thin ni yog Solomon ko Eklesiastes 3:2, NW ni bay “ngal’an ni ngan yung e woldug nge ngal’an ni ngan pug.” Pi tamilay’ e yad manang e ngiyal’ ni ngan yung reb e woldug riy nge reb. Ere, uw rogon nfaanra yung reb e tamilay’ e woldug rok u ba ngiyal’ ni gathi aram e ngiyal’ ni ngan yung riy? Rayog ni nge lemnag ni aram e wol rok nfaanra de yib wom’engin nib fel’ ni yugu aram rogon nrib gel e maruwel ni kan tay riy? Dabiyog! Ya n’en ni ke rin’ e de yung fare woldug u ngal’an ni ngan yung riy. Machane faan gomanga yung u ngal’an ni ke turguy e En ni Ke Sunmiy urngin ban’en ni ngan yung riy ma ra tugul nib fel’ rogon.

Gathi gubin ban’en ni ma dugliy Got ngal’an nge rogon ni nge buch. Ya tin ni bay rogon ko n’en nib m’agan’ ngay e ir e ma gagiyegnag gubin ban’en riy. Ere, faanra nge yib angin e tin yima rin’ ma thingar ni rin’ u rogon nib m’agan’ Got ngay nge ngal’an. N’en ni ke m’ay i dugliy ma dabiyog i thilyeg e gathi wol ko girdi’ ya n’en nib m’agan’ Got ngay. I non Jehovah u daken Isaiah ni profet ni gaar: “Ku aram rogon e thin ni ma yib u l’ugunag, ndabiyog ni nge dabi rin’ e tin ni ke m’ay i lemnag rog; ya ra rin’ urngin ban’en ni kug l’og ni nge rin’.”​—Isaiah 55:11.

Ere, mang e “thin” ni ke yog Got fa n’en nib m’agan’ ngay ni fan ko fayleng nge girdi’ “ndabiyog ni nge dabi rin’ e tin ni ke m’ay i lemnag” rok?

Nge Tamilangan’uy u Ngal’an e Tin ni Baadag Got ni Nge Rin’

Tomren ni yog Solomon ni “gubin ban’en ni ke ngongliy [Got] e ra taw nga ngal’an mab fel’ yaan,” miki ulul ngay nge yog ni “ke taydad ni gadad baadag ni ngad nanged e tin ni ba’ nga m’on ni bay fini yib [“ke tay e manemus nga lanin’dad,” NW], machane de taydad ni nge tamilangan’dad ko tin ni ke m’ay i lemnag rok ni nge rin’ i iram ko tabolngin nge yan i mada’ ko tungun.”​—Eklesiastes 3:11.

Boor ban’en ni kan yoloy u murung’agen e re thin nu Bible ney. Machane bin riyul’ riy e ra bagadad ma dabisiy ni bay ba ngiyal’ ni ke lemnag ko mang fan e yafas nge n’en nra buch rok boch nga m’on. Kab kakrom i yib nder ma fel’ u wan’ e girdi’ ni kemus ni maruwel nib gel e ngar ted me tomur riy mar m’ad. Gad e girdi’ e gad ba thil u fithik’ gubin ban’en ni kan sunmiy ya gathi kemus ni chiney e gad ma lemnag ya ku gad ma lemnag e gabul nge langlath. Ku gad ma athapeg e yafas ni manemus. Mang fan? Rogon ni ke yog fare thin nu Bible e ke tay Got e “manemus nga lanin’dad.”

Bochan e re n’em ma aram fan ni ma lemnag e girdi’ ko ka bay reb e yafas nga bang u nap’an ni ka nim’ fa dariy. Ere boch e girdi’ e ma yog nnap’an nra yim’ be’ ma ka bay ban’en u fithik’ i dow ni ma par nib fas. Ma boch e girdi’ e ma lemnag ni gubin ngiyal’ ni gad ma yim’ mu kud fosgad ni yugu reb e ban’en. Ma ka bay boch e girdi’ ni yad ma lemnag ni gubin ban’en ni ma buch e ke m’ay i dugliy u m’on riy ni nge buch ni aram rogon ma dabi thil. Machane dariy reb e pi n’ey nri be yan i puluw nga rogon ni yi baadag ni bochan e ke yog e Bible ni dabiyog ‘ni nge tamilangan’dad ko tin ni ke m’ay i lemnag rok Got ni nge rin’ i iram ko tabolngin nge yan i mada’ ko tungun.’

Re n’ey nri yi baadag ni ngan nang fan e yafas ma der yog e ke magawonnag laniyan’ boch e girdi’ nib llowan. Machane bochan ni Got e ke tay e manemus nga lanin’dad, me ere gathi ba puluw ni ngad sapgad ngak ni nge pi’ ngodad e n’en ni gad be yim’ ni bochan? Ya ke weliy e Bible murung’agen Jehovah ni ke gaar: “Ba gaman urngin ni be pi’ ngorad nge yan i aw ni ke fel’ u wan’rad ni yad gubin e tin ni ke yog ngorad.” (Psalm 145:16) Faan gad ra fil e Bible ma gad ra nang e tin riyul’ u murung’agen e yafas nge yam’ nge n’en nib m’agan’ Got ngay ni fan ko fayleng nge girdi’.​—Efesus 3:11.

[Blurb on page 5]

“Piin yad bmachreg ko mil e gathi urngin yay ni yad ma m’on ko sagreng.”​—Eklesiastes 9:11

[Blurb on page 6]

Faanra ba kireb e ngiyal’ ni yung reb e tamilay’ e woldug rok riy ma de yib wom’engin nib fel’, ma gur, rayog ni nge lemnag ni aram e wol rok?

[Blurb on page 7]

Gad ma lemnag murung’agen e yafas nge yam’ ni bochan e ke tay Got e “manemus nga lanin’dad”