LIBRARY U ONLINE ni fan ko Wulyang ko Damit
Wulyang ko Damit
LIBRARY U ONLINE
Waab
  • BIBLE
  • PI BABYOR
  • PI MUULUNG
  • w99 5/1 pp. 15-20
  • Reb E Jerusalem Ni Ke Lebuguy E Ngochol Rok

Dariy e video ko n'en ni kam mel'eg.

Wenig ngom, dabiyog ni nge load e re video ney.

  • Reb E Jerusalem Ni Ke Lebuguy E Ngochol Rok
  • Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—1999
  • Pi Subheading
  • Boch Ban'en ni Ku Taareb Rogon Ngay
  • Reb e Assembly nib Fel’
  • Ku Reb e Muulung nib Falfalan’
  • Susun Ndabda N’aged e Naun rok Got
  • Kan Falfalan’ u Nap’an e Inauguration
  • Tapgin e Falfalan’ Ndariy N’umngin Nap’an
  • Jerusalem—Aram E Falfalan’ Rom Nth’abi Ga’’?
    Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—1999
  • Tin Baga’ Fan ko fare Babyor ni Nehemiah
    Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—2006
  • “Ngam Ngongliy e Ngongol nib Fel’ Ngam Gel Ngak e Kireb”
    Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—2007
  • Jerusalem—“Binaw Rok Fare Pilung Ni Ir E Th’abi Tolang”
    Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—1999
Fare Wulyang Ntagil’ E Damit Ni Be Weliy Morngaagen Gil’ilungun Jehovah—1999
w99 5/1 pp. 15-20

Reb E Jerusalem Ni Ke Lebuguy E Ngochol Rok

“Ngari mfelfelan’gad ndariy n’umngin nap’an ko pi n’en ni gag e bay gu sunmiy. Bin nib beech e Jerusalem ni bay gu Sunmiy e bay i par nib sug ko felfelan’.”​—ISAIAH 65:18.

1. Uw rogon u wan’ Ezra fare binaw rok Got?

EZRA e reb e prist ni Jew ma be’ ni ta ma fil e Thin Rok Got, me ere ke chaariy fare tha’ u thilin Jerusalem nge liyor ku Jehovah nib machalbog. (Deuteronomy 12:5; Ezra 7:27) Rogon nib t’uf rok e binaw rok Got e be m’ug riy ko thin ni bay ko Bible ni kan thagthagnag nga laniyan’ ni nge yoloy​—Bin Som’on nge Bin L’agruw e Kronicles nge Ezra. Ke pag 800 yay ni bay e ngochol ni Jerusalem u lan e Bible ma ke chugur ni taab guruy ko aningeg guruy ko re matheeg nem ni bay ko pi thin nem ni ke yoloy.

2. Uw rogon ni ma sor fan ko thin ko profet fare ngochol ni Jerusalem?

2 Rogon ni bay ko Bible nthin ni Hebrew ma kan tay fare bugithin ni “Jerusalem” u rogon nib dual ara l’agruw. Ma faanra aram rogon ma fan ko pi n’en ni lol’agruw, ni bod lan owchey, nge teliy, nge paay, nge ay. Ma bochan ni kan tay fare ngochol ni Jerusalem ni aram rogon ni lo’l’agruw ma be yip’ fan e gapas ni ra yib ko girdi’ rok Got e l’agruw mit​—reb e sor fan ko tirok Got ban’en ma reb e fan ko tin nu fayleng ban’en. De tamilangnag e thin ko Bible ko ke nang fan Ezra e re n’ey fa danga’. Ma ir e prist, ma ke rin’ urngin ban’en nrayog rok ni nge gapas thilin piyu Jew nge Got. Ma dabi siy ni ke athamgil nib gel ni nge par Jerusalem nib puluw ko ngochol rok ni “Bay e [ara, Def ko] Gapas ni L’agruw mit.”​—Ezra 7:6.

3. In e duw ni ke yan mfini weliy u morngaagen e pi n’en ni rin’ Ezra, ma uw rarogon e ngiyal’ nem?

3 De yog ko Bible e gin ni immoy Ezra riy u nap’an fa 12 e duw u thilin e ngiyal’ ni ke yan nga Jerusalem nge ngiyal’ ni yib Nehemiah ngaram. Be m’ug riy ni demoy Ezra u rom ko ngiyal’ nem ya ke par e re nam nem nib war ko tirok Got ban’en. Machane, tomren ni ke mu’ i toy fare yoror ko re binaw nem ma ba’ Ezra u rom me ir e prist nib yul’yul’ u Jerusalem.

Reb e Assembly nib Fel’

4. Mang fan ni baga’ fan e rofen ni som’on ko bin medlip e pul ko piyu Israel?

4 Ke m’ay i toy fare yoror nu Jerusalem u m’on ko ngiyal’ ko fare madenom u nap’an e pul ni Tishri, ni bin medlip e pul ko calendar rok piyu Israel. Nap’an e bin som’on e rran ko Tishri e bay e madnom ko pul nib biech ni ka nog Madnom ko Rappa’ ngay. Rofen nem ma ra thoy e pi prist e rappa’ u nap’an ni yibe pi’ e maligach ku Jehovah. (Numbers 10:10; 29:1) Rofen nem e ke fl’eg piyu Israel rogorad ni fan ko Rofen ni Biyul’ ko 10 fene pul ko Tishri nge fare Madnom ko Mokun Woldug ko 15 fene pul nge mada’ ko 21 ko re pul nem.

5. (a) Mang e rin’ Ezra nge Nehemiah u nap’an e “rofen ni som’on ko bin medlip e pul”? (b) Mang fan ni yor piyu Israel?

5 “Rofen ni som’on ko bin medlip e pul,” ma “urngin e girdi’” ni kar muulunggad u taabang, ya dabi siy ni ke yog Nehemiah nge Ezra ni ngar yodoromgad. Ba muun ngay e piin pumoon nge ppin nge “urngin e piin nrayog ni ngar nanged fan.” Ere, ku bay e piin bitir ni kar uned ngay ma ur motoyilgad u nap’an ni sak’iy Ezra me bieg fare Motochiyel “ni be puf e woch nge mada’ ko misiw.” (Nehemiah 8:1-4) Ma pi Levite e ra weliyed fan e n’en ni yibe bieg. Aram e kan k’aring piyu Israel kar yorgad ya ke tamilang u wan’rad ni dar folgad ko Motochiyel rok Got ni yad nge pi chitamangirad kafram.​—Nehemiah 8:5-9.

6, 7. Mang e rayog ni nge fil e pi Kristiano ko n’en ni rin’ Nehemiah ni nge tal piyu Jew ko meyor?

6 Machane gathi ereray e ngiyal’ ni ngan kireban’ min yor. Ya aram ba madnom, ma ke fini mu’ e girdi’ i toy fare yoror nu Jerusalem. Ere i ayuwegrad Nehemiah ni nge puluw lanin’rad me gaar: “Msulod nga tabinaw romed ngam murgad. Piin nde gaman e ggan rorad e ngam pied boch e tiromed e ggan nge garbod ngorad. Bin daba’ e rran e ba thothup ni fan ngak e Somol rodad, ere dabi kireban’med. Felfelan’ ni ma pi’ [Jehovah] ngomed e bay i pi’ gelngimed.” Ma aram me fol e girdi’ riy mar sulod “nga tabinaw rorad ngar abichgad mi yad garbod u fithik’ e felfelan’ mi yad pi’ boch e ggan rorad i kay boch e girdi’, ya kar nanged fan fapi thin ni ka ni beeg ngorad.”​—Nehemiah 8:10-12.

7 Boor ban’en riy nrayog ni nge fil e girdi’ rok Got ko ngiyal’ ney. Piin nib taw’ath ya bay e part rorad ko muulung ara assembly e susun ni ngar tedan’rad ko re n’em. Yu ngiyal’ mab t’uf ni ngan pi’ e fonow ni ngan yal’uweg ban’en, machane kub fel’ ni ngan tamilangnag angin nge flaab nra yib ni ngan fol rok Got. Fel’ ni ngan pining e magar ko maruwel ni kan rin’ min pi’ e athamgil nga lanin’uy ni nguun k’adan’. Susun ni nge chuw e girdi’ rok Got ko pi muulung mar falfalan’gad ni bochan e kan ubungrad ko fonow ko Thin Rok Got.​—Hebrews 10:24, 25.

Ku Reb e Muulung nib Falfalan’

8, 9. Mang muulung ni baga’ fan ni kan tay ko rofen ni l’agruw ko bin medlip e pul, ma mang wenegan ko girdi’ rok Got ni bochan?

8 Rofen e bin l’agruw ko re pul nem “me chag e pi lolugen e tabinaw ngak e pi prist nge pi Levite nga ranod ngak Ezra ni nge fil ngorad fapi motochiyel.” (Nehemiah 8:13) Bay rogon ngak Ezra ni nge yog e thin ko re muulung nem, ya ke “fl’eg rogon gum’ercha’en ni nge fil e motochiyel rok Jehovah ma nge fol riy ma nge fil ngak piyu Israel e pi motochiyel nge tin mat’aw ban’en.” (Ezra 7:10, New World Translation) Dabi siy ni re muulung nem e ke tamilangnag ko mang e ba t’uf ni nge rin’ e girdi’ rok Got ngar folgad ko Motochiyel rok Moses nib mus rogon. Ma ba t’uf ni ngar fl’eged rogorad ni ngar uned ko fare Madnom ko Nochi Naun.

9 Kan fl’eg e re madnom ney nrogon u lan taareb e wik, ya urngin e girdi’ ni kar pared ko nochi naun ni fl’eg ko papa’ngin e gek’iy. Kan fl’eg e yu nochi naun ney nga daken e chigiy ko naun, ngu lan e courtyard, ngu lan e courtyard ko tempel, ngu yu gin ni ta fene yoor u Jerusalem. (Nehemiah 8:15, 16) Aram ba ngiyal’ nib puluw ni nge muulung e girdi’ u taabang ngar rung’aged e Motochiyel Rok Got! (Mu taarebnag ko Deuteronomy 31:10-13.) Aram e n’en ni kan rin’ u gubin e rran, “ka rofen ni som’on ko re madnom nem nge yan i mada’ ko rofen ni tomur ni ra reb e rran” ma wenegan ni yib riy e “kar felfelan’gad” e girdi’ rok Got.​—Nehemiah 8:17, 18.

Susun Ndabda N’aged e Naun rok Got

10. Mang fan ni kan yarmiy reb e muulung ko rofen ni 24 ko bin medlip e pul?

10 Bay e ngiyal’ nge gin nib puluw ni ngan yal’uweg e magawon ko girdi’ rok Got riy. Ke tamilang u wan’ Ezra nge Nehemiah ni aram ba ngiyal’ nib puluw ya kar yarmiyew ni ngan pag e abich ko rofen ni reliw’ nge aningeg fen ko pul ni Tishri. Kan bieg e Motochiyel rok Got biyay, ma kar weliyed e denen ni kar ngongliyed. Ma aram me weliy yu Levite rogon ni ke runguy Got e girdi’ u nap’an ni kar chuwgad rok, ma kar rogned boch e thin nib fel’ ni be pining e sorok ku Jehovah, mar ngongliyed “ba m’ag nib mudugil” ma piin ni yad ma yog e thin rorad, nge pi Levite nge pi prist e kar tiyed e hang rorad ngay.​—Nehemiah 9:1-38.

11. Mang “m’ag nib mudugil” ni ngongliy piyu Jew?

11 Ma urngin e girdi’ ni kar micheged ni ngar folgad ko re “m’ag nib mudugil” nem. Yad ra “yan u kanawoen e motochiyel rok fa bin riyul’ e Got.” Ma kar rogned ni dabra uned ko mabgol ko “girdi’ nu bang.” (Nehemiah 10:28-30) Maku i micheg yu Jew ni ngar folgad ko Sabbath, ma gubin e duw ni yad ma pi’ e salpiy ni ngan ayuweg e bin riyul’ e liyor, ma ngan pi’ e l’ud ko altar ni fan ko maligach, min pi’ e tin nganni’ ko pi gamanman rorad ni fan ko maligach, ma ngan pi’ e tin som’on i wom’engin e woldug rorad nga tafen e abich u lan e tempel. Ba tamilang ni ke mudugilan’rad ni dabra ‘n’aged e naun ko Got rorad.’​—Nehemiah 10:32-39.

12. Mang e ngan rin’ ni dabni n’ag e naun rok Got ko ngiyal’ ney?

12 Ngiyal’ ney ma thingari ayuw e girdi’ rok Jehovah ni dabra n’aged e taw’ath rorad ni ngar ‘pigpiggad’ u lan e courtyard ko tempel rok Jehovah nib spiritual. (Revelation 7:15) Re n’ey e ba muun ngay ni ngan meybil u gubin ngiyal’ ni nge mon’og iyan e liyor ku Jehovah. Ma rogon ni ngan par nib puluw ko pi meybil ni aram rogon e ngan fl’eg rogon ko pi muulung ko Kristiano min un ko pi n’en ni yibe rin’ riy, ma ngan un ko n’en ni kan yarmiy ni ngan wereg fare thin nib fel’, ma ngan ayuweg e girdi’ ni ba adag e machib min sul nga taferad, ma ngan guy rogon ni ngan fil e Bible ngorad. Boor e girdi’ e dubrad ni ngar n’aged e naun rok Got me ere yad ma pi’ e salpiy ni ayuw ni fan ko maruwel ko machib ma fan ni ngan ayuweg e yu gin ni yima liyor riy. Rayog ni ngad pied e ayuw u nap’an ni ran toy e pi tafen e muulung maku ngad guyed rogon nge par e pi naun nem nib klin mab yaram. Reb e kanawo’ nib baga’ fan ni ngan dag e t’ufeg ko naun rok Got nib spiritual e ngan mon’ognag e gapas u thilin e pi walag, ma ngan ayuweg e piin nib t’uf e ayuw rorad ni fan ko chugum ara tirok Got ban’en.​—Matthew 24:14; 28:19, 20; Hebrews 13:15, 16.

Kan Falfalan’ u Nap’an e Inauguration

13. Mang e ba t’uf ni ngan tiyan’uy ngay u m’on nrayog ni ngan ognag fre yoror nu Jerusalem ku Got, ma mang kanawo’ nib fel’ ni dag boor e girdi’?

13 Fare “m’ag nib mudugil” ni kan fl’eg u nap’an Nehemiah e ke ayuweg e girdi’ ngar fl’eged rogorad ko rofen ni kan ognag fare yoror nu Jerusalem ngak Got ni aram e inauguration. Machane ka bay ban’en nib t’uf ni ngan tiyan’uy ngay. Yoror u Jerusalem e bay 12 e garog riy, ma ba t’uf ni nge yoor e girdi’ riy. Immoy e girdi’ nu Israel ni be par riy machane “baga’ radan lan fare mach mab baga’ gang, ma buch uw e girdi’ ni be par riy.” (Nehemiah 7:4) Ni ngan pithig e re magawon nem ma kan “nin’ bochi ban’en nga but’ ni ngan turguy ko mini’ reb ko ra ragag e girdi’ nra yan i par u Jerusalem ni binaw nib thothup.” Ba adag e girdi’ ni ngar folgad ko re n’ey ma kar pininged e sorok ko “urngin e piin ni kar ognaged yad ngar pared u Jerusalem.” (Nehemiah 11:1, 2) Rib fel’ e kanawo’ ni ur daged ko girdi’ ko ngiyal’ ney ni rayog ni nga ranod nga bang nib t’uf e ayuw ko Kristiano!

14. Mang e buch ko rofen ni kan ognag fare yoror nu Jerusalem ku Got?

14 Kan tabab i fl’eg rogon ni fan ko rofen ni ngan ognag fare yoror nu Jerusalem ngak Got. Piin ni ma chubeg e talin e musik nge piin ma yon’ e tang e ur bad ko pi mach u Judah. Kan fl’eg l’agruw e choir ara ulung i girdi’ ni fan ko musik, ma ra reb e ra m’on ma bay e girdi’ ni be lekrad u tomur. (Nehemiah 12:27-31, 36, 38) Pi choir nge girdi’ ni ur leked yad e kar tababgad ko fare yoror ko gin nth’abi palog ko tempel, sana fa gin ni ka nog Garog ko Loway ngay, ma ranod ni reb e be yan nga baraba’ ma reb u baraba’, nge mada’ ko ngiyal’ ni kar mada’gad nga naun rok Got. “Ma aram mar pied e maligach ko rofen nem ni maligach ni baga’, mi yad falfalan’, ya ke k’aringrad fa bin riyul’ e Got ni ngar falfalan’gad nib gel. Miki falfalan’ e piin ppin nge piin bitir, ma kan rung’ag e falfalan’ u Jerusalem ko yungi n’en nib mal’af.”​—Nehemiah 12:43.

15. Tomren ni kan ognag fare yoror nu Jerusalem ku Got ma mang fan ndar pared nib falfalan’ ndariy n’umngin nap’an?

15 De yog e Bible ko wuin ni kan tay e re madnom nem. Dabi siy ni aram ban’en nib lingagil ma n’en nth’abi ga’ fan ni kan rin’ u nap’an ni kan sulweg Jerusalem nga rogon. Ma dabi siy nib t’uf ni nguun maruwel ni ngan fl’eg boor ban’en u lan fare mach. Munmun, ma daki par piyu Jerusalem nib gel ko tirok Got ban’en. Ya nap’an ni sul Nehemiah ngaram ko yay nl’agruw, me pirieg ni kan n’ag e naun rok Got ma be un yu Israel ko mabgol ko pi ppin nu bang. (Nehemiah 13:6-11, 15, 23) Ki weliy Malaki ni profet u morngaagen e pi n’en nem nib kireb ni kan rin’. (Malaki 1:6-8; 2:11; 3:8) Ere fare falfalan’ ko ngiyal’ ni kan ognag fare yoror nu Jerusalem ku Got e de par ndariy n’umngin nap’an.

Tapgin e Falfalan’ Ndariy N’umngin Nap’an

16. Mang boch ban’en ni baga’ fan ni be l’agan’ e girdi’ rok Got ngay?

16 Ngiyal’ ney ma ba adag e girdi’ rok Jehovah ni nge taw ko ngiyal’ nra gel Got ko pi toogor rok. Aram e n’en nra tabab ni nge buch u nap’an ni ran thang “Babylon nib Gilbuguwan”​—ni aram e mach ni be sor fan ko urngin e pi yuraba’ i teliw ni googsur. (Revelation 18:2, 8) Ngiyal’ nran thang e pi yuraba’ i teliw ni googsur ma aram tabolngin fare gafgow ni baga’. (Matthew 24:21, 22) Ma ka bay ban’en nga m’on rodad nib baga’ fan​—fare m’ag pa’ u tharmiy ku Somol Jesus Kristus nge fre 144,000 e girdi’ ni yad e girdi’ ko fa “Bin nib Biech e Jerusalem.” (Revelation 19:7; 21:2) Dabiyog ni nga dogned ko wuin ni ra m’ay e re m’ag pa’ nem machane dabi siy ni aram ba ngiyal’ nib gel e falfalan’ riy.​—Mu guy The Watchtower, August 15, 1990, pages 30-1.

17. Mang e gad manang u morngaagen e Bin nib Biech e Jerusalem ni ke m’ay i ngongliy?

17 Gad manang ni ke chugur nra m’ay i fl’eg Jerusalem nib Biech. (Matthew 24:3, 7-14; Revelation 12:12) Ma gathi bod Jerusalem u fayleng, ya fa bin u tharmiy e dabi war biid. Aram rogon ya urngin e girdi’ riy e kan dugliyrad ko kan ni thothup, ma kan skengnagrad, ma kan biechnagrad ni yad pi gachalpen Jesus Kristus. Nap’an ni yad ra yim’ ni kar pared nib yul’yul’ ku Got, ma ra bagayad e ke micheg ni ke yul’yul’ nib mus rogon ku Jehovah Got ni ir e Ani Ga’ u Palpal Th’ib. Rib baga’ fan e re n’em ko urngin e girdi’​—ni piin nib fas nge piin ni kar m’ad!

18. Mang fan nsusun ni ngad pared nib ‘falfalan’ ndariy n’umngin nap’an’?

18 Mu lemnag e n’en nra buch u nap’an nra tiyan’ Jerusalem nib Biech ko girdi’ ni ke michan’rad ko maligach ni pi’ Jesus. I yoloy apostal John ni gaar: “Chiney e keb i par tafen Got nga fithik’ e girdi’! Bayi par rorad, ma bay ra manged girdien. Mi Got e bay i par rorad mi ir e bayi mang Got rorad. Ma bayi n’ag urngin e lu’ u owcherad. Ma aram e dab ku unim’, ma dab ki i kireban’uy, ma dab ku un yor ma dab ku un amith. Ya tin kakrom ban’en e ke chuw.” (Revelation 21:2-4) Ku ra fanay Got e re mach ney ni aram e yaram ni nge thap e girdi’ ko thal nib flont. (Revelation 22:1, 2) Aram fan ni bay tapgin ni ngan ‘falfalan’ ndariy n’umngin nap’an ko pi n’en ni gag [Got] e bay gu sunmiy’!​—Isaiah 65:18.

19. Mang fare paradis nib spiritual ni kan kunuy e pi Kristiano ngay?

19 Machane de t’uf ko girdi’ ni kar kalgadngan’rad e chiney ni ngar songad nge mada’ ko ngiyal’ nem ni nge ayuwegrad Got. Nap’an e duw ni 1919, me tabab Jehovah ni nge kunuy e tin tomur e girdi’ ko fre 144,000 nga reb e paradis nib spiritual, ni aram e gin ni bay wom’engin e kan ni thothup rok Got​—ni t’ufeg, nge falfalan’, nge gapas. (Galatia 5:22, 23) Ban’en nib lingagil ko re paradis nib spiritual ney aram e michan’ ko girdi’ riy ni kan dugliyrad ko kan ni thothup, ya kar mon’ognaged fare maruwel ko machib ko fare thin nib fel’ ko Gil’ilungun Got u ga’ngin e fayleng. (Matthew 21:43; 24:14) Ma wenegan ni yib riy e ke chugur ni nge gaman nel’ i milyon e girdi’ ni “yugu boch e saf” ni ke l’agan’rad ko par u fayleng e kur uned ko fare paradis nib spiritual ma yad be falfalan’ ko maruwel riy. (John 10:16) Bay rogorad ni ngar rin’ed e re n’em ya kar ognaged yad ku Jehovah Got u daken e michan’ rorad ko maligach ni biyul ni pi’ Fak, ni Jesus Kristus. Ma kar flaabgad ni bochan e ur uned ko piin nra un ko Jerusalem nib Biech. Ya bochan e n’en ni rin’ Jehovah ko pi Kristiano ni kan dugliyrad ko kan ni thothup, ma ke tay Jehovah e def nib mudugil ni fan nga reb e “fayleng nib biech”​—ni aram ba ulung e girdi’ ni bay madgun Got u wan’rad ni yad ra par u fayleng u tan e Gagiyeg nu tharmiy.​—Isaiah 65:17; 2 Peter 3:13.

20. Uw rogon nra lebuguy fa Bin nib Biech e Jerusalem fan e ngochol rok?

20 Rogon e gapas ko girdi’ rok Jehovah ko ngiyal’ ney u lan e paradis nib spiritual e dabki n’uw nap’an ma ra riyul’ u paradis u fayleng. Ra buch e re n’em u nap’an nra yib fa Bin nib Biech e Jerusalem u tharmiy ni nge flaabnag e girdi’. U l’agruw e kanawo’ ma ra par e girdi’ rok Got u fithik’ e gapas u rogon ni kan weliy u Isaiah 65:21-25. Ma piin ni kan dugliyrad ni ka yad be sonnag ni ngar uned nga tharmiy ko fa Bin nib Biech e Jerusalem e yad bay ko paradis nib spiritual ma yad be par u fithik’ e gapas u taabang ko piin ni “yugu boch e saf.” Re gapas nem e ra garer iyan nga lan fare Paradis nap’an nra ‘rin’ [Got] e tin nib m’agan’ ngay u roy u but’ ni bod rogon ni yibe rin’ u tharmiy.’ (Matthew 6:10) Arrogon, fare mach rok Got u tharmiy e ra lebuguy e ngochol rok ni Jerusalem ya ra mang ‘Def ko Gapas ni L’agruw Mit.’ Dariy n’umngin nap’an ma ra par ni be pining e sorok ku Jehovah Got ni An Tasunmiy, nge ngak fare Pilung ni An Figirngin ni Jesus Kristus.

Ka Ga Manang?

◻ Mang e kan rin’ u nap’an ni ke ulunguy Nehemiah e girdi’ u Jerusalem?

◻ Mang e thingari rin’ piyu Jew ni nge dabra n’aged e naun rok Got, ma mang e yibe yog ngodad ni ngad rin’ed?

◻ Uw rogon nib l’ag “Jerusalem” ko falfalan’ nra par ndariy n’umngin nap’an?

[Map ko page 19]

(Mu guy e re ke babyor ney ni ngam nang rogon yaan e re n’ey)

PI YOROR NU JERUSALEM

Pi namba e ma sor fan ko tolngin e pi n’em u rogon nib puluw ko ngiyal’ ney ko meters

GAROG NI NIG

GAROG KO BIN KAKROM E MACH

GAROG NU EPHRAIM

GAROG U THABTHUNG

Yoror nib Baga’ Radan

Gin’en ni Fen e Yoor

GAROG KO LOWAY

BIN L’AGRUW KO ANINGEG GURUY

Yoror nu Le’luch

MACH ROK DAVID

GAROG KO AWAT

Loway nu

Castle

GAROG KO SAF

GAROG KO MATANAG

Gin’en u Tempel

GAROG KO INSPECTION

GAROG KO OS

OPHEL

Gin’en ni Fen e Yoor

GAROG KO RAN

Alublub nu Gihon

GAROG KO ALUBLUB

Milay’ ko Pilung

En-rogel

Tyropoeon (Central) Loway

Torrent Loway nu Kidron

740

730

730

750

770

770

750

730

710

690

670

620

640

660

680

700

720

740

730

710

690

670

Sana ereram e gin ni ma mus riy e yoror nu Jerusalem ko ngiyal’ ni kan thang e re mach nem nge nap’an ni pow’iy Nehemiah e girdi’ ngar toyed fare yoror biyay

    Yapese Publications (1984-2025)
    Mu Log Out
    Mu Log In
    • Waab
    • Mu Sharenag
    • Pi N'en Nrayog ni Ngam Mel'eg
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Rogon ni Ngan Fanay
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Mu Log In
    Mu Sharenag