Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Mapauswag Nako ang Pagpakigkokabildo?

ANG batan-on nga si Sharon sensitibo ug maulawon sa kinaiyanhon. Siya mitug-an diha sa interbiyo sa Pagmata!: “Kon ipailaila ako sa lain, dili ako mahibalo kon unsay isulti. Dili ko gustong makasultig sayop kay basin masuko ang tawo.” Alang sa maulawong mga batan-on, sama ni Sharon, kini nagkinahanglag tumang paningkamot aron makigkokabildo.

Alang sa uban, ang etnikong kalahian nahimong babag sa komunikasyon. Palandonga ang kaso ni Lucas, usa ka itom nga batan-on sa Habagatang Aprika, kinsa nahimong sakop sa daghang-rasang trabahante nga nagpatik niining magasina sa lokal nga pinulongan nianang nasora. “Dako nga kakurat sa kultura,” matud pa niya, “alang sa usa ka itom sa pag-anha ug paglingkod sa lamesa ug sa pagkaon uban sa mga puti. Ang pag-anhi dinhi ug ang pagpuyo uban sa puti nga mga tawo nakapanerbiyos kanako tungod kay lahi ang among kagikan. Naglibog ako kon ang akong isulti ba madawat. Nagkinahanglan ug panahon sa pagbuntog nianang pagbatia.”

Bisan sulod sa samang etnikong grupo duna usahay mga babag sa komunikasyon. Sama sa nahinumdoman ni Pieter, sa Habagatang Aprika: “Nagdako ako sa uma ug unya ang among pamilya milalin sa lungsod. Makaistorya ako bahin sa kinabuhi sa uma apan ang kinabuhi sa lungsod lahi. Nakaplagan nako ang akong kaugalingon nga namati sa kataha sa panagkokabildo sa akong mga higala, ug naghilom ra ako.”

Kon may suliran ka susama sa usa sa itaas, unsa ang imong mahimo niini?

Pagbuntog sa Kaulaw

Bation ba nimo nga daw natabonan kon kauban sa pundok? Ayaw kaluya, kumon kini nga timaan sa pagdako. Ang mga tuig sa pagkatin-edyer maoy panahon sa pag-amgo sa kaugalingon—sa dihang ang mga batan-on labihang mamatngonon kon unsay hunahuna sa uban kanila. Sagad, likayan nila nga mahimong sentro sa pagtagad ug mosulti sa labing diyutay kon maarangan.

“Ang kaulaw,” nagpatin-aw si Dr. Tony Lake sa iyang librong Loneliness, “maoy usa ka matang sa proteksiyon. Ang maulawon nga tawo maluwas sa paghimog mga sayop tungod kay ang kaulaw nakapugong sa maong tawo sa pagpangahas nga buang tan-awon o paminawon.” Ang hunahuna lamang sa pagduyog sa panagkokabildo makapasingot na sa mga tawong maulawon! Dili sila makabaton ug igong kaisog sa pagsulti. O, kon sila makasulti, nagkalahugay ang mga pulong. Ang mga namati mahibulong o kaha mangatawa. Kon kini mahitabo kanimo, unsa ang imong buhaton?

“Ang tubag,” nagpatin-aw si Dr. Lake, “mao ang paghatag sa atong kaugalingon sa panahon, ug dili magpakasayop sa paghunahuna nga may deperensiya kita. Kinahanglang inkonsentrar nato ang pagpaminaw hangtod kita andam na sa pagsulti sa bisan unsang gitas-on.” (Itandi ang Santiago 1:19.) Kining positibong paagi nakatabang sa daghan, sama sa maulawong Irene. “Namati ako ug maayo sa panagkokabildo sa ubang mga tawo,” matud pa niya, “aron makakat-on gikan kanila. Unya nagdukiduki ako ug nagtuon aron makabaton ug dugang impormasyon. Unya kon ang ulohan motungha na usab, makahimo na ako sa pagsulti mahitungod niini.”

Komosta Kon Wala Ka Hisabti?

Usahay ang imong sinserong paningkamot nga makigkokabildo magdalag negatibong reaksiyon; ang imong gisulti gisabot sa sayop nga paagi. Sa makausa pa, ayaw kaayo tagda ang maong mga hitabo nga mopabalik kanimo sa imong pagkamaulawon. “Dili nimo pagdalidalion ang imong kaugalingon sa imong espiritu sa pagkasuko, kay ang pagkasuko anaa nagapuyo sa sabakan sa mga buangbuang,” matud pa sa Ecclesiastes 7:9.

Ang Bibliya nagsugilon mahitungod sa batan-ong David kinsa dugay na kanhi wala hisabti. Gipadala siya sa iyang amahan nga nagdalag gasa alang sa iyang mga magulang nga lalaki kinsa nag-alagad sa kasundalohan sa Israel. Sa pag-abot, si David nakugang sa pagkadungog sa mga pagbiaybiay sa Pilistihanong higante, si Goliat. “Kinsa kining walay sirkunsisyon nga Pilistihanon nga siya nakighagit sa panon sa kasundalohan sa buhi nga Diyos?” nangutana siya sa mga sundalo. Usa sa mga igsoon ni David, si Eliab, nakadungog niini ug nasuko. Wala makasabot sa motibo sa pag-anha sa iyang manghod nga igsoon, siya miingon: “Ako mismo nahibalo sa imong pagkamapahitas-on ug sa pagkadaotan sa imong kasingkasing, tungod kay mianhi ka alang sa katuyoan sa pagtan-aw sa gubat.”—1 Samuel 17:26-28.

Tingali susama ka nga wala hisabti sa uban. Kon mao, ayaw tugoti nga kini modugmok kanimo. Maingon nga ang maayong motibo ni David sa wala madugay nabutyag, busa, usab, ang imong sinserong mga paningkamot sa maayong pagpakigkokabildo sa kaulahian magantihan. “Ang maayong mga buhat,” nagpasalig kanato ang Bibliya, mahimong “madayag sa publiko.” (1 Timoteo 5:24 25) Busa, padayon sa pagpaningkamot.

Ang Panginahanglan sa Empatiya

Sa unsang paagi, bisan pa, makasugod ka? “Ang labing mabungahon nga porma sa komunikasyon,” matud pa ni Larry L. Barker sa iyang librong Communication, “mao ang pagbaslanay sa usag usa uban ang empatiya. Ang empatiya nagkahulogan sa lalom nga pagsabot sa ubang mga tawo, sa pag-ila sa ilang hunahuna, sa pagbati sa ilang kasakit, sa pag-ambit sa ilang kalipay.” Ang usa ka talagsaong panig-ingnan sa pagpakita niining hiyasa mao si Jesu-Kristo. Makausa siya misugod sa usa ka kokabildo uban sa duha ka disipulo kinsa nagbangotan sa iyang kamatayon. Wala magpaila sa iyang kaugalingon, ang nabanhaw nga Jesus nangutana: “Unsa ba kining mga butanga ang gilalisan ninyo samtang naglakaw kamo?”—Lucas 24:17.

Ang duha mipahayag ug katingala nga kining “estranghero” wala makadungog sa masulob-ong mga kaugmaran nga bag-o pang nahitabo sa Jerusalem. “Unsang mga butanga?” nangutana usab si Jesus. Usa ka buhi nga panagkokabildo ang misunod ug sa ulahi ang usa sa mga disipulo miingon: “Dili ba ang atong mga kasingkasing nagdilaab samtang siya nakigsulti kanato diha sa dalan, samtang siya bug-os nga nagsaysay sa Kasulatan kanato?” (Lucas 24:13-32) Oo, gikalipayan ni Jesus ang daghan nindot nga mga kokabildo tungod kay siya namati sa uban ug nagpakitag empatiya.—Juan 4:7-26.

Pagsugod sa mga Kokabildo

Matikdi nga ang kokabildo sa itaas gisugdan pinaagi sa yanong pangutana. Ang mga pangutana maoy maayong tigbukas ug mga kokabildo. Sa pagkamatuod, sayon ang paghunahunag pangutana sa usa ka topiko nga tumang nakapainteres kanimo, apan mahimong kini dili sagad mosangko sa buhi nga panagkokabildo. Hinumdomi, ang Bibliya nag-awhag kanato nga “magmaikagon sa uban, usab, ug sa kon unsa ang ilang ginabuhat.” (Filipos 2:4, The Living Bible) Busa, unsa ang gikinahanglan nimo mao ang pagpalandong ug usa ka pangutana diin ang imong mga kauban malipay sa pagtubag. Kana nagkinahanglag empatiya. Mahimong mopili kag usa ka ulohan nga wala kay interes, apan magantihan ka ug maayo uban sa madasigong sanong maingon man sa bililhong impormasyon.

Ang awtor nga si Les Donaldson naglista sa “napulo ka sayong paagi sa pagsugod sa kokabildo.” Pito sa iyang mga sugyot naglangkit sa mga pangutana, nga nangutana mahitungod sa kagikan sa tawo, sa pagpangayog tambag, tabang, opinyon, banabana, nga nangutana mahitungod sa lokal nga batasan o sa lokal nga restawran. Bisan kon unsa man ang pangutana, kinahanglan isukna kini uban ang katim-os. Matngonan usab nimo kon unsaon nimo sa pagpamati. (Itandi ang Lucas 8:18.) Kon tugtan nimo ang imong hunahuna ug mga mata sa paglaaglaag, lagmit ang nagtubag magduda kon tinuod ka bang interesado sa iyang isulti.

Ang ubang tulo ka sugyot ni Donaldson alang sa pagsugod sa mga kokabildo mao: komento sa lokal nga hitabo; komento sa kon unsa ang imong nakita nga angay dayegon, sama sa talan-awon; o kaha sa paghatag ug komplemento. “Kon mangita kag mga butang aron makahatag komplemento sa mga tawo, daghan kag makita niini,” matud pa sa awtor sa iyang librong Conversational Magic. Apan midugang siya niini nga pasidaan: “Ang mga tawo makasabot luyo sa dili sinserong mga pagdayeg ug lagmit dili na makigkokabildo uban sa dili sinserong mga tawo.”

Bisan unsa pang “kaw-it” sa panagkokabildo ang imong pilion, ang makanunayong paningkamot sagad mopatunghag mga resulta. Palandonga si Sharon, nga gihisgotan sa sinugdan. Karon siya nagpanuigon na ug 22 ug nakahimog talagsaong kauswagan sa pagbuntog sa iyang kaulaw. Sukad giinterbiyo duha ka tuig kanhi, siya nahimong usa ka bug-os panahong ministro sa mga Saksi ni Jehova, nga nagagugol ug kapin sa usa ka libo ka oras sa usa ka tuig sa pagduaw sa mga estranghero ug sa pagsugod sa mga kokabildo sa Bibliya. Mahitungod kang Lucas ug Pieter, sila karon nagtrabaho sa daghan nang tuig nga magkauban sa paggama sa literatura sa Bibliya sa sanga sa Watch Tower Society sa Habagatang Aprika, ug imong makita nga dili-katuohan nga sila kaniadto may suliran sa pagpakigkokabildo.

Busa kon sa pipila ka katarongan makaplagan nimo nga malisod ang makigkokabildo, ayaw paghunong; hatagi ang imong kaugalingon ug panahon. Paminaw sa uban. Pagtuon ug pagbasa aron makanunot sa bag-ong mga topiko. Ang pag-ugmad sa arte sa pagkokabildo makapadato sa imong kinabuhi ug makadugang sa kalipay sa uban.

[Letrato sa panid 25]

Paningkamot nga malangkit sa panagkokabildo